Morgunblaðið - 08.02.1961, Blaðsíða 20

20
MORGVNBLAÐIÐ
Miðvikudagur 8. febrúar 1961
XXXIV.
Kvað er draumiur og hvað er
veruleiki?
Ég vissi aldrei almennilega í
hvoru ég lifði, þessar hræðilegu
vikur, eftir að ég kom aftur til
New York. Ég kom fram í tveim
ur leikritum, og hvemig ég
komst í gegn um það, er eins og
kraftaverk, jafnvel í mínum aug
um. Nú var enginn Dan til að
halda mér frá flöskunni, en ég
vissi, að ef ég drykki myndi ég
alveg kikna og aldrei komast
sýninguna á enda. Ég reyndi að
hugsa um, hvernig Bob hefði
viljað hafa mig, og hélt mér
allsgáðri. Til þess að geta sofið,
jók ég pilluskammtinn hvert
kvöld, þangað til ég var farin að
taka fimm-sex pillur í einu. Ein
getur svæft flesta á nokkrum
mínútum. Daginn eftir varð ég
að gleypa þrjár aðraj- pillur, til
þess að hrasa ekki á herbergis-
gólfinu hjá mér. Mat smakkaði
ég varla, og enn léttist ég.
Eitt kvöld í ágústmánuði þaut
hitinn í mér allt í einu upp í 106
stig, og ég var flutt af skyndingi
í sjúkrahús. Ég man óljóslega
eftir því, að ég streitist á móti
höndum, sem voru að halda mér
niðri, og hinu, að ég gusaði út
úr mér blótsyrðum, og svo man
ég eftir einhverjum röddum,
eins og í martröð. Þegar ég rank
aði við mér, var ég bundin nið
ur í rúm„ hendur og fætur mátt-
lausar, og læknirinn minn, Mart
in Hemmings sat við rúmið og
horfði á mig.
Hann brosti þegar ég opnaði
augun. — Vertu ekki hrædd,
sagði hann blíðlega. Eg var ný-
búin að fá kast — það annað í
röðinni. Það stafaði af því, að
svefnpillumar höfðu verið tekn
ar frá mér. Hann útskýrði þetta
nánar fyrir mér seinna um dag-
inn. Hitinn í mér stafaði af eitr-
un, sem venjulega hefði verið hé
góminn einn en hins vegar alvar
leg fyrir jafn heilsubilaða mann-
eskju og ég var. Eg þjáðist fyrst
og fremst af fæðuskorti, og svo
var hann að reyna að lækna mig
af drykkjusýki og lyfjanotkun.
— Það er erfiðast með lyfin,
sagði hann. — Drykkjusýkin er
ekki nærri eins alvarlegt áhjggju
efni. Því að jafnvel dell-
una má ráða við með meðala-
gjöf. En þeir yrðu samt að halda
áfram að gefa mér nokkur ró-
andi meðul, því að það væri
varla þorandi að taka allt frá
mér í einy. Eg hafði þurft svo
margar pillur vegna æsandi á-
hrifa áfengisins. Og svo hafði ég
smám saman verið farin að þola
meira og meira af meðulum. —
Þú ert í hættulegri hringekju,
Diana, sagði læknirinn, — áfeng
ið, hressandi lyf og deyfandi lyf.
Ef þú losar þig ekki við þetta
fljótlega er dauðinn vís. Lifrin
i þér er þegar farin að láta á
sjá fyrir áfengisnautninni. Næst
verður það lifrabólga, aukin spill
ing á blóðæðunum, innvortis-
blæðingar •— og dauði. Þú getur
blátt áfram ekki haldið áfram að
pynda líkama þinn eins og þú
hefur gert. Hann leít á mig með
hryggðarsvip. — Pabbi þinn var
sextíu ár að þvi, en þú verður
miklu fljótari með sama áfram-
haldi.
Eg var hrædd. Hvernig gat ég
bjargað mér? Hann ráðlagði mér
að fara í heilsuhæli í fjóra mán
uði að minnsta kosti, til þess að
venja mig alfarið af lyfjunum.
