Morgunblaðið - 08.11.1961, Blaðsíða 23

Miðvilcudagur 8. nóv. 1961
MORCUISBL AÐIÐ
23

Rifhofundurinn og humoristinn
James
SFj. fiimmtudag lézt 'vinn
heimsfræ'gi rithöfundur og
húmoristi James G. Thurber,
aðeins 66 ára að aidri. Fyrir
um það bil mánuði var gerður
á honum uppskurður vegna
blóðtappa í heila og tókst
skurðurinn eftir vonum. Á
fimmtudagsuorgun versnaði
honum skyndilega og lézt
hann um kvöldið. Var hið end
anlega banamein lungna-
bólga.
Einn af nánustu samstarfs-
mönnum Thurbers við „The
New Yorker“, E. B. White.
skrifaði eitt sinn um hann: —
Flestir rithöfundar gsetu gert
sig ánægða með, þótt ekki
vaeri nema tíunda hlutann af
hæfileikum Thurbers. Hann
hefur skrifað hinar skemmti-
1 e g u s t u minningargreinar,
dæmisögur, fréttir. ádeilur og
fantasíur sem um getur á sl.
tuttugu árum. Teikningar
hans eru óviðj afnanlegar —
álmennt hefur verið ■' viður-
kennt að Thurber geti alls
ekki teiknað — og h-.nn hef-
ur komið við á sviði leiklistár
og kvikmynda. Flesta rithöf-
unda, sem nú eru uppi, má
með sanngirni bera saman við
aðra — en Thurber á sinn sér
staka heim og engan sinn
líka“.
Meðal bóka Thurbers, sem
kunnar eru hér á landi eru
t. d. ,.My Life and Hard
Times“, sem kom út árið 1932,
,.My World — And Welcome
to it“, 1942, ,.The Thurber
Camival", 1945. og „The Beast
in Me and other Animals",
1948. Síðasta bók Thurbers,
sem er safn ritgerða, .,Lant-
erns and Lances“ kom út í
apríl sl. Þó mun hans eflaust
lengst minnzt vegna sögunnar
um dagdrauma Walters Mitty.
Missti annað augað sex ára
gamall
James Grover Thurber fædd
Thurber
ist £ borginni Columbus í
Ohio 8. desember 1894. Faðir
hans. Charles Leander Thurb-
er, hæglátur maður, hafði
reynt fyrir sér í stjornmálum
með litlum árangri. Hann var
um skeið einkafulltrúi tveggja
ríkisstjóra í Ohio. þeirra
Ase Bushnell og Williams
McKinley. Móðir James,
Mamie Thurber. var aðsóps-
mikil kona, kunn fyrir kímni
og góða frásagnargáfu, eink-
um um ýmis atvik, sem komu
fyrir • innan fjölskyldunnar.
Hún hafði ætlað að gerast
leikkona, en hætti við það.
Glaðlyndi sínu hélt hún ó-
skertu fram á elliárin, neitaði
að ganga í svörtum kjólum
eftir að hún komst yfir átt-
rætt. á þeirri forsendu að þeir
gerðu sig svo ellilega.
Þegar James Thurber var
sex ára vildi til það slys að
bróðir hans skaut ör af boga
og lenti örin óviljandi í auga
Thurbers, svo hann missti
það. Varð vinstra auga hans
því að gegna hlútverki
beg'gja, en hann missti sjónina
algerlega þegar á fimmtugs-
aldri. Thurber reyndi eins og
hann gat að láta ekki blindn-
ina hafa áhrif á sig — og lét
sig ekki muna um þær skrám-
ur sem hann hlaut af því að
rekast á borð og dyr er bann
þeystist um — jafnvel sjón-
leysið varð honum ástæða til
kímni.
Líkastur fjárhundi
Thurber stundaði nám í rík
isháskólanum í Columbus og
lýstu skólabræður hans hon-
um sem löngum slána með
svo þykkan hárlubba, að mest
líktist hann fjárhundi. í skól-
anum skrifaði hann m. a.
snjalla satiru sem varð upp-
haf langarar vináttu hans og
Elliotts Nugent. sem síðar
varð leikari og leikstjóri. Nug
látinn
ent fékk Thurber til að klippa
af sér hárlubbann og fá sér
sómasamleg föt og kom hon-
um í kynni við fólk, sem
kunni vel að meta bann.
