Morgunblaðið - 26.03.1961, Qupperneq 13

Bunnudagur 26. marz 1961
MORCVHBZAÐ19
13
Frá „réttarhöldum“ í Ungverjalandi 1957.
hann mikilhæfur maður og
mundu þó fæstir íslendingar, sem
til hans heyrðu síðustu dagana á
Genfarráðstefnunni í fyrra,
halda, að hann hefði næmt skyn
á, hvað væri að gerast umhverfis
hann, né hann væri mjúkhentur
við þá, sem hann þættist hafa
í hendi sér. Fulltrúi kommúnista
tók tillögum þeim, sem Dean er
talsmaður fyrir, fálega, en von-
andi rætist betur úr en á horfist
í bili.
„IIiu herf ilegustu
glæpaverk44
Hinn 7. apríl 1956 birti Þjóð
viljinn forystugrein, sem hét:
„Réttarglæpir“. Upphaf hennar
hljóðar svo:
I „Ráðamenn í Sovétríkjunum
„En er hægt að segja, að Len
in hafi skirrzt við að beita hinum
harðneskjulegustu ráðum gegn
fjandmönnum byltingarinnar,
þegar þess var þörf í raun og
veru. Nei, enginn getur sagt það.
Vladimir Iljitsi krafðist fullkom
ins uppgjörs við fjandmenn bylt
ingarinnar og verkalýðisins og
greip miskunarlaust til slíkra
ráða, þegar þörf gerðist. Rifjið
aðeins upp baráttu V. I. Lenins
gegn þjóðfélagsbyltingarsinnuð
um skipuleggjendum uppreisnar
innar gegn ráðstjórninni, gegn
gagnbyltingarsinnuðum stór-
bændum 1918 og öðrum, er hann
hikaði ekki við að grípa til ör-
þrifaráða gegn fjandmönnum. En
Lenin beitti þeim aðeins gegns
raunverulegum fjandmönnum
verkalýðsins, ekki gegn þeim,
sem gerðu glappaskot eða skjátl
aðist, en hægt var að hafa fræði
leg áhrif á og jafnvel að láta
vera áfram í forystu flokksins“.
Rosmngin í Frama'
ALLIR þeir, sem kunnugir eru
kosningum, vita, að úrslit eru
oft háð tilviljunum og atvikum,
er ekki hafa almenna þýðingu.
Þess vegna þurfa úrslit í ein-
Btöku kjördæmi eða félagi ekki
eð vera merki um. allsherjar-
stefnu. En þegar atkvæðamagn
breytist í mörgum félögum,
(hverju eftir annað, öðrum aðilan-
um til hags, bendir það til ákveð-
innar skoðunar og stefnubreyt-
logar á meðal alm*nnings.
' Við stjórnarkjör í flestum
verkalýðsfélögum að undan-
förnu hafa lýðræðissinnar greini-
lega unnið á. Eina undantekning-
in, sem kommúnistar og banda-
naexm þeirra geta stært sig af,
er Dagsbrún. Þar varð atkvæða-
aukning þeirra hlutfallslega
meiri en lýðræðissinna, annars
staðar hafa lýðræðisinnar verið
í ótvíræðri sókn. •
Eftir kosninguna í Frama getur
engum dulizt, að sú sókn hefur
nú snúizt upp í ófarir kommún-
ista og Framsóknar. Af þeirra
ihálfu stóð mikið til að þessu
sinni. Eftir ósigur sinn í Iðju,
töldu þessir bandamenn sér
forýna þörf á að vinna Frama.
Bandalag þeirra hafði orðið þar
ofan á við kosningar til Alþýðu-
sambandsþings á s.l. hausti. Þá
var þó enn verulegur hluti Fram-
sóknarmanna í liði lýðræðissinna.
Nú handjárnaði Framsókn sína
menn og knúði flesta þeirra til
fylgis við kommúnista. Með
iþessu átti að tryggja bandalag-
inu öruggan sigur. Úrslitin urðu
allt önnur. Lýðræðissinnar stór-
juku fylgi sitt og hafa aldrei ver-
ið sterkari í félaginu en nú.
Aukin samheldni undir forystu
liins margreynda formanns, Berg
Steins Guðjónssonar, eins hæfasta
forystumanns í verkalýðshreyf-
ingunni, gerði sitt til. Vaxandi
andúð almennings á neikvæðu
oiðurrifi kommúnista og Fram-
sóknar hafði einnig rík áhrif.
Stuðningur við þjóðholla upp-
byggingu réði úrslitum.
