Morgunblaðið - 02.03.1961, Blaðsíða 17

Fimmtudagur 2. marz 1961
MORGVNBLAÐIÐ
17
Rósalinda Árnason
Minning
NOKKRU fyrir 1880 fluttust
dönsk hjón, Anders Jörgensen
og Karoline (fædd Johansen) til
Seyðisfjarðar, sem þá var mikill
framfara og uppgangsstaður, svo
sem kunnugt er. Jörgensen var
ibakarameistari og stofnsetti þeg
ar brauðgerðarhús. Hið mikia
slys er varð á Seyðisfirði um
miðjan 9. tug fyrri aldár, snjó-
flóði ægilega, sem varð fjölda
fólks að .bana tók einnig hús
Jörgensens, en fjölskyldan, sem
þá voru þau hjónin og tvær dæt
ur Rósalinde og Anna, barnung
ar komst allt lífs af. Náðust litlu
stúlkurnar í snjóhrönninni í
flæðarmálinu og var það krafta
verk að þær lifðu af þær ógnir.
Anna er enn á lífi, en Róslinde
dó háöldruð 7. janúar sl. og var
jarðsett að Kálfatjörn 13. s.m.
Hún hét fullu nafni Nathalie
Vilhelmine Rosalinda en notaði
aðeins hið síðasta nafn. Fædd
var hún á Seyðisfirði 30. júlí
1883. Ólst hún þar upp í stórum
systkinahópi, en dvaldi, um tvít-
ugsaldur um nokkurt skeið
Kaupmannahöfn við nám og
vinnu. 26. nóv. 1909 giftist hún
Þorsteini Árnasynij skipstjóra,
frá Kálfatjörn. Hann var fædd
ur 1884, sonur þeirra hjóna sr.
Árna Þorsteinssonar prests og
Ingibjargar Sigurðardóttur.
Hafði hann lokið prófi í sjó-
mannaskóla í Danmörku og siglt
nokkur ár með dönskum skipum
víða um heim. Ekki undi hann
þó erlendis en gerðist útgerðar-
maður og skipstjóri á vélbátum,
einkum á Austfjörðum. Lengst
áttu þau hjón heima á Raufar-
höfn en hin síðari árin var Þor-
steinn þó stundum á bátum hér
við Faxaflóa. Hann andaðist í
júní 1946 aðeins 62 ára að. aldri.
•— 'Þau hjón, Rósalinde og Þor-
steinn eignuðust tvær dætur,
Ingibjörgu, sem gift er Sigvalda
Sveinbjarnarsyni, skipstjóra í
Hafnarfirði og Karólína er dó 11
ára gömul.
Rósalinde, eða Rósa eins og
hún var oft nefnd í nánasta
vinahópi, var fríð kona og mörg
um ágætum mannkostum gædd.
Ég þekkti hana lítið á yngri ár-
um, þar sem þau hjón áttu
heima í öðrum og fjarlægum
landshluta. Það vissi ég þó, að
hjónaband þeirra Þorsteins var
’hið ástúðlegasta og bezta sem
hu^azt gat. Þcrs’-'inn var ljúf
menni mikið, ástúðlegur og um-
hyggjusamur heimilisfaðir. Rósa
linde var dugleg og ágæt hús-
móðir, alin upp á ströngu og
reglusömu heimili hjá dugleg-
um foreldrum, enda var hún
mjög þrifin, reglusöm og ströng
í öllu því er stjórn og um-
gengni góðs heimilis snerti.
Henni var mjög sýnt um að búa
til hollan og bragðgóðan mat af
ýmsu tagi, var vissulega snill-
ingur í þeirri grein. Gestrisni og
höfðingsskapur var henni í blóð
borinn, mátti með sanni segja
að hún var höfðingi í lund. Vin-
um sínum brást hún aldrei og
sízt þegar mest á reyndi. Þar
voru margar heimsóknir hennar
í sjúkrahúsin, hér til vina og
kunningja. Öllum vildi hún gott
gera og gleðja þá er erfitt áttu.
