Morgunblaðið - 21.06.1962, Blaðsíða 2

4
2
MORGUNRLAÐIh
Fimmtudagur 21. júní 1962
«*•■

^r>

«••■

Wergeland-f slancl Austur-Þýzkala nd

LAUGARDAGINN 16. júní
birtist í blaðinu „Norges
Handels- og Sjöfartstidende“
leiðari í tilefni 17. júni og
bann tileinkaður skáldinu
Henrik Wergeland, þjóðhá-
tíð Islendinga og minningu
uppreisnar Austur-Þjóðverja.
Leiðarinn fer hér á eftir í
lauslegri þýðingu:
17. júní gæti verið venju-
legur dagur, dagur meðal
annarra daga. En fyrir Norð-
menn gæti sá dagur verið
dagur minningar um Henrik
Wergeland, sem við gætum
minnzt með hátíðahöldum,
blaðagreinum og jafnvel af
og til með sérstökum minn-
ingarútgáfum á einhverjum
hans mörgu ritverka og ljóða.
Lítill hópur manna minnist
hans þennan dag, 17. júní, í
Damstræti í ósló. Við gætum
farið þangað. Og á þessum
tíma eirðarleysis gætum við
ef til vill beitt öllu okkar
hugarflugi til þess að öðlast
þó ekki væri nema örlítið
brot af víðfeðmi Henriks
Wergelands. Því hann skynj-
aði allt, jafnt hin lægstu við-
horf manna sem hin helgustu,
jafnt viðhorf verkalýðsins,
sem hann varði gagnvart
kónginum, og viðhorf kon-
ungsins, sem hann einnig
skrifaði fyrir. Öldin okkar
mun án