Eg hlustaði en sagði ekkert. Ekki
gat læknirinn vitað neitt um hinn
hræðilega ótta, sem ég var hald-
in. Maurice afi minn dó í geð-
veikrahæli. Pabbi hafði gengið
í ótta um, að hann kynni að
deyja geiðveikur, eða verða send
ur í hæli, af því að fólk héldi
hann geðveikan. Eg var líka með
einhvern heimskulegan ótta í
sambandi við slíkar stofnanir og
ég var þess fullviss, að ef ég
kæmist í svona hæli, yrði ég vit
skert. Eg sagði lækninum, að ég
skyldi íhuga ráðleggingu hans en
gæti engu lofað strax.
Eg var átta daga þarna í sjúkra
húsinu. Eg fór þaðan á hádegí
en klukkan um hálffimm pant-
aði ég mér vodka i barnum í
hótelinu mínu. Hafði ekki dr.
Hemmings sagt, að pillur væru
verri en áfengi? Eg get fengið
mér eitt glas . . . kannske tvö,
en alis ekki meira! sagði ég við
sjálfa mig. Áreiðanlega get ég
ekki haft neitt vont af einum
eða tveimur. Og ef ég drekk
minna, verð ég ekki eins tauga-
æst og þá þarf ég færri svefn
töflur — já, ég get áreiðanlega
bjargað mér út úr þessu sjálf!
Dálítið fór að rætast úr fyrir
mér þegar H. Clay Blaney —
þrátt fyrir frammistöðu mína í
„Náttjakkanum“ — spurði mig,
hvort ég vildi taka við hlutverki
Veronicu Lake í „Litla kofanum"
í Detroit. Veronica hafði snögg-
lega orðið veik og orðið að hætta.
— Þú ert nýkomin úr sjúkrahúsi
og ættir að vera í góðu standi,
og þú mundir gera mér mikinn
greiða með þessu. Svo fylgdi
hann mér að flugvélinni til
Detroit. — Eg reiði mig á þig,
Diana, sagði hann. — Nú ekki
deigan dropa! Eg fullvissaði
hann um, að ég skyldi ekki
smakka dropa.
Ja, hvernig er hægt að útskýra
annað eins og þetta? Eg var full
þegar ég kom í leikhúsið í Detroit
og komst yfirleitt aldrei upp á
sviðið þar, í „Litla kofanum".
Eg fór aftur til New York.
Vermút seinnipart dags, til að
byrja með. Svo gin til þess að
halda sér uppi þangað til kunn
ingjarnir komu að fara með
mann til kvöldverðar. Diana er
ekki í vinnu núna, hún er að
syrgja Bob, og má ekki vera of
mikið ein. Þegar kunningjarnir
koma, er maður búinn með flösku
af gini. Á þremur klukkustund-
um.
Svo við barinn meðan maður
bíður eftir borði. Þrír konjak og
líkjör saman. Og svo við borð
ið meðan beðið er eftir matnum,
tvöfaldur viskí og sóda. Snertir
varla við matnum. Eftir mat,
kaffibolli, sem maður hellir helm
ingnum úr og fyllir aftur með
konjaki. Svo situr maður og skraf
ar saman og drekkur ein átta
glös, áður en maður stendur upp,
kátur og rjóður.
Aftur í gistihúsið. — Diana,
það er ekki alvara, að þú sért í
sama herberginu og þú varst með
Bob forðum? — Jú, ekkert ann
að laust. Við skulum tala um ann
að. Það er lögg af vodka í búr-
inu — nóg handa þér og tveim
ur kunningjum til að hressa sig
á, um leið og þeir fara.
Klukkan er tvö að morgni og
þú ert alein. Þú reikar um, hugs
ar ekki neitt, en lætur grammó
fóninn ganga. í isskápnum finn
urðu tvær flöskur af öli. Það er
gaman að sitja á legubekknum,
dreypa á öli og hlusta á músík-
ina úr nýjustu kvikmyndinni.
Já, ég get innbyrt mikið og þolað
það . . . Þolað, já þolað . . . Eg
er að hallast á stjórnborða ....
Þegar ég vakna, ligg ég á legu
bekknum. Eg hlýt að hafa liðið
út af. Grammófónninn er enn í
gangi. Eg er í einu svitakófi. Eg
gríp um báðar síður og reisi mig
svo við. Það hamrar í höfðinu á
mér. Veggirnir og húsgögnin
renna saman í eina bendu, rétt
eins og þegar kvikmynd er að
deyja út. Eg skelf öll. Eg staul-
ast inn í svefnherbergið. Vekjara
klukkan er hvítur blettur, og ég
get ekki stöðvað augun við vis-
ana. Eg kemst í símann. — Viltu
segja mér hvað klukkan er —
mín stendur. Fimm tuttugu.
