Morgunblaðið - 13.08.1961, Síða 20

20
’ MORGVNBLAÐ1B
Sunnudagur 13. ágúst 1961
hún niður og fór að æpa að mér,
sagði að ég væri öllu hverfinu
til skammar með því, sem ég
gerði með strákunum.
Ég hafði engan áhuga á kyn-
ferðislífi, og gerði ekkert með
strákunum annað en það, sem
strákur hefði gert. Ég var ein af
þeim. Svo þegar þessi kerlingar-
skrukka fór að reka nefið í mín
málefni, septi 'ég á móti. „Þú
heldur að ég lofi þeim það, er
það ekki?“ spurði ég hana.
Þegar hún heyrði svona dóna-
legt tal, steingleymdi hún því,
sem hún hafði byrjað að skamm
ast út af, og tók nú að rífast
um orðbragðið í mér. Henni
fannst hræðilegl, að ég skyldi
segja það, sem hún hafði hugsað.
Mér var nákvæmlega sama,
hvað hún eða aðrir hugsuðu. En
ég vildi ekki, að hún færi að
valda mömmu áhyggjum, ég
vissi nefnilega, að mamma var
áhygjgufull út af mér.
„f>ú átt engan föður,“ sagði
hún oft við mig. „Ég verð að
vinna svo mikið. í guðs bænum.
Gerðu ekki sömu vitleysuna og
ég“
Hún var alltaf brædd um að
illa færi fyrir mér, og þá gæti
hún ekkert sagt. Hún sló mig
aldrei, þó að ég gerði eitthvað
af mér. Hún grét bara, og ég
gat ekki þolað að sjá hana gráta.
Ég vildi fyrir engan mun særa
hana, og það gerði ég ekki fyrr
en þrem árum áður en hún dó,
þegar mér var stungið inn.
En í þetta skifti, endur fyrir
löngu, var ég áhyggjufull yfir
því, sem þessi kerlingarskepna
gæti sagt mömmu. Svo, þegar
hún sagði mér, að hún héldi, að
ég lofaði strúkunum það, og það
var ósatt, greip ég kúst og barði
hana þangað til hún samþykkti
að segja mömmu, að hún hefði
aldrei séð neitt misjafnt til mín
og strákanna.
Strákarnir gerðu það nú samt,
og þeir voru alltaf á höttunum
eftir stelpum, sem værú til í
tuskið. Og ég gat vísað þeim
réita leið. Sú, sem aldrei neitaði,
— Berti, þið hjónin hafið verið
héxna lengst af meðan ég var j
burtu, er það ekki?
—Jú, það höfum við!
var prúðasta sfúlkan við götuna.
Hún var alltaf að tala um að
hún ætlaði að verða fræg dans-
mær, en þangað til það yrði hélt
hún við strákana og alla gifta
menn í götunni.
En Evelyn þessi var alltaf
einkar siðprúð í framkomu, hún
lét sér aldrei detta í hug að
segja ruddalegt orð. En af því
að mamma hafði stigið víxlspor
skömmuðu allir mig, sýknt og
heilagt, ekki sízt Ida frænka.
Fyrir nokkrum árum kom ég
aftur til Baltimore og söng í
Royale Theatre. Ég ók upp að
húsinu, þar sem Evelyn hafði
búið, í hvíta kádiljáknum min-
um og lagði honum þar, sem
fornsöluvagninn var vanur að
standa. Þessi engilblíða kven-
snift, sem hafði ætlað að verða
fræg dansmær bjó þar enn. Hún
átti sex börn sitt með hverjum
manni og hún v*r ennþá jafn
kámug og drusluleg. Börnin
stilltu sér upp í röð, og ég
keypti ís handa þeim öllum og
gaf hverju þeirra tíkall. Nú var
ég orðin stjarna.
Evelyn hafði alltaf strákketl-
ing til að búa m*ð sér, og sá sem
hún bjó með um þetta leyti hall-
aði sér út um gluggann, benti á
einn krakkann og sagði: Þennan
á ég.“ Þessum degi gleymi ég
aldrei. Svona var fólkið, sem
klifaði alltaf á því, að við
mamma færum í hundana.
Það var fleira, sem ég sakn-
aði, þegar ég fór að stunda gólf-
þvotta af alvöru. Ég hafði verið
sólgin í að fara inn á pylsu-bar-
inn að kaupa pylsur. Negrar
fengu ekki afgreiðslu þar, en
mér voru seldar pylsur af því að
ég var krakki, og svo þótti þeim
gott að fá viðskiptin, ef enginn
sá til. En ef þeir sáu mig bíta
í pylsuna áður »n ég var komin
út var ég hundskömmuð fyrir
að valda troðningi þar inni.
