Morgunblaðið - 22.03.1961, Blaðsíða 17

Miðvikudagur 22. marz 1961
MORGVNBLAÐIÐ
17
V iðski pti
og efnahagsmál
Gengisskráning
20. marz 1961
Kaup Sala
1 Sterlingspund ...... 106,36 106,64
1 Bandaríkjadollar .... 38,00 38,10
1 Kanadadollar ........ 38,52 38,62
100 Danskar krónur .... 550,15 551,60
100 Norskar krónur .... 531,60 533,00
100 Sænskar krónur .... 735,70 737,60
100 Finnsk mörk .......... 11,85 11,88
100 Franskir frankar .... 774,55 776,60
100 Belgískir frankar 76,33 76,53
100 Svissneskir fr.... 880,25 882,55
100 Gyllini ............ 1057,60 1060,35
100 Tékkneskar kr..... 527,05 528,45
100 V-þýzk mörk ......... 957,20 959,70
1000 Lírur ............... 61,06 61,22
100 Austurr. sch......... 145,95 146,35
100 Pesetar .............. 63,33 63,50
Fasieignasala i
Reykjavik
Þátturinn hefur snúið sér til
nokkurra fasteignasala í Keykja-
vík og spurt þá um nokkur al-
menn atriði varðandi fasteigna-
sölu hér og hvernig viðskiptin
ganga um þessar mundir.
Salan er jafnan mismunandi
naikil eftir árstímum. Mest er selt
á vorin og síðan á haustin, þ.e. 1
apríl—maí og sept.—okt. Mun
þetta standa að verulegu leyti í
sambandi við hina almennu flutn
ingsdaga, sem eru 14. maí og 1.
október, eins og kunnugt er. Að-
alsölutíminn er því ekki hafinn á
þessu ári. En borið saman við
sama tíma í fyrra og undanfarin
ár, þá er salan frekar dræm núna,
en er þó töluvert að glæðast, eft-
ir að hafa verið óvenju lítil í vet-
ur sem leið.
Minni sala hefur leitt til þess,
að útborgun er minni en áður. Nú
er oft ekki borgaður út nema
helmingur af söluverðinu, eða
milli 50 og 60%, þegar um eldra
húsnæði er að ræða. Á árinu 1959
voru % hlutar af söluverðinu al-
geng útborgun, og er reyndar
enn, þegar ný hús eru seld. Þeg-
ar nú er borgað mikið út við
kaup á eldra húsnæði, t.d. 80%,
er oft hægt að fá töluverðan af-
slátt af verðinu.
Eftirstöðvarnar af kaupverðinu
lána seljendur yfirleitt til 10 ára,
.— og er þá miðað við jafnar ár-
legar afborganir. Vextir af þess-
um lánum eru nokkuð misjafn-
ir, eða frá 7—9Yz%, en 9Yz eru
nú hæstu leyfilegu vextir.
Auk minnkandi útborgunar
hefur tiltölulega nýlega orðið sú
önnur breyting í fasteignasöl-
unni, að mismunur á söluverði
íbúða og byggingarverði þeirra
er nú mun minni en áður. Þessi
munur var oft mjög mikill. Bygg-
ingarkostnaður hefur hækkað, en
söluverð hefur lítið eða ekki
hækkað að undanförnu. Söluverð
þægindalítilla eldri húsa hefur
jafnvel lækkað töluvert í ýmsum
tilfellum. Beinar lækkanir eru
þó ekki það miklar, að verulegu
máli skipti, en sú staðreynd, að
eldri hús hafa a.m.k. ekki hækk-
að í verði táknar raunverulega
lækkun, þegar borið er saman
við hið almenna verðlag, sem fór
hækkandi á síðasta ári.
Söluverð einstakra íbúða er að
sjálfsögðu mjög mismunandi, þó
um svipaðar stærðir sé að ræða,
enda er það margt annað en
stærðin, sem skiptir máli. Miðað
við nýtt húsnæði á hæðum, þá er
algengt verð á þriggja herbergja
íbúðum 420 þús., á fjögurra her-
bergja íbúðum um 500 þús. og á
sex herbergja íbúðum 550—600
þús.
Fermeterlnn f nýju húsnæði
kostar yfirleitt frá 4200—5500 kr.
fbúðir í minni húsum eru allt að
10% dýrari en í blokkum. Þó eru
blokkirnar alls ekki óvinsælar,
enda fylgja þeim oft sérstök þæg
indi, svo sem fullkomin þvotta-
hús. Dyrasímar hafa líka mjög
bætt aðstöðu þeirra, sem í blokk
um búa.