„Slíkur dómstóll
ávinningur f yrir
smáþjóð46
Hvarvetna verður nú vart undr
linar yfir óheilindum Framsóknar
í hinum mikilsverðustu málum.
Nýjasta dæmi þessá eru greinar
Þórðar Valdimarssonar síðustu
daga í Alþýðublaðinu. Þórður er
áður þekktur af mörgum skrifum
eínum í Tímanum, einkum um
Utanríkismál. Afstaða Framsókn-
®r í landhelgismálinu hefur geng-
ið fram af Þórði og síðastliðinn
fimmtudag vitnar hann í leiðara
í Tímanum, er birtist hinn 20.
desember 1951. Hefur Þórður
þetta eftir Tímanum þá:
„Þegar að um þessi mál — land
helgismálin — var rætt síðast-
'liðið haust var meðal annars
minnzt á það í þessu blaði —
Tímanum — hve mikilvægt það
væri fyrir smáþjóð að til væri
REYKJAVÍKURBRÉF
Laugard. 25. maiz
alþjóðadómstóll, þar sem smá-
þjóðir gætu leitað réttar síns.
Annars væru þær ofurseldar yfir
drottnun stórvelda, eða að
minnsta kosti væri þeim auð-
veldara að láta kenna aflsmunar.
Á þetta var bent vegna þess til-
efnis, að málgagn kommúnista
hafði farið svívirðilegum orðum
um dómstólinn í Haag og haldið
því fram að smáþjóðir ættu að
einskisvirða hann. Úrskurður
hans í landhelgisdeilu Norð-
manna og Breta hefur nú sýnt
hver ávinningur það er fyrir smá-
þjóð, að slíkur dómstóll er til.
Kommúnistar hafa hinsvegar
sýnt hér eins og oftar, að þeir
reyna að óvirða og eyðileggja
allt það sem eykur öryggi og rétt
smáþjóða og munu flestir geta
rennt grun í af hvaða ástæðum
það er“.
Þessi tilvitnaði leiðari Tímans
birtist tveimur dögum eftir að al-
þjóðadómstóllnn kvað upp dóm
sinn í máli Breta gegn Norðmönn
um í landhelgisdeilu þeirra. Leið
arinn sýnir glögglega, að þá
skildu Framsóknarmenn, hvílíka
úrslitaþýðingu dómurinn hafði
fyrir framþróun landhelgismáls-
ins okkur í hag. Nú hafa Fram-
sóknarmenn tekið sér stöðu með
kommúnistum til að „svívirða“,
„óvirða og eyðileggja allt sem
eykur öryggi og rétt smáþjóða".
Engin furða er, þótt fylgið
hrynji af þeim, sem svo fara að.
Kvað hef ur brey tzt
frá 1958?
Það er ekki einungis í landhelg-
Lsmálinu og afstöðunni til alþjóða
dómsstólsins, sem Framsókn hef-
ur lagzt hundflöt í þjónkun sinni
við kommúnista. Svo er að sjá
sem hið sama sé nú að ske í varn
armálunum. í forystiígrein Tím-
ans hinn 23. marz s.l. segir:
„Ástandið í alþjóðamálum er
nú hvergi nærri eins uggvæn-
legt og það var á árinu 1949—50,
þegar hér var enginn her. Flest
bendir til að náizt ekki aukið
samkomulag milli austurs og
vesturs á næstunni, þá muni
ástandið haldast svipað og nú er.
Undir þeim kringumstæðum er
eðlilegt og sjálfsagt, að við fær-
um skipan öryggismálanna í
svipað horf og það var fyrstu
misserin eftir að við gengum í
AtlantshafsbandalagiÓ".
Samkvæmt þessu virðist ætlun
Framsóknar vera sú, að víkja
varnarliðinu úr landi. Orðalag
forystugreinarinnar er að vísu
mun ákveðnara en var í þeirri
ályktun aðalfundar miðstjórnar
flokksins, sem drepið var á í síð-
asta Reykjavíkurbréfi, þar sem
einungis var sagt: „að unnið sé
að því að herinn hverfi sem fyrst
úr landi". Það orðalag er svo
rúmt, að allar dyr eru látnar
opnar*
En hvað um það. Hinu þarf
Framsókn að svara, að hverju
leyti ástandið sé nú betra en 1957
og 1958, þegar hún sjálf hafði
úrslitaráð og hreyfði hvorki legg
né lið til að standa við loforðið
frá 1956 um að reka herinn þegar
í stað. Og víst væri vert fyrir
hana að gera sér þess grein, af
hverju batinn í alþjóðamálum
frá 1949—’50 stafar. Raunar er
ljóst, að Tíminn veit þetta ofur-
vel, því að hann segir:
„Það er tvímælalaust, að
Atlantshafsbandalagið hefur átt
drýgstan þátt í að skapa það
jafnvægi, er tryggt hefur heims-
friðinn seinustu 10 árin“.
