Morgunblaðið - 12.11.1961, Blaðsíða 6

6
MORCVNBLAÐIÐ
Sunnucfagur I*. nðv. 1981
Sjotug í dag
Elínborg Lárusdóttir
Úr Blindraheim]Iinu við Hamrahlíð, unnið að fjölritun bóka með blindraletn. (Ljósm. Studio).
„Alls 3 mis verður,
sá er einskis biður“
I DAG er merkjasöludag-ur
Blindrafélagsins. Allt frá því
Blindrafélagið var stofnað í
Reykjavík árið 1939 hefur það
telt merki sitt árvissan dag,
tnnan sunnudaginn í nóvem-
ber. Pm það, hvern.ig ágóða-
tm af merkjasölunni hefur
verið varið, þarf enginn að
spyrja. I Hamrahlíð 19 er ris-
in upp vegleg bygging, þar
»em blint fólk hefur aðsetur
Og vinnur að störfum sínum.
Þessi bygging hefur risið fyr-
ir dugnað og vinmisemi blinda
fóiksins sjalfs, með aðstoð vil-
veittra sjáandi manna. Það býr
til kusta og faldar gólfklúta
Og seiur út um allt land, aðr-
ar tekjulindir eru minninigar-
spjöld, áheit, gjafir, sala jóla-
korta og merkja. Það leitar til
samfélaganna um aðstoð. Orð-
in í Sólarljóðum: „AIls á mis
verðr sá er einskis biðr“ eiga
vel við þessa starfsemi.
i *
A annarri hæð hússins nr.
19 við Hamrahlíð búa hjónin
Andrés Gestsson og Elisabet
Kristinsdóttir, ásamt 6 ára
oyni Andrésar. I>au hjón eru
bæði blind, hann vinnur í tré-
smiðjunn: Viði, hún við bursta
gerð. Blaðamaður Morgun-
blaðsins kom í íbúð þeirra
hjóna s;. föstudag og átti stutt
•amta1. við írúna.
Hér í þessari nýju byggingu
eru tjórar íbúðir, allt 2ja her-
berg;a íbúðir, ásamt eldhúsi,
baði og forstofu. Þær voru til-
búnar sl. vor og fluttum við
i eina þeirra, og verð ég að
segja að rnikill er munurinn
á henr.i og þeirri sem við
höfðum á Grundarstígnum,
onda var reynt að gera íbúðirn
*r sem þægilegast úr garði
fynr blint fólk. Við hverja
ibúð eru svslir, sem fólkið úr-
einstaklingsherbergjunum hef
ur einnig afnot af. Hér á
neðri hæð;nni eru þrjú einstak
iingsherbergi, tvær íbúðir,
mötuneyi.'seldhús fyrir starfs-
men'i og bað fyrir einstakbng-
ana. A efri hæðinni eru fimm
einstaklingsherbergi, tvær
íbúðir, og eldhús og bað fyr-
ir einstaklingana. Niðri eru svo
vin-.iustofurnar, herbergi þar
sem bækur eru fjölritaðar með
blindrsieíri, skrifstofa Björns
verkstjóra; einnig er ráðgert
að haía þar verzlun. I kjallar-
anum ciu svo birgðageymslur
o. fl.
Eins og sjá má, er húsið
hvergi nærri fullbyggt og kem
ur peningaieysi þar til. Önnur
álman er ekki enn risin af
grunni, en í henni verða ein-
göngu ibúðir. Við höfum full-
an hug á að auka fjölbreytn-
ina við blindravinnuna, t. d.
kom um daginn ný plastpoka-
vél, sem við vonum að komi
að góðu gagni. En til þessa
Kæra viníkona.
Aðeins nokjkrar línur til þess
að óska þér hj artanloga til ham
ingju með sjöfcugs afmælið og
þakka þér alla þina tryggð og
órofa vináfcbu um margra ára
skeið.
Manni er svo gjarnt að gleyma
— og taka því sem sjálfsögðum
hlut, sem manni er vel gert, en
muna frekar 'hitt, sem miður fer
og hafa í hámæktm.
Oft heí ég leitt hugann að þvi,
hvað ég á mikið þér og þínu
fólki að þakka frá þeim tíma, er
ég kom fyrst sem unglingur á
heimili ykkar og var síðan heima
gangur hjá ykkur Ingimari um
árabil. Þið tókuð mér opnum örm
ám strax í upphafi og alla tíð
síðan.