En eins og áður er sagt, þá er
það margt sem skiptir máli varð
andi markaðsverð á íbúðum. Allt
af er mest spurt eftir húsnæði í
Vesturbænum og oft er dálítill
verðmismunur milli hverfa. Ann
ars má segja, að allt gott og nýtt
húsnæði, sem er tiltölulega ná-
lægt Miðbænum sé dýrt, en lítið
framboð er af slíku húsnæði. Sér
hiti og sér inngangur eru mikils
metin þægindi í tví- og þríbýlis-
húsum. íbúðir í húsum, sem eru
með lyftu, eru seldar töluvert
dýrari en aðrar jafngóðar, í há-
um húsum, og sama er að segja
um þær, sem eru á hitaveitu-
svæði. Og eru þá aðeins talin
helztu atriðin, sem skipta máli
við kaup og sölu á íbúðarhúsum.
Visitala bygg-
ingarkosnaðar
Hagstofan hefur reiknað út
vísitölu byggingarkostnaðar eftir
verðlagi í febrúar 1961 og reynd-
ist hún vera 152 stig, miðað við
grunntöluna 100 hinn 1. okt. 1955.
Upphaflega byggingarvísitalan
var miðuð við grunntöluna 100
árið 1939. Samkvæmt þeim grund
velli væri vísitalan nú 1473 stig,
eða nær fimmtáfnaldur kostnað-
ur í krónutölu við byggingarfram
kvæmdir miðað við það sem var
fyrir 22 árum.
Byggingarkostnaður hvers rúm
meters í „vísitöluhúsinu", sam-
kvæmt áðurnefndum útreikningi
fyrir febrúar sl. er 1.418 kr. og
áætlaður kostnaður í jafnvand-
aðri sambyggingu er 1.276 kr.
„Vísitöluhúsið" er ákveðið hús,
sem lágt er til grundvallar við
þessa útreikninga, og er það tví-
býlishús af venjulegri gerð.
Samkeppni og
framleiðni
Eins og kunnugt er ríkir mik-
il samkeppni á flestum sviðum
viðskipta á heimsmarkaðnum.
Verðlag og vörugæði skipta
mestu máli í þessari samkeppni.
Hvoru tveggja ákvarðast af
vinnuaflinu og tækninni sem
beitt er við framleiðslu hinna
ýmsu vörutegunda.
Nú eru vinnulaun mjög mishá
í hinum ýmsu löndum. Ef miðað
er við. almennar iðngreinar fyrri
hluta árs 1959, þá var meðal tíma
kaup í nokkrum löndum, sem
hér segir (í dollurum):
Bandaríkin ...... 2,22
Svíþjóð.......... 0,94
Bretland ........ 0,68
Frakkland ....... 0,42
Að sjálfsögðu gefa hlutföllin
milli tímakaupsins ekki rétta hug
mynd um lífskjörin á hverjum
stað þannig eru matvæli t.d. mun
ódýrari í Frakklandi en í Banda-
ríkjunum, en þó að tekið sé til-
lit til þessa, þá er samt mikill
munur á kaupinu. Þessi lönd og
mörg önnur keppa á sömu mörk
uðum með iðnaðarvÖrum sínum.
í mörgum tilfellum eru vörurn-
ar frá Bandaríkjunum ekkert
dýrari en framleiðsla hinna land-
anna, reyndar oft tiltölulega ódýr
ari, þegar um framleiðslu stór-
iðjufyrirtækjanna er að ræða.
Hagkvæmur rekstur, góð skipu-
lagning, og skynsamleg fjárfest-
ing í vélum og tækjum er það
Minningarorð
Framh. af bls. 16
slíks af öðrum. Hann þoldi illa
hangs eða slén við vinnu. Þar
átti hann erfiðast með að halda
nok'kuð stórbrotinni skapgerð |
sinni í skefjum, ef hann sá að
gengið var að verki með hysknij
eða hangandi hendi. En þrátt fyr-
ir það þótti gott að vinna undir t
ihans stjórn og vinsæll meðal j
undirmanna sinna.
f heimabyggð naut Jón trausts '
almennings í hvívetna. Hann |
hafði þar mörgum trúnaðar-
störfum að gegna fyrir sveit J
sína (Hofshrepp). Sat hann um,
skeið í hreppsnefnd, sóknarn.,
skólanefnd, forðagæzlumaður og!
virðingarmaður fasteigna.
