Morgunblaðið - 28.10.1961, Blaðsíða 11

Laugardagur 28. okt. 1961
MORGUNBLAÐIÐ
11
Gursel kjðrinn
forseti Tyrklands
* -
Ovissa um stjómarmyndun í landinu
okt.
sinum í
Arikara, 26
A ÖÐRUM fundi
dag kaus hið nýkjörna þing
Tyrklands Cemal Gursel
hershöfðingja fyrsta forseta
hins nýja tyrkneska lýð-
veldis — en Gursel hefur
nánast verið einvaldur í land
inu síðan hann stóð fyrir
uppreisn hershöfðingjanna
gegn stjórn Menderes í fyrra.
Enginn bauð sig' fram gegn
Gursel til forsetaembættis-
ins, og var hann kjörinn með
434 atkvæðum af 607 — hin-
ir 173 skiluðu auðum at-
kvæðaseðlum.
Þjóðstjórn mynduð?
Þótt Gursel væri þannig
kjörinn með miklum meirihluta
atkvæða, bera hinir mörgu auðu
seðlar vott um, að andstaða
kunni að verða allhörð gegn
þeim fyrirmælum herforingja-
samkundunnar, sem stjórnað
hefur landinu, að nú skuli allir
flokkar landsins mynda þjóð-
stjórn. Hafa hershöfðingjarnir
haft í hótunum að gera nýja
stjórnarbyltingu, ef ekki verði
farið að þessum tilmælum. —
Flokksforingjarnir hafa haft
góð orð um að reyna myndun
þjóðstjórnar, en margir ðbreytt-
ir flokksmenn munu hins vegar
mjög andvígir því að láta her-
foringjana segja sér fyrir verk-
um. —
ÍC Selim Sarper
forsætisráðherra?
Þegar ' að lokinni atkvæða-
greiðslu í dag, vann Gursel eið
að stjórnarskránni og lýsti því
yfir, að hann mundi skilyrðis-
laust standa yörð um fullveldi
ríkisins og stjórnskipun þess. —
Talið er líklegt meðal stjórn-
málamanna hér, að Gursel feli
núverandi utanríkisráðherra, Se-
lim Sarper, að mynda nýja
ríkisstjórn. Sarper er í Lýð-
veldisflokknum, en kvað njóta
vinsælda og virðingar langt út
fyrir flokkinn, enda þykir hann
maður hófsamur og réttsýnn.
Vilja meiri framlög
til kirkjubyggínga
Frd héraðsfundi Borgafjarðarprófastsdæmis
Athugasemd
ÞEGAR frumvarp ríkisstjórnar-
innar um staðfestingu á bráða-
birgðalögunum um lausaskuldir
foænda var til umræðu á Alþingi
23. þ.m., var vakin athygli á því,
að sú aðstoð til bænda, sem í lög
unum felst, kæmi misjafnlega að
notum. Bent var á, að margir
foændur hefðu ekki haft aðgang
að bönkum eða bankaútibúum og
lausaskuldir þessara bænda væru
aðallega hjá kaupfélögum og
ver/lunarfyrirtækjum.
I umræðunum benti landbún-
aðar nálaráðherra á þá leið, að
Samband ísl. samvinnufélaga
gæti t. d. farið fram á það við
bankana að taka hin nýju veð-
deildarbréf til greiðslu á, skuld-
um Sambandsins við bankana og
á þann hátt gætu kaupfélögin tek
ið bréfin sem greiðslu frá bænd-
um.
Til þess að fyrirbyggja mis-
skilning, vil ég skýra frá því að
ég átti viðræður við bankastjóra
Búnaðarbankans og bankastjóra
Landsbankans, skömmu eftir að
bráðabirgðalögin voru sett. Spurð
ist ég fyrir um það hjá banka-
stjórunum, hvort bankarnir
mvndu vilja taka nýju veðdeild-
arbréfin sem greiðslu á skuldum
Sambandsins við bankana. Banka
stjórar beggja bankanna gáfu
þau svör, að bankarnir myndu
ekki treýsta sér til þess að taka
veðdeildarbréf til greiðslu á
skuldum Sambandsins. Bankarnir
hefðu aðeins samþykkt að taka
á móti veðdeildarbréfum til
greiðslu á beinum lausaskuldum
foænda við bankana. Bankastjór-
ar Búnaðarbankans létu þau orð
faila í viðræðunum, að ef Seðla-
bankinn samþykkti að kaupa veð
deildarbréfin af bönkunum,
myndi skapast leið til þess að
taka við bréfum af Sambandinu
til greiðslu á skuldum.
Að geínu tilefni taldi ég nauð-
synlegt, að þessar upplýsingar
kæmu fram nú, þegar málið er
til umræðu á Alþingi.
