Morgunblaðið - 27.09.1961, Blaðsíða 1

24 slður
0 rgutiMtó* il*
48. árgangur
218. tbl. — Miðvikudagur 27. september 1961
Frentsmiðja Morrnnblaðsin*
Frá fundi Allsherjarþingsins:
Rússar við sama
heygarðshornið
Engar filslakanir komu fram
í ræðu Gromykos í gær
Sameinuðu þjóðunum, New
York, 26. september.
(AP/NTB/Reuter)
A N D R E I Gromyko, utan-
ríkisráðherra Sovétríkjanna,
hélt aðalræðuna á Allsherj-
arþinginu í dag — og má
segja, að hann hafi þar
hafnað afvopnunartillögum
Bandaríkjanna. Hann hafn-
aði a. m. k. algerlega þeirri
tillögu, að samið verði fyrst
af öllu um bann við tilraun-
eitt af meginatriðum banda-
rísku tillögunnar.
♦ Gromyko eyddi um 20
mínútum af ræðutíma sínum
til að tala um Berlínarmál-
ið, og gætti þar ekki heldur
mikillar sóttfýsi. — Ráðherr-
ann sagði m. a., að atburð-
irnir kynnu að þróast þann-
ig, að farið yrði yfir hið
mikla hættumark, ef vest-
rænir leiðtogar héldu áfram
að „skaka vopnin og hreyta
um með kjarnavopn, sem var t úr sér hótunum“.
♦ Þegar Gromyko ræddi
framkvæmdastjórn Samein-
uðu þjóðanna, hafnaði hann
þeim hugmyndum, að skip-
aður verði bráðabirgða-fram-
kvæmdastjóri með samþykki
Allsherjarþingsins. Það mál
þyrfti fyrst að fjalla um í
Öryggisráðinu, eins og fyrir.
væri mælt í stofnskrá SÞ —
og lagði ræðumaður enn
áherzlu á þá tillögu Sovét-
ríkjanna, að skipaðir verði
þrír framkvæmdastjórar með
jöfnum völdum, og hver um
sig með neitunarvaldi.
INIý tillaga:
Eisenhower
framkvstj.
SÞ
Washington, 26. sept (AP) f
IEPÚBL,IKANINN Jacob K. 1
(avits, öldungadeildarþingmað I
ar frá New York, kom fram
með þá tillögu í öldungadeild-1
inni í dag, að Eisenhower, fyrr
verandi forseti Bandaríkjanna,
verði skipaður aðalfram-
kvæmdastjóri Sameinuðu þjóð
anna til bráðabirgða.
Javits sagði, að „virðing sú
og aðdáun“, sem Eisenhower
nyti „um víða veröld“, gerði
það m. a. að verkum, að hann
væri ,mjög vel til þess fali-’
inn“ að taka við þessu ábyrgð-
armikla embætti.
Handrita-
★ ÚM KfNA OG KÚBU
Meðal annarra mála, sem
Gromyko ræddi, var aðild
Rauða-Kína að SÞ, sem hann
kvað sjálfsagða — og ætti jafn-
framt að vísa þjóðernissinna-
stjórninni á Formósu úr sam-
tökunum. Hann vísaði og alger-
Iega á bug þeirri hugmynd, sem
skotið hefur upp kollimim, að
báðar kínversku ríkisstjórnirnar
Frh. á bls. 2
Þeim var vel fagnað, skipbrotsmönnunum af Helga frá Horna-
firði, er þeir komu til Reykjavikur með Heklu í gærmorgun.
Myndin var tekin, þegar Gunnar Ásgeirsson steig á land. —
Sjá nánari frásögn á blaðsíðu 3.
máliö
skipt milli tveggja
ráðimeyta
Kaupmannahöfn, 26. sept
(Einkaskeyti frá
Páli Jónssyni).
ÞAÐ er ekki rétt, sem skllja
má af frétt í „Kvöld-Berlingi“
að handritamálið heyri undir
hinn nýja menntamálaráð-
herra, Julius Bomholt. Spurn-
ingin um hin íslenzku handrit
Danmörku er í rauninni mál
beggja ráðuneytanoia, sem um
menningar- og menntamál
tjalla, — fyrrverandi og nú-
verandi kiennslumálaráðuneyti
og hið nýja menntamálaráðu
neyti Bomholts, þar sem t. d.
bókasöfn — og þar með einnig
Konungsbókhlaða — heyra
undir bið síðarnefnda.
Eins og kunnugt er, eru
nokkur íslenzku hanidritanna
geymd í Konungsbókhlöðu, og
að því leyti má segja, að Bom
holt hafi með málið að gera.
Aftur á móti heyrir Árnasafn,
sem e>n af stofnunum háskól-
ans, undir kennslumálaráðu-
neytið.
Frh. á bls.
Enn ríkja grunsemdir
varðandi IVdola-flugslysið
Salisbury og Stokkhólmi,
26. september.
LEIGUFLU G VÉL lagði í
dag upp frá Salisbury í N-
Ródesíu með lík Hammar-
skjölds og félaga hans 15,
sem létust í flugslysinu við
Ndola fyrir rúmri viku. —
Flugvélin er væntanleg til
Stokkhólms á fimmtudaginn,
en útför Hammarskjölds fer
fram í Uppsölum á föstudag.
