Morgunblaðið - 12.11.1961, Blaðsíða 12

12
MORCVIXRT '4 f)1Ð
Sunnudagur 12. nóv. 1961
JMovðtnsfrKðMfr
Útgefandi: H.f Árvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Valtýr Stefánsson (át>m.)
Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Lesbók: Arni Óla, sími 33045.
Auglýsingar: Arni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn: Aðalstræti 6.
Auglýsingar og avgreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 22480.
Askriftargjald kr. 55.00 á mánuði innanlands.
1 lausasölu kr. 3.00 eintakið.
TOLLAR OG SMYGL
i LKUNNA er, að til lands-
ins hefur verið flutt gíf-
urlegt magn af hvers kyns
smyglvarningi, og viðleitni
tollyfirvalda til að stemma
stigu við þessum ósóma hef-
ur borið takmarkaðan árang-
ur. Ástæðurnar til þess eru
fyrst og fremst þær, hve
geysiháir tollar eru hér á
margháttuðum varningi. —
Þannig hafa tollar komizt
allt upp í 311%.
Allmikið hefur að undan-
förnu verið rætt um smygl-
ið og tollana og er Morgun-
blaðinu kunnugt um að rík-
isstjórnin hefur haft til sér-
stakrar athugunar, hvernig
við verði brugðizt. Augljóst
mál er það, að meðan tollar
á dýrum smávarningi, eins
og t. d. snyrtivörum, eru á
400%, er útilokað að koma í
veg fyrir smygl. Tiltölulega
auðvelt er að koma þessum
varningi framhjá tollskoðun,
og freistingin er mikil, þeg-
ar aðeins þarf ef til vill að
borga þriðjung verðsins er-
lendis.
Vörutegundir þær, sem
mest er smyglað af, eru tald-
ar vera ýmiss konar smá-
varningur, fatnaður, ekki sízt
nælonsokkar, myndavélar, úr,
sjálfblekungar o.s.frv. Kunn-
ugir menn gera ráð fyrir að
með lækkun tolla á þessum
varningi mundu tolltekjur
ríkissjóðs ekki skerðast og
jafnvel aukast. Sví gífurlegt
er smyglið.
Enginn mælir smyglinu
bót, en hins vegar er það
staðreynd að miklu magni er
smyglað til landsins - til sölu,
en jafnframt kaupa svo þeir,
sem sigla, ýmiss konar varn-
ing til eigin nota og fjöl-
skyldu sinnar: Að sjálfsögðu
•r á takmörkunum að lögleg
séu veruleg kaup, þótt til
e; ,r> nota sé, en þá eru líka
margir brotlegir við tollalög-
gjöfina.
Með lækkuðum tollum
mundi án alls efa mjög draga
úr smýgli. En aðalatriðið er,
að þegar tollalöggjöf væri
hófleg, mundi skapast það
almenningsálit að smygl væri
alvarlegt afbrot, en því mið-
iir er það líkt með tollalög-
gjöfina og skattalöggjöf síð-
ari áratuga að menn hafa
talið hana helzt til þess
fallna að brjóta hana.
KRLJSJEFF OG
KADAR
ORGUNBLAÐIÐ birti í
gær mynd af helztu leið-
togum heimskommúnismans,
sem tekin var á grafhýsi
Lenins (og Stalins áður) 7.
nóv. Þar er mönnum auðvit-
að skipað niður eftir virð-
ingu, enda fær almúginn
hvergi að koma í námunda
við höfðingjana.
Einna athyglisverðast við
myndina er það, að við hlið
sér hefur Krúsjeff Kadar
hinn ungverska. Vill hann
sýnilega enn undirstrika að-
dáun sína á þeim manni á
svipaðan hátt og hann gerði,
er hann tók hann með sér á
skipsfjöl til New York.
Einhvers staðar er um það
talað, að mennina megi
þekkja af vinum þeirra, og
um það hefur heldur ekki
verið að villast að undan-
förnu, að náinn andlegur
skyldleiki er með þeim fé-
lögunum, Krúsjeff og Kadar.
