Morgunblaðið - 18.05.1960, Qupperneq 12

12
MORGUNBLAÐIÐ
Miðvikudagur 18. maí 1960
Utg.: H.f Arvakur Reykjavik
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Valtýr Stefánsson (ábm.)
Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Lesbók: Arni Óla, sími 33045.
Auglýsingar: Arni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn: Aðalstræti 6.
Auglýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 22480.
Asknftargjald kr. 45.00 á mánuði mnanlands.
1 lausasölu kr. 3.00 eintakið.
DÖKKAR BLIKUR
Á LOFTI
UTAN UR HEIMI

'C'REGNIRNAR um að fund-
* ur æðstu manna í París
hefði í raun og veru farið út
um þúfur, áður en hann hófst,
komu eins og þruma úr heið-
skíru lofti. Ástæða þess að
til þessa fundar var boðað
var fyrst og fremst sú, að
menn gerðu sér nokkrar von-
ir um, að kalda stríðinu væri
að linna og fyrir hendi væri
einlægur vilji af hálfu ráða-
manna stórveldanna til þess
að bæta samkomulagið í al-
þjóðamálum. Rússar, og þá
fyrst og fremst Nikita Krús-
jeff, forsætisráðherra þeirra,
höfðu látið svo sem þeir
hefðu mikinn áhuga fyrir
slíkum fundi. Þeir töldu að
með honum væri hægt að
hreinsa andrúmsloftið og
komast að samkomulagi um
mörg ágreiningsmál, sem
staðið hafa góðri sambúð
þjóðanna fyrir þrifum.
Macmillan, forsætisráð-
herra Breta, hafði einnig
beitt sér mjög fyrir því að
æðstu menn hinna fjögurra
stórvelda kæmu .saman.
Rökstudd varííð
Af hálfu Eisenhowers
Bandaríkjaforseta og amer-
ískra stjórnmálaleiðtoga yfir-
leitt, kom hins vegar lengi
vel fram veruleg gagnrýni á
áformin um fund æðstu
manna. Eisenhower benti á
það, að til þess að eitthvert
raunverulegt gagn yrði af
slíkum fundi, yrði hann að
vera vel undirbúinn og
trygging fengin fyrir því, að
Rússar meintu eitthvað með
hjali sínu um nauðsyn bættr-
ar sambúðar milli austurs og
vesturs.
Það er nú orðið augljóst, að
þessi varúð og gagnrýni Eis-
enhowers forseta hefur átt
við meiri rök að styðjast, en
menn gerðu ráð fyrir. —
Njósnaflug Bandaríkjanna
inn yfir Rússland rétt áður en
fundurinn átti að hefjast var
að vísu einstakur klaufaskap-
ur og engan veginn vel til
þess fallið að bæta andrúms-
loftið í sambúðinni milli
hinna tveggja forystustór-
velda í austri og vestri. Þá
staðreynd verður að viður-
kenna, þrátt fyrir það þótt
allir viti, að Rússar hafa að
sjálfsögðu stundað víðtækari
njósnir um allan heim en
nokkur önnur þjóð. Situr því
vissulega illa á þeim að lát-
ast vera ákaflega hneykslað-
ir yfir þessu njósnaflugi
Lengsta farþ
heims
Bandaríkjamanna. En það
hefur gefið Nikita Krúsjeff
yfirskinsástæðu til þess að
splundra toppfundinum í
þann mund, sem hann átti að
hefjast.
Hin raunverulega ástæða
En margir eru þeirrar
skoðunar, að hin raunveru-
lega ástæða hinnar ofstopa-
fullu og dæmalausu fram-
komu Krúsjeffs á Parísar-
fundinum sé ekki fyrst og
fremst njósnaflugið heldur
allt önnur. Raddir hafa þrá-
faldlega heyrzt um það und-
anfarið, að Krúsjeff væri
engan veginn fastur í sessi
heima fyrir. Vaxandi gagn-
rýni hefur undanfarna má»n-
uði orðið vart í Sovétríkjun-
um sjálfum á vináttutilboð-
um Krúsjeffs í garð vest-
rænna þjóða, hvort sem bak
við þær hefur legið heill
hugur hans eða ekki. Þegar
svo vitnaðist um njósnaflug
Bandaríkjamanna, virðast
foringjar Rauða hersins hafa
átt ríkan þátt í því að æsa
upp almenningsálit gegn
Krúsjeff og vináttutali hans.
Uggvænlegar horfur
Eftir þessi úrslit fundar
hinna æðstu manna verður
ekki annað sagt, en að mjög
uggvænlega horfi í alþjóða-
málum. Framferði Krúsjeffs
og Rússa verður naumast við
annað líkt en framkomu Hitl-
ers og nazista,* þegar frekja
þeirra og yfirgangur var á
hápunkti. En eitt hefur þó
áunnizt með hinum stutta
Parísarfundi. Hinn lýðræðis-
sinnaði heimur kann nú enn-
þá betur en áður skil á hug-
arástandi og vinnubrögðum
forsætisráðherra Sovétstjórn-
arinnar. Nikita Krúsjeff hef-
ur afhjúpað sig sem ábyrgð-
arlausan æsingasegg á ör-
lagastundu, þegar mest reið
á stillingu og ábyrgu og
þrautseigu starfi og baráttuj
fyrir varðveizlu friðar og
öryggis í heiminum. í staðinn
fyrir útrýmingu kalda stríðs-
ins og batnandi friðarhorfur,
hafa þjóðir heimsins nú
fengið enn aukið öryggis-
leysi, upplausn og óvissu.
