Morgunblaðið - 31.10.1961, Blaðsíða 6

6
MORGVISBLAÐIÐ
Þriðjudagur 31. okt. 1961
/ undirbúningi eru:
Ný átök í vega-
og brúamáium
Frá umræðum á Albingi
Tillaga Guðlaugs Gislasonar á Alþingi
Nauðsyn á verndun
hrygningarsvæða?
A RÚMLEGA klukkustundar-
lörvgum fundi Efri deildar í gær
urðu m. a. nokkrar umræður um
greiðslu kostnaðar við gerð
jarðgangna á þjóðvegum, vega-
mál o. fl. Kom það fram í um-
ræðunum, að nú stæði yfir heild
arendurskoðun vegamála í land
inu til undirbúnings auknum
framkvæmdum á því sviði og
stærri átökum en áður.
Tilefni umræðnanna í gær var
írumvarp til laga um jarðgöng
á þjóðvegum, flutt af Ólafi Jó-
hannessyni o. fl. Er frumvarp-
ið samhljóða þingsályktunartil-
lögu, sem þeir Kjartan J. Jó-
hannsson og Magnús Jónsson
fluttu á þingi í fyrra um að
kostnaður vúð jarðgöng 35 m og
lengri skyldi greiðast úr brúar-
sjóði og vísað var til ríkisstjórn
arinnar. eftir að samgöngumála-
nefnd E. d. hafði bætt við
ákvæði um að 3 aurar af hluta
ríkissjóðs af hverjum benzín-
lítra skyldi í þessu skyni renna
til brúarsjóðsins.
Ólafur Jóhannesson fylgdi
frumvarpinu úr hlaði í gær,
rakti efni þess, sem að ofan grein
ir, og ræddi um nokkur megin-
atriði málsins,
þ. á. m. nauðsyn
þess að ráðast
í jarðgangna-
gerð í tiltekn-
um landshlut-
um. þar sem
naumast verði
ráðin bót á sam
gönguvandræð-
ununi með öðr-
um hætti. Ól. J. gat þess, að
flytjendum þált. frá síðasta þingi
hefði verið gefinn kostur á að
gerast meðflutningsmenn nú. Til
gangurinn með tillöguflutningn-
um nú væri annars sá, að kanna
til hlítar vilja Alþingis í mál-
inu.
Magnús Jónsson kvaddi sér
síðan hljóðs og kvað heldur ó-
venjulegt að mál, sem hefðu
verið flutt inn í þingið, væru
tekin upp af öðrum. jafnvel áð-
ui en sýnt væri hvort fyrri
flutningsmenn hyggðust endur-
flytja það. Áhugi hinna nýju
flutningsmanna væri þó lofsverð
ur. Málin stæðu
hins vegar svo,
að i samræmi
við vegamála-
stjóra hefði ver-
ið ákveðið að
endurskoða öll
gildandi lög um
vegagerðir með
heildarskipulag,
auknar fraru-
kvæmdir og ný átök fyrir aug-
um, og nefnd skipuð til að vinna
að henni. Þessi endurskoðun
stæði nú yfir og yrði við hana
m. a. tekin afstaða til þess, hvem
ig eðlilegast væri að afla fjár
til vegaframkvæmda. Meðan
ekki væri hægt að segja. að ó-
eðlilegur dráttur hefði orðið á
þessari endurskoðun, sagðist M.
J. ekki telja ástæðu til að flytja
frumvarpið um málið, enda þótt
skoðun þeirra fyrri flutnings-
manna málsins væri óbreytt.
Ólafur Jóhannesson kvað öðru
máli gegna um endurflutning
málsins af því að samgöngu-
málanefnd deildarinnar hefði
breytt því mikið frá sinni upp-
haflegu mynd. Undir það tók
Sigurvin Einarsson sem einnig
stendur að flutningi frumvarps-
ins nú. Þá lét hann í Ijós mikla
vantrú á þeirri endurskoðun,
sem á hefði verið minnzt, sagð-
ist ekkert um
hana vita og
jafnvel þó eitt
avað hefði mið
að> þá væri
annað að end-
urskoða vegalög
en brúalög, sem
hér væri um að
•ræða. Þetta
væri því engin
ástæða. Þar að auki mætti benda
á, að mörg frumvörp væru þeg-
ar komin fram um breytingu á
vegalögunum, þrátt fyrir endur-
skoðunina.
Magnús Jónsson ítrekaði það,
að endurskoðunin næði að sjálf-
sögðu til allra Xaga. sem vega-
mál snertu, og félli efni þessa
frumvarps því síður en svo fyr-
ir utan verksvið nefndarinnar.
