Morgunblaðið - 09.03.1962, Blaðsíða 23

Föstudagur 9. marz 1962
MORCTJNBL 4 fílÐ *
23
sumar-
Auðvelt að
veg um
úr Landsveit og oían í Bárðardal
AÐSTAÐAN til að rySja sumar-1
færan veg um Sprengisand er
mjög hagstæð og má gera með (
mjög litlum tilkostnaði. Lang
stærsti kostnaðurinn við að
leggja slíkan veg þvert yfir landj
ið frá. Galtalæk í Landssveit um
Holtamannaafrétt og Sprengi-1
sand ofan í Bárðardal yrði við
brúargerð á Tungnaá. Er um
tvær leiðir að ræða, þ.e. um Búð- j
arháls og um Þóristungur, en j
brúa verður á báðum þessum
— Inflúenzan
Framh. af bls. 24.
tveir nemendur af 20—30 barna
hópi.
Gætl lamað útgerðina
Enn eru ekki mikil brögð að
veikinni meðal vertíðarfólks, en
ef hún breiðist jafn ört út með-
al þess og í skóiunum, mun
horfa til vandræða þar og út-
gerðin lamast.
Tekur um viku
Veikin lýsir sér þannig að fólk
fær skjálfta og skyndilega háan
hita, allt upp í 39 stig, en svo
lækkar hann fljótt, kannski fyr-
ir áhrif magnyls, sem margir
fá við þessu. Menn ættu því
ekki að láta sér bregða þótt hit-
inn stigi aftur á 3.—4. degi en
það kemur gjarna fyrir. Al-
gengast mun að fólk gangi með
yeikina í að minnsta kosti viku.
Það er talsvert um það hér
i Kefiavík að allt heimilisfólk
liggur, eða að einn meðlimur
fjöiskyldunnar stendur uppi.
Það er áberandi hvað veiki
þessi tekur yngstu skólakrakk-
’ana fljótt eins og sjá má í skól-
unum.
Inflúensan á Akranesi
Fréttaritari blaðsins á Akra-
nesi símaði í gær, að þegar
kennaraliðið mætti í Gagnfræða
skólanum á Akranesi í gær-
morgun kom í ljós að 150 nem-
endur voru véikir, en það er
meira en helmingur nemenda.
Var því hætt við kennslu. Einn-
ig ágerast fjarvistir barnaskóla-
nemenda svo mjög, að talað sé
um að loka barnaskólanum í
dag eða morgun.
— Huginn
leiðum. Er kostnaður miðað
núverandi verðlag áætlaður 6,9
millj. kr. við Búðarhálsleið, þar
af 265 þús. kr. til vegagerðar,
en kostnaður við Þóristungna-
leið 6,8 millj. kr. og þar af 356
þús. kr. til vegagerðar.
Þetta kemur fram í greinargerð
og áætlun sem vegamálastjóri
hefur sent samgöngumálaráðu-
neytinu, en honum var árið 1958
falið skv. þingsályktun að láta
fara fram slíka athugun.
Framih af bls. 6
IiöngUimýri. Varastjórn akipa
Sveinn Skúlason, bóndi, Bræðra
tungu, Jón Ólafsson, bóndi,
Eystra-Geldingaholti, Jón Sig-
urðsson, bóndi, Skiollagróf, Ás-
laug Árnadóttir, frú Galtafelli,
og Gríimur ögmundsson, bóndi
Syðri-Reykj um. Endurskoðend-
ur féiagisinis voru kjörnir séra
Sveinbjörn Sveinbjörnsson,
Hruna og frú Sigurbjörg Lárus-
dóttir, Laugarási. Þá voru kjörn-
ir fulltrúar félagsins í fulltrúa-
ráð Sjálfstæðisfélaganna í Árnes
eýslu og fulltrúar í kjördiæmis-
ráð SjáifstæðisfLolkiksins í Suð-
urlandstojördæmi.
Síðan hélt Ingólfur Jónsson,
landbúnaðarráðherra, ýtarlega
ræðu um stjómmálaþróun síð
ustu ára og viðhorfið í dag.
Gerðj hann og sérstaklega grein
fyrir þeim hagsmunamálum land
búnaðarins, sem rlkisstjórn og
Alþingi hafa nú tiil meðferðar.