Dökkar blikur eru á lofti.
Það er vissulega von og
ósk allra friðelskandi
manna um víða veröld að
úr þeim greiðist, enda þótt j
ástæða til biartsýni sé lítil.
að sinnL 1
— I>2ýr keppi-
nautur um
„Bláa bandið46?
RISASTÓR farþegaskip
renna nú af stokkunum hvert
á fætur öðru. Hér er í al-
gleymingi sú barátta um far-
þegana, sem hin stóru skipa-
félög og flugfélög, sem eru að
taka í notkun hinar hrað-
fleygu farþegaþotur, heyja
nú — og enn mun eiga eftir
að harðna mjög. — Miðviku-
dagurinn 11. maí sl. var stór
dagur í siglingasögu Frakk-
lands — og markaði jafn-
framt enn einn áfangann í
þessari baráttu. — þá braut
forsetafrú Frakklands, ma-
dame Yvonne de Gaulle,
flösku með úrvals-kampavíni
á stefni hins nýja og glæsi-
lega, franska Atlantshafsfars,
sem stóð á stokkunum í
skipasmíðastöðinni í St. Naz-
aire, — og gaf því nafnið
„France“ (Frakkland). — 35
—40 þúsund manns horfðu á,
þegar þetta risavaxna skip
rann hægt og tígulega í sjó
fram.
Hið nýja,
franska risa-
skip „France66
er 315^2 metri
á lengd. —
Vélaaflið er
160 þusund
hestofl, og
ganghraðinn
verður 31
hnútur....
XVÖ SKIP liafa áður botið nafnið „France“. — Á efstu
myndinni hér sést hið elzta þeirra, fullsmíðað árið 1854.
Það var búið seglum til „aðstoðar“ spaðahjólunum á síðun-
um, sem gengu fyrir gufuafli. — Árið 1912 var öðru skipi
með sama nafni hleypt af stokkunum, og var það í ferðum
á Atlantshafi til 1934 (sjá myndina í miðju). — Loks er
neðst teikning af hinu nýja „France“, eins og það mun líta
út fullgerí. —
France hefir þegar áður en það
er fullbúið verið nefnt „heimsins
fegursta skip“. En hvort sem það
kemur til með að bera það nafn
með rentu, þá er það a. m. k.
mest að öðru leyti. — Það verður
nefnilega lengsta farþegaskip
heimsins, 315 Vá metri á lengd —
sem er meira en hæð Eifelturns-
ins! Og mjótt er það og „renni-
legt“ þetta 55 þúsund lesta skip.
Talið er, að það muni kosta full-
búið talsvert yfir 300 milljónir
hinna nýju „þungu“ franka.
• FRANCE STÆRST
France er stærsta skip, sem
hleypt ehfir verið af stokkunum
í Frakklandi eftir heimstyrjöld-
ina — og hið stærsta þeirra
frönsku farþegaskipa, sem eru í
förum milli Evrópu og Ameríku,
en þau eru „Ile de France“,
„Normandie", „Flandre“ og
„Liberté“. — Ætlunin er að
France geti með tímanum tekið
að sér hlutverk þeirra elztu í
Atlantshafsflotanum, sem eru Ile
de France og Liberté — hið fyrr-
nefnda smíðað 1927, hið síðar-
nefnda 1930. Einnig er gert ráð
fyrir, að ekki líði ýkjamörg ár,
áður en Normandie verður einn-
ig lagt, en það er líka komið til
ára sinna — flotsett árið 1932. —
Munu þá e.t.v. Flandre og France
verða einu fulltrúar Frakklands
á Atlantshafsleiðinni um nokk-
urra ára skeið, unz „fjölskyldan"
tekur að stækka á ný. — Eigandi
France er félagið „Compagnie
Generale Transatlantique“.
• HORFT FRAM Á VEGINN
Sérfræðingar þeir, sem unnið
hafa að smíði hins nýja risaskips,
hafa reynt að horfa fram á vég-
inn. Þeir vita vel að tímarnir eru
slíkir, að þau skip, sem nú þykja
nýtízkulegust, geta jafnvel verið
orðið úrelt innan skamms. — Ein
sú nýjung, sem nú bólar á, er að
skip verði e. t. v. almennt knú-
in kjarnorku í náinni framtíð —
og því hefir France verið þann-
ig útbúið, að unnt er með hægu
móti og á skömmum tíma, að taka
úr því hinn mikla vélabúnað,
þegar það þykir tímabært. —
Annars eru vélar skipsins ekk-
ert smásmíði — 160 þús. hestöfl
— enda verður ganghraðinn
hvorki meira né minna en 31
Framh. á bls. 16.
„France“ rennur í sjó fram í skipasmíðastöðinni í St. Nazaire hinn 11. þessa mánaðr