Það er mér émetanlget að hafa
kynnst ykkur og heimilislífi, þar
sem allt var leyst með sátt og
samlyndi og »tyggðaryrði voru
eins sjaldgæf og eldgos — þar
sem ljúfmennskan og umburð-
arlyndið sitja í öndvegi.
Mér er það annþá nokkur ráð-
gáta, hve vel mér leið í návist
ykkar, vegna þess að ég var
aldrei tryggur þér í trúmálum og
skoðanir okkar mjög ólíkar á
stjórnmálum og lisfcum.
Oft skiptumst við á skoðunum
og sögðum hreinskllningslega
alls vantar að sjálfsögðu fé.
★
Það getur enginn ímyndað
sér, hvað það er mikill styrk-
ur fyrir blint fólk að geta
verið saman og notið félags-
skapar hvers annars. Stund-
um höldum við skemmtanir,
drekkum kaffi, dönsum og
syngium, og er glatt á hjalla.
Það var oft kátt á Grundar-
stígnum þó húsakynnin væru
lítil og ónóg, en munur er
samt að vera kominn i rúmt
húsnæði, iéttara að halda öllu
hreinu o. s. frv.
Og svo eru það svalirnar,
sagði Elísabet. A fyrstu hæð-
inni eru svalir eftir endilöngu
húsiriu, m. a. gengið út á þær
úr vinnustofunni. Oft í sumar
Framh. á bls. 22.
meiningu ökkar.
Það sem ég lærði bezt af ykk.
ur hjónum var umburðarlyndt
við skoðanir annarra og aö það
getur aldrei nainn haft alveg rétt
fyrir sér. Við mættumjt í þeirn
Skilningi — það var sá mikli vís.
dómur, sem ég sannfærðist um
að leiddi til farsældar, og ég
kynntist bezt á heimili þínu.
Hann befur orðið mór gott
veganesti.
Forláttu þessar flýtislinur,
þinn vinur
Hjálmar Ólafsson.
• Breyttir lifnaðar-
hættir — breytt
viðbrögð
Miklar breytingar hafa orð-
ið á lífi og lifnaðarháttum
fólks á síðustu áratugum, en
á mörgum sviðum hafa þjóð-
félagshættir ekki breyzt að
sama skapi Og er þjóðfélagið
því ekki tilbúið að mæta
mörgum af hinum nýju vanda
málum. T.d. hefur sú spurn-
ing víða vaknað, hvort sá
háttur að sjá börnum og ung-
lingum ekki fyrir nokkurri
fræðslu í kynferðismálum dug
ar lengur, eftir að svo stór
hluti þeirra elzt upp við stór-
borgal'!íf og meira sjálfstæði
og freisi. 1 þessum efnum get-
ur aðferðin að læra af
reynzlunni“ verið full dýr-
keypt.
Ekki veit ég um neinn Is-
lending, sem hefur látið í
ljósi ákveðnar skoðanir á þess
um má'uiii. Því læt ég dönsk
skólayfirvöJd svara spurning-
unni um það hvað eigi að
gera, ineð því að skýra frá
hvernig þau bregðast við.
• Fræðsla í kyn-
ferðismálum
Danska kennslumálaráðu-
neytið ser,di í haust leiðbein-
ingar til skólastjóra, skóla-
re'fnda og bæjarstjórna um
það hvernig óskað sé að
fræðsla um kynferðismál fari
fram í skólum og eru línurn-
ar lagðar um hvernig hentug-
ast sé að haga kennslunni,
bæði um hvað hún skuli fjalla
og hvers Konar orðalag þyki
heppilegt. En tekið er fram,
að ekki skuli leggja öllum
kenrsurum þá skyldu á herðar
að annast þessa kennslu.
Þvinguð xennsla komi ekki
að gagrj, svo að í stað þeirra
kennara, sem ekki treysta sér
til að snnast þetta, skuli fá
lækna til fiæðslunnar. Það er
yfirJæknir skólanna og læknir
mæðrahjálparinnar sem eink-
um hafa markað stefnuna í
þessum málum.
Almennt á fræðslan skv.