Ég hafði líka sótzt eftir hvít-
um silkisokkum, og auðvitað
eftir svörtum leðurskóm. En ég
laumaðist oft inn í búðirnar,
hrifsaði hvítu sokkana af borð-
— Hafið þið tekið eftir nokkru
óvenjulegu í Týndu s'kógum,>
— Nei, Markús, við sáurn smá
ból rétt við girðinguna . . . eu
inu og hljóp svo, eins og fjand-
inn væri á hælunum á mér. Var
það Ijótt? Ég hefði ekki einu
sinni fengið að kaupa þá, þó að
ég ætti fyrir þeim.
Ég komst upp á lag með að
laumast inn um bakdyrnar á
kvikmyndahúsunum til að spara
þessa tuttugu og fimm aura,
sem það kostaði að ganga inn
um framdyrnar. Ég held, að ég
hafi ekki misst af einni einustu
mynd, seir. Billie Dove lék í um
ævina. Ég dáðist að henni og
reyndi að apa eftir henni, hár-
greiðslu hennar, seinna meir tók
ég upp nafn hennar.
Nafn mitt, Kleanóra, var alltof
langt til að nokkur nenntí að
segja það. Mér geðjaðist heldur
aldrei að því. Út yfir tók.'þó,
þegar amma stytti það og fór
að öskra „Nóra“ eftir mér af
bakdyratröpi. unum. Pabbi hafði
byrjað að kalla mig Bil-1 af því
hvað ég var stráksleg. Mér var
sama um það, en mig langaði til
að vera fa-lleg líka og heita
fallegu nafni. Ég valdi mér
nafnið Billie ög það festist við
mig.
Meðan mamma vann í New
York og Philadelphiu sendi hún
ir.ér alltaf fötin, sem hinir hvítu
vinnuveitendur hennar gáfu
henni. Þetta voru að vísu gömul
föt, en þe-gar ég var komin í
-sparifötin var ég alltaf stássleg-
asta stelpan í götunni.
Mamm-a vissi að ég var ek-k-
ert hrifin af að búa hjá for-
el^rum hennar og Idu frænku,
og hún var heldur ekki ánæ-gð
með það. En hún gat ekkert gert
nema vinna eins mikið og hún
-gat norður frá og spara hvern
eyri. Og það gerði hún.
Eftir að pabbi fór á flakk með
McKinney’s Cotton Pickers
h rarf hann gersa-mlega. Seinna
fékk hann vinn-u í hljómsveit
Fietcher Hendersons. Hann var
alltaf á ferðalagi. Dag nokkurn
fréttum við að hann hefði feng-
ið skilnað og kvænst konu frá
Vestur-Indíum, Fanny að nafni.
Þegar mamma kom aftur til
Baltimore átti hún níu hundruð
dali, sem hún hafði sparað sam-
an. Hún keypti sér fínt hús í
betri hluta Balti-moré, við Pensyl
vania Avenue. Hún ætlaði að
leigja út herbergi. Við áttum að
lifa eins og fínar frúr allt að
gan-ga vel.
★
Allar eftirsóttustu skækjurn-
ar báru stóra, ra-uða flauels-hatta
með stórefli* paradísarfu-gla-
fjöðrum til skrauts. Þessir
skermar þóttu bera af. Maður
fékk ekki að koma nálægt þeim
fyrir minna en tuttugu og firnrn
dali- og það vor-u miklir pening-
a-r þriðja tug aldarinnar. Mig
langaði alltaf til að mamma
fengi sér svona hatt, og loks
þegar hún hafði efni á því var
ég svo hrifin af honum, að ég
varð bálvond ef hún var ekki
með hann frá því hún kom á
fætur á morgnana fram á hátta-
tíma. Ef hún fór út fyrir dyr
án hans fór ég að háskæla. Hún
það var fljótt slökkt . . Hvers-
vegna? . . . Er nokkuð að?
— Það hafa horfið nokkur dýr
og ég skil ekki hvernig . . . Sirrr
| var svo fall-eg með hann, og mér
fannst, að hún ætti alltaf að
vera falleg. Hún var ekki nema
einn og fimmtíu á hæð og fjöru-
tíu kíló að þyngd. Þegar hún
var komin með rauða hattinn
leit hún alveg eins út og lifandi
dúkka.