Þar var ekki um neina hálf-
velgju að ræða, heldur fylgdi
jafnan heill hugur samúðar og
velvilja. Frú Rósalinde var mjög
háttvís og prúð i framgöngu,
jafnan snyrtilega og smekklega
■klædd, glaðleg í viðmóti og nota
leg í umgengni. Hún var ákaf-
lega stefnuföst og hafði ákveðn-
ar skoðanir á mönnum og mál-
efnum. Mun hún ekki oft hafa
skipt um skoðun. Ég held að vin
átta hennar hafi oftast eða ætíð
enzt meðan lífið entist. Slíkt
fólk sem hún eru góðir og eftir-
6óknarverðir vinir.
Þótt Rósalinde léti aldrei bug-
ast var fjarri því að færi var-
kluta af andstreymi og sorgum.
— Karólína litla, dóttir hennar,
var lengstaf sinnar stuttu ævi
sjúk og engin von um bata. Voru
það erfið ár fyrir hina ungu
móður, — miklu erfiðari en þeir
hún í hryggilegu og sviplegu
slysi. Bræður hennar tveir fór-
ust af slýsförum. Fleira hefur
hún, efalaust orðið að þola. En
hugrekki þessarar , grannvöxnu
konu og þrek var undravert.
Hún rétti við aftur og virtist
taka jafnlyndi sitt. Hún var eins
og stráið, sem bognar í ofviðri
en réttir við er sólin skín á ný.
Hún var svo lánsöm að eiga
góðan tengdason Sigvalda Svein
bjarnarson. Hjá þeim bjó hún
frá því maður hennar lézt til
dauðadags. Börn þeirra hjóna
voru henni, auðvitað, mjög kær
og lét sér annt um velferð
þeirra, þroska og frama.
Á síðari árum tók heilsu Rósa
linde mjög að hnigna og varð
hún fyrir þungum sjúkdómi
fyrir nokkru og náði sér aldrei
eftir það, Hún tók því öllu með
óvenjulegu þreki og æðruleysi.
Það er víst, að hún lét ekki bug-
ast fyrr en ekki var auðið að
standa lengur á móti. Hún var
ákaflega viljasterk og kjark-
mikil kona.
Hún kom oft til okkar hjóna
eftir að hún fluttist í nágrennið
geta skilið sem ekki hafa lent í °S var ætið §óður gestur‘ Við
slíku stríði. Hún unni manni | söknum hennar og svo mun vera
sinum mjög en hún varð að ■með alia vini hennar-
horfa á langt dauðastríð hans og | Farðu vel, kæra vinkona,
þjáningar. Dótturson sinn, ung- i í Guðs friði.
an og efnilegan mann, missti I Þorsteinn Jónrsson.
Pétur E. Einarsson
Minning
Og þessi skortur er okkur dýr
Um leið og við neyðumst til að
vísa 30 manna hópi frá, svo að
dæmi sé tekið, erum við að
sleppa úr hendi okkar gjaldeyris
tekjum, sem nema 350—400
þúsundum króna. Hér er miðað
við, að ferðast verði til landsins
með íslenzkum farartækjum og
dvalizt og ferðazt á fslandi í 10
daga.
Að framan hefur verið reynt
að lýsa möguleikum íslands sem
ferðamannalands og skýra frá
því, hvar við erum á vegi stödd
með að hagnýta þá, og niður-
staðan er þessi:
Landið okkar er mörgum kost
ið ekki rekið burt þá gesti, sem 1 um búið. Við getum leyft okk-
fyrir eru. Allt bendir því til j ur, eins og málin horfa við í dag,
þess að ekki verði hægt að taka að mæla með landinu vissan
á móti fjölda ferðamanna, semjtíma á ári hverju. Samgöngurn-
hingað vilja koma á næsta , ar eru í bezta lagi og geta annað
miklum flutningum, en vöntun
hótelrýmis útilokar að við get-
um nýtt möguleikana.
