Morgunblaðið - 01.11.1961, Blaðsíða 16

16
MORGVTSBLAÐÍÐ
Miðvikudagur 1. nóv. 1961
Erum fluttir
að HRINGBRAUT 121 (vesturenda)
Blikksmiðjan Sörli sf.
Sími 10712
Pianette frá Louis-Zwicki
maghogny-kassa, sem nýtt, til sölu. — Verð kr.
28 þús. — Uppiýsmgar í síma 24655.
Ný íbúð til sölu
Til sölu ný, fullgerð íbúð á 3. hæð í sambýlishúsi
við Stóragerði. Er í vestur enda hússins. Innrétting
með því bezta, sem gerist. Á hæðinni eru 4 herbergi,
eldhús með bórðkrók, bað o. fl. í kjallara 1 íbúðar-
herbergi, geymsla og eignarhluti í sameign.
ÁRNI STEFÁNSSON, hrl, *
Málflutningur — Fasteignasala
Suðurgötu 4 — Sími: 14314.
íbúðir við Kleppsveg
í sambýlishúsi við Kleppsveg eru til sölu rúmgóðar
3ja, 4ra og 5 herb. íbúðir á hæðum og 1 rúmgóð 2ja
herb. íbúð á jarðhæð. Eru seldar með tvöföldu gleri,
fullgerðri miðstöð og sameign inni múrhúðaðri eða
tilbúnar undir tréverk. Eru í fullgerðu hverfi með
verzlunum og öðrum þægindum.
Hitaveita væntanleg. Hagstætt verð, ef samið er
strax.
ÁRNI STEFÁNSSON, hrl.,
Máíflutningur — Fasteignasala.
Suðurgötu 4 — Sími: 14314.
f’íresfone
‘F'ireáfont
Tíre$fotio
HJólbarðar
í EFTIRFARANDI STÆRÐUM:
640x13 Kr. 1007,—
520x14 — 806,—
560x14 — 881,—
590x14 — 942,—
750x14 — 1297,—
560x15 — 927,—
640x15 — 1238,—
710x15 — 1422,—
710x15 (nælon) — 1360,—
SPARIÐ Á HVERJUM KÍLÓMETRA
notið Jrire$tone
Auðunn Ingvarsson frá Dalseli
FÁIR standa nú uppi á landi hér
af kynslóð þeirri, er stóð í blóma
í byrjun þessarar aldar. Önnur
er risin í stað hennar, fríð og
þroskamikil, vel búin til þeirrar
baráttu, sem lífið krefur. Fyrir
íéttum 60 árum hóf ungur bóndi
búskap í Dalseli undir Eyja-
fjöllum. Á skömmum tíma komst
hann í röð þeirra manna, er öðr-
um fremur settu svip á sveit sína
og hérað. í vor kvaddi hann lífið
vegmóður og feginn þeirri hvíld,
sem leysir böl heimsins af hólmi.
Heil öld hvarf þar sýnum.
Saga Auðuns Ingvarssönar
byrjaði í Neðra-Dal undir Eyja-
íjöllum 6. ágúst 1869. Hann var
sonur Ingvars Hallvarðssonar og
íngibjargar Samúelsdóttur í
Neðra-Dal. Ingvar átti föðurætt
að rekja austur í Mýrdal, og er
mér hún lítt kunn, en móðir
hans, Ingibjörg Jónsdóttir, var af
ætt Þorláks Skúlasonar biskups
Og margra annarra göfugra
manna. Um hana gerði Erlendur
Árnason á Hlíðarenda þessa vísu:
Ingibjörg er afbragðs kona
af öllum talin,
svöngum margan saðning
gefur,
sjóð á himnum geymdan hefur.
Við svipaðan tón kveður í vísu
Jóns Ófeigssonar skálds á Berg-
vaði um Ingibjörgu og Hallvarð
mann hennar:
Sæmdarhjónin, sem að búa —
í sæld og friði á Guð sinn trúa
nú á vestra Neðra-Dal,
þegar kemur ævi endi,
óska ég þau bæði lendi
Drottins míns í dýrðarsal.
Hallvarður var mikilmenni að
dugnaði og harðfengi og smiður
ágætur. Ingvar, sonur þeirra
hjóna, bjó. um langan aldur í
Neðra-Dal, vel metinn bóndi og
drengur góður.
Föðurætt Ingibjargar Samúels-
dóttur er alkunn. Föðurfaðir
hennar var hagleiksmaðurinn
Páll í Hamragörðum undir Eyja-
fjöllum, sonur Arna skálds í
Dufþaksholti, sonar sr. Egils Eld
járnssonar á Útskálum.
Börn Ingvars Og Ingibjargar,
auk Auðuns, voru: Auðbjörg
kona Kristófers Þorleifssonar i
Stóra-Dal, Ingvar bóndi í Neðra-
Dal og Jón bóndi í Borgareyrum.