Ef svo er, hæfir þá íslending-
um að hafa forgöngu um að
veikja þessa tryggingu fyrir
heimsfriðnum? Þurfa íslendingar
síður en aðrir á heimsfriði að
halda? Eiga þeir að láta sitt eftir
liggja til að tryggja hann?
Mörg veður í lofti
Því miður veit enginn enn,
hvort ástand í alþjóðamálum
batnar, það helzt í svipuðu horfi
eða því hrakar. Skoðanir manna
á þessu breytast dag frá degi.
Ýmsir telja stórstyrjöld ólíklega,
en þó því aðeins, að lýðræðis-
ríkin haldi til jafns við hina í
vopnabúnaði. Samkomulag um
takmörkun á kjarnorkuvopn-
um mundi vafalaust verða til
góðs, en engan veginn eyða allri
hættu. Þá mundi enn meira en
nú reyna á samskonar vígbúnað
og varnir og úrslitum réðu í sið-
ustu heimsstyrjöld. Ef lýðræðis-
ríkin væru þar vanbúin, mundi
ásókninni gegn þeim sleitulaust
haldð áfram og hver óvarinn
landsskiki girtur járntjaldi Aust-
an-manna.
Talið er, að Rússar hafi ríka
hagsmuni af því að semja
um takmörkun kjarnorkuvopna
vegna þess að þeir óttist, dð
kommúnistar í Kína fái þau ógn-
artæki í hendur. Þess vegna eru
meiri líkur nú en nokkru sinni
fyrr, að samkomulag komizt á
um þessi efni. Allt er það þó
mjög á huldu. Krúsjeff virðist
vera í fýlu við Kennedy af því,
að hinn síðarnefndi er ekki óðfús
til fundar við hann né líklegur
til neinskonar undansláttar.
Bandaríkjamenn hafa aftur á
móti borið fram tillögur, sem
ætla hefði mátt að líklegar væru
til sátta. Æðsti ráðgjafi Kennedys
forseta í þessum efnum og af-
vopnunarmálum yfirleitt er
McCloy, sem fyrir einum áratug
gat sér mikið frægðarorð sem
æðsti maður Bandaríkjanna í
Þýzkalandi, einmitt þegar þess-
ar tvær þjóðir voru að vingast á
ný. Talsmaður Bandaríkjamanna
á Genfarráðstefnunni um kjarn-
orkuvopn er hins vegar Dean, sá
hinn sami, er var aðalfulltrúi
þeirra á sjóréttarráðstefnunum
1958 oe 1960 í Genf. Vafalaust er
og nokkrum alþýðuríkjanna hafa
lýst því yfir að þar í löndum
hafi um skeið viðgengizt mjög al
varlegt ástand í réttarfarsmálum.
Saklausir menn hafi verið teknir
höndum, þeir hafi verið ákærðir
gegn betri vitund með upplogn-
um sakargiftum og fölsuðum
gögnum, sumir þeirra hafi á ein
hvern óskiljanlegan hátt verið
knúðir til að játa á sig afbrot,
sem þeir höfðu aldrei framið.
Sumir þessir menn voru teknir
af lífi, aðrir settir í fangelsi.
Ráðamenn í þessum löndum
játa þannig að þar hafi verið
framin hin herfilegustu glæpa-
verk sem hljóta að vekja við
bjóð og reiði heiðarlegs fólks um
heim allan“.
Þessi grein var birt tæpum
tveim mánuðum eftir að Krúsjeff
hélt sína frægu ræðu um Stalin
á fundi kommúnista í Moskvu í
febrúar 1956. Sumt af því, sem
Krúsjeff skýrði frá í þeirri ræðu,
var kunnugt áður a.m.k. í megin
atriðum. Engu að síður hafði
Þjóðviljinn varið ósómann, sem
við öllum öðrum blasti. Það var
ekki fyrr en einum og hálfum
mánuði eftir að Krúsjeff hafði
talað, sem Þjóðviljinn þorði að
taka undir það sem heiðarlegir
menn höfðu sagt, þegar 20 árum
áður. Og jafnvel þá lét Þjóðvilj-
inn svo sem játningarnar hefðu
verið knúðar fram á „einhvern ó
skiljanlegan hátt“. Sjálfur
hafði Krúsjeff þó berum orðum
tekið fram, að þær hefðu fengizt
eftir að menn „gátu ekki lengur
þolað hinar villimannlegu pynt-
ingar“.
