Morgunblaðið - 28.05.1960, Síða 1

20 siður og LesLók
47 árgangur
120. tbl. — Laugardagur 28. maí 1960
Prentsmiðia -MorgunblaSsins
Herinn tekur völdin í
Menderes og fylgismenn hans
fangelsaðir
Aþenu, Grikklandi, 27. maí — (Reuter) —
TYRKNESKI herinn tók í dag völdin í Tyrklandi í sínar
hendur mótspyrnulítið, og tilkynnti jafnframt að bráðlega
yrðu látnar fara fram kosningar í landinu til að tryggja
því lýðræðisstjórn.
Útvarpið í Ankara tilkynnti að „þjóðleg sameiningar-
nefnd“ undir forystu Cemal Grusels hershöfðingja, færi með
stjórn landsins til bráðabirgða til að fyrirbyggja glundroða.
Lýsti útvarpið því yfir, að Tyrkir myndu halda tryggð við
Vesturveldin og samtök þeirra, þar á meðal Atlantshafs-
bandalagið og Miðbandalagið (CENTO).
Handtökur
Adnan Menderes forsætisráð-
herra var handtekinn skömmu
eftir að hann hélt af stað frá
Ankara í fyrirhugaða ferð um
Anatoiíu-héraðið. Fjöldi annarra
Crabb
á lífi
London 27. maí (Reuter):—
BREZKI froskmaðurinn
Lionel Crabb, sem hvarf
fyrir fjórum árum, er nú
kennari í köfun hjá rúss-
neska flotanum, að því er
bókaútgáfufyrirtæki í Lond
on segir.
Fyrirtækið segir að eigin-
kona Crabb hafi þekkt hann
á mynd, sem smyglað var
frá Ráðstjórnarríkjunum,
en þar sézt hann um borð
í rússnesku skipi. Fyrirtæk-
ið mun á mánudaginn gefa
út bók, sem skýrir frá því
er Crabb hvarf nálægt
rússnesku herskipi við
Bretlandsstrendur, þegar
Krúsjeff var þar í heim-
sókn. Höfundurinn er Xékki
sem vann áður við dagblöð
í Prag og Moskvu og heitir
Bernard Hutton.
ráðherra og forsetinn, Gelal Bay-
ar, voru einnig handteknir eftir
byltingu hersins, sem hófst á mið
nætti sl.
Fundarhöid hafa verið bönnuð,
bönkum lokað og útgöngubann
sett á. En dagblöð þau er Mend-
eres hafði bannað, munu koma
aftur út á morgun.
Hin nýja ríkisstórn hefur
lokað síma, ritsíma og járn-
brautarsamböndum við önnur
lönd, og helztu fréttirnar ber-
ast frá útvarpsstöðvum í Ank-
ara og Miklagarði. En flug-
stjórar á erlendum flugvéium,
sem hafa haft viðkomu í Tyrk
landi, segja að allt virðist þar
með kyrrum kjörum.
í fréttum frá París er sagt að
komið hafi til átaka milli hers
og lögreglu við aðalstöð.var lög-
reglunnar í Ankara, og hafi
nokkrir særzt.
Grusel hershöfðingi flutti í
kvöld útvarpsávarp til þjóðar-
innar og sagði m. a.: „Ég mun
ekki koma á einræði. Ég tók við
stjóm landsins vegna þess að á-
standið fór dagversnandi. Ég veit
að þjóðin öll fylgir mér.“
Cemal Grusel hershöfðingi er
65 ára, og var, þar til fyrir hálf-
um mánuði, yfirmaður landhers
Tyrkja. Hann var um tíma yfir-
maður hersstöðvar Atlantshafs-
Framhald á bls. 19.
Flóðbylgja frá jarðskjálftunum í Chile felldi þessa stöðumæla
við götu í borginni Hilo á Hawai.
Korðmenn svoro
Rússum
OSLÓ, 27. maí. (Reuter): —
Halvard Lange utanríkisráðherPa
Noregs, afhenti í dag sendiherra
Rússa í Osló svar við mótmæla-
orðsendingu Rússa frá 13. maí
vegna bandarísku njósnaflugvél-
arinnar, sem skotin var niður 1.
maí, en henni var ætlað að lenda
í Bodö í Noregi.
1 svarinu segja Norðmenn a8
það hafi verið stefna þeirra, og
verði áfram, að banna það að
norskt landsvæði verið notað af
njósnaflugvélum eða til nokkurra
þeirra aðgerða er skerði landa-
mæri annars ríkis. Neita Norð-
menn því að þeir eigi nokkurn
þátt í árásum á Ráðstjórnarríkin,
eins og sagt er í orðsendingu
Rússa. Norðmenn sendu Banda-
ríkjunum mótmæli vegna flugs-
ins og svöruðu Bandaríkjamenn
því til að það mundi ekki verða
endurtekið.