Hann benti á. að sú leið, sem í
frumvarpinu væri bent á til
tekjuöflunar, fæli í sér. að tekj-
ur ríkissjóðs yrðu skornar nið-
ur að sama skapi. í sambandi
við framkomin frumvörp um
breytingu á vegalögum benti
M. J. á, að slík mál hefðu ekki
náð fram að ganga, einmitt af
• Fordæmi eina
uppeldisaðferðin
Fyrir skömmu fengum við
kennara til að skrifa ofurlítið
um háttvísi bama og ungl-
inga, í tilefni af kvörtun bréf
ritara eins um að mikill skort
ur væri á háttvísi þeirra og
þar gætu kennarar e.t.v. eitt-
hvað gert.
Þetta hefur vakið umræð-
ur. Ýmsir hafa komið inn á
atriði, sem hægt væri að
gera til bóta. Og niðurstaðan
er ætíð sú sama — kennsla í
háttvísi, eins og reyndar í
öllu, getur aðeins orðið með
góðu fordæmi. Um það eru
allir sammála.
Listkynning Mbl.
Um þessar mundir stendur yf-
ir í sýningarglugga Morgun-
blaðsins kynning á verkum ungs
Siglfirðings, Ragnars Páls Ein-
arssonar. Er þetta í annað sinn,
sem Ragnar Páll á myndir í
glugganum en hann sýndi þar
fyrst vorið 1960.
Fyrstu sjálfstæðu sýningu
sína hélt Ragnar Páll á Siglu-
firði fyrir síðu&tu jól.
Myndirnar í gluggga Morgun
blaðsins eru að þessu sinni 11.
10 vatnslitamyndir og eitt olíu-
málverk. Flestar eru þær land-
lags- og bátamyndir og eru all-
ar til sölu.
EFRI deild Alþingis lauk í gær
afgreiðislu fyrsta málsins, sem
frá deildinni fer á þessu þingi.
Var það frumvarp til laga um
heimild fyrir ríkisstjórnina til að
innheimta skemmtanaskatt með
viðauka árið 1962. Lög um þetta
efni hafa gilt um langt árabil og
því að ekki þýádi að fjölga
þjóðvegum án þess að auka um
leið fjárveitingar til þeirra, sem
endurskoðuninni væri einmitt
ætlað að þoka þessu betur
áleiðis.
Nokkur frekari orðaskipti
urðu um málið. en því var síð-
an vísað til 2. umræðu og sam-
göngumálanefndar samhljóða.
♦ Kennararnir
kynna sig ekki
En þar finnst mörgum á
skorta. T. d. skrifar hafnfirzk
húsmóðir, sem segir frá
fyrstu skóladögum sonar
síns, og finnst þar hafa skort
mikið á að kennarinn sýndi
börnunum sjálfsagða kurteisi.
Er drengurinn hafði verið
nokkra daga í skólanum,
spurði hún hann að því hvað
kennaramir hétu, sem ættu
að uppfræða hann í vetur.
En þá kom í ljós að enginn
af 5—6 kennurum ungling-
anna, að skólastjóra meðtöld-
um, höfðu kynnt sig fyrir
börnunum, að einum undan-
skildum.
í GÆR var dreift á Alþingi
tillögu til þingsályktunar um
verndun hrygingarsvæða við
strendur landsins, þar sem
gert er ráð fyrir tímabund-
inni friðun slíkra svæða,
samkvæmt tillögum kunn-
áttumanna.
Það er Guðlaugur Gislason, sem
er flutningsmaður tillögu þessar,
en orðrétt hljóðar tillagan svo:
„Alþingi ályktar að fela
Fiskifélagi Islands og fiski-
deild Atvinnudeildar Háskóla
Islands að gera tillögur um
tímabunidna friðun ákveðinna
hrygningarsvæða við strend-
ur landsiiiis“.
Stærstu hrygningarsvæðin
1 greinargerð með tillögunni
drepur flutningsmaður m. a. á þá
farsælu þróun, sem útfærsla fisk-
veiðitakmarkanna í 12 sjómílur
hafi leitt af sér fyrir bátaflota
landsmanna. Megi gera sér vónir
um, að hún tryggi undirstöðu
þessarar atvinnugreinar. Þó verði
að fylgjast með því, að aukin
er hér um að ræða eitt af all-
mörgum frumvörpum, sem venju
legt er að afgreiða tafalítið
snemma á hverju þingi. í frum-
varpinu er gert ráð fyrir, að
skemmtanaskattur af kvikmynda
sýningum sé innheimtur með
200% álagi en af öðrum skemmt-
unum með 20% álagi; þó skulu
leiksýningar, hljómleikar og söng
skemmtanir innlendra manna
undanþegnar álaginu. svo og
sýningar á íslenzkum kvikmynd-
um. — Neðri deild fær nú frum-
varp þetta til meðferðar.
Á fundi Efri deildar í gær var
einnig samþykkt að vísa frum-
varpi um breytingu á lögum
17/1948 muskráningu skipa og
lögum 40/1954 um aukatekjur
ríkissjóðs til 3. umræðu.
