Morgunblaðið - 21.05.1960, Blaðsíða 8

8
MORCUNBl AÐIÐ
Laugardagur 21. maí 1960
Dr. Páll ísólfsson:
Leipzig
í MOSKVU þurftum við að
' fá leyfi hjá pólsku og austur-
þýzku sendiráðunum til að
mega ferðast yfir löndin til
Berlínar. Ég sótti einnig um
leyfi til að dvelja nokkra daga
í Leipzig, því Leipzig var ein-
mitt eitt aðaltakmark mitt á
þessari ferð. En slíkt leyfi gat
sendiráðið í Moskvu ekki veitt.
Það urðum við að fá í Berlín.
Þetta kostaði þó nokkuð um-
stang og mikla skriffinnsku,
en gekk þó að lokum vel. Kom
um við til Leipzig 7. maí og
lentum á hinni miklu járn-
brautarstöð þar, sem mun vera
einhver hin stærsta í heimi.
Verið er að lagfæra hana enn
eftir loftárásirnar í styrjöld-
inni. Þar tók vinur minn og
kennari, próf. Hans Grisch á
móti okkur, og bjuggum við
hjá honum á meðan við dvöld-
um í Leipzig.
•
„Mein Leipzig lob’ ich mir!
Es ist ein klein Paris und bild-
et seine Leute“, segir Goethe í
Faust. Og Holberg segir í einni
af „kómedíum" sínum: „ In
Leipzig war ein Mann, ein
grosser Mann“!
Að vísu er hér um fyndni að
ræða hjá Holberg, en hitt er
engu að síður satt, að „in
Leipzig war ein Mann, en
grosser Mann“, sem sé Joh.
Seb. Bach. Og það var hann
aðallega, sem mig langaði að
hitta á ný á þessum helga stað
evangelískrar tónlistar. Þar
svífur andi hans yfir vötnun-
urrf eins og áður.
En um Leipzig má í dag
segja að „nú er hún Snorrabúð
stekkur". Svo mjög he-fur allt
hér breytzt. Þessi mikla og
merka músíkborg með Thom-
asarkirkjuna og Gewandhaus,
hvorttveggja heimsfrægar mið
stöðvar tónlistar, andlegrar og
veraldlegrar, er nú aðeins svip
ur hjá sjón. Bach, hinn óvið-
jafnanlegi meistari; á mestan
þáttinn í frægð þessarar borg-
ar. Hér starfaði hann síðustu
áratugi ævi sinnar, því honum
var veitt „Kantors“ staðan við
Thomaskirkjuna fyrir náð!
1724. Hann var ní. 2 Tele-
mann nr. 1. En hann vildi ekki
stöðuna og þá varð að sætta
sig við Bach! Mannlegri
heimsku eru engin takmörk
sett; — eða máske var þetta
eðlilegt, því hver gat vænzt
þess að menn gætu á þeim tim
um fylgt Bach upp í þær hæðir
sem tónsköpun hans náði?
•
Leipzig hefur goldið mikið
afhroð í styrjöldinni, eins
og flestar borgir í Þýzka-
lands. Heil hverfi hafa gjör-
samlega horfið af yfirborðinu,
— hafa þurrkazt burt. Verið er
að byggja í sífellu, en gengur
að vonum seint. En þó mun
mikil áherzla lögð á að endur-
byggia borgina ekki sízt vegna
kaupstefnunnar, „Messunnar“
frægu, vor og haust. Óperan,
„Gamla leikhúsið“ (þar sem
Goethe og Schiller færðu upp
leikrit sín), pósthúsið, háskól-
inn, listasafnið, margar kirkj-
ur, „Gewandhaus", allt eyði-
lagt eða horfið. Verið er að
ljúka við að byggja óperuna,
en hún er ekki falleg lengur.
— Þetta um viðurstyggð eyði-
leggingarinnar má víðar sjá.
Hún er alls staðar sú sama, og
enginn talar um hana lengur.
Yfir hana ná engin orð.
Leipzig er ekki lengur sú
mikla músíkborg sem hún áð-
ur var, að vísu stendur Thom-
asarkirkjan enn, þótt ótrúlegt
sé, þar sem hringinn í kring
um hana hefur allt hrunið á
stórum svæðum. Kurt Thomas
er nú í stöðu Bachs sem „Thom
as-kantor“, ágætur maður og
gott tónskáld. Gunther Ramin
var fyrirrennari hans en lézt
fyrir 4 árum, geysimikill organ
snillingur og merkur tónlistar-
maður. Núverandi organleikari
við kirkjuna heitir Kestner,
ungúr og duglegur maður. Og
enn syngur Thomasarkórinn
með sínum fínu englaröddum
kantötur og móttettur Bachs í
kirkjunni. Þar má segja að
allt sé í sama anda og stíl og
áður var. En „Gewandhaus" er
eyðilagt — rústir einar. Kons-
ertarnir fara fram í öðrum ó-
æðri sal í bili, og er allt hið
göfuga andrúmsloft sem hvíldi
yfir Gewandhaustónleikunum
að mestu horfið, — að mér
finnst. En þetta kann enn að
breytast þegar nýtt „Gewand-
haus“ rís af grunni.