Sonur Ingvars og Katrínar Jón-
geirsdóttur var Árni bóndi og
kennari á Mið-Skála. Hálfsyst-
ir Auðuns í móðurætt var Ingi-
björg Jónsdóttir, sem lengi vann
heimilinu í Dalseli af mikilli
dyggð.
Foreldrahúsin veittu Auðunni
drýgst veganesti á lífsleiðinni,
því skólagöngu var þá engrar
völ. Tveir bændur í Dalssókn
greiddu þó nokkuð götu nám-
fúsra barna. Það voru þeir Jón
Sigurðsson í Syðstu-Mörk og Sig-
hvatur Árnason alþm. í Eyvind-
arholti, er kalla má föður barna-
fræðslu á íslandi. Til Sighvats
gekk Auðunn einu sinni í mán-
uði veturinn áður en hann fermd-
ist og fékk hjá honum leiðsögn
um Reikningsbók Eiríks Briem.
Kom það honum að góðu haldi
síðar í kaupsýslu og öðrum störf-
um.
Auðunn kvæntist árið 1897 Guð
rúnu Sigurðardóttur á Seljalandi,
glæsilegri stúlku og góðri. Voru
foreldrar hennar Sigurður Sig-
urðsson frá Barkarstöðum Og
kona hans Margrét Sveinsdóttir.
Þar dró þó skjótt ský fyrir sólu,
því Guðrún andaðist 13. apríl
1899. Lét hún Auðunni eftir einn
son, Markús að nafni. Lokið var
þá dvöl Auðuns á Seljalandi og
jarðnæði ekkert fyrir hendi undir
Eyjafjöllum. Fangaráð hans varð
að fá ábúð á jörðinni Neðra-Dal
í Biskupstungum. Gerðist Ingi-
björg systir hans þá um sinn bú-
stýra hans. Hann fluttist að Neðra
Dal vorið 1900 og bjó þar eitt ár
við erfiðar aðstæður og óyndi.
Undir Eyjafjöll flutti hann svo
vorið 1901 með það 1 huga að
verða bóndi í Eyvindarholti, sem
þá var laust til ábúðar við brott-
för Sighvats alþingismanns til
Reykjavíkur. Það réðist þó á
annan veg, og sama vor setti Auð-
unn bú saman í Dalseli, sem þá
var í þjóðbraut vestan Markar-
fljóts. Ári síðar kvæntist hann
Guðlaugu Hafliðadóttur frá Fjós-
um í Mýrdal, mikilhæfri mann-
kostakonu.
Gamall torfbær var í Dalseli,
er Auðunn kom þangað. Árið
1907 reisti hann þar mikið og
vandað timburhús, að þá þótti,
og við erfiðar aðstæður, því bygg
ingarefnið var allt flutt upp í
Fjallasand frá Vestmannaeyjum
og síðan dregið á klyfjahestum
út yfir Markarfljót. Um sömuJ
mundir stofnaði Auðunn verzlun :
á heimili sínu. Var hún brátt um- |
fangsmikil, átti viðskiptavini um
alla austanverða Rangárvalla-
sýslu og víðar. Jafnframt rak
Auðunn mikinn búskap í Dal-
seli og bætti jörðina stórum frá
því, er áður hafði verið, enda nýr
tími genginn í garð. Varð heim-
ilið í Dalseli brátt annasamt,
gestakomur miklar árið um kring
og margir, sem þurftu að fá
fylgd yfir vötnin. Opinber störf
hlóðust mörg á Auðun á þess-
um árum, utan og innan sveitar.
Húsbændur í Dalseli voru gest-
risin og góð heim að sækja, Auð-
unn skemmtinn og glaðvær í vina
hópi og lét oft stökur fjúka.
Sorg sótti Auðun heim öðru
sinni 1926, er Markús sonur hans
andaðist eftir skamma en stranga
legu þann 22. júní. Hafði hann
verið ágætlega vel gefinn og
hvers manns hugljúfi. Bar Auð-
unn harm eftir hann til æviloka.
Sú harmabót var honum þó gef-
in, að hann átti eftir 10 mann-
vænleg börn, er hann hafði eign-
azt með seinni konu sinni, en
tvö höfðu látizt nýfædd. I öðru
lagi átti hann sólarsýn kristinn-
ar trúar.
Áfram leið tíminn og færði
Auðun og Dalsel um sinn í
nokkurn fjarska frá því, sem áð-
ur hafði verið. Árið 1934 var
Markarfljótsbrúin tekin í notkun,
Og hvarf þjóðleið þá drjúgan spöl
frá Dalseli. Vinir Auðuns héldu
áfram tryggð við hann, en dagar
gerðust heldur dauflegri. Eftir
sem áður var fylgst vel með mál
um og skorinorð afstaða til þeirra
tekin, nýjungum öllum fagnað
Lilill gufiikelill
óskast, stærð ca. 10-
í síma 249S0.