Seinna unnu þeir Nugent og
Thurber margsinnis saman
við leikritagerð og önnur bók
menntastörf, sömdu m. a.
lekritið „The Male Animal".
sem átti miklum vinsældum
að fagna, bæði á leiksviði og
kvikmyndat j aldi.
Að námi loknu vann James
James Thurber
Thurber fyrst hjá ,.The Col-
umbus Dispatch í fæðingar-
borg sinni og kvæntist um
líkt leyti fyrri kona sinni
Althea Adams. Skömmu síðar
fóru þau hjón til Evrópu og
starfaði Thurber þar m. a. hjá
Parísarútgáfu „The Chicago
Tribune". Þaðan lá leiðin aftur
til ,.The Evening Post“ í New
York og loks til „The New
Yorker". Þar var hann fastur
starfsmaður til 1933 en skrif-
aði miklu lengur í blaðið.
Komu margar bóka hans fyrst
fram þar sem framhaldsgrein
•ar eða sögur.
Eitt af fyrstu verkefnum
Thurbers hjá The Evening
Post var að fara og horfa á
bruna í Brooklyn. Hann fann
auðvitað aldrei neinn bruna —
-^og líkaði ritstjóranum ekki
beint vel, en þess utan var
ritstjórinn sagður eim maður-
inn — eða a. m. k. einn af
örfáum — sem ekki veltust um
af hlátri yfir lýsingu Thur-
bers á leit sinni að brunanum.
Skómmu eftir að Thurber
hóf scarf hjá „The New York-
er“ hóíst samvinna hans og
ritstjórans Harold Ross, sem
hélzt ósiitið allt þar til Ross
lézt árið 1961. Um það skrifaði
Thurnber bókina „My Years
whit Ross“ sem kom út árið
1959 og varð fljótlega metsölu
bók í Banoaríkjunum.
Þá skal loks getið hinna
frægu teikninga Thurbers,
sem vöktu óskipta athygli og
vinsæildir frá því , þær fyrst
birtust í „The New Yorker".
Þá hafði hann gert rissmyndir
sínar — einkum af hundum
— í mörg ár. Þær urðu eins
konar ávani Thurbers — hann
teiknaði á umslög, á símaskrár
og borðdúka, þegar verst lét
— en þá varð vini hans, sem
var sálfræðingur, eikki um sel
og hann bauðst til að reyna
að lækna hann af þessum
kvilla. Sem betur fór varð
aldrei úr þvú, að Thurber leit-
aði sálfræðingsins, heidur
bættust stöðugt við fleiri
hundar og síðar margs konar
dýr önnur. Sagt er, að eitt
sinn er Harold Ross var gagn-
rýndur fyrir að hafa slíkan
fimmta flokks teiknara starf-
andi Við blað sitt, hafi hann
svarað: — Þetta er ekki rétt
hjá yður, Thurber er þriðja
flokks teiknari. Hvar svo sem
á að flokka hæfni Thurbers
í þeim efnum er fullvíst, að
hinar sérkennilegu teikningar
hans hafa leyzt marga hlátra
úr læðingi.
— Tilraunir
Framh. af bls. 1.
Of kostnaðarsamt
Aðspurður hvenær Sovétríkin
muni hætta tilraununum, sagði
Krúsjeff: — Þegar hinir hætta.
Hann tók það þó fram að Sovét-
ríkin ætluðu ekki að sprengja
fleiri 50 megalesta sprengjur.
— Sovétríkin hafa ekki áhuga
á neðanjarðartilraunum, sagði
Krúsjeff, — því þær eru allt of
kostnaðarsamar. Tilraunir í
gufuhvolfinu eru miklu betri og
kostnaðarminni. AuðvaldSríkin
geta gert slíkar tilraunir, því
þar eru það skattþegnarnir sem
borga, en við viljum ekki taka
fötin frá rússnesku þjóðinni. —
Sagði hann að Bandaríkin hafi
framkvæmt tilraunir neðanjarð-
or til að halda þeim leyndum.
