Morgunblaðið - 23.04.1961, Blaðsíða 12

12
MORGVNBLAÐIÐ
Sunnudagur 23. apríl 1961
Utg.: H.l Arvakur. Reykjavík.
Franikvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Valtýr Stefánsson (ábm.)
Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Lesbók: Arni Óla, sími 3304S.
Auglýsingar: Arni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn: Aðalotræti 6.
Auglýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 22480.
Askriftargjald kr. 45.00 á mánuði innanlands.
I lausasölu kr. 3.00 eintakið.
VÍGHREIÐUR KOMMÚNISMANS
¥¥inn alþjóðlegi kommún-
ismi hefur komið sér upp
víghreiðri í miðri Ameríku.
i>að sanna síðustu atburðir
á Kúbu svo greinilega að
ekki verður um villzt. Sovét-
ríkin og önnur kommúnista-
ríki hafa fengið hinni komm-
únisku einræðisstjórn Fidels
Castro á Kúbu ógrynni vopna
til þess að bæla með þeim
niður hverja frelsishreyfingu,
sem gera kynni vart við sig.
Það er óþarfi að rekja feril
Fidels Castros. Svo kunnur
er hann íslenzkum blaðales-
endum. Bylting hans var á
sínum tíma uppreisn Kúbu-
manna gegn spilltu einræði
Batista. Meðan á báráttunni
stóð naut Castro samúðar
Bandaríkjamanna og annarra
lýðræðissinnaðra þjóða í Vest
urheimi. En hann háfði ekki
fyrr komizt til valda en hann
snerist á sveif með komm-
únistum og setti á laggirnar
einræðisskipulag, sem var
ennþá svívirðilegra en stjórn
arfyrirkomulag Batista. Síð-
an hefur Castro stöðugt ver-
ið að herða tökin á kúbönsku
þjóðinni. Hefur Undanfarna
mánuðd ríkt þar hrein komm
únisk ógnarstjóm. Kúba er í
dag lögregluríki í verstu
merkingu þess alræmda orðs.
Það er gegn þessu gerspillta
einræðisstjórnarfari, áem
gagnbylting hefur nú verið
hafin á Kúbu. í fyrstu lotu
hefur stjórn Castros tekizt
að kæfa þessa byltingu. Upp
reisnarmennirnir hafa beðið
ósigur. En baráttunni er hald
ið áfram víðs vegar um Kúbu
af skæruliðum, sem hafast
við í fjöllum og skógum.
Skemmdarverk eru unnin
víðs vegar um landið og hatr
ið á kommúnistastjórninni
ólgar meðal almennings.
Margir af nánustu samstarfs-
mönnum hans, meðal annars
fyrsti forsætisráðherra stjórn
ar hans hafa flúið land og
hafa tekið upp baráttuna við
hlið uppreisnarmannanná.
VEGGUR
VESTURHEIMS
BRENNUR
gvandaríkjamenn gera sér
** nú ljóst,. hvílíkan háska
hefur borið að höndum
þeirra. Svo mikinn ugg hef-
ur þetta vakið að Kennedy
forseti hefur lýst því yfir.
að stjóm hans mimi ekki
horfa aðgerðarlaus á það að
Kúba komist á vald komm-
únþita. Hann kvað Bandarík-
in ekki myndu hika við að
standa við skuldbindingar
sínar og vemda öryggi sitt,
ef ríki í Vesturálfu ætti
vök að verjast vegna utan-
aðkomandi ásælni kommún-
ista.
Þessi yfirlýsing Bandaríkja
forseta felur það í raun og
veru í sér, að Bandaríkin
muni ekki eira stjóm Castros
á Kúbu. Castro hefur fyrir
löngu sýnt, að hann er algert
handbendi kommúnistaríkj-
anna um allan heim. Þessa
staðreynd horfast Bandaríkja
menn og aðrar lýðræðissinn
aðar þjóðir Vesturheims nú
í augu við. Svo er nú komið
að þeirra eigin veggur brenn
ur. Framsókn kommúnism
ans í Evrópu var stöðvuð
með myndun Norður-Atlants
hafsbandalagsins. Það er nú
komið í hlut þjóðva Vestur-
heims að bægja þeirri hættu
frá, sem stendur við þeirra
eigin dyr.
VIRKJUNAR-
MÁLIN í
DEIGLUNNI
C j álf stæðisf lokkurinn hefur
^ haft heillaríka forystu
um hagnýtingu vatnsaflsins í
fljótum og fossum landsins
sl. þrjá áratugi. Hafa Sjálf-
stæðismenn í bæjarstjórn
Reykjavíkur staðið þar í far-
arbroddi. Fyrir aðgerðir
þeirra njóta höfuðborgarbúar
og annað fólk á Suður- og S-
vesturlandi nú atvinnuörygg-
is og glæsilegra lífsþæginda í
skjóli raforku frá Sogsfoss-
um. Þar hafa nú verið virkj-
uð nær 100 þús. hestöíl.
Ekki hefur ennþá verið
ákveðið hvar næst skuli
virkjað í þessum landshluta,
en víðtækar rannsóknir hafa
farið fram á virkjunarskil-
yrðum og er óhætt að full-
yrða, að lokaákvörðun muni
byggð á fullkomnustu sér-
fræðilegri þekkingu, sem völ
er á.
Þjóðviljinn gerir nýlega að
umræðuefni tillögu, sem
kommúnistar í bæjarstjórn
Reykjavíkur lögðu fram, þeg-
ar afgreidd var fjárhagsá-
ætlun yfirstandandi árs. Til-
Lloyd biður um al-
ræðisvald í sköttun
LONDON 17. apríl. (Reutcr) —] að neita, að oft getur verið hag-
Selwyn Lloyd lagði fjárlaga- kvæmt og hindri brask að slík-
frumvarp brezku stjórnarinnar
fyrir þingið í dag í fyrsta skipti
síðan hann tók við embætti f jár-
málaráðherra.