-15 fermetrar. — Upplýsingar
fegins hugar, ef til bóta horfðu.
Eg hef það fyrir satt, að Auðunn
hafi eignazt fyrsta útvarpið undir
Eyjafjöllum, og brautryðjandi
var hann í bílaútgerð. Hann brast
ekki stórhug í mörgum efnum,
þótt í sumum væri hann fastheld-
inn, vílaði ekki fyrir sér að fá
heilan skipsfarm af timbri upp
að Fjallasandi, er verzlun hans
stóð með blóma. Hann var fésæll
og mikill kaupsýslumaður, en
bak við tjöldin gaf hann oft stór-
mannlega og var staðfastur í
tryggð, þar sem hann tók því. I
stjórnmálum sótti hann oft fast
fram, Og oft var til hans leitað
með ráð og stuðning af þeim,
sem á lýðhylli þurftu að halda.
Eitt var fágætt í fari Auðuns
og mjög mikilsvert í mínum aug-
um. Hann hélt dagbækur um
veður og atburði allt frá 1885 Og
hélt öllum sendibréfum sínum
saman og ekki út í bláinn. Hann
ráðstafaði öllu því safni til mín
löngu fyrir andlát sitt með það í
huga, að það kæmist í góðar hend
ur, hvað ég vona. Þar er nú að
finna merkilegt heimildasafn,
ekki aðeins í persónusögu heldur
einnig í almennri sögu Rangár-
þings um meira en hálfrar aldar
skeið. Veri hann blessaður fyrir
það.
Sár harmur var enn að Auðunni
kveðinn 28. des. 1941, er Guðlaug
kona hans andaðist. Varð honum
úr því ósárt um, þótt tekið væri
að halla undan fæti Og sól senn
sigin að viði. Margt var þó ódrif-
ið á daga.
Eg kynntist Auðunni fyrst eftir
að hér var komið sögu. Aldurs-
munur okkar var æði mikill, en
samt maigt, sem dró til góðra
kynna, ekki sízt það, að báðum
þótti goct að minnast genginna
daga. Auðunn mundi langt aft-
ur og hafði gefið glöggar gætur
því, sem á vegi hans varð. Nokk-
ur v.ðskipti átti ég við hann,
önnur, og báru stundum svip gam
anmála, svo sem, er ég fékk
þessa stöku í sendibréfi:
Takmarkalaus tiltrúin
til er í vitund þinni:
Ein króna er inneignin
í okurholu minni.
Auðunn var hamingjumaður
þrátt fyrir margt mótdrægt, sem
á daga hans hafði drifið. Hann
hófst frá örbirgð til góðra efna,
sá marga óskadrauma sína frá
æsku rætast og bar gæfu til að
verða góðum málum að liði. Hann
var stórbrotinn í gerð og þungur
á bárunni, ef við erfitt var að
etja, en kvaddi veröld sáttur við
Guð og menn. Að álitum var
hann fríður sýnum og að öllu
vel á sig kominn, verklaginn og
hafði góðar forsagnir á öllum
hlutum. Á efstu árum skrifaði
hann eitt og annað til minnis
um liðna atburði, einkum frá
æskualdri. Er það, ásamt vísum
hans, efni í sérstakan þátt.
í ársbyrjun 1955 flutti Auðunn
á nýbýlið Leifsstaði í Austur-
Landeyjum, sem Leifur sonur
hans hafði staðið fyrir að byggja
og býr nú á ásamt konu sinni,
Guðrúnu Geirsdóttur. Það er vel
í sveit sett, og undi Auðunn þar
með ágætum hag sínum að því,
ei hægt var, miðað við þverr-
andi heilsu. Andlegum kröftum
sínum hélt hann að kalla óskert-
um til hinztu stundar. Hann and-
aðist á Sjúkrahúsi Suðurlands á
Seifossi hinn 10. maí í vor. Börn
'nans eru sem hér segir: Hálfdán
bóndi á Seljalandi, Guðrún hús-
freyja í Stóru-Mörk, Leifur á
Leifsstöðum, Konráð bóndi á Búð
arhóli, Margrét húsfreyja í Fljóts
hlíðarskóla, Hafsteinn bifreiðar-
stjóri í Reykjavík, Ólafur bifreið-
arstjóri sama stað, Valdimar bif-
reiðarstjóri sama stað, Ingigerð-
ur skrifstofustúlka sama stað,
Guðrún húsfreyja sama stað.
Eg kveð vin minn Auðun með
kærri kveðju og þakka honum
góð kynni og marga notalega
stund.
Skógum, 7. okt. 1961
Þórður Tómasson