Morgunblaðið - 23.02.1962, Blaðsíða 11

Föstudagur 23. febrúar 1962
MGRCT’Nnt 4Ð1Ð
II
■ ■ ■■ ■
STA §Þ

.
KRAFTaCERTI
I ALL4 BILA
H.F. EGILL VILHJ4LMSS0N

r f grem, er ég ritaði í Mbl. 15.
þ.m. gerði ég að umtalsecfni þau
sjóslys og skipsskaða, sem orðið
hafa hér við land undamfarnair
vikur og þá lærdóma, sem ég
taldi, að af þeim mætti draga.
Einkum ræ-ddi ég um gúmbjörg-
unarbáta og þá galla, sem ég
taldi að úr þyrfti að bæta, svo
og um önnur björgunartæki m.a.
hina venjulegu skipsbjörgunar-
béta. Ég leyfði mér að beina
noklkrum tilmælum og ábending
um til skipaskoðunarstj óra rik-
isins um auikinn og bættan út-
búnað í gúmlbátum t.d. um ör-
yggisgjörð úr kaðli, endursikins-
merki fyrir radar- og ljósgeisla,
hentugar talstöðvar til að hafa
með í bátana o.ffl. Þá bað ég
skipaskoðunarstjóra og að nota
þekkingu sína í Skipasmiði til
að grafast fyrir um orsakir hinna
tíðu skipskaða í rúmsjó, svo og
til endurbóta á hinum eldri skips
björgunarbátum og nokkur at-
riði önnur nefndi ég, sem ég
taldi að betur mætti fara. Gagn
rýndi ég skipaskoðunina nokkuð
eins og ég mun síðar vilkja að
og lét í ljós þá skoðun mína,
að margt mætti betur fara varð
andi þesisi mál. Ég er ekki einn
um þessar skóðanir því að ein-
mitt þessa sömu daga bárust
blöðunum fjölmargir pistlar og
greinar um þessi mál og féMu
þær mjög í sama farveg og grein
mín. Þá hafa fjölmargir sjómenn
komið að máli við mig og beðið
mig að taka þetta mál föstum
tökum og stinga á þeim kýlum,
sem fyrir eru, enda er það í
þágu miálefnisins að um það sé
rætt opinskátt og einarðlega.
i Hjáimar R. Bárðarison, skipa-
fikoðuinarstjóri, svarar þessari
grein minni þ. 17. þ.m, með
grein í Mbl. og verð ég að segja,
að það svar kom mér mjög á ó-
vart. Sarna dag birtist í Alþýðu
blaðinu útdráttur úr þessari
sömu grein í samtalsÆormi. f
þessum greinum talar hann um
rógburð og rætni í grein minni
og tekur þetta máil þeim tökium,
að furðu sætir. Mér er ógeðfellt
að standa í skætingi við skipa-
skoðunarstjóra, en grein hanis
get ég þó ekki látið fram hjá mér
fara án þess að svara, ekkf sízt
þar sem hér er un> ábyrgan em-
bættismann að ræða.
Hjálmar byrjar grein sína á
jþví að lýsa þvá yfir, að honum
hafi ekki verið ljós tilgangur
greinar minnar, eftir að hafa les-
ið hana. Þetta hefði hann þurtft
að taka fram, því að eftir lestur
greinar hans getur engum manni
diulizt, að hann sér ekki, eða
öllu heldur vilil ekiki sjá, tilgang
greinarinnar.
í næstu setningu fu'llyrðir
hann, að sliikt ósamræmi sé í
málflutningi mínum, að í einu
orðinu tali ég um gúmbáta sem
undursamleg björgunartæki en
í hinu orðinu sem „skran“. Eitt-
hvað brestur háttvirtan skipskoð
unarstjóra skynsamleg rök, er
hann þarf að grípa til slíki a hár-
toganna og ranginda og byggja
eíðan dóm sinn á grein minni
upp af þeim grunni.
. Ég sagði, að traustir og góðir
gúmbjörgunarbátar væru undur
samleg björgunartæki og ég segi
það enn, enda tel ég skipskoð-
unarstjóra ekki hafa einkarétt á
þeirri skoðun. Hins vegar hélt
ég því fram, að íslenzkar að-
6tæður og veðurfar gerðu sér-
staklega strangar kröfur um
hæfni þessara báta og við mætt-
um ©kki löggilda hér annað en
það, sem bezt væri og traustaist.
