Morgunblaðið - 01.02.1961, Blaðsíða 3

Miðvik'udagur 1. febr. 1961
MORGUNBLAÐIÐ
3
Farþegar í höfn í dag
I gser var þar komið sögu, er
Santa María lá skammt ut-
an við borgina Recife í
Brazilíu, er samkvæmt síð-
ustu fregnum var áformað, að
farþegar yrðu látnir í land í
Recife í morgun.
1 gær fóru fram samninga-
viðræður milli bandaríska að-
mírálsins Allan Smiths og
Galvaos. Fundur þeirra hófst
um hádegi og stóð í þrjár
klukkustundir. Úrslit urðu
þau, að Galvao samþykkti að
setja farþegana í land í Recife,
gegn því að skipið yrði þar
látið óáreitt í hans höndum.
Var Smith heldur vondaufur
um málalok, er fundi þeirra
lauk, en síðdegis bárust fregn-
ir frá Brazilíu, hinni nýju
höfuðborg Brazilíu, þess efn-
is, að hinn nýi utanríkisráð-
herra landsins, Alfonso Ari-
mos de Malo Franco, hefði
sagt, að skipið mætti liggja í
höfn í Recife óáreitt í 24 klst.
Jafnframt tilkynnti Delgado,
hershöfðingi í Sao Paulo, að
skipinu yrði siglt til Rio de
Janeiro frá Recife. Kvaðst
hann sjálfur fara til Recife í
dag til viðræðna við Galvao.
Þegar Allen Smith, aðmír-
áll, fór út til Santa María í
gær með bandaríska tundur-
spillinum „Gearing" fylgdu á
eftir þrír aðrir tundurspillar
og smáskip með 60 fréttamönn
um og ljósmyndurum innan-
borðs. Fengu þeir tilmæli um
það frá bandaríska sjóhern-
um, að halda sig í nokkurri
fjarlægð, þar sem nærvera
þeirra kynni að hindra að
samningar tækjust. Mun sú
ósk sjóhersins hafa verið tek-
in til greina. Síðdegis í gær
tilkynnti Galvao, að breytt
hefði verið um nafn skipsins
„Santa María“ og héti það nú
„Sante Liberdade" (Heilaga
frelsi).
Frh. á bls. 23.
Santa Maria á fullri ferð.
Farþegar Santa Maria
fara á land í dag
ALLUR heimurinn hefur
fylgzt af mikilli eftirvænt-
ingu með hinni furðulegu
ferð skipsins Santa Maria.
Um tíma virtust uppreisn-
armenn stefna skipinu til
portúgölsku nýlendunnar
Angola í Afríku, en er
þeir höfðu siglt nokkra
hringi úti á miðju Atlants
hafi var haldið til Braz-
ilíu. —■
Meðan á þessari furðuferð
stóð komu fram margvíslegar
tilgátur um ferðaáætlun
Galvaos, uppreisnarforingj-
ans. Voru margir þeirrar skoS
unar að skipinu yrði siglt til
Angola, aðrir töldu að því yrði
siglt til Ghana eða Guineu,
þar sem uppreisnaráætlun
þeirra Delgado, hershöfðingja
og Galvao, fengi byr undir
vængi. Ýmsir telja, að „Santa
María“ hafi verið snúið frá
Angola, sökum þess, að stjórn
nýlendunnar hafi verið hlið-
hollari heimastjórninni í
Portúgal, en þeir félagar
gerðu ráð fyrir, en fréttir um
viðbrögð íbúanna í Angola
eru síður en svo samhljóða.
Þá hefur verið getum að því
leitt, að Galvao hafi óttazt
portúgölsku freigáturnar, sem
sendar voru frá Portúgal áleið
is til Angola með fyrirskipun-
um um að eyðileggja stýrisút-
búnað „Santa Maria“, en gæta
þess að farþega sakaði ekki.