—■ MinningarathÖfn fór fram
á flugvellinum í Salisbury.
Sænsk blöð halda áfram
að gera því skóna, að flug-
Geisiavjkni eykst hér á landi
New York Times segir: Beinkrabbi og hvítblæði afleiðingar
aí kjarnorkutilraunum Rússa
MIKÍÐ hefur verið rætt und-
anfarið um aukningu á geisla-
virkni í andrúmsloftinu eftir
að Rússar hófu tilraunir að
nýju með kjarnorkusprenging
ar í gufuhvolfinu hinn 1. þ.m.
Og ekki er þetta aðeins nm-
ræðuefni hér á landi, heJdur
víða um heim. Stórblaðið The
New York Times ræðir þetta
mál i l'eiðara sl. föstudag og
segir meðal annars að geisla-
virku efnin dreifist ekki jafnt
um allan heim heldur safnist
þau helzt þar sem mikið rign-
ir. Eigi fjöldi barna eftir að
fæðast vansköpuð vegna þess-
ara tilrauna Rússa og margir
eftir að fá beinkrabba og hvít-
blæði af þeirra völdum. Mál
þetta er nánar rætt í leiðara
blaðsins í dag.
• Úr. 1/100 í 2
I þessu sambaodi sneri Mbl.
sér í gær til prof. Þorbjörns
Sigurgeirssonar, forstöðu-
manns Eðlisfræðistofnunar Há
skolans. Sagði hann að mikil
aukning hefði orðið á geisla-
virku ryki í andrúmsloftinu
um næst síðustu helgi, en væri
nú aftur að minnka. Geisla-
virkni sem menn yerða
%rir hefir tvöfaldast.
• Aukning á geislavirku
ryki
Eins og við var að búast hef-
ur endurupptaka Rússa á til-
raunum með kjarnorkuspreng
ingar í gufuhvolfinu leitt til
aukningar á - geislavirku ryki
allsstaðar í heiminum. í
Bandaríkjunum hefur geisla-
virkni við jörðu aukizt veru-
lega í tólf A.- og N.-ríkjunum
og í höfuðborginni. Heilbrigðis
málaráðuneytið hefur einnig
tilkynnt miklu meiri aukningu
á geislavirkni í sex Suðurríkj-
um.
Ribicoff heilbrigðismálaráð-
herra segir að þótt aukning á
gt-.slavirkni sé óæskileg, sé
hún ekki hættuleg heilsu
manna nema hún haldi áfram
í lengri tíma. En þessi stað-
hæfing getur verið villandi.
Tvö þýðingarmestu geislavirku
efnin, strontium 90 og kol-
efni 14, safnast saman og dreif
ast ekki jafnt um allan heim.
Á svæðum þar sem mikið
rignir getur samdráttur þess-
ara tveggja efna verið hundr-
aðfaldur á við svæði þar sem
sjaldan rignir.
Ennfremur er svo ávallt
„dropinn, sem molar steininn".
Geislavirknimagn, sem getur
verið skaðlaust fyrir flesta ein
staklingi. Það er ekki til það
orsaka beinkrabba eða hvít-
blæði hjá móttækilegum ein-
staklingi. Það er ekki til það
magn af geislavirkni, sem er
óskaðlegt öllum.
Um víða veröld eru margir
einstaklingar, sem fá munu
beínkrabba eða hvítblæði og
himdruð barna, sem fæðast
munu vansköpuð, og allt er
þelta afleiðing þess að Rússar
hófu að nýju. tilraunir með
kjarnorkusprengingar í gufu-
hvolfinu.
vél Hammarskjölds kunni að
hafa verið skotin niður — og
benda á ýmislegt, sem þau
telja grunsamlegt í sambandi
við rannsókn yfirvalda í
Ródesíu á flugslysinu. Segja
blöðin, að sú leynd, sem yfir
rannsókninni hvíli, hafi vak-
ið áhyggjur og grunsemdir
hjá sænskum fulltrúum, er
fylgist með rannsókninni.
Á Aðeins óvirkir áhorfendur
Gösta Ellhammer, forstjóri
flugfélagsins „Transair“ — sem
átti flugvélina, er flutti Hamm-
arskjöld — hefur frá því fyrsta
haldið því fram, að ekki hafi
verið um „venjulegt flugslys“
að ræða. Hann heldur því nú
Framhald á bls. 23.
Flugvél Kennedys
varð fyrir óliappi
Newport, Rhode Island,
26. sept. (AP)
SEGJA MÁ, að hurð hafi skollið
nærri hælum, þegar flugvél for-i
setahjónanna lenti hér laust fyrir
ki. 19 (ísl. tími) í dag, en Kcnne-
dy og frú hanis voru að koma frá
New York, þar sem forsetinn
ávarpaði m. a. Allsherjarþing SÞ
i gær. — Þegar flugvélin lenti
hér, sprakk hjólbarðinn á öðru
aðal-lendingarhjólinu. Ekki varð
þetta þó að neinu slysi — og for-
setahjónin stigu brosandi og ó-
meidd út úr flugvélinui.