— Möguleikar
Framh. af bls. 9.
æ fjölgandi, sem senda ferða-
mannahópa til íslands.
Fyrir næsta sumar er leitað
fast á með gistingu fyrir slíka
hópa. En gistihúsin hér heima,
mörg hver, sjá sér ekki fært, með
sínu takmarkaða gistirými, að
taka á móti stórum hópum og
hafa vísað á bug gistibeiðnum
fyrir þá, og ekki að ófyrirsynju.
þau eiga mjög erfitt með að
gefa ákveðin loforð fyrirfram,
enda skiljanlegt, að þegar slíkan
hóp ber að garði, getur gistihús-
sumri, ef ekki verður fundin
leið til að bæta úr gistihúsaskort
innm.
JARÐARFÖR Péturs E. Einars-
sonar, Ökrum í Stykkishóim'.
fór fram 18. jan sl. og hófst með
húskveðju frá heimili hans kl. 2
e. h. Flutti sr. Sigurður Ó. Lár-
usson, prófastur húskveðju, og
síðan fór kveðjuathöfn fram frá
Stykkishólms kirkju. Söng ann-
aðist kirkjukór Stykkishólms
með ágætum.
Pétur Einar Einarsson en svo
hét hann fullu nafni, var fædd-
ur í Ási við Stykkishólm 19.
maí 1885 og var því fullra 75
ára, er hann lézt 12. jan. sl.
Foreldrar hans voru þau hjón
in Einar Jón Einarsson og Hall-
dóra Jósepsdóttir og eignuðust
þau 3 syni, Pétur var elztur, þá
Jóhannes er lézt þriggja ára og
Sumarliði, er nú býr í Hafnar-
firði, 71 árs að aldri.
Þegar Pétur var 5 ára, drukkn
aði faðir þeirra ásamt fleirum
í lendingu við Hellissand, er
þeir voru að koma úr fiskiróðri.
Var þetta þungt áfall fyrir
Halldóru, sem nú stóð ein uppi
með tvo drengina (því Jóhannes
, va-r þá látinn) svona unga. Var
j Pétur þá um hríð hjá afa sínurn
J og ömmu, Guðrúnu Einarsdótt-
, ur og Einari Jónssyni í Ási, en
I þegar hann var 8 ára fluttist
hann til föðurbróður sins Jó-
hannesar Einarssonar og konu
hans Guðbjargar Jónsdóttur í
Stykkishólmi. Dvaldi hann hjá
þeim til 12 ára aldurs, en þá fór
hann til móðurbróður síns Sig-
urðar Jósepssonar og konu hans
Sesselju Davíðsdóttur, sem
bjuggu í Einholti á Mýr.um.
Þar var Pétur til 16 ára ald-
urs, að hann réðist sem vinnu-
maður að Skíðsholti á Mýrum
og var í tvö ár. En þá flutti
hann að Ökrum til Eiríks Kuld
og konu hans Sigríðar Jóhannes
dóttur frá Öxney á Breiðafirði.
Þar var hann síðan samfleytt í
10 ár og var ráðsmaður á því
stóra heimili. Þar giftist Pétur
eftirlifandi konu sinni, Jóhönnu
Jóhannsdóttur, Jónassonar frá
Öxney, 4. júlí 1914. Þau fluttust
til Stykkishólms árið 1915 og þá
með sitt fyrsta barn, og síðsn
fæddust þeim börnin hvert af
öðru og urðu 9 talsins. Var það
stór hópur að ala önn fyrir i þá
daga, eins og þá vai erfitt um
atvinnu í kauptúnunum úti á
landi. Var þá ekki um annað að
taia en leggja hart að sér og
taka hverja þá vinnu, sem
bauðst, án þess að spyrja um
kaup eða vinnudag. Pétur fór
venjulega í sveit á sumrum og
vann svo hvað sem fyrir kom á
vetrum. Árið 1916 veiktist Pétur
af taugagigt og átti í því í 54
vikur. Var það kvalafull lega,
enda varð hann aldrei samur
maður eftir þann sjúkdóm. en
aldrei kveinkaði hann sér, þótt
hann fyndi til. Til dæmis um
það, hvað harður hann var við
sjálfan sig, má geta þess, að
hann var kviðslitinn beggja
megin ,um 30 ára skeið en vann
alla tið erfiðisvinnu og hlífði sér
þvergi. Enda var dugnaður Pét-
urs og verklagni viðbrugðið.