Hélt ég því fram, að megnið af
þeirn gúmbátuim, sem nú væru í
notkun bér á skipum stæðust
ekki þessar kröfur án verulegra
endurbóta. Orðið „skran“ notaði
ég um handftaftdælur, sem fylgja
eumium gúmbátum, og sagði, að
við hofðum ekki efni á að lög-
gilda hór hvað, sem hver viM
þeir að bæta úr honum. Ég er
ekkí að drótta því að skipasikioð-
unarstjóra að hann sé hér al-
gerlega aðgerðarlaus, en ég tel
þó að betur megi að vera. Gúm-
tappinn einn nægir ekki.
Sikipaskoðunarstjóri hetfur vitn
að í björgun áhafnarinnar af
Elliða, er hann telur upp þau
tilfelli er gúmbátar hafa bjargað
manuslifum. Það var einmitt Ell-
iðaslysið, sem rak endahnútinn
á þá ákvörðun mína að gera
þessi mál að umtalsefni og þvá
vil ég staldra þar lí'tt við. Ég
spyr Hjálmar Bárðarson: Hvað
hefði orðið um áhöfn Elliða af
Júpiter hefði ekki borið að á
elleftu stund? Háttvirtum skipa-
skoðunarstjóra finnst það e.t.v.
kjánalegt að vera að bodlaleggja
um það, sem hefði getað gerzt,
en slíkt eigum við þó ætíð að
gera, er fjallað er um þessi mál,
ekki sízt þar sem svo mjóu mun-
ar, sem raunin var á í þetta
skipti. Ég hlustaði á það, er æðru
laus iofskieytamaðuriinn á Blliða
tilikyninti 1 talstöðina, að tveir
gúmbátar væru horfnir úr hönd
um þeirra, annar með tveimur
mönnum, hinn mannlaus. Síðan
sagði hann að enn væri einn 20
manna gúmbátur eftir og tiil hams
myndu þeir grípa, er stundin
kæmi. Við þennan bát bundiu nú
hinir 26 menn á Elliða lifsvonir
sínar, hann var þeirra hálmstrá.
Þeir' vissu sem var, að mjög tví-
sýnt var um að júpiter kæmiist
til þeirra í tæka táð. En Júpiter
kom, til allrar hamingju, en er
Elliðamenn gripu til báts síns
reyndist harnn ónothæfur, þó ný-
lega kominn athugasemdalaust
úr skoðuin. Þetta frestaði björg-
uninni enn um stund og úrslita-
stundin náigaðist óðum. Við vit-
um öll, hversu giftusamlega
björgunin heppnaðist með gúm-
báti frá Júpiter, en hinu megum
við undir engum kringumstæð-
um gleyma, að á þessu skipi
brugðust allir gúmbátarnir og
enn höfum við enga tryggingu
fyrir því, að sllk-t geti ekki end-
urtekið sig. Slíka tryggingu verð
um við að geta sett, það hlýtur
að vera markmið okikar. Tilgang
ur minn með grein minn var sá,
að reyna, eftir því sem ég bezt
gæti, að benda á leiðir að þessu
marki.
Skipaskoðunarstjóri fer fram
á það, að stjórn Slysavarnaféiagls
íslands gefi út yfirlýsingu um
að grein mín sé ekki rituð í nafni
félagsins og vefengir þannig rétt
minn tH að rita sem einstakling-
ur um þetta mál. Ég ritaði grein
mína undir fullu nafni míniu og
á eigin ábyrgð og eru það stað-
lausir stafir, sem skipaskoðunar-
stjóri lætur skína í, að ég hafi
komið henni að í nafni félagsims.
Ég tel mig og hafa fuillt mái-
frelsi um þessi mál. Hirtt er ann-
að mál, að ég fæ ekki skilið,
hvernig skipaskoðunarstjóri læt-
ur sér detta í hug, að fá stjóm
S.V.F.I. til að sverja af sér grein
mína. Sjónarmið þau, er ég túlk-
aði, eru í fullu samræmi við
stefnu S.V.F.f. fyrr og siðar enda
teldi ég félaglð bregðast i'lla
skyldum sínum ef það féllist æ-
tfð skilyrðislaust á sjómaj-miijð
skipaskoðúnarstjóra.