þessu að irnða að því að beina
hugsunarhætti barnsins á rétta
braut og stuðla að eðlilegum
þroska þtss, að vera óhátiðleg
og laus við tilfinningasemi og
þvi verður sennarirn að vera
opinskár og haida sig við staS*
reyndir, að vera avallt í san>-
ræmi við það sem hentar a.'dri
barnsins og jöfnum höníum
vera iíffærafræðileg, lífel.is-
fræðileg, sálfræðileg og sið-
fræðiieg.
Það þyi i tðlilegt að dreng-
ir og sli ikur hljóti sameig ,i-
lega fiæð. u fyrst í stað Eri
eftir að korrið er að 6. eða 7.
skólaári, er talið að bócn.ri
geti talað ir.ilslegar við ke ín-
arann, ef bj nin eru aðskuiu,
og cinnig f efi það Kennann-
um betra lækifæri til að fyl ;i-
ast með n. r,nu börnunum og
þeim sem af e.nhverjum ástæð
um eru luædd við viðíangs-
efnið. Aftur á móti fellur
fræðsluefnið eðlilegar inn í
aðra kennsiu, og verður minni
æsibragur á því, ef kennt er
í bekkjunum eins og þeir
koma fyrir. Og þá er talin
mein trygging fyrir því að
telpur og drengir fái sömu
fræðslu og viti meira hvert um
annars viðbrögð og vandamál.
• I.-eiðbeiningar um
kennsluna
--i-----
Bæklingur kennslumálaráðu
neytisins danska er ekki nein
dagskipun, heldur aðeins leið-
beining tii kennaranna um
þetta erfiða viðfangsefni. I stór
um dráttum eru tillögurnar
þessar:
1.—2. skólaár: Efnið á að
gera eins einfalt og frekast
er kostur. Líffræðiiegar út-
skýringar vekja ekki áhuga og
festast ekki í minni. Efninu á
að gera skil í frásögn eða
samtalsformi. Og vara á börn
af báðum kynjum við að slást
nokkurn tíma í fylgd með
fólki sem þau ekki þekkja.
3.—4. skólaár: Þá má taka
æxlun piantna og dýra í sam-
bandi við aðra fræðslu um
þau svo að nemendurnir
venjist því að tala eðlilega um
þetta. I þvi sambandi er hægt
að koma inn á ýms lífeðlis-
fræOileg efni.
5. skólaár: Þá þarf að út-
skýra tíðir og hreinlæti í því
samöandi. T. d. getur leikfim-
iskennari haft tækifæri til að
taka þann þátt að sér.
6. —7. skólaár: Aðalmark-
mið kennslunnar á þessu stigi
er að koma á eðlilegum um-
ræðum um eír.ið og fjalla um
vandamál unglinganna á þessu
sviði. Einnig er þá kominn.
tími til að íjalla um sjúklegt
kyniíf, þ. á. m. homoseksua-
litet
8.—10. skólaár: Þá er það
viðfangseím skólans að fræða
unglinginr. um þá nýju ábyrgð
sem honum er lögð á herðar
sem kynþroska veru, og ræða
hvaða áhrif þetta hefur á fram
tíð hans. Fteynslan hefur sýnt
að það er mjög mikilvægt að
allir ungiingar séu sér með-
vitandi um þá ábyrgð sem þvi
fylgir að ná þrozka.
I bækiingnum til kennara
er að finna ýmsar upplýsingar,
sem þeir eiga að koma áfram
til nemenöa, t. d. um lífeðlis-
fræðúeg og líffærafræðileg
efni, um kynsjúkdóma, af-
brigðilegt kynlíf, yfirlit yfir
lagaákvæði í sambandi við
barnsfæðingar og börn utan
hjónabands, um fæðingar og
aieðgöiigu barna o. fl.
Eini.úg er gert ráð fyrir
samvinnu skólanna við for-
eldiana, pví ef þeir eru and-
stæðir s.’íkri fræðslu, er erfitt
að halda henni uppi. Er gert
ráð fyrir foreldrafundum, þar
sem málið er skýrt fyrir for-
eldrunum. Og þar skal þeim
einn.g komið í skilning um, að
heimiim hafa aðstöðu til að
verka á móti félagsskap ung-
linganna sjálfra, sem þvingar
þá til að vera „ekki gamal-
dags’ eða „eins og allir hinir“,
og kemur þcim oft með því út
í ómerkileg kynferðileg sam-
bönd alltöf snemma.
Þannig ætla Danir að bregð
ast við þessu vandamáli. Er
ekki kominn tími til að um
bað sé fjaliað hér líka?