Líklega kemst Moskvu-
málgagnið á íslandi ekki hjá
því að fara að heiðra Kadar
á ný, en það hefur verið dá-
lítið feimið við að nefna
nafn hans, síðan hann hafði
forystuna um morðin og
kúgunina í Ungverjalandi.
ÞÓRARINN OG
SJÓNVARPIÐ
E N N hafa veitt því at-
hygli, að í hvert skipti
sem Tíminn neyðist til að
skamma Rússa, þá finnur
Þórarinn Þórarinsson sér til-
efni til að ráðast að Banda-
ríkjamönnum. Á því sviðier
hann mikill jafnvægismaður.
Að undanförnu hafa Rúss-
ar hagað sér þannig, að ó-
hjákvæmilegt var fyrir Þór-
arin Þórarinsson að taka af-
stöðu gegn þeim og helstefnu
þeirra. Síðan lagðíst hann
undir feld til að finna tilefni
til árása á Bandaríkjamenn.
Undan feldinum reis hann
svo í fyrradag, gekk niður á
Alþingi og jós þar úr skál-
um reiði sinnar yfir því að
Bandaríkjamönnum skuli
vera heimilað að endur-
byggja sjónvarpsstöð sína á
Keflavíkurflugvelli, sem úr-
elt og nær ónothæf er orð-
in.
í Tímanum í gær segir
hann síðan, að stöðina eigi
að nota „til að koma hér
amerískum sjónarmiðum og
áróðri á framfæri". Og rit-
stjórnargrein sinni lýkur
hann með þessum orðum:
„Það þarf ekki að taka
fram, að hvergi nema í lepp-
ríkjunum fá erlend ríki þann
ig ótakmarkaða aðstöðu til
sj ónvarpsreksturs“.
Þegar Bandaríkjamenn
reistu sjónvarpsstöð sína
1955 var þeim, eftir kröfu

ÍC ctefona,
ÍiflPiSli

:L '
•r .
UNDANFARIÐ hefur öðru
hverju verið um það rætt,
hvort stórveldin í vestri og
austri muni stefna að fram-
leiðslu á svonefndum nev-
trónusprengjum — eða
„dauðageislasprengjum“, eins
og- þær hafa verið nefndar í
daglegu tali, en það er raun-
ar mjög svo mikið réttnefni.
— Upplýsingar þær, sem
fram hafa komið á opinber-
um vettvangi um þetta vopn,
hafa verið fremur fábrotnar,
enda má segja, að vísinda-
menn hafi haldið öllum at-
hugunum sínum á þessu
sviði leyndum. En það, sem
fram hefur komið — og telja
má nokkurn veginn sann-
leikanum samkvæmt, hefur
að vonum vakið hrylling
fólks, því að gegn hinum
hljóðlausa og ósýnilega dauða
af völdum nevtrónuspreng-
ingar er tæpast nokkur vörn
hugsanleg — og útrýmingar-
máttur slíkra vopna, ef fram-
leidd væru og notuð í stór-
um stíl í styrjöld, væri miklu
gjörtækari en allra þeirra
úraníum- og vetnissprengna,
sem nú liggja í vopnabúrum
stórveldanna.
— ★ —
Það eru nú fimm ár síðan um-
ræður um nevtrónusprengjuna
hófust fyrst í Bandaríkjunum.
Það var á fundi, sem nokkrir
helztu kjarnorkuvísindamenn
Bandaríkjanna áttu með kjarn-
orkumálanefnd beggja deilda
þingsins. Þar gerðu þeir grein
fyrir hinni „hreinu“ vetnis-
sprengju — en jafnframt leiddu
þeir talið að möguleikanum á
að framleiða „dauðageisla-
sprengju".