Það hefur vakið mikla athygli,
að ráðherrann fer þess á leit við
þingið, að það veiti honum feiki-
legt vald til að lækka og hækka
tolia og söluskatt á vörum, alt
eftir því hvort hagkvæmt má
tejast fyrir þjóðfélagið í heild
hverju sinni, að örva eða draga
úr viðskiptum.
Mun nokkur kurr vera í þing-
heimi að gefa einum ráðherra
þvílíkt vald, þótt því beri ekki
ar ákvarðanir
skyndi.
séu teknar í
Auknar tekjur
Fjármálaráðherrann lagði til
að ýmsar minniháttar breytingar
væru gerðar á skattalöggjöfinni.
Sumar þessara breytinga munu
draga úr útgjöldum rikissjóðs,
en aðrar auka þær. Búizt er við
að skattatekjur ríkissjóðs aukist
um 80 milljón sterlingspund. Þá
verður lagður 10% skattur á
auglýsingar í sjónvarpi og bíla-
skattur verður aukinn úr 12
shillingum í 15 shillinga á ári.
©-
lagan gekk út á það, að hrað
að verði sem mest undirbún-
ingi að stórvirkjun til raf-
orkuvinnslu fyrir Faxaflóa-
byggðir og Suðurland, þann-
ig að framkvæmdir við
fyrsta virkjunarstig hennar
geti hafizt sem fyrst.
Tillögu þessari var vísað
til bæjarráðs til athugunar.
Þykir kommúnistablaðinu
það bera vott um smásálar-
skap að tillagan skyldi ekki
hafa verið samþykkt umyrða
laust.
Slíkur tillöguflutningur get
ur litið vel út á pappírnum
í einhverra augum, en heldur
ekki meira. Þegar hægt er að
koma á fót stórvirkjunum og
fullnýta þær á tiltölulega
stuttum tíma, þá er það að
jafnaði langhagkvæmasta
orkuvinnslan. Rafmagnið
verður þá oft mun ódýrara
en frá litlum virkjunum. En
stórvirkjun, sem tekur t.d.
10 ár að fullnýta, er ekki
lengur orðin tiltölulega ódýr,
heldur mjög dýr.
Það er vegna þessara al-
kunnu staðreynda, sem allar
virkjanir á íslandi hafa verið
litlar fram til þessa. Af sömu
ástæðu er nú talað um að
setja upp gufurafstöð í Hvera
gerði eða að virkja Hvítá við
Hestvatn.
Bygging hluta af mjög
stórri virkjun borgar sig yfir-
leitt ekki, því þá þarf að
taka svo mikið tillit til þess
sem síðar á að gera að fyrsta
virkjunarstigið verður mjög
dýrt. að er því útilokað að
ætla að virkja stórt, nema að
samtímis virkjunarfram-
kvæmdum sé komið upp
orkufrekum iðnaði er nýti
verulegan hluta af rafmagni
orkuversins.
Lausnin á þessu vandamáli
er að öllum líkindum sú, sem
oft hefur verið bent á, að í
landinu rísi eitt eða fleiri
stóriðjufyrirtæki, sem komið
yrði upp með erlendu fjár-
magni. Fer áhugi lands-
manna stöðugt vaxandi fyrir
slíkum framkvæmdum.
Adenauer forsætisráðherra
Þýzkalands er nú staddur vest-
anhafs. Hann átti ýtarlegrar og
vinsamlegar viðræður við
Kennedy Bandaríkjaforseta í
miðri siðustu viku og lögðu
þeir áherzlu á það, að Vestur-
veldin myndu hvergi víkja í
Berlínarmálinu. Myndin sem
hér birtist var tekin að lokn-
um einum fundi þeirra.
Eftir fundinn með Kennedy
flaug Adenauer til Texas, í
boði Lyndon Johnsons vara-
forseta, en Texas er heima-
ríki hans sem kunnugt er.
Ferðaðist Adenauer víða um
Texas um helgina og var tekið
hátíðlega á móti honum í
Austin höfuðborg fylkisins.
Með þessu aukast tekjur rikis-
sjóðs.
N ýsköpunarskattur
Þá gerði Lloyd grein fyrir
nýmæli einu: Sérstakur skattur
verður lagður á verksmiðjufram
leiðslu, sem nemur um 4 skild-
ingum á starfsmann á viku
hverri. Með þessu verður um
200 milljónum sterlingspunda
safnað úr efjiahagslífinu á ári
hverju. Þessu fé verður varið til
að lána í nýbyggingu á verk-
smiðjum og á að stuðla að ný-
sköpun iðnaðarins.
Um ástandið í efnahagsmálum
sagði Lloyd, að framsækni ríkti,
en brezku þjóðinni hætti við of
mikilli eyðslu og væri því jafn-
an nokkur hætta á verðbólgu.
Uppkast að
sanrmiregi Aust-
urs og Vesturs
GENF, 18. april. (Reuter) Full.
trúar Vesturveldanna á ráðstefnu
um bann við kjarnsprengjutil.
raunum afhentu Tsraapkin full-
trúa Rússa 1 dag fullkomið upp-
kast að samningi um slíkt bann.
Arthur H. Dean fulltrúi Banda
rikjanna hafði orð fyrir þeim
vestrænu. Hann sagði að með
þessum óvæntu aðgerðum væru
Vesturveldin ekki að setja Rúss
um neina úrslitakosti, heldur fæl
ist í uppkastinu skynsamleg og
sanngjörn lausn á deilumáli stór
veldanna. •“