Morgunblaðið - 11.01.1962, Blaðsíða 13

Fimmtudagur 11. jan. 1962
MORGUNBLAÐIÐ
13

Nýstárlegt verk
í Þjóðleikhúsinu hafa að und-
anförnu farið fram æfingar
á nýsfcárlegu leikriti eftir
enska höfundinn Harold Pint-
er, og verður það frum-
sýnt í kvöld. Það heitir
á frummálinu „The Caretak-
er“ og hefur í íslenzku þýð-
ingunni hlotið nafnið „Hús-
vör@urinn.“
Hér er um að ræða sérstætt
og álhrifamikið verk eftir eitt
af yngstu og efnilegustu l^ik-
skáldum Breta. Harold Pinter
er aðeins þrítugur að aldri og
hefur fengizt við leikritagerð
síðustu fjögur árin. Áður var
hann leikari um níu ára skeið,
en sneri sér síðan að ritstörf-
um og fékkst í fyrsfcu við að
semja ljóð og skáldsögu. Ár-
ið 1957 samdi hann fyrsta
leikhúsverk sitt, og eru þau
nú orðin fjögur talsins, tveir
einþáttungar, „The Boom“ og
„The Durrab Waitér,“ ag tvö
lengri leikrit, „The Birthday
Party“ og „The Caretaker“.
Síðasttalda verkið var fyrst
sýnt í Lundúnum árið 1960 og
hlaut þá Evening Standard-
verðlaunin sem bezta leikrit
ársins. í fyrravor lék Pinter
um skeið sjálfur eitt af þrem-
ur hlutverkum í „The Care-
taker“, þegar það var sýnt í
Duohess-leikhúsinu í Xiund-
únum.
FLYTUR EKKI BOÐSKAP.
Að undanförnu hefur leik-
ritið verið sýnt á Broadway
með tveimur af upphaflegum
leikendum frá Dundiúnum og
vakið feiknaathygli, enda er
það jafnan sýnt fyrir fullu
húsi. Verður fróðlegt að sjá,
hvernig íslenzkir leikhúsgestir
taka þessu sérkennilega verki.
„Húsvörðurinn" þykir eitt
bezta verk sem komið hefur
Harold Pinter
frá hendi yngri leikskálda í
Bretlandi um langt skeið. Er
það áiit margra leiikgagnrýn-
enda, að Pinter sé fimari og
fjölhæfari leikhúsmaður en
þeir John Osborne og Arnold
Wesker, sem verið hafa hvað
atkvæðamestir af yngri leik-
skáldum Breta. Harold Pint-
er hefur engan sérstakan „boð
skap“ að flytja eins og þessir
tveir kollegar hans, heldur
leggur hann sig fram um að
draga upp sem gleggsta og
nærfærnasta myaid af mann-
legu eðli og eigindum, og fæt-
ur þá einatt skeika að sköp-
uðu þó allt sé ekki fullkom-
lega „ljóst“ eða skilgreint í
vérkum hans. Sumir hafa líkt
leikritum hans við prósaljóð.
MÖGNUÐ SAMTÖL
„Húsvörðurinn" er að efni
og formi mjög einfalt og ó-
brotið verk. Persónur leiks-
ins eru aðeins þrjár, tveir
bræður og flækingur, sem
annar bræðranna hefur séð
aumur á og skotið yfir skjóls-
húsi. Sviðið er herbergiskytra
þar sem annar bróðirinn hefst
við með dagdrauma sína, minn
ingar o.g ýmislegt glingur. At-
burðarásin er hvorki flókin
né fjölbreytileg. Leikritið
fjallar um samskipti flækings-
ins við braeðuma, sem eru
gerólíkir að upplagi, og til-
raunir hans til að skapa tor-
tryggni milli þeirra og stia
þeim sundur, svo hann megi
njóta góðs af misklíðinni.
Leikritið lifir fyrst og
fremst í hinum mögnuðu sam-
tölum, sem eru gagnsýrð af
hljóðlátri kímni og ljóðrænni
angurværð ásamt vænum
skammti af kaldhæðni. Gagn-
rýnendur hafa lokið sérstöku
lofsorði á samtalstækni Pint-
ers og furðulegan hætfileika
'hans til að túlka hugsanagang
og sálarhræringar fólks, sem
á bágt með að kama orðum
að því sem inni fyrir býr.
Valur Gíslason og Gunnar Eyjólfsson á æfingu.
Gamli flækingurinn verður á-
horfandanum sérlega hug-
stæð persóna, enda er lang-
mest í hann lagt. Sjálfsblekk-
ing hans, undirferli, ágirnd,
hroki og tötralegt stolt leggj-
ast á eitt um að gera persón-
una í senn fráhrindandi og
aumkunarverða. Bræðumir
eru dregnir daufari dráttum,
en verða samt hvor á sinn hátt
minnisstæðir einstaklingar.
Með hlutverk í „Húsverðin-

um“ fara þeir Valur Gíslason,
Gunnar Eyjólfsson og Bessi
Bjarnason^ — Leikstjóri er
Benedikt Árnason, og þýðing-
una gerði Skúli Bjarkan.
Það er íslenzkri leikmenn-
ingu holl nýjung að fá þetta
sérkennilega og áhrifamikla
leikrit á fjalir Þjóðleitohúss-
ins, og þykir mér ótrúlegt, að
ekki sé sterkar að orði kveðið,
ef leikhúsgestir láta átt eftir
liggja. s-a-m.