Það var sama að hvaða verki
hann gekk, hann leysti þau öll
af hendi með trúmennsku og
dugnaði, Hann var talinn úrvals
heyskaparmaður, sérstaklega
góður grjóthleðslumaður, en
þeir voru á þeim dögum mjög
eftirsóttir, og smiður ágætur.
Öllum vildi Pétur greiða gera
og alltaf var hann sama ljúf-
mennið, sannorður og tryggur
vinur vina sinna. Ég þekkti Pét-
ur yfir 20 ár og -hafði náin
kynni af honum og aldrei heyrði
ég hann hallmæla nokkrum
manni eða bera nokkurn mann
röngum sökum, enda var Pétur
vel þokkaður meðal vinnufélaga
sinna og sveitunga.
Blessuð sé minning hans.
Vinur,
Smurt braub
og snittur
Opið frá kl. 9—11,30 e.h.
Sendum heim.
Brauðborg
Frakkastíg 14. — Sími 18680.
VETTVANGUR
Framhald af bls. 13.
um, svo að ekki varð dulið. að
þau stóðust einkafyrirtækjum
hvergi snúning. Þeir stjórnmála
menn, sem sannfærðir eru um,
að þeir hljóti að vera miklu fær-
ari um að ráðstafa fjármunum
fólksins en það sjálft, fundu þá
nýtt ráð og miklu ísmevgilegra.
Allir eru sammála um, að
þeim þjóðfélagsþegnum, sem
fulla atvinnu hafa og fullt vinnu
þrek og búa að öðru leyti við
góðar aðstæður, beri að leggja
fé af mörkum, til að vel sé séð
fyrir sjúkum og öldruðum eða
þeim, sem að öðru leyti þurfa
aðstoðar t. d. vegna ómegðar.
Hinn almenni skilningur á þess-
um sjálfsögðu skyldum hefur
síðan verið hagnýttur til að
afla fylgis við pólitik, sem í
sjálfu sér er þessu óskylt, póli
tík takmarkalítillar skattheimtu,
yfirráða ríkisins yfir fjármagn-
inu, sem það síðan deilir milli
þegnanna sem nokkurs konar
náðarbrauði. Dæmið í upphafi
greinarinnar skýrir þetta. Fjöl-
skyldufaðir við fulla heilsu og
í góðri atvinnu þarf engar fjöl-
skyldubætur, þótt hann eigi tvö
börn. Sá hluti skattsins, sem á
hann — og alla aðra, sem eins
er ástatt um — er lagður til að
endurgreiða honum sjálfum, er
óþarfur. Og það sem verra er,
ekki einungis óþarfur,
beinlínis „ómóralskur",
ríkisvaldið segir
ert ekki fær um
heldur
því að
leiðinni: Þú
- og þú átt
ekki að vera fær um — að sjá
2 börnum farborða .Við, stjórn-
arherrarnir, eigum að ala þau
upn með þér.