•
Ég ráfaði víða um borgina
og rifjaði upp gam.lar endur-
minningar frá lærdómsárun-
um hér. „Endurminningin
merlar æ í mánasilfri hvað
sem var“, segir Grímur rétti-
lega. Og ég skammast mín
ekki fyrir að segja það, að ég
komst við, er ég hugsaði til
þeirra miklu tíma þegar Arth-
ur Nikisch, hinn óviðjafnan-
legi stjórnandi Gewvandhaus-
konsertanna starfaði hér. —
Straube, Reger, Teichmuller,
Kleugel, Litt, Ramin o. fl. —
allir horfnir. Þetta vóru allt
meira eða minna „topp“-menn.
Af 7 kennurum mínum er að-
eins einn á lífi, próf. Grisch,
80 ára gamall, en hress í anda,
Við hann er gott að tala um
liðna daga.
•
Við höfum ekki farið var-
hluta af hátíðarhöldum á ferð-
um okkar. í Moskvu var það 1.
maí, stórkostlegur og ógleym-
anlegur dagur í hinni miklu
höfuðborg Sovétríkjanna. Þeg
ar við svo komum til Leipzig
var verið að halda upp á 15
ára afmæli austur-þýzka lýð-
veldisins, 8. maí. Voru skrúð-
göngur miklar um flestar göt-
ur og mikill mannfjöldi safn-
aðist saman við gamla ráðhús-
ið, sem enn stendur óskemmt
sem betur fer. Rauð flögg voru
alls staðar ásamt lýðveldisfán-
anum. Voru miklar ræður
haldnar, sem heyrðust um allt
í hátölurum, og þar „voru orð
töluð og nöfn nefnd“ eins og
þar stendur. — Varð mér hugs
að til þess, er ég var 1937 í
Leipzig, á velmektardögum
nazismanns. Þá var eitthvað
um að vera einmitt á þessum
sama stað. En nú var heldur
en ekki skipt um tóntegund!
En allt fór þetta mjög vel fram
og prúðmannlega í þetta sinn.
Eitt af því sem er áberandi í
Austur-Berlín og Leipzig eru
hin nýju götunöfn. Zeitzer-
strasse hér hét Adolf Hitlers-
strasse á nazitatímunum, en
nú heitir hún Karl Liebkneckt
strasse. Hæsti dómstóll Þýzka-
lands, „Das Reichsgericht"
ein glæsilegasta byggingin hér
heitir nú „Georg Dimitroff-
Museum"! Og svo mætti lengi
telja. Ég var að hugsa um það,
svona að gamni mínu, hvort
ekki væri rétt að skipta um
nafn á Austurstræti við hver
stjórnarskipti og nefna það t.d.
eftir forsætisráðherranum eða
flokksforingjunum hvert
sinn?! Allt minnir þetta á fall-
valtleik þessa jarðlífs, og auð-
vitað halda þessar nafnabreyt-
ingar áfram einhverntíma,
því hvað „blíver“?
„Mein Leipzig lob’ ich mir!
Es ist klein Paris und bildet
seine Leute“!
Já, svona var það, og ég
vona að aftur komi þeir tímar
yfir mína kæru borg, hvað sem
allri pólitík líður að svona
verði það.
— P. í.
Fara í
sumar
trí
„Kardemommubærinn“ verður
sýndur í 43. sinn á morgun ogr
hafa þá um 28.500 leikhúsgestir
séð sýninguna. — Uppselt hefur
verið á allar sýningar og oft hafa
margir þurft frá að hverfa.
Nú eru aðeins eftir tvær sýn-
ingar á þessum vinsæla leik og
verða þær á þriðjudag kl. 7 og
n.k. fimmtudag, sem er uppstign-
ingardagur. Þeir ágætu félagar
Kasper — Jasper og Jónatan fara
nú í sumarfrí en vel getur veriff
að þeir komi aftur til baka næsta
vetur. — HVER VEIT?
Áætlunarflug hefst
til Vopnafjarbar
VOPNAFIRÐI. — Áætlunarflug
er nú að hefjast í fyrsta skipti
til Vopnafjarðar og verður fyrsta
flugferðin í dag. Ætlar Tryggvi
Helgason flugmaður á Akureyri
að fljúga hingað tvisvar í viku,
á þriðjudögum og föstudögum.
Mun hann m. a. taka póst hingað,
svo að nú standa vonir til að
við láum blöðin á meira en 7—14
daga fresti.
Hingað hafa aldrei verið aðrar
f uigsamgöngur en hin farsæla
flugþj ónusta Björns Pálssonar.
En hann hefur að sjálfsögðu ekki
haft fastar ferðir og því ekki
notast eins af því.