Erlendur Einarsson
A T H U G I ö
að borið saman að útbreiðslu
er langtum ódýrara að auglýsa
í Morgunblaðinu, en ðörum
blöðum. —
HÉRAÐSFUNDUR Borgarfjarð-
arprófastsdæmis var haldinn á
Hvanneyri 15. okt. Hófst hann
með guðsþjónustu sr. Einar
Guðnason í Reykholti prédikaði,
en sr. Guðmundur Ó. Þorsteins-
so-i þjónaði fyrir altari.
Fundinn sóttu allir prestar pró-
fastsdæmisins, svo og allir safn-
aðarfulltrúarnir, að tveim undan
teknum.
Héraðsprófastur, sr. Sigurjón
Guðjónsison, setti fundinn og
gaf ýtarlegt yfirlit yfir helztu
kirkjulega viðburði í prófasts-
dæminu á liðnu ári, og drap auk
þess á ýmis mál, sem nú eru
efst á baugi í íslenzku kirkjunni,
svo sem veitingu prestakalla,
framtíð Skálholts og prestse.tra-
jarðirnar.
Hann minntist tveggja látinna
manna, dr. theol. sr. Friðrik Frið
riksson og Sigurðar Birkis söng-
málastjóra. Risu fundanmenn úr
sætum og heiðruðu minningu
þeirra í djúpri þögn.
1 prófastsdæminu var flutt
181 messa. Altarisgestir 526.
Fermingarbörn 96. íbúatala
5365. — íbúum hafði fjölgað frá
fyrra ári, en sú fjölgun var öll
Akranesi í vil, því að í sveitun
um hafði fólki fækkað.
Prófastur gat þess, að hafin
væri smíði tveggja nýrra kirkna,
að Lundi og Bæ, en þar voru
fyrir hrörlegar kirkjur. Þá drap
hann nokkuð á söngmál og
skýrði frá því, að væntanlegir
væru innan skamms tveir sendi-
kennarar frá Kirkjukórasam-
b. ndi íslands til að æfa safnaðar-
kóra prófastsdæmisins fyrir
væntanlegt kóramál á Akranesi,
sem haldið verður seint í næsta
mánuði.
Fulltrúi bæjarstjórnar, Björn
Jakobson kennari á Varmalæk,
flutti erindi, sem hann nefndi:
Hvað getum við gert? Urðu um
það nokkrar umræður. Rædd
voru ýmis mál á fundinum.
Þessar ályktanir voru samþykkt-
ar.
1. Héraðsfundur Borgarfjarðar
prófastsdæmis, haldinn á Hvann-
eyri 15. okt. 1961, beinir þeim
tilmælum til Alþingis, að það
hækki verulega á næstu fjárlög-
um framlag til kirkjubygginga-
sjóðs.
2. Héraðsfundur Borgarfjarð-
arprófastsdæmis, haldinn á
Hvanneyri 15. okt. 1961, mælir
eindregið með frumvarpi því, er
fram kom á síðasta kirkjuþingi,
EINS og kunnugt er af frétt-
um, varð landskjálftastofnun-
in í Uppsölum í Svíþjóð, sem
fyrst sendi út fréttirnar um
risasprengju Rússa sl. mánu-
dag — eða nánar tiltekið
Markus Baath, tilraunastjóri
við stofmmina. — A stærri
myndinni sést dr. Baath við
landskjálftamælinn — en iitla
myndin sýnir hið gífurlega við
bragð, sem mælirinn tók við
sprenginguna.
nánu-
iö clr.
istjóri
varðandi kirkjuorganleikara og
söngkennslu í barna- og unglinga
ekólum og skorar á Alþingi að
samþykkja það.
3. Héraðsfundur Borgarfjarðar
prófastsdæmis, haldinn á Hvann
eyri 15. okt. 1961 vísar til álykt-
unar sinnar frá fyrra ári, um
veitingar prestakalla, að því við-
bættu, að sé héraðsprófastur
meðal umsækjenda um presta-
kall innan sins prófastsdæmis,
þá skipi elzti þjónandi sóknar-
prestur prófastsdæmisins sæti
hans.
4. Að gefnu tilefni vill héraðs-
fundur Borgarfjarðarprófasts-
dæmis, haldinn að Hvanneyri 15.
okt. 1961, beina þeim tilmælum
til félagssamtaka héraðsins, að
þau hafi í heiðri gildandi lög um
friðun helgidaga, frá kl. 11—3
e. h., og auglýsi ekki samkomur
á þeim tíma, nema þær hefjist
með guðsþjónustu. — Fundurinn
felur próföstum Borgarfjarðar-
héraðs að sjá svo um, að áður-
nefndu lagaákvæði sé framfylgt
í hvívetna.
Við lok fundarins flutti pró-
fastur erindi um tvo fræga
sálma: „Á hendur fel þú honum“
og „Fögur er foldin“. Sleit hann
síðan fundinum með ritningar-
lestri, hugleiðingu og bæn.
Molybdaen-
v'nnsla á
Grænlandi ?
KAUPMANNAHÖFN, 27. okt.