Var ræðu ráðherrans vel fagnað
og mjög góður rómur gerður að
máli hans.
Er kostnaður og vegalengd
svipuð við báðar leiðir, en nota-
gildi leiðanna misjafnt. Búða-
hálsleiðin hefur þann kost, að
með brú á Tungnaá á Haldi
mundu Holtamenn fá greiðan og
langþráðan aðgang að afrétti sín-
n í Búðarhálsi, *g þar er mjög
hentugt vegstæði. Á Þóristungna-
leið er ekki eins ákjósanlegt vega
stæði og hætt við að ruðnings-
vegur þar geti skemmst verulega
í vorleysingum. En sú leið mundi
ákjósanlegri fyrir ferðamenn og
þaðan greiðari leið 1 Veiðivötn
og á Vgtnajökul. Auk þess sem
Raforkumálastjórnin fæst nú við
umfangsmiklar virkj anaathugan-
ir á svæðinu milli Köldukvíslar
og Tungnaár og komi til virkj-
anaframkvæmda í sambandi við
Þórisvatn, er enginn vafi á því
að brúa verður Tungnaá í Þóris-
tungum, þar sem brú á Haldi yrði
ekki nothæf til flutninga í því
sambandi vegna þess hve leiðin
er löng.
Búðarhálsleið
kláfferju á Haldi.
Leggur vegamálastjóri til að
þar eð ekki verður skorið úr um
virkjunarframkvæmdir við Þór-
isvatn í báð og brúargerð á
Tungnaá er svo dýr, þá verði
fyrst í stað rudd og lagfærð Búð-
við1 arhálsleið og sett kláfferja
Haldi, er taki 2—3 bonna bíla, til
afnota bæði fyrir Holtamenn og
Raforkumálastjórnina óg jafn-
framt ætti að brúa Köldukvísl
við Þórisós og ryðja leiðina frá
Köldukvísl að Hófsvaði. Er áætl-
aður kostnaður við þetta 1,5
millj. kr.
Yrði með þessu móti hægt að
fara alla Sprengisandsleið milli
Norður og Suðurlands og einnig
að Þórisvatn og í Veiðivötn á
léttum bifreiðum með drifi á
öllum hjólum og auðvelt yrði
fyrir bændur í Holtum að nýta
afrétt sinn í Búðarhálsi og Raf-
orkumálastjórn að komast greið-
lega að svæðunum við Þórisvatn
til virkjanarannsókna. Þeir sem
vildu fara Sprengisandsleið í
stærri fjallabílum en ferjan tek-
ur, gætu skipt þar um farkost og
skipulagt ferðina bæði að norðan
og sunnan.
— Kaj Munk
Framh. af bls. 1
morðið á prestinum og skáldinu
Kaj Munk. Það þótti með svi-
virðilegustu glæpum nazista í
styrjöldinni og vakti reiði langt
út fyrir landamæri Danmerkur.
Mildner þessi var lítt þekktur
meðan hann dvaldist í Danmörku,
þótt hann væri um skeið æðsti
yfirmaður Gestapo deildarinnar
þar. Aldrei hefur fyrr verið
fjallað urn afbrot hans þar í
landi, einungis um hryðjuverk,
sem hann átti aðild að í Póllandi,
þar var hann áður Gestapofor-
ingi í bænum Kattowitz, hafði
mikil afskipti af fangabúðunum
í Ausschwitz og sendi þangað
fjölda fanga til pyndinga og líf-
láts.
Rudolf Hess réðist harðlega
á Mildnar við réttarhöldin í
Núrnberg á sínum tíma og sagði,
að hann hefði haft óvenjulegan
áhuga og ánægju af tilraunum
með aftöku fanga í gasklefum.
Rudolf Mildner kom til Dan-
merkur haustið 1943 og tók við
starfi yfirforingja Gestapo. Um
áramót 1943—44 sat hann ásamt
þeim Panoke, Bovensieppen o. fl.
fund þar sem „foringinn“ fyrir-
skipaði að harðari aðferðum
skyldi beitt gegn andstæðingum
nazista í Danmörku. Fyrsta upp-
fylling þeirra fyrirskipunar var
morðið á Kaj Munk — og það
vár seinasta venk Mildner sem
foringja Gestapo, þvi að 5. janúar
1944 tók Bovensiepen við starfi
hans.