í hinni óskiljamlcgu reiði sinni
selja. Ég gerði mér fyllilega
grein fyrir því, að þessi orð mín
féllu ekki í góðan jarðveg hjá
framleiðendum gúmbáta eða um
boðsmönnum þeirra. Mig gildir
einu hvað fyrirtækin heita, sem
framleiða hlutina, eða hvað þau
segja í auglýsingum sínum og
tilkynningum, að bátar þeirra
þoli í kílóatali, enda tel ég mig
í engu eiga að gæta hagsmuna
þessara fyrirtækja. Hitt varðar
mestu, bivað reymslan hér við
íslandsstrendur segir um þol og
styrk þessara báta og á þeirri
reynslu byggði ég ályktanir min-
ar. Það má vel vera og er ekkert
nema gott um það að segja, að
hver. pjatla sé toguð og teygð
áður en gúmbátarnir eru búnir
til, en það er ekki nóg. Árlega
verður að reyna teygj-u- og slit-
þol bátanma með ákveðnum yfir-
þrýstingí eða á amnan hiátt. Án
slíkrar prófunar getur emginn
skipaskoðunarmaður með vissu
sagt, að báturimn sé nothæfur þó
að ekki finnist á hornum gat eða
rifa. Varðandi aukið og bætt
eftirlit með gúmbátum vil ég
benda skipastooðunarstjóra á til-
lögur og ábendingar síðasta þings
Farmanna- og fiskimannasam-
bandis íslandis til hams.
Er það algerlega að tilefnis-
lausu og eimungis af rætni og
löngun til að rógbera Skipaeftir-
litið, að ég hef tekið þessi rmál
til umræðu? Eða befur það ekki
skeð nær því í hvert skipti und-
anfama mámuði, er sjórmenn hafa
þurft að grípa til gúmbáta, að
eitthvað hefur reynzt í ólagi? Ég
fæ ekki séð, að það sé rógur að
vekja á þessu athygli og benda á
nauðsyn þess, að úr sé bætt með
raumhæfum og róttækum aðgerð-
um og Skipaeftirlitið er þar rétti
aðilimn ti'l að prófa og fram-
kvæma þær bætur, eftir því sem
reynslan segir til um og reyndír
menn ráðleggja.
Skipaskoðunarstj óri segir rétti
lega, að gúmibátar hafi bjargað
fjöl-da manmslífa en sú staðreynd
leyfir okkur þó ekki að sitja í
aðgierðarlausri aðdiáun og láta
staðar raumdð í endurbótunum.
Mannanma verk eru, eirns og
Skipskoðunarstjóri segir, ófull-
komin, en jafnótt og mennirnir
verða ófullkomleikams varir, eiga
leggúr ák ipaákoðun a rstjóri ofur-
kapp á að sanna, að ég og S.V.
F.í. hafi ætíð barist gegn gúm-
bátum.og þannig ætlar hann að
slá öll vopn úr hendi mér. Vitn-
ar hann til sarmþykktar 6. lands-
þings Slysavarnarfélags íslamds
1952, þar sem því er mótmælt
harðlega að gúrmbátar yrðu
leyfðir í staS himna eldri björg-
unarbáta. Þessu sjónarmiði, þ.e.
að félagið vildi og viil efcki við-
urfcerama að hinir eldri skipsbjörg
umarbátar verði teknir í land,
reynir hann að leyna eftir
fremsta megni og lætur beira-
línis hafa það eftir sér í Alþýðu-
blaðimu, að Slysavarnafélagið
hafi barizt á móti gúmbátum og
talið þá hættulega sem slíka af
einskærri afturhaldssemi. Þessi
málflutningur fflripaskoðunarstj.
er vítaverður. Slysavarnafólagið
fagnar hverri nýjung, sem gagn-
leg má teljast á sviði björgumar-
og öryggismála og svo er utn
gúimbj örgunahbáta. Hins vegar
Framhald á bls. 17
Henry A. Hálfdánsson:
Svar til skipaskoðunarstiðra
LAUGAVEG 33