„Hikaði ekki við að
grípa til örþrif a-
ráða gegn f jand-
iiiömiunum44
Enginn efi er á því, að ástand
ið í Sovétríkjunum er nú um
margt betra en það áður var.
Gallinn er sá, að á meðan ein-
ræði ríkir, þá eru allir háðir
duttlungum einræðísherrans og
klíku hans. Annar kann að vera
hinum skárri. En allt öryggi al-
mennings innanlands og utan
skortir meðan sama stjórnarfyrir
komulag helzt. Þess ber að minn
ast, að Krúsjeff ásakaði Stalin
út af fyrir sig ekki fyrir að hafa
beitt ofbeldi, kúgun, fölsun og
pyntingum, heldur fyrir að hafa
beitt þessum ráðum gegn komm-
únistum! Andstæðingar kommún
ista eru rétt-lausir í þeirra aug-
um. Það, sem gekk fram af Krú-
sjeff og hann fordæmdi í ræðu
sinni var, að Stalin hefði beitt
sömu ráðum gegn flokksbræðr-
um sínum og Lenin beitti gegn
andstæðingunum sem hann hælir
Lenin á hvert reipi fyrir að
hafa gengið milli bols og höfuð
á. Um þetta segir Krúsieff t.d. í
ræðu sinni'
„Enga glæpi drýgt
gegn flokkmim44
Síðan heldur Frúsjeff áfram og
segir:
„Lenin beitti harðneskju að-
eins þegar mest reið á, þegar
arðránsstéttirnar voru enn við
lýði og í harðri andstöðu við bylt
inguna, — þegar baráttan fyrir
lífi ráðstjórnarríkisins var sem
bitrust, jafnvel borgarastyrjöld.
Stalin beitti hinsvegar örþrifa-
ráðum og fjöldakúgun, þegar
byltingin var búin að sigra og
ráðstjórnarríkið farið að styrkj
ast ,þegar arðránsstéttunum hafði
verið útrýmt og hið sósíalistiska
skipulag fest haldgóðar rætur á
öllum sviðum þjóðarbúskapsins,
þegar flokkupr okkar hafði náð
sér pólitískt og eflzt bæði að
félagatölu og í fræðilegu tilliti.
Það er augljóst, að Stalin sýndi
með þessu í fjölmörgum tilfell-
um umburðarleysi sitt, hrotta-
skap og gerræði. í stað þess að
sanna, að hann hefði á réttu að
standa í pólitískum efnum og í
stað þess að skjóta máli sínu til
fjöldans, kaus hann oft leið kúg
unarinnar og hinnar líkamlegu út
rýmingar, ekki aðeins gagnvart
raunverulegum fjandmönnum,
heldur og gagnvart einstakling-
um, sem enga glaepi höfðu drýgt
gegn flokknum eða ráðstjórn-
inni“.
„Gátuekkilengur
þolað Jiinar villi-
mannlegupynt-
ingar66
Ásökunarefni Krúsjeffs gegn
Stalin sézt glögglega af þessum
orðum í ræðunni:
„Miðstjórnin, sem hefur í hönd
um margar heimildir um hrotta
legt geræði gagnvart forystusveit
flokksins, skipaði innanflokks-
nefnd háða eftirliti forsætis mið
stjórnar, til þess að rannsaka,
hvað það hefði verið, sem gerði
unnt að beita meirihluta þeirra
miðstjórnarmanna og varamanna
miðstjórnnr, sem kosnir voru á
17. þing Kommúnistaflokks Ráð
stjórnarríkjanna (bolsjevika)
slíkri fjöldakúgun.
Nefhdin hefur kynnt sér geysi
mikið af gögnum í skjalasöfnum
NKVD og ýmis önnur skjöl og
leitt í ljós margar staðreyndir
um fölsun gegn kommúnistum,
upplognar ákærur og hryllilega
misnotkun hins sósíalistiska rétt
arfars — sem hafði í för með sér
dauða saklausra manna. Það er
orðið ljóst, að margir þeirra fram
herja í flokknum, ráðstjórnar-
kerfinu og atvinnulífinu, sem
1937—’38 voru stimplaðir „fjand-
menn“, voru í rauninni aldrei
fjandmenn, njósnarar, skemmd-
arvargar o.s.frv. heldur alltaf ær
legir kommúnistar; þeir voru
stimplaðir þannig og ákærðu oft
sjálfa sig (eftir skipun rann-
sóknardómaranna — falsaranna)
um hin a'varlegustu og ólikleg
Framhald á bls 14.