Vegamálastjóri tekur fram í
skýrslu sinni að þegar Sprengi-
sandsleið verður opnuð, sé nauð-
synlegt að koma upp nokkrum
sæluhúsum á leiðinni, því þar
sem 250 km eru á milli byggða,
gætu ferðamenn að öðrum kosti
lent í erfiðleikum, einkum síð-
sumars og á haustin. þegar allra
veðra er von á öræfum.
Þetta kort sýnir leiðir þær
sem talað er um í fréttunum
hér á síðunni. Sumarvegur-
inn milli Norður- og Suður-
lands, milli jökla, yfir
Sprengisand eða nánar til
tekið frá Galtalæk og norð-
ur að Svartárkoti, er merkt-
ur með strikalínu. Neðarlega
á kortinu sjást Fjallabaksleið
syðri og Fjallabaksleið nyrðri
öðru nafni Landmannaleið og
þannig merkt á þessu korti,
sem liggja norðan Mýrdals-
jökuls.
Fjallabaksvegur
varaleið í Kötlugosi?
VEGAMÁLASTJÓRI hefur á
undanförnum árum látið fara
fram athugun á kostnaði við að
gera Fjallabaksleið akfæra aust-
ur í Skaftártungu, skv. þings-
ályktun frá 1958. En gera má ráð
fyrir að Suðurlandsvegur muni
lokast á Mýrdalssandi af Kötlu-
gosi, sem getur komið hvenær
sem er, og væri þá ómetanlegt
hagræði að því að hafa opna leið
að fjallabaki til flutninga á þunga
vöru, sem ekki yrði franr.kvæm-
kvæmanlegt að flytja með flug-
vélum kostnaðar vegna, segir í
greinargerð er hann hefur sent
samgöngumálaráðuneytinu um
þetta.
Fjallabaksleið nyrðri var lag-
færð töluvert á s.l. sumri frá
Jökulgilskvísl að Búlandi, en
töluvert er þó enn eftir til að
hún geti komið að gagni sem
varaleið, ef til Kötlugoss kemur.
f því sambandi eru það fyrst og
fremst brýr á Jökulgilskvísl og
Syðri-Ófæru, sem á stendur, en
reikna má með að allt að hálft
ár taki að fá nauðsynlegt efni í
slíkar brýr. Telur vegamálastjóri
því fulla nauðsyn á að undirbúa
framkvæmdir við brúargerðir á
ofangreindar tvær ár hið allra
fyrsta og stefna að því að pær
verði ekkf byggðar síðar en á
næsta ári. Því þó Kötlugos drag-
ist nokkur ár enn, koma þessar
brýr að gagni fyrir vaxandi
fjölda ferðamanna, sem árlega
fara að fjallabaki til þess eins að
njóta þeirrar náttúrufegurðar,
sem leiðin hefur upp á að bjóða,
segir hann.
Syðri Fjallabaksleið
má bíða.
Bæði nyrðri og syðri Fjalla-
baksleið hafa verið rannsakaðar
í þessu sambandi. Við samantourð
kemur í ljós að nyrðri leiðin er
20 km lengri milli bæja og heild-
Skaftártungu til Reykjavíkur 253
km. En nyrðri leiðin verður þó
hagkvæmari og líkur fyrir að
hún verði snjóléttari en sú syðri.
Á syðri Fjallabaksleið þarf að
brúa fjórar stórár og er kostn-
aður við það áætlaður 3,6 millj.,
þar sem kostnaður við brýrnar
tvær á nyrðri leiðinni er 1,750
millj. Á syðri Fjallabaksleið hef-
ur verið rudd jeppafær leið frá
Keldum á Rangárvöllum í
Hvanngil, en lengra er tilgangs-
laust að ryðja veg á þessari leið
fyrr en byggð hefur verið brú á
Efri Emrstu, sem er hættuleg
nema fyrir stærstu fjallabifreið-
ir. Framkvæmdir á þessari leið
hafa nær eingöngu notagildi fyr-
ir skemmtiferðafólk og leitar-
menn og telur vegamálastjóri að
þær framkvæmdir megi biða þar
til eftir að ofangremdum fram-
kvæmdum á Fjallabaksleið
arleiðin frá Tungufljóts'brú í i nyrðri verði lokið.