Jarðskjálftar og
breyta landslagi
Yfir 6.000 hafa farist
eldgos
f Chile
Santiago, Chile, 27. maí.
— (Reuter) —-
TALIÐ er nú að a. m. k. 6.000
Gerðardómur í Hellumálinu
sparaði ríkissjóði stórfé
Algengt á undanförnum árum að
ríkisstjórnir veldu jbó málsmeðferð
— Upplýsingar Cunnars Thoroddsen,
fjármálaráðherra á Alþingi í gœr
GUNNAR THORODDSEN, fjármálaráðherra, svaraði á fundi
Sameinaðs Alþingis í gær fyrirspurn frá Þórarni Þórarins-
syni um það, hvort stefna ríkisstjórnarinnar væri sú, að láta
gerðardóma fella úrskurði um skaðabótakröfur, sem gerðar
yrðu á hendur ríkissjóði? Sagði fjármálaráðherra m. a., að
núverandi ríkisstjórn mundi, eins og fyrri ríkissjórnir, metc
þa ðhverju sinni, hvort betur hentaði hagsniunum ríkisins að
láta hina almennu dómsstóla eða gerðardóma f jalla um bóta-
kröfur á hendur ríkissjóði — og velja þá leiðina, sem að
hennar dómi væri hagkvæmust fyrir ríkið. Það kom einnig
fram í svari Gunnars Thoroddsens, fjármálaráðherra, að á
undanförnum árum hefði ríkið margsinnis vísað málum til
gerðardóms, enda væri slík málsmeðferð mun kostnaðar-
minni og gengi fljótar fyrir sig.
Gunnar Xhoroddsen,
fjármálaráðherra.
Fyrirspyrjandi, Þórarinn Þór-
arinsson, tók fyrstur til máls og
vék strax að ska(J*^ótakröfu
kaupfélagsins Þórs á Hellu á
hendur ríkissjóði, sem gerðardóm
Fraroh. a bls. 8
manns hafi farizt í jarðskjálft
unum í Chile.
í dag byrjaði nýtt eldfjall
að gjósa í Andesfjöllum, ná-
lægt Fanco-vatni, sem er um
800 kílómetrum fyrir sunnan
Santiago. Nokkur þorp hafa
alveg þurrkazt út, og segir
brezka útvarpið að landslag
Chile sé nú gjörbreytt frá því
sem var. Ný fjöll hafa mynd-
azt og önnur horfið. Ár og
vötn hafa horfið en aðrar ár
og önnur vötn komið fram
annars staðar.
„Hryllileg sjón“
Jarðskjálftar og flóðbyigja
lögðu þorpið Ancud á eyjunni
Chiloe í rúst og fórust þar um
500 manns. Sjónarvottur, Juan
Diharca, segir svo frá, að eftir
jarðskjálftann hafi hann og kona
hans farið til hæðar nokkurrar í
nágrenni borgarinnar.
„Þegar við komum upp á
hæðina, mætti okkur hryllileg
sjón. Sjórinn hafði fjarað út um
500 metra, og ég vissi þegar hvað
mundi ske. Óttaslegið fólkið
hékk hvert í öðru, og bað Guð
sér til hjálpar, risastór flóðalda,
yfir 10 metra há, skall yfir borg-
ina, molaði allar byggingar á
undirlendinu, fjaraði síðan út og
tók með sér líkin og brakið. Við
ströndina lágu nokkrir bátar,
sem höfðu staðið af sér flóðöid-
una, en þeir hurfu í útsoginu.
Þetta endurtók sig þrisvar sinn-
um, og á eftir var meirihluti
borgarinnar undir hálfum öðrum
metra af vatni. Fjallshlíðarnar
voru þaktar spriklandi fiski“.
Jarðskjálftar á Indlandi
og í Albaníu
I dag hafa borizt fréttir úm
jarðskjólfta bæði á Indlandi og
í Albaníu, en flóðbylgja skall á
Kamchaka í austur Síberíu, 16
þús. kílómetrum frá Chile.
í Albaníu fórust sex en 95
særðust og 500 heimili eyðilögð-
ust, flest í bænum Kortscha, en
á Indlandi er ekki kunnugt um
að neinn hafi farizt. Þar herjaði
jarðskjálfti í héraðinu Assam og
í vestur Bengal.
ðryggisrdðið viU
„topp“fund
NEW YORK, 27. maí (NTB): —
Öryggisráð Sameinuðun þjóð-
anna samþykkti í dag með níu
samhljóða atkvæðum tillögu þess
eínis að stórveldin hefji viðræð-
ur að nýju. Sovétríkin og Pól-
land sátu hjá við atkvæðagreiðsl-
una. Tillagan var flutt af
Argentínu , Ceylon, Túnis og
Akvador. Róðið felldi tillögu
Sovétríkjanna um að taka með
í tillöguna ályktun um að for-
dæma njósnaflug yfir landsvæði
annarra ríkja, með sex atkv. gegn
tveim, en þrír sátu hjá.