Hann var einn þeirra manna, '
sem á sínum tíma börðust fyrir .
'þvi, að síimi yrði lagður frá
Sauðárkróki til Siglufjarðar með
símstöð í hverjum hreppi. Var
það mál sótt af miklu kappi, og
árið 1910 komst á símasamband
milli Sauðárkróks og Siglufjarð-
ar.
Jón var að jafnaði dagsfars-
prúður, glaður og reifur, dálítið
stríðinn og glensfullur ástund-
um, og gat verið hnyttinn í orð-
um. En allt var það saklaust
gaman sem engan særði, og væri
honum svarað í sömu mynt,
brosti hann góðlátlega ánægður
þá með jafnan leik. Hann hafði
gaman af söng. Minntist oft á
að hann hefði yndi af að heyra
barnakóra syngja. Sjálfur var
hann ekki mikill söngmaður, en
tók undir söng í vinahóp.
Hann bar fölskvalausa ást til
föðurlands síns. Hann fylgdist af
áhuga með frelsisbaráttu þjóðar-
innar. Hjá honum var engin
hálfvelgja í þeim efnum. Hann
fagnaði innilega lýðveldistök-
unni 1944. Hann aðhylltist hug-
s j ónastef nu S j álf stæðisf lokksins
og hvikaði aldrei þar frá.
Jón var mikill trúmaður, en
trúmálin votu hans einkamlál,
og þeim flfkaði hann ekki á
strætum og gatnamótum.
Nú er þessi góði drengur allur.
Nú hefur þessi fjörmikli og fjöl-
hæfni starfsmaður lokið að fullu
sínu margþætta degsverki, og
hvatt þetta tilverusvið. Sorg og
söknaður hefur sótt að eigin-
konu og börnum við að kveðja
góðan eiginmann eftir nær 50
ára farsæla sambúð og indælan
og hugulsaman föður, sem þau
elskuðu og virtu að verðleikum
og gerðu elliárin honum léttbær-
ari. Hér nyðra drýpur sorg hjá
gömlu vinunum og starfsbræðr-
um. En í gegnum tregatráin skín
geisli gleði og þakklætis yfir því,
að hann, þessi vinur okkar, var
héðan kvaddur á honum hentug-
um tíma.
Við færum aldraðrí eiginkonu
og bömum hugheilar samúðar-
kveðju. Við hugsum æ til vinar
vors, Jóns, með hlýjum vinarhug
og þakklæti fyrir margar sam-
verustundir .Við minnumst hans
*:m ógleymanlegs og sérstaðs
persónuleika.
Guð blessi minningu hans.
Páll Erlendsson.
t
VINUR MINN Jón Björnsson,
fyrrum bóndi á Ljótsstöðum í
Skagafirði, andaðist á Elli- og
hjúkrunarheimilinu Grund þann
10 þ. m. Ég ætla ekki að rekja
æviferil hans hér, það munu þeir
gera, sem kunna á því efni betri
skil. Aðeins vil ég nú er hann
er allur þakka honum samfylgd-
ina og tryggð hans og hollustu
sem gerir gæfumuninn og er und
irstaða hinna háu launa.
Allar þjóðir, sem ekki vilja
sætta sig við léleg lífskjör verða
að leggja áherzlu á þessi sömu
atriði, sem eru undirstaða fram-
faranna, en aðeins nokkur hluti
mannkynsins hefur tileinkað sér
þau fram að þessu. Löndin, sem
nefnd voru hér að framan eru
reyndar öll í þeim hópi, þótt ár-
angurinn. sé mismunandi mikill
enn sem komið er.
Fiskikirkjan svokallaða, sem margir kannast við eftir að hafa
heimsótt Gautaborg.