Fimm tuttugu að morgni. Svo ég
hef þá virkilega sofið. Ó, guð
minn, ég þarf svo að sofa.
Eg byrja að hósta. Æ,æ, ég veit,
hvað það þýðir..Eg slaga inn í
baðherbergið og leggst á hné
fyrir framan skálina til að kasta
upp. Eg koka, gubba, koka aftur.
Þetta eru kvalir, það er maga-
dælan aftur, en ég get ekki feng
ið neitt upp nema grænt gallið.
Eftir stundarkorn hættir kastið.
Eg afklæði mig með veikum
burðum og skríð skjálfandi í rúm
ið, dreg teppið upp yfir höfuð.
Hnipra mig saman undir því.
Hjartað í mér hamast, eins og
það sé að reyna að brjótast út
úr líkamanum. Hendurnar eru ís
kaldar. Eftir andartak er ég
brennheit og fleygi teppunum
ofan af mér. Fleygi þeim og
breiði þau yfir mig á víxl. Jæja,
Diana, þú ert búin að fá bruna-
köldu. Hvar er þessi bölvaði
hvíti krabbi? Er þetta ekki tím
inn hans að koma?
Þegar ég vaknaði aftur var
klukkan hálf þrjú. Eg var í hengi
rúmi, sem dinglaði hægt og langt
til beggja hliða á víxl. Veggirn
ir gengu upp og niður. Svitinn,
þykkur og fitukenndur rann af
mér úr holhöndunum, bakinu,
jafnvel augunum. Mig sveið í þau
af þessu. Eg skrönglaðist með erf
iðismunum úr rúminu og inn í
baðherbergið og skvetti köldu
vatni á andlitið og augun. En þó
einkennilegt sé, gerði þetta mig
enn drukknari.
Eg rétti út aðra höndina í bað
herbergisvegginn. til þess að
halda aftur af honum. — Róleg
róleg! Er þetta þú i speglinum?
Eg rýndi á það, sem þar var.
Viku eftir viku hafði ég drukk
ið mig blinda og það var meira
að segja ekkert líkingamál. Eg
gat ekki opnað augun — ekki
almennilega. Þau voru hálflokuð
af bólgunni, sem var bæði fyrir
ofan þau og neðan. Andlitið á
mér var þrútið, grátt og blátt og
afmyndað. Við skulum sjá, sagði
ég og hugsaði vandlega. Hvernig
lít ég út? Jú, ég var rétt eins
og ég hafði séð sjálfa mig í
skrípaspeglunum á Coney Island,
í þessu óhugnanlega ljósi, sem
gerir æðarnar og varirnar bláar
. . . Nei, það sem þú líkist mest,
er maður, sem hefur verið sleg-
inn aftur og aftur í andlitið með
gúmmíslöngu.
Er þetta andlit, Diana? Er
þetta mennsk manneskja?
Eg stóð og ruggaði fram og
aftur.
Ó, Diana, Diana litla. Þetta er
allt komið á ringulreið. Líf þitt
er eins og lélegt leikrit. Þriðji
þáttur allur í hnút. Nú er þriðji
þáttur hjá þér. Nú er komið að
svefnpillu-atriðinu. En það at-
riði varstu þegar búin að leika í
aitltvarpið
Miðvikudagur 8. febrúar
8.00 Morgunútvarp. — Bæn (Séra
Jón Auðuns dómprófastur). —
8.05 Morgunleikfimi. — 8.15 Tón«
leikar. — 8.30 Fréttir. — 8.35 Tón
leikar. — 9.10 Veðurfregnir. —
9.20 Tónleikar. —
12.00 Hádegisútvarp.
(12.25 Fréttir og tilkynningar).
12.50 „Við vinnuna“: Tónleikar.
15.00 Miðdegisútvarp: Fréttir. — 15.09
Tónleikar. — 16.00 Fréttir og til-
kynningar — 16.05 Tónleikar.