I Þýzkalandi er fullkomin
tryggingarlöggjöf, sem ekki
byggir á því meginboðorði
ríkis Hitlers að gera þegn-
ana háða og sjálfumglaða vegna
náðargjafa foringjans (eða Róm
verjanna með sitt brauð og sína
leiki). Theodór Blank, verka-
lýðs- og félagsmálaráðherra,
segir: „Rikið á ekki að gera það,
sem heilbrigður maður við góð-
ar aðstæður getur sjálfur gert
með fjölskyldu sinni án opin-
berrar aðstoðar." Fyrir þeim,
sem aðstoðar þarfnast, er hins
vegar vel séð. Skoðanir sanntrú-
aðra velferðarríkissinna eru
andstæðar sjónarmiðum Blanks
og Þjóðverja. Þeir segja umbúða
laust: Hver og einn skal fir.na
það, helzt í hverju fótmáli, að
hann er okkur háður. Hann skal
aldrei verða efnalega sjálfstæð-
ur. Og okkur mun brátt takast
að sannfæra hann um, að til-
gangslítið sé að vera með til-
burði í þá átt að þykjast vera
eitthvað annað en við ætlum
honum að vera.
Það er þarna, sem skilur á
milli. Þeir, sem andvígir eru
skef j alausri „ velferðar“-stef nu,
vilja auðvitað ekki síður en hin-
ir gera skyldur sínar við alla þá,
sem aðstoðar þarfnast, enda
væri þeirra þjóðfélag margfalt
færara um það en samfélag
í „heltökum velferðarríkisins",
samfélag þeirra, sem vilja ríkis-
forsjá, hennar sjálfrar vegna og
þeirra valda og metorða, sem í
skjóli hennar má ná.
Eins og áður er getið skila
þjóðnýtt fyrirtæki ekkj eðli’eg-
um arði. Þess vegna vill fólkið
þau ekki. Þannig er þjóðunum
forðað frá slíku ríkisauðvaldi.
Hins vegar er miklu erfiðara
um vik að meta, hversu mikið
tilflutningurinn úr hægri vas-
anum í þann vinstri kostar.
Hinn beini kostnaður skiptir
þar minnstu máli. aÞð er hin
ósýnilega sóun velferðarríkisins,
sem er hættulegust, því að þar
skortir þann samanburð, sem er
milli þjóðnýtingar og einka-
reksturs. Mönnum finnst svo
líka gott að fá fjármuni senda
af himnum ofan og ugga því
ekki að sér.
Upphrópanir um afturhald og
beina illmennsku eru því hægar
í þessum leik enn sem komið er.
En þeim mun nauðsynlegra er,
að menn vakni til umhugsunar
um þetta mál, sem ólíklegra
verður að teljast, að nokkur sá,
sem hefur það eina markmið að
príla til pólitískra metorða,
treystist — eins og nú standa
sakir — til að lýsa yfir: Hingað
og ekki lengra. Ætti þó ekki að
þurfa sérstakan kjark til að
styðja eignastefnu almennings
andstætt eignaleysis- og fram-
færslustefnu velferðarríkisins.
Þegar Þjóðverjar fyrir
skömmu ákváðu að gera
Volkswagen-verksmiðjurnar að
almenningshlutafélagi, var tekju
litlu fólki gefinn afsláttur af
hlutabréfunum, svo að það gæti
orðið þátttakendur. Við þekkj-
um það hér i höfuðborginni, að
efnalitlu fólki hefur verið gert
kleift að eignast íbúðarhúsnæði.
Hvers vegna ekki að beina þvi
fjármagni, sem hinir betur
stæðu í þjóðfélaginu geta látið
af höndum rakna að þvi að gera
sem allra flesta fjárhagslega
sjálfstæða? Fjölskyldubætur í 1
ár til þeirra, sem 1 og 2 börn
eiga mundu líklega nægja til
þess að hundruð efnalítilla fjöl
skyldna gætu eignast íbúð og
þyrftu e. t. v. upp frá því lítillar
eða engrar aðstoðar við. Þeir,
sem sjá hættur velferðarrikis-
ins, teldu ekki eftir sér að leggja
það af mörkum í 1 eða 2 ár. Og
væri ekki skynsamlegra að
hjálpa fólki til að hjálpa sér
sjálft, hjálpa sem allra flestum
til að verða fjárhagslega sjálf-
stæðir? Er það ekki heilbrigðara
en sú framfærslustefna, sem
neydd er upp á borgaranna í
nafni réttlætis og velfarnaðar?
Ey. Kon.