Tryggvi ætlar að fljúga milli
Akureyrar og Vopnafjarðar og
haga ferðum þannig að hann
leggur af stað frá Akureyri um
2 leytið e.h., eftir að flugvél F. 1.
kemur þangað frá Reykjavík, og
flýgur til baka áður en síðdegis-
vélin leggur af stað til Reykjavík
ur. Geta menn því skroppið til
<8>—
Sýslunefnd Austur-Húnavatnssýslu. Fremri rÖð: Bjarni Jóns-
son, sýslufundarskrifari, Jón Stefánsson, Kagaðarhóli, Haf-
steinn Pétursson, Gunnsteinsstöðum, Guðbrandur íberg, sýslu-
maður, fráfarandi oddviti sýslunefndarinnar, Páll Kolka,
læknir, sýslunefndarmaður í um aldarfjórðung, Jón S. Pálma-
son, Þingeyrum. Efri röð: Björn Jónsson, Ytra-Hóli, Sigurður
Björnsson, Örlgsstöðum, Guðmundur Jónasson, Ási, Pétur Pét-
ursson, Höllustöðum, Björgvin Jónsson, Höfðakaupstað.
Tveir embœttismenn
kvaddir á sýslufundi
A.-Hún.
BLÖNDUOSI, 10. maí. — Sýslu-
fundur Austur-Húnavatnssýslu
var haldinn á Blönduósi dagana
29. apríl til 5. maí. Að venju voru
mörg mál til umræðu, m.a. var
fjallskilareglugerð sýslunnar
endursamin.
Jafnað var niður sýslusjóðs-
gjaldi að upphæð kr. 507.000,00.
Helztu gjaldaliðir eru til mennta
mála, kr. 96.000,00, til heilbrigð-
ismála kr. 152.000,00, til atvinnu-
mála 77.000,00, til samgöngumála
51.500,00, til félagsheimilis á
Blönduósi 60.000,00. Úr sýsluvega
sjóði voru veittar kr. 316.000,00
til sýsluvega, þar af til nýbygg-
inga kr. 194.000,00.
í fundarlok hélt sýslunefndin
sýslumanni, Guðbrandi ísberg,
og Páli Kolka héraðslækni og frú
hans, samsæti, en sýslumaður er
að láta af störfum eftir 28 ára
embættisferil og Kolka læknir
■ hefir verið sýslunefndarmaður í
23 ár, en er nú á förum héðan.
I — Fréttaritari.
FERMING
Ferming í Grindavíkurkirkjti
sunnudaginn 22. maí kl. 2 e.h.:
Drengir:
Almar Viktor Þórólfsson, Lundi
Guðgeir Sveinbjörn Helgason,
Valdastöðum
Gunnar Eyjólfs Vilbergsson,
Borgargerði
Jónatan Ægir Sigurjónsson,
Reykjanesi.
Stúlkur:
Dagbjört Oskarsdóttir, Asbyrgi
Helga Hrönn Þórhallsdóttir,
Sólvöllum
Hula Björk Ingibergsdóttir, Holti.
Jóhanna Vilhelmína Reginbaldsdóttir
Miðhúsum
Sigríður Björg Agústsdóttir,
Hraunteig
Súsanna Demusdóttir, Hagafelli
Valborg Olína Jónsdóttir, Þorvalds-
stöðum.
Vopnafjarðar frá Reykjavík á
einum degi með því að skipta um
flugvél á Akureyri og haft
klukkutíma viðdvöl hér. Hér er
sæmilegur malarvöllur fyrir létt-
ar flugvélar.
Hvalirnir sökkva í sandinn
Tíðarfar hefur verið afbragðs
gott hér, nema fyrstu sumar-
dagana, sem voru kaldir. Sauð-
burður er um það bil að hefjast
og gróður er orðinn venju frem
ur góður.
Hvalinir eru nú að sökkva
í sandinn, nema þessir tveir sem
Oðinn dró á haf út. Fýlan af
þeim var mest fyrst, því gas-
myndun var í þeim og þeir
sprungu með miklum hvelli. En
öll fýla er nú að verða búin og
þeir sökkva í sandinn. Lýsið úr
hausunum myndaði vaxkekki,
sem liggja á sandinum.
Læknir fenginn
Búið er að fá lækni hingað
aftur til bráðabirgða, svo séð er
fyrir því, a.m.k. í sumar. Ákveð-
ið er að unlirbúa byggingu nýs
læknisbústaðar á þessu ári, og
mun það meðal annars hljópa
Vopnfirðingum til að halda í
lækni.
Það lítur út fyrir mikla atvinnu
hér í sumar. Verið er að undir-
búa verksmiðjuna undir mót-
töku síldar, og byggja viðbót við
hana. Tvær síldarsöltunarstöðvar
verða starfræktar í sumar eins
og áður. — S.J.
Flugmenn fá mann
í nefndina
FLUGMÁLARÁÐHERRA hefur
nú boðið félagi íslenzkra atvinnu
flugmanna að skipa mann í nefnd
þá, sem ráðherrann setur á lagg-
irnar til athugunar á framtíð
Rey kj a víkurf lugvellar og flug-
vallarmálum höfuðstaðarins al-
mennt. Auk ráðuneytisins eiga
Flugráð og bæði flugfélögin full-
trúa í nefndinni, er mun nafa sam
vinnu við sérstaka nefnd, sem
starfað hefur á vegum Reykja-
víkurbæjar.