Þegar hún fór út í þessurn fínu
fötum talaði hún alltaf um að
giftast ríkum manni, svó að við,
verkakonurnar gætum farið að
hafa það gott. En henni var
aldrei nein a-lvara með það.
Mamma kynntist Phil Gough
nokkru eftir að pabbi kvæntist
aftur. Hann vann á eyrinni í
Baltimore, e,. hann var af góðu
fólki komiÁn. Systur hans unnu
allar á skrifstofum, og voru afa-r
ljósar á hörund. Þeim fannst það
skelfile-gt, að hann skyldi leggja
lag sitt við okkur af því að við
vorum einu eða tveim blæbrigð-
um dekkri en þær.
Hann hlustaði þó ekki á þær,
en kvæntist mömmu og var mér
góður stjúpfaðir meðan hann
'lifði, en það var ekki lengi.
É-g var hamingjusöm um
skeið, en það gat ekki staðið
lengi.
Dag nokkurn hafði mamma
farið á hárgreiðslustofu, og þeg-
ar ég kom úr skólanum var eng-
inn í húsinu, nema einn a-f ná-
grönnu-m okkar, Hr. Dick. Hann
sagði mér, að mamma hefði beð-
ið hann að bíða eftir mér og
fara með mig til húss í nágrenn-
inu, þar sem hún ætlaði að hitta
okkur.
Hann leiddi mig burtu, og mig
-grunaði ekki neitt. Þegar við
komum á leiðarenda opnaði ein-
hver kona fyrir okkur. Ég spurði
eftir mömmu og var sagt að hún
kæmi rétt strax. Mig minnir, að
þau hafí sagt mér að hún hafi
-hringt og sagzt verða sein fyrir.
Tíminn leið og mig fór að syfja.
Hr. Dick sá mig draga ýsur og
fór með mig inn í svefnherbergi,
svo að ég gæti lagt mig. Ég var
næstum sofnuð þegar Hr. Dick
skreið upp á i.úg og fór að reyna
að gera það, sem Henry frændi
hafði verið vanur að reyna. Ég
-sparkaði og ös-kraði eins og ég
væri vitfirrt. Þá kom húsfreyjan
inn og reyndi að halda höfði
mínu og handleggjum, svo að
hann kæmist betur að mér. Þaw
áttu fullt í fangi með mig, því
að ég sparkaði, bei-t o.g öskraði.
Eitt sinn, er ég var að draga
andann heyrði ég hróp og köl-1.
-Rétt á eftir braut lögregluþjónn
upp dyrnar og mamma kom á
hælu hans. Ég gleymi þessu
kvöldi ekki meðan ég lifi. Jafn-
vel skækjurnar vilja ek-ki láta
nauðga sér. Þó að einhver dækj-
an afgreiði tuttugu og fi-mm
hundruð á dag vil-1 hún þrátt
fyrir það ekki láta neinn nauðga
sér. Þessu varð ég fvrir aðeins
tíu ára gömul.
og Davíð hafa engin byssuskot
heyrt . . . Girðingin er óskemmd
og hliðin læst!
Ég hafði ekki hugmynd um
'hvernig mömmu h-afði tekizt að
finna mig. En þegar hún kom
-heim hafði ein af kærustum Hr.
Dicks, afbrýðissöm meri, beðið
á tröppunum. Hún hafði aðvarað
mömmu um að halda mér burtu
frá kærasta sínum.
Mamma hafði reynt að losna
við hana, sagt henni að ég væri
ekki nema krakki og hætta að
vera svona bjánalega afbrýðis-
söm.
„Ekki nema krakki, ha? hafði
þessi meri þá sagt. „Hún hljópst
á burt með honu-m rétt áðan og
er hjá honum núna. Ef þú trúir
mér ekki s-kal ég segja þér hvar
þau eru.“
Mamma eyc’di tímanum ekki
til ónýtis. Hún kallaði á lög-
regluna og dró svo þessa af-
aHHtvarpiö
Sunnudagur 13. ágúst
8:30 Létt morgunlög.
9:00 Fréttir.
9:10 Morguntónleikar: — (10:10 Veð-
urfregnir).
a) Þættir úr Requiem (Sálu-
messu) eftir Verdi. — Shakeli
Vartenissian, Fiorenza Coss-
otto, Eugenio Fernandi og
Boris Christoff syngja með
kór og hljómsveit óperunnar
1 Rómaborg. Tullio Sarafin
stjórnar.
b) Fiðlukonsert eftir Katsjatúr-
ían. — Igor Oistrakh og hljóm
sveit Philharmonia leikur. —»
Eugene Goossens stjórnar.