(Frá Páli Jónisyni) — Gam
Grænlandsmálaráðherra hefur
lagt fyrir þjóðþingið frumvarp
um fjárframlag til hins nýstofn-
aða dansk-bandaríska félags,
„Arctic Mining“, til rannsókna
og — ef til vill — vinnslu
molybdaen-náma undir jöklin-
um í grennd við Meistaravík á
Grænlandi.
Hlutafé félagsins nemur nú
um 6,5 milljónum danskra kr.,
en ef lagt yrði út á þá braut
að vinna molybdaen úr námun-
um, sem þarna eru fyrir hendi,
þyrfti að auka hlutafé upp í um
100 millj. kr. — Vinnsla þessa
málms á umræddum slóðum
mundi m.a. krefjast þess, að
grafin yrðu 13 km löng göng
frá Meistaravík til molybdaen-
námunnar.
Vitni vantar
TVEIR drengir, sem sennilega
urðu sjónarvottar að árekstri
tveggja bifreiða á Laugavegi á
móts við Egilskjör sunnudaginn
22. þ. m. kl. 4 og veittu athygli
hjólförum annarrar bifreiðarinn-
ar, eru vinsamlega beðnir að
hafa samband við rannsóknar-
lögregluna strax.

Hrútasýning í Austur-
Skaftafellssýslu
HÖFN, 22. okt. — Föstudaginn
20. okt. var haldin héraðssýning
á hrútum í A-Skaftafellssýslu;
sýndir.voru 40 hrútar, 13 hlutu
heiðursverðlaun. — Þrír beztu
hrútar sýningarinnar voru:
1. Fróði, eigandi: Egill Jóns-
son, ráðunautur, Seljavöllum.
2. Blær, eigandi: Elías Jóns-
son, Rauðabergi.
3. Glaður, eigandi: Benedikt
Bjarnason, Tjörn (Holtum).
Samhliða héraðssýningunni fór
fram kjötsýning, þar sem valdir
voru saman skrokkar af mis-
jafnri gerð. Jafnframt fór fram
keppni milli bænda í héraðinu
um val á bezta dilkskrokk. —
Henni var þannig háttað að
hver bóndi valdi lamb úr slát-
urlambahópi sínum áður en
þeim var slátrað. Mun þessi til-
högun vera alger nýjung hér á
landi.
Bezt gerðan kjötskrokk átti
Benedikt Eiríksson, Miðskeri,
annan Þorsteinn Geirsson, Reyð-
ará, og þriðja Jörundur Jóns-
son, Smyrlabjörgum. Þótti sýn-
ingin takast mjög vel og bera
þess vott að miklar framfarir
hafi orðið í sauðfjárrækt Aust-
ur-Skaftfellinga. — Dómnefnd
skipuðu Halldór Pálsson, Hjalti
Gestsson og Sverrir Hallgríms-
son. Framkvæmd sýningarinnar
önnuðust Egill Jónsson, Þor-
steinn Geirsson, Elías Jónsson
og Þorvaldur Þorgeirsson. Sýn-
inguna opnaði Steinþór Þórðar-
son, formaður búnaðarsambands
ins, Halldór Pálsson lýsti dóm-
um, Hjalti Gestsson flutti er-
indi og formaður búnaðarsam-
bandsins sleit sýningunni með
ræðu.
veðrátta verið mjög erfið, nær
látlausar stórrigningar, svo
mjög erfiðlega hefur gengið með
upptöku á kartöflum vegna
bleytu í görðum og sumsstaðar
er allmikið óupptekið ennþá, 1.
sunnudag í vetri, og ómögulegt
að segja hvernig útkoman verð-
ur á kartöfluuppskerunni í ár,
þar sem svona illa helzt tíð;
að vísu mun heildarmagnið
verða mikið, en hvernig kart-
öflur reynast, er ekki vitað.
vitað.
Vatnavextir tefja slátrun
Þá er slátrun sauðfjár ekki
lokið ennþá. Hefur þar gengið
líkt og með kartöflurnar, að
vatnavextir hafa, hamlað því að
hægt hafi verið að smala öll af-
réttarlönd ennþá, með öðrum
orðum, að nú í dag er ekki alls-
staðar búið að smala fyrsta
safn. Úr þessum afréttarplássum
er að vísu ekki margt fé, svo
aðalslátrun er lokið, og mun
vænleiki dilka vera allsæmileg-
ur. —
Lokið er við að brúa Gjádalsá
Lóni, og er nú aðeins eftir
smáá sem Reyðará heitir a
urleiðinni.
aust-
Helskvið
Erfið haustveðrátta
Hér í héraði hefur
haust-
VEÐURSTOFAN greindi Mbl.
frá því í gærkvöldi, að geisla-
virku skýin frá hinni stóru
kjarnorkusprengingu Rússa bær
ust nú austur á bóginn, en
hefðu tekið norðlægari stefnu.
Mætti búast við að þau færu
yfir norðurhluta Japans og
Kamtsjaka — og síðan í áttina
til suðurhluta Alaska og strand-
ar Norður-Ameríku, þar fyrir
sunnan.