Konan varð auðvitað fyrst
alveg undrandi, og síðan sár,
því að þó hún þyklst enginn
fyrirmyndar uppalandi, eins
og hún orðar það, þá hafa
þau hjónin að sjáifsögðu van
ið börnin sín á að segja til
nafns síns, er þau hitta ó-
kunnugt fólk og eins er þau
tala í síma, og nú fannst
henni fordæmið í skólanum
ekki vera til þess að halda
þeirri venju við.
En tilfellið er, að nokkur
brögð virðast vera að þessu.
Fleiri foreldrar og unglingar
hafa haft orð á þessu við
Velvakanda. E.t.v. er skýring
in sú, að nú eru að koma
upp kennarar, sem ólust upp
á þeim lausungartímum er
sköpuðust á stríðsárunum og
tækni við veiðar og tilkoma nýrra
og aflasælli veiðarfæra en áður
stofni ekki í hættu hinum feng-
sæiu miðum við strendur lands-
ins. Bendir þingmaðurinn m. a. á,
að stærstu hrygningarsvæðin séu
talin vera við Suður- og Suð-
vesturland, á svæðinu frá Vest-
mannaeyjum að Reykjanesi, en
einmitt þar stundi allstór hluti
af bátaflota landsmanna veiðar
að vetrinum til, á sama tíma og
hrygning aðalfiskstofns okkar,
þorsksins, fer fram.
Uggur sjómanna
Þess er síðan getið í greinar-
gerðinni, að nokkurs uggs sé þeg-
ar farið að gæta hjá sjómönnum,
sem veiðar stundi á þessum slóð-
um. Hafi þeir látið sér detta í hug,
að minnkandi afli bátaflotans á
vetrarvertíð geti átt rætur að
rekja til ofveiði þar. Minnir flutn
ingamaður einnig á ályktun skip-
stjóra- og stýrimannafélagsins
Verðandi í Vestmannaeyjum árið
1957, en þar var bent á nauðsyn
þess að friða vissan tíma ársins
ákveðin hygningarsvæði á til-
greindum stöðum.
Athugun tímabær
Að þessu athuguðu segist flutn-
ingsmaður telja „tímabært, að
fiskifræðingum okkar í samráði
við þá aðila, sem aflað hafa sér
í áratugi haldgóða reynslu í þessu
sambandi, verði falin athugun á,
hvort ekki sé nauðsynlegra að-
gerða þörf í þessu sambandi, og
ef svo reynist, að gera tillögur
til eðlilegra úrbóta“.
Fái ríkisborgara-
rétt
MATTHIAS A. Mathiesen hefur
lagt til á Alþingi, að ríkisborgara-
réttur verði veittur Jens Bruun-
Madsen, raffræðinema í Hafnar-
firði, f. í Danmörk 2. ágúst 1939.
Eins og áður hefur verið getið
hér í blaðinu, liggur nú fyrir
þingi frumvarp um veitingu rík-
isborgararéttar til allmargs fólks,
sem hér er búsett, og er ófan-
greind tillaga viðbót við það.
eftir stríð, og hafa ekki sjálf-
ir fengið það uppeldi, að þeir
kunni einföldustu umgengnis-
venjur.
* Kurteisleg umgengni
skapar venju
Kona nokkur skrifaði okk-
ur einhvern tíma í sumar. Þá
hafði skólastjóri einn haft
viðtöl í skóla úti á landi, þar
sem kennd er og gefin eink-
unn í háttvísi og hrósaði
hann því að vonum. En svo
hafði sá góði maður viðtal
við skólastúlkur, sem hann
þekkti ekki, að því er virtist,
að sögn konunnar, og þúaði
þær umsvifalaust. Er þetta
háttvísi?
Þéringar eru að vísu að
leggjast niður, hvort sem okk
ur líkar það betur eða verr.
En þær eru enn hluti af al»
mennri háttvísi. Og fólk ætl-
ast til að bömum þeirra sé
sýnd fyllsta kurteisi, með því
móti geta þau vanizt henni
og orðið hún eðlileg.
Ég hefi veitt því athygli,
að margir íslenzkir ungling-
ar verða heimóttarlegir og
vita ekki hvað þeir eiga að
gera, er þeir hitta fólk og
þurfa að kynna sig. Það staf-
ar að sjálfsögðu af því að
þeim er ekki eðlilegt að
heilsa og segja til sín, og eru
ekki vanir slíkri framkomu
af þeim sem þeir umgangast,
Það er gamall og góður ís-
lenzkur siður að spyrja menn
að heiti, sem hefur nú fengið
á sig ofurlítið annan blæ,
þannig að sá sem kemur seg-
ir nafn sitt óspurður, og sá
siður er eðlilegur og nauð-
synlegur.
Efri deild aígreiðir fyrsta mólið