11:00 rviessa í Hallgrímskirkju. (Prest
ur sr. Jakob Jónsson; organleik
ari: Páll Halldórsson).
12:15 Hádegisútvarp.
14:00 Miðdegisútvarp:
a) Campoli leikur á fiðlu verk
eftir Paganini og Dohnanyi.
Við píanóið: George Malcolm.
b) Atriði úr óperunni „La Bo-
héme“ eftir Puccini. — Ren-
ata Tebaldi, Carlo Bergonzi,
Gianna d'Angelo, Ettore
Bastianini, Fernado Corena,
Renato Cesari og Cesare Siepi
syngja með kór og hljóm-
sveit Santa Cecilia-tónlistar-
háskólans í Rómaborg. Tullio
Serafin stjórnar.
e) Píanókonsert nr. 2 í f-moll
op. 21 eftir Chopin. — Alex-
ander Brailowsky leikur með
sinfóníuhljómsveitinni í Bost
on. Charles Munch stjórnar.
15:30 Sunnudagslögin. — (16:30 Veð-
urfregnir).
17:00 Færeysk guðsþjónusta (Hljóðrit
uð í Þórshöfn).
17:30 Barnatími (Helga og Hulda Val-
týsdætur):
a) Leikrit: „Fílsunginn** eftir
Kipling, I þýðingu Halldórs
Stefánssonar (Áður flutt fyr
ir tveimur árum). — Leikstj.:
Baldvin Halddórsson.
b) Sögukafli eftir Gunnar Gunn
arsson (Þorsteinn Ö. Stephen
sen).
c) Annar upplestur — og tón-
leikar.
18:30 Tónleikar: Max Jaffa og hljóm-
sveit hans leika vinsæl lög.
19:00 Tilkynningar. — 19:20 Veðurfr.
19:30 Fréttir.
20:00 „Með segulband í siglingu"; II:
í hafnarborgum meginlandsins.
(Jónas Jónasson).
20:40 Kvöld með þýzkum Ijóðasöngv
urum (Þorsteinn Hannesson
óperusöngvari).
21:20 Fuglar himinsins: Agnar Ingólfs-
son dýrafræðingur spjallar um
fýlinn.
21:40 „Pyrnirósa** — ballettsvíta op. 66
eftir Tsjaíkovskíj. — Hljómsveit
in Philharmonia leikur. Herbert
von Karajan stjórnar.
22:00 Fréttir, veðurfr. og íþróttaspj all.
22:20 Danslög. — 23:30 Dagskrárlok.
Mánudagur 14. ágúst
8:00 Morgunútvarp (Bæn. — 8:05 Tón
leikar. — 8:30 Fréttir. — 8:35
Tónleikar. — 10:10 Veðurfr.).
12:00 Hádegisútvarp (Tónleikar —•
12:25 Fréttir og tilk.).
12:55 ,,Við vinnuna**: Tónleikar.
15:00 Miðdegisútvarp (Fréttir. — 15:05
Tónleikar. — 16:00 Fréttir og tiik.
16:05 Tónleikar — 16:30 Veðurfr.)
18:30 Tónleikar: Lög úr kvikmyndum.
18:55 Tilkynningar.
19:20 Veðurfregnir.
19:30 Fréttir.
20:00 Um daginn og veginn (Benedikt
Gröndal ritstjóri).
20:20 Einsöngur: Kristinn Hallsson
syngur.
20:40 „Vandal læknir**: Margrét Jóns-
dóttir les smásögu eftir Jan Ner
uda í þýðingu Málfríðar Einars
dóttur.
21:00 Tónleikar: „Coq d’or** (Gullhan
inn), — svíta eftir Rimsky-
Korsakoí. — Hljómsveitin Phil
harmonia leikur. Issay Dobrow
en stjórnar.
21:30 Utvarpssagan: Gyðjan og uxinn*'
eftir Kristmann Guðmundsson; II. —
(Höf. les).
22:00 Fréttir, veðurfr. og síldveiði-
skýrsla.
22:20 Um fiskinn (Thorolf Smith frétta
maður).
22:35 Kammertónleikar:
Lýrisk svíta eftir Alban Berg. —
Pro Arte-kvartettinn leikur.
23:05 Dagskrárlok.
— Meðan þú reyndir hattana — reyndi ég nýjan kokkteil!