Ef svo hefði verið gert, hefði
skipið hrakið stjórnlaust um
hafið og þá verið háð náð
og miskunn stjórnenda frei-
gátanna og portúgölsku tund-
urskeytabátanna tveggja sem
á eftir þeim voru sendir. Enn
eru aðrir þeirrar skoðunar að
með þessu hringsóli sínu hafi
Galvao viljað vinna tíma til
þess að sjá, hvernig stjórnir
hinna ýmsu landa bryggðust
við „uppreisn“ hans.
Salazar óttasleginn
Fregnir síðustu daga bera
það með sér, að Salazar ein-
ræðisherra Portúgals, hyggist
ver« vel á verði gegn frekari
aðgerðum þeirra félaga, en
töku skipsins segja þeir, sem
kunnugt er, að eins fyrsta
skrefið til frelsunar Portúgals
undan einræði Salazars. Her-
vörður hefur verið efldur við
helztu byggingar stærstu
borga Portúgals og hermönn-
um fyrirskipað að vera við-
Skipið skýrt á
ný og heitir
„Sante Liberd-
ade44
búnir í herbúðum sínum. Þeg-
ar systurskip Maria, „Vera
Cruz“ sigldi frá Santos sl.
föstudag voru um borð í skip-
inu fulltrúar ríkisstjórna
Brazilíu og Portúgals au-k 14
fílefldra og velvopnaðra
leynilögreglumanna, sem kom
ið höfðu frá Lissabon daginn
áður, gagngert þeirra erinda
að fylgjast með skipinu heim
aftur.
Blá „Katalína" og biluð
túrbína
Brazilískur loftskeytamað,
ur, Sylvio Darcy að nafni, tel-
ur sig hafa heyrt loftskeyta-
sendingar milli Delgado og
„Santa Maria“ og hafi þar
komið fram, að blár Catalína-
flugbátur hafi lent rétt hjá
skipinu og skipað út kössum
merktum 63. Ennfremur að
ein af gastúrbínum skipsins
hafi bilað og því orðið að
hægja ferðina og jafnvel kom-
ið til mála að létta á skipinu.
Stórblaðið Daily Tele-
graph í London fékk nánari
upplýsingar frá Sylvia Darcy
um það, sem hann hafði heyrt.
Það, sem mestu máli skiptir
var eftirfarandi:
— „G D kallar S M 25, 8
klukkustundir, 33 mínútur —
--------------------------»
Stýrimaðurinn af Santa
María, sem lét lífið í viður-
eigninni við uppreisnarmenn,
er þeir tóku völd.
ALLT FER EFTIR ÁÆTLÚN
SEX. HALDIÐ ÁFRAM. —
G D — 0.“
Hér gengur Darcy út frá því
að G D merki General Del-
gado og S M sé „Santa Maria“.
— “ S M G D — HEYRT —
í LAGI — HALDIÐ SÖMU
BYLGULENGD“.
— „G D KALLAR S M 25
ANGOLA 999. HELD SÖMU
BYLGJULENGD"
— „S M KALLAR G D —
HÖLDUM STEFNU. ENGAR
HINDRANIR. — VÆNTH)
SENDINGAR Á NÝRRI
BYLGJULENGD"
— „S M KALLAR G D —
BILUN I TURBÍNU. HÆGJ-
UM FERÐINA. KUNNUM
AÐ LÉTTA Á SKIPINU.
— ;,S M KALLAR G D —
BLA KATALÍNA MEÐ
RAUÐUM VÆÍIGBRODDUM
LENDIR NÆRRI S M. LOS-
AR KASSA NR. 63. STEFN-
UM TIL AFRÍKU.“
Loftskeytasérfræðingar
reyna eftir megni að miða þær
stöðvar sem svarað hafa Santa
María, einkum á svæðinu
kringum Sao Paulo, en þaðan
stjórnar Delgado. Darcy tel-
ur sig hafa heyrt „Santa Mar-
ía“ kalla upp einhverja stöð
er nefnist: „Afrique Libre“
„Frjáls Afríka.