— Gautaborg
Frh. af bls. 9
fyrir sér stjörnurnar og tunglið
milli trjátoppanna. Þegar ákveð-
ið var að rífa borgarmúrana 1807
var jafnframt ákveðið að svæðið
næst varnardýkinu skyldi ekki
byggjast heldur verða tekið und-
ir almenna skemmtigarða. Hér
gekk nú vinur okkar með hand-
bækur sínar. Sérstaka eftirtekt
hans vakti að verksmiðjueigend-
urnir voru jafnmargir og kaup-
mennirnir, — klæðaiðnaðurinn
var til dæmis mjög langt á veg
kominn undir áhrifum frá Eng-
landi. Út með ánni voru þrjú stór
vélaverkstæði og af þeim var Al-
exanders Keillers Göteborgs Mek
aniska Verkstad stærst. Hinu
megin árinnar voru það Lind-
holmens verkstæðið og Járn-
smíða og steypuverkstæðið Eriks
berg.
Þegar skyggja tók, gekk ferða-
maðurinn í glöðum vinahópi til
Lorensberg matsölustaðarins eft-
ir að hafa séð leikritið sem þá
gekk á leikhúsinu. Lorensberg
var nokkuð sunnan við bæinn.
Ekki datt vini okkar í hug að
1960 yrði þetta miðdepill borg-
arinnar, þar sem eitt stærsta og
virðulegasta hótel landsins yrði
staðsett.
G. Þór Pálsson.
við þann málstað, sem hann taldi
vera réttan.
Öllum þeim, sem nokkur kynni
höfðu af Jóni heitnum mun bera
saman um, að han hafi verið ein-
hver skemmtilegasti og viðfelln-
asti maður, sem þeir hafa kynnzt.
Alltaf og allstaðar, hvar sem
hann var að hitta var hann með
spaug og gamanmál á vörum. Var
hann allra manna fyndnastur
og hafði jafnan á reiðum hönd-
um græzkulausa glettni. Var oft
hlegið dátt að spaugilegum sög-
um hans og glensi. En þrátt fyrir
það, að Jón væri glettinn og allra
manna glaðlyndastur var hann
undir niðri alvörumaður, sem
gerði sér fulla grein fyrir skyld-
um sínum við Guð og menn og
rækti þær skyldur flestum öðr-
um betur, til hins síðasta. Var
hann hamhleypa til verka, sí
starfandi og hinn mesti eljumað-
ur. Rak hann um áratuga skeið
trésmíðaverkstæði á Siglufirði af
dugnaði og fyrirhyggju. Á síðast-
liðnu sumri var heilsu Jóns heit-
ins tekið svo að hraka, að hann
hætti starfrækslu sinni á Siglu-
firði og flutti til Reykjavíkur.
Grunar mig, að hann hafi lítt
kunnað því hlutskipti að setjast
í helgan stein, þótt vinnulúinn
væri hann orðinn og nokkuð tek-
inn að mæðast í glímunni við Elli
kerlingu. En hann átti því láni
að fagna, að banalega hans varð
nærri engin og duðastríðið stutt.
Var það mikil hamingja svo lífs-
glöðu hraustmenni, sem hann var.
Jón heitinn Björnsson var mað-
ur hreinskiptinn og áreiðanlegur
í öllum viðskiptum og- mátti I
engu vamm sitt vita. Óvini átti
hann áreiðanlega enga en fjölda
vina, sem þótti vænt um hann og
hlökkuðu jafnan til samfunda
við þennan síunga og síglaða öld-
ung. Munu vinir hans lengi sakna
hans og minnast hans með virð-
ingu og þökk. Kynni mín af þess-
um drengskaparmanni voru með
þeim hætti, að mér mun hann
aldrei úr minni líða.
Um leið og ég að síðustu votta
konu hans, börnunum og öðrum
ástvinum innilega samúð, þakka
ég honum allar gleðistundirnar,
sem hann veitti mér, tryggð hans
alla og hollustu og bið honum
blessunar Guðs, nú er hann hverf
ur til hins fyrirheitna lands.
Einar Ingimundarson.
Afgreiðslumaður
óskast strax eða um næstu mánaðamót. Einnig stúlka
hálfan eða allan daginn.
Kjötbúðin Bræðraborg
Bræðraborgarstíg 16
HALL.Ó ! HALLÓ !
V erksmiðjuverð
Peysur. Golftreyjur Sokkabuxur. Náttkjólar. Nær.
fatnaður. Undirkjólar, Skjört. Mislitar barnabuxur
m./teyju. Kvenbuxur skálmalausar úr bómull og
„tricotine“. Rifflað flauel. Gardínuefni og m. m. fl.
Opið frá kl. 1—6 e.h.
IMærfataverksmiðjart Lilla h.f.
Smásalan — Víðimel 63