Góð hljóðeinangruii
léltir stórf husfreyjunnar
Öll okkar framleiðsla úr vikurgjalli er gerð í hristivél
(vibration) og gufuhert. sem gerir það að verkum að
plöturnar eru sérlegr. sterkar og hafa mikla naglfestu. Milli
veggir hlaðnir úr vikurgjallsplötum frá okkur eru ein
‘ bezta hljóðeinangrun, sem til er á m&rkaðnum í dag.
Plöturnar eru framleiddar í 5—7— og 10 cm þykktum.
Gjörið svo vel að hringja og við mun-
um gefa yður allar nánari upplýsingar.
BRUNASTEYPAN H.F.
Simi 35785.
Þórunn Stefánsdóttir
• 18. 3. 1879 — 22. 12. 1961
MINNING
FÖSTUDAGINN 22. desember
1961 lézt á Fjórðungssjúkrahús-
inu á Akureyri Þórunn Stefáns-
dóttir eftir mánaðar sjúkrahús-
vist þar. Útför hennar var
gjörð frá Akureyrarkirkju 3.
janúar þ. á. Síðustu æviárin átti
hún heimili í Ásabyggð 13, Ak-
ureyri, hjá bróðurdóttur sinni,
Arnbjörgu Halldórsdóttur, og
manni hennar, Ólafi Tryggva-
syni.
Þórunn var fædd á Desjar-
mýri í Borgarfjarðarhreppi 18.
marz 1879. Foreldrar hennar
vorU Stefán prestur Pétursson,
prests á Valþjófsstað, Jónsson-
ar vefara, og kona hans, Ragn-
hildur Björg Metúsalemsdóttir,
bónda í Möðrudal, Jónssonar.
Móðir Ragnhildar, en kona Metú
salems, var Kristbjörg Þórðar-
dóttir, bónda á Kjama í Hrafna
gilssókn, Pálssonar. Eru þeir
ættmeiðir, Vefaraætt, Möðru-
dalsætt og Kjarnaætt kunnir
um land allt og einnig meðal
íslendinga Vestanhafs.
Vorið 1884 flutti séra Stefán
frá Desjarmýri að Hjaltastað,
og þar lézt hann eftir rúmlega
þriggja ára þjónustu, 12. ágúst
1887. Ragnhildur stóð þá uppi
með 12 börn þeirra, 9 innan
fermingaraldurs en 3 á milli
fermingar og tvítugs. Bjó hún
áfram til næsta vors, en flutti
þá ásamt móður sinni til bú-
skapar að Geitagerði í Fljóts-
dal með 7 börnin en 5 fóru í
fóstur til vandamanna og vina,
meðal þeirra var Þórunn. Hún
fór í fóstur til Halldórs Bene-
diktssonar og Arnbjargar Sig-
fúsdóttur að Skriðuklaustri.
Naut hún þar uppfósturs með
dætrum þeirra, Björgu og Sig-
ríði.
Þegar Þórunn hafði aldur til
sótti hún nám í Kvennaskóla á
Akureyri og lauk þar námi vor-
ið 1898. Tveimur árum síðar
lauk hún námi frá hússtjórnar-
skóla í Reykjavík. Og einn vet-
urinn, 1907—8, sótti hún vefn-
aðarskóla í Kaupmannahöfn. Þá
vóru þar við nám samtímis bræð
ur hennar, Metúsalem og Þor-
steinn.
Næsta vetur kenndi hún vefn-
að við Kvennaskólann í Reykja-
vík. Tvö árin næstu tók hún að
sér umferðarkennshj. í mat-
reiðslu á vegum Búnaðarfélags
Islands, en gerðist þá ráðskona
á búi Metúsalems á Eiðum.
Árið 1914 breytti Þórunn ráði
sínu og fór til Vesturheims.
Settist hún að í Minnesota 1
borginni Minneapolis. Þar í
grennd bjuggu þá systkini
hennar, Björg og Guðmundur,
sem farið höfðu vestur ung að
aldri 1893, og auk þess Guð-
múndur, föðurbróðir hennar.
í Minneapolis dvaldist Þór-
unn 8 ár og stundaði sauma.
En — í átthagana andinn leit-
ar. Þrátt fyrir það, að Þórunni
vegnaði vel við starf sitt, og
sæti í grennd við systkini sín
og fleiri ættmenn, kaus hún
ekki að staðfestast Vestanhafs
tií frambúðar. Árið 1922 -kom
hún heim aftur til ættlandsins
og settist að í Reykjavík um
sinn. Á liðinni ævi síðar hafði
hún reikula búsetu, ýmist austan
lands á ýmsum stöðum eða í
Reykjavík, og síðast á Akur-
eyri, sem sagt hefur verið. Bjó
hún lengst af í eigin húsi eða
eigin íbúð, hélt sitt eigið heim-
ili og vann fyrir sér með hand-
íðum.
Þórunn var atgerviskona og
farsælum gáfum gædd, minnug,
fróð, skapföst og trygglynd.
Hún undi vel einlífinu í ibúð
sinni og hafði ánægju af að fá
til sín gesti og greiða annarra
veg. Má segja að líf liennar og
starf væri þjónusta við ættingja
og annað sambúðarfólk.
Þórunn átti sína öruggu trú-
arvissu um annað tilverustig að
baki þessa lífs. Og þegar hún
fann og vissi að lífsaflið var að
fjara út og dauðinn beið við
dyrnar, leit hún með fagnaðar-
hug til umskiptanna og annarr-
ar tilveru að baki.
Minning Þórunnar mun lifs
lengi í þakklátum huga ætt-
ingja og vina og þeirra allra,
sem höfðu af henni náin kynni.
Af eilífðarljósi bjarma ber
sem brautina þunga greiðir.
Vort líf, sem svo stutt og
stopult er,
það stefnir á æðri leiðir. —
Og upphiminn fegri en augað
sér
mót öllum oss faðminn breiðif
H. S.
Fljót afgreiðsla.
Sendum gegn postkröfu.
FótófIX
t