Einn fréttamanna spurði hvort
tilraunum Rússa væri lokið
sem stendur og svaraði Krúsjeff
jþá brosandi: — Við hættum á
kvöldin. Á morgnana byrjum
við að nýju.
Aðspurður um það hvenær
viðræður hæfust um Þýzka-
Oands- og Berlínarmálin, sagði
Krúsjeff: — Það er undir ykkur
komið, og benti á fréttáritara
vestrænna blaða.
Bússar þolinmóðir
Ætlið þér að eiga frumkvæðið
með því að bjóða hinum stórveld-
unum til ráðstefnu, var spurt.
Þetta er erfið spurning, svar-
nði Krúsjeff. Fyrst um sinn mun-
um við bíða. Við erum enn þol-
inmóðir. En við munwm ekki bíða
endalaust.
Ræddi Krúsjeff síðan nokkuð
hvenær unnt væri að boða til ráð
stefnu um Þýzkalandsmálin. Að-
alatriðið væri ekki hvenær sam-
ikomulag næðist, heldur að saöin-
ingum miðaði áfram. Aður hafði
Krúsjeff tilkynnt að Rússar ætl-
uðu að gera friðarsamning við
Austur-Þýzkaland fyrir lok þessa
árs, en dró þá tilkynningu sína
til baka á ný afstöðnu flokks-
þingi. Nú sagði hann: Við höfum
nefnt 31. desember, en við erum
ekki hjátrúarfullir og getum
fullt eins vel undirritað samning
hinn 13. desember. Við munum
bíða þolinmóðir meðan Vestur-
veldin gera nauðsynlegar ráðstaf
anir til að samkomulag náist um
Þýzkaland og Berlín.
NÆSTKOMANDI fimmcudags-
kvöld verður ný revía „Sunnan
sex“, eftir Jón Blámann. frum-
sýnd í Sjálfstæðishúsinu í Reykja
vík, en æfingar á reviunni hafa
staðið yfir undanfarinn mánuð.
„Sunnan sex‘l er i tveimur
þáttum, seim hvor um sig eru í
þremur atriðum. Leikstjóri er
Flosi Olafsson og auk hans leika
í revíurmi Karl Sigurðsson, Bald
ur Hólmgeirsson, Karl Guð-
mundsson, Nína Sveinsdóttir og
Guðrún Stephensen.
Einnig koma fnam þrjár þokka
dísir, þær Awna Harðardóttir,
Kristjana Magnúsdóttir og Krist-
ín Einarsdóttir.
Lögin, sem leikin eru í reví-
unni enu flest frumsamin af
Magnúsi Ingimarssyni en hljóm-
sveitanstjóri er Sverrir Garðans-
son.
„Sunnan sex“ fjallar um skreið
arbrall tveggja kaupsýslumanna,
og fer fyrri þáttur fram á skrif-
stofu Skreiðarsamitakanna h.f.
en seinni þáttur gerist á þjóð-
helgum stað með skreiðarhjalla
í baksýn.
Inn í atburðarásina fléttast
furðulegustu fyrirbæri, frelsuð
sál, 1 j óðagagnrýnandi, sem hefur
miðilseiginleika (og tala jafnt
lifandi sem dauðir í gegnum
hann), ráðherrar frá Afríku, en
skreiðina skal selja villimönn-
Tónlistarlíff
SUNNUDAGINN 22. október
voru kirkjuhljómleikar í Akra-
neskirkju. Máni Sigurjónsson lék
á pípuorgel kirkjunnar verk eftir
Buxterhude, Bach og Reger.
Máni hefur að undanförnu verið
við nám í Þýzkalandi og er ný-
lega kominn til landsins. Hann
hefur notið tilsagnar hins kunna
um þar, dana yngismeyja, söng-
ur og margt fleira.
Eins og fyrr getur verðux
„Sunn'an sex“ frumsýnd á
fimmtudagskvöld og hefst sýn-
ingin klukan 8,30 og síðan verð-
ur dans á eftir.