18.00 Útvarpssaga barnanna: „Atta
börn og amma þeirra 1 skógin-
um“ eftir Önnu Cath.-Westly
IX. (Stefán Sigurðsson kenn-
ari les).
18.25 Veðurfregnir.
18.30 Þingfréttir. — Tónleikar.
19.00 Tilkynningar.
1930 Fréttir.
20.00 Myndir frá Afríku; III. hluti
(Benedikt Gröndal alþingismað-
ur tekur saman dagskrána).
20.35 Einsöngur: Mahalia Jackson
syngur.
20.50 Vettvangur raunvísindanna: Örn
ólfur Thorlacius fil. kand. kynn-
ir starfsemi fiskideildar Atvinnu-
deildar háskólans.
21.10 Tónleikar: „Rósamunda”, músik
op. 26 eftir Schubert (Tékkneska
fílharmoníusveitin leikur; Jean
Meylan stjórnar).
21.30 „Saga mín“, endurminningar
Ignacy Paderewskis, I. (Árni
Gunnarsson fil. kand. þýðir og
les).
22.00 Fréttir og veðurfregnir. —
22.10 Passíusálmar (9).
22.20 Upplestur: „Gömlu hjónin", smá
saga eftir Alphonse Daudet, í þýð
ingu Önnu Maríu t»órisdóttur
(Þýðandi les).
22.45 Djassþáttur (Jón Múli Arnason).
23.15 Dagskrárlok.
Fimmtudagur 9. febrúar
8.00 Morg'.’:.útvarp. — Bæn (Séra
Jón Auðuns dómprófastur). —
8.05 Morgunleikfimi. — 8.15 Tón-
leikar. — 8.30 Fréttir. — 8.35 Tón
leikar. — 9.10 Veðurfregnir. —
12.00 Hádegisútvarp.
(12.25 Fréttir og tilkynningar).
12.50 „Við vinnuna“: Tónleikar. —
12.50 „Á frívaktinni1*: Sjómannaþáttur
í umsjá Kristínar Önnu Þórarins
dóttur.
14.40 „Við sem heima sitjum". Svava
Jakobsdóttir hefur umsjón með
höndum).
15.00 Miðdegisútvarp: Fréttir. — 15.05
Tónleikar. — 16.00 Fréttir og til-
kynningar — 16.05 Tónleikar.
18.00 Fyrir yngstu hlutendurna. Gyða
Ragnarsdóttir og Erna Aradóttir
sjá um tímann.
18.25 Veðurfregnir.
18.30 Þingfréttir. — Tónleikar.
19.00 Tilkynningar.
19.30 Fréttir.
20.00 Tónleikar: Fiðlukonsert nr. 4 I
d-moll eftir Paganini (Arthur
Grumiaux og Lamoureux hljóm-
sveitin í París leika; Franco Gall
ini stjórnar).
20.30 Kvöldvaka:
a) Lestur fornrita: Lárentíusar
saga Kálfssonar; XII. (Andrés
Björnsson).
b) Islenzk þjóðlög sungin af Eng-
el Lund.
c) Jón Jónsson Skagfirðingur flyt
ur stökur og kviðlinga.
d) Gustav Fröding, ritgerð eftir
Selmu Lagerlöf (Einar Guð-
mundsson kennari).
21.45 Islenzkt mál (Ásgeir Blöndal
Magnússon cand. mag.),
22.00 Fréttir og veðurfregnir.
22.10 Passíusálmar (10).
22.20 Ur ýmsum áttum (Ævar R. Kvar
an leikari).
22.40 Kammertónleikar: Strengjakvart
ett nr. 1 eftir Khayam Mirza-
Zade (Azerbaijan-kvartettinn
leikur).
23.10 Dagskrárlok.
Skáldið og mamma litla
1) .... og Bandaríkjamennirnir 2) Það er nú ekki mikið. Mamma 3) .... og ekki hefur hún neina
vita um allt, sem er að gerast í veit um allt .... ratsjá!
heiminum. Þeir sjá allt í ratsjánum.
Úlfahópurinn, sem er að leita og læðist hljóðíega áleiðis til lægu ættingjar hans eru hljóð.
bráðar í grendinni, finnur snögg þeirra. En þundurinn tryggi lega að nálgast.
lega þefinn af Úlfi og King litla, finnur strax á sér að þessir fjar.