★ Ohugnanleg mynd
Nevtrónusprengjan er, í
stuttu máli, fremur lítil kjarna-
Framsóknarmanna, gert að
skyldu að setja upp truflun-
arstöð, svo að Reykvíkingar
gætu ekki séð sjónvarpið. Að
vísu reyndust miklir tækni-
legir annmarkar á slíkum
truflunum, svo að sjónvarp-
ið hefur sézt í Reykjavík,
engu síður en Keflavík. —
Bandaríkjamenn hafa sem
sagt ekki mikla tæknilega
þekkingu eða reynslu í sjón-
Þessi teikning birtist í sænsku blaði og á að sýna, i fáum og
Iauslegum dráttum, hvernig líklegt er talið, að nevtrónu-
sprengjan verði úr garði gerð. — Skýring 1 bendir á sprengi-
rúmið, sem fyllt er deuterium eða tritiumgasl. — Skýring
2: „sprengjarnir“ (detonatorar — úr mjög sprenginæmu
XNT). — Skýring 3 bendir á odd sprengjunnar, sem verður
útbúinn eins konar þreifurum, er finna það, er sprengjan
er í ákveðinni hæð yfir jörðu — og koma þá sprengingunni
af stað.
togar stórveldanna veigrað sér
við að ræða um ægivopn þetta,
þótt hins vegar þyki víst, að
þeir hafi kynnt sér allt, sem
máli skiptir í sambandi við
möguleika á framleiðslu þess.
★ „Ótrúleg vopn“ Rússa
Það vakti athygli fyrir rúm-
um tveim árum, að blöð í Rúss-
landi, sem þá höfðu um skeið
ritað nokkuð um nevtrónu-
sprengjur, hættu því skyndilega,
öll sem eitt, en rétt um svipað
leyti státaði Krúsjeff af „ótrú-
legum, nýjum vopnum“ Sovét-
ríkjanna. — Enda þótt ekkert
sé um það vitað með vissu í
Bandaríkjunum, hvort Rússar
hafa þegar framleitt jafnvel
gert tilraunir með nevtrónu-
varpstruflunum og eiga ekki
hægt með að koma í veg
fyrir að sjónvarp þeirra sjá-
ist, en kannski vill Þórarinn
fá einhverja tæknifróða kunn
ingja sína austan að til að-
stoðar við truflanir, svo að
hinum hábölvuðu „amerísku
sjónarmiðum og áróðri“ verði
bægt frá íslendingum.
En er ekki tími til þess
kominn, að Tíminn fari að
átta sig á því að sú minni-
máttarkennd er ekki lengur
fyrir hendi hjá íslendingum,
að þeir vilji einangra sig frá
umheiminum, af því að þeir
haldi að þá muni þeir glata
tungu sinni og þjóðerni.
sprengja, sem við sprengingu
sundrast í nevtrónur, en þær
geta á skammri stundu drepið
allt lifandi á a.m.k. nokkurra
ferkílómetra svæði — án þess
að eyðileggja eða skemma
byggingar og önnur mannvirki
eða tæki. Geislunin verkar ein-
ungis skamma stund, þannig að
her, sem hefði yfir slíkum vopn
um að ráða, gæti sótt inn á
svæði óvinanna svo að segja
hiklaust, í öruggu trausti þess,
að þar væri enginn fyrir til við-
nóms — en hins vegar víst mik-
ið herfang af alls konar her-
gögnum og vígtækjum. í borg-
um og öðrum iðnaðarsvæðum
stæðu verksmiðjurnar tilbúnar
til að halda áfram framleiðslu
— eftir að búið væri að fjar-
lægja lík alls starfsfólksins, sem
orðið hefði dauðageislunum að
bráð. Þetta er vissulega óhugn-
anleg mynd — enda hafa leið-
sprengjur, er þar gengið út frá
þvi sem vísu, að rússneskir vís-
indamenn viti a.m.k. allt, sem
máli skiptir í þessu efni — og
geti hvenær sem er smíðað slíka
sprengju með skömmum fyrir-
vara. Þess vegna er það opinbert
leyndarmál, að ýmsir bandarísk-
ir vísindamenn og herforingjar
hafa lagt hart að stjómarvöld-
unum undanfarna mónuði að
láta fullkomnar rannsóknir fara
fram á þessu sviði —. og hefja
síðan framleiðslu „dauðageisla-
sprengjunnar", ef til kæmi, að
frelsi og tilvera Bandaríkjanna
(og þá annarra frjálsra þjóða
um leið) kynni að velta á því,
hvort þar væru til nevtrónu-
sprengjur eða ekki.
★ Nevtrónur — dauðageislar
Við höfum ekki næga þekk
ingu til þess að segja neitt að
Framh. á bls. 15.