— Salazar
Framh. af bls. 1.
ari ákvörðun á blaðamannafundi
í dag. Hann og 25 stjórnarand-
stæðingar aðrir. sem undirrituðu
yfirlýsinguna um afturköllun
framboða sinna, skýrðu frá því
að þeir ættu allir von á því að
verða handteknir strax og „þing-
helgi“ þeirra sem frambjóðendur
rennur út 48 stundum fyrir
kosningar.
Um leið og þeir tilkynntu aftur
köllun framboðanna, skoruðu
stjórnarandstæðingar á portú-
gölsku þjóðina að sýna andstöðu
gegn stjórn Salazars með því að
mæta ekki við kjörborðin á
sunnudag.
.,En áskorun okkar og gjörðir
ykkar breyta samt engu,“ sagði
Gomes prófessor. „Því hvort sem
kjósendur mæta á kjörstað eða
ekki, verður skráð og tilkynnt
að þeir hafi greitt stjórninni at-
kvæði.“
á Akranesi
próf. Föstermanns við tónlistar-
háskólann í Hamborg. Próf Föst-
ermann hefur. sem kunnugt er,
komið hingað til lands, oftar en
einu sinni, og haldið hér hljóm-
leika, m. a. á Akranesi sl. vor.
Máni Sigurjónsson hefur þegar
getið sér gott or ' sem mjög efni-
legur tónlistarmaður. Skömmu
áður en hann fór frá Hamborg,
kom hann fram á skólatónleikum
háskólans. einnig á hljómleikum
í Pálskirkjunni í Áltona. Á
kirkjuhljómleikunum kemur og
fram Sigurður Bjömsson, söngv-
ari, og syngur lög eftir innlenda
og erlenda höfunda. Sigurður
hefur um tíma dvalizt á Akra-
nesi og reiðbeint og kennt söng
fyrir kirkjukórinn.
1 ráði er að halda kirkjuhljóm-
leika í Akraneskirkju mánaðar-
lega framvegis vetrarmánuðina.
Næstu hljómleikar verða á veg-
um kirkjukórasambands Borgar-
fjarðarprófastsdæmis í tilefni,
meðfram, af 10 ára afmæli sam-
bandsins.
Tónlistarskólinn á Akranesi
starfar sem áður og er fullsetinn.
Nemendur eru 55. Skólastjóri er
Haukur Guðlaugsson. organleik-
ari við Akraneskirkju. Mikið
lán var fyrir Akranes að fá
Hauk, þennan gáfaða og fjöl-
hæfa listamann, og því til við-
bótar fágætan mannkostamann.
Ekki er ofsagt, að Haukur hafi
verið lífið og sálin í söng og
músikstarfi á Akranesi, síðan
hann kom. Aðrir kennarar við
tónlistarskólann eru: frú Anna
Magnúsdóttir. er var fyrsti skóla-
stjóri bans, og vann þá frábært
brautryðjandastarf, og Jónas
Dagbjartsson úr Reykjavík.
Þá hefur Sigurður Markússon
frá Reykjavík leiðbeint Karla-
kórnum Svönum og kirkjukórn-
um, öðrum þræði. Er hann hér
einn dag í viku hverri. Sigurður
kennir nótnalestur.
Reglubundin söngkennsla er í
barnaskóla og gagnfræðaskóla
kaupstaðarins. Kennari er Magn-
ús Jónsson, velþekktur fy ir
áhuga og dugnað.
Af ofanrituðu má sjá. að það
er fleira en síld og þorskur, sem
áhugi manna á Akranesi snýs>t
um. Söng- og músikáhugi í vax-
andi mæli meðal bæjarfólks spá-
ir góðu. Listin er vegna lífsins.
Og þegar hún er á ferð, fer ekki
hjá því, að þeir, sem spyrja til
hvers lifað sé. rekist betur á
sjálfa sig, en ella kann að vera.
Jón M. Guðjónsson.
Ungling
vantai til að bera blaðið í eftirtalið hverfi
FREYJUGÖTU
A U S T U R B R Ú N
iv.
Revían „Sunnan sex"