STAKSTEII\1AR
Gleðin leynir sé ■ ekki
í ritstjórnargrein Tímans seff*
ir: —
„Morgunblaðið og Alþýðublað-
ið voru helguð kosningabarátt-
unni (í Dagsbrún) í marga daga
áður en kosningin hófst. Öll hin
mikla kosningavél Sjálfstæðis-
flokksins var sett í gang. At-
vinnurekendavaldi var beitt
vægðarlaust, ekkert var látið ó-
sparað til þess að vinna að sem
beztri útkomu fyrir lista stjórn-
arflokkanna".
Niðurstaða Dagsbrúnarkos»
inganna varð svo sú, að komm-
únistar héldu velli. Tíminn
gleymir að minnast nokkuð á
það, að Þjóðviljinn hafi verið
helgaður kosningabaráttunni. —
Hann getur þess ekki að lögbrot
og hvers kyns ofbeldi hafi verið
framin. Hann gleymir því að
hundruð eða þúsundir verka-
manna eru utan kjörskrár Dags-
brúnar. En gleði Tímaritstjórans
leynir sér ekki. Ritstjórnargrein-
in öll er dýrðaróður til komm-
únismans og barnsleg gleði yfir
sigri bandamannsins.
Er þetta einleikið?
Góðviljaðir menn hafa reynt
að skýra kommúnistaþjónkun
Þórarins Þórarinssonar, ritstjóra
Tímans, með því að hann væri
bara tækifærissinni, sem hefði
pólitíska upphefð að markmiði.
Hann teldi sér og flokki sínum
lífsnauðsyn að vera í stjórnar-
aðstöðu og sæi enga leið aðra tíl
að kollvarpa núverandi ríkis-
stjórn en fullkomið samstarf við
kommúnista. Teldi hann óhætt
að styrkja þá nokkuð, því að
lýðræðissinnar gætu seinna átt
í fullu tré við þá.
Nú vill svo til, að Þórarinn
Þórarinsson er stjórnarmaður í
NATO-félaginu íslenzka og þótt-
ist á sínum tíma berjast fyrir
vestrænni samvinnu. Honum ætti
því að vera það fullkunnugt, að
baráttan milli lýðræðis og komm-
únisma er alvarlegri en svo um
heimsbyggðina alla, að verjandi
sé að styrkja þá vegna meintra
eiginhagsmuna eða stundarhags
ákveðins flokks. Þegar hann því
allt af, hvenær sem því er hægt
við að koma, tekur málstað
kommúnista á innlendum sem er
Iendum vettvangi, þá hlýtur að
fara að verða spurning um það,
hvort menn geta lengur leyft sér
að álíta hann venjulegan tæki-
færissinna.
Til að halda völdum
f forystugrein Alþýðublaðshn
í gær segir:
„Úrslitin í Dagsbrún Ieiða enn
einu sinni athyglina að gerræði
kommúnista í félaginu. SI. haust
lét stjórn Dagsbrúnar kjósa 34
fulltrúa á Alþýðusambandsþing,
eða fyrir 3400 meðlimi. Nú, við
stjórnarkjörið eru hins vegar
ekki nema 2700 á kjörskrá eða
700 færri. Hvernig getur slíkt
misræmi átt sér stað? Allir sem
kunnugir eru málum í Dagsbrún
vita hver ástæðan er. Hún er sú,
að Dagsbrúnarstjórnin óttast það
að í hópi þeirra 700 félaga, sem
ekki fengju að kjósa nú, séu flest
ir henni andsnúnir. Þess vegna
eru þeir hafðir á „aukameðlima-
skrá“ og fá ekki að kjósa. Ótald-
ir eru þá f jölmargir verkamenn,
sem alls ekki eru í Dagsbrún, af
því að stjórn Dagsbrúnar hefur
engan áhuga á að taka þá inn f
félagið. Stefna Dagsbrúnarstjórn-
arinnar er að hafa fáa í félaginu.
Það er vissast til þess að halda
völdum“.
Spurningu ósvarað
Þjóðviljamenn: Þið hafið
gleymt að svara smáspurningu,
sem varðar hann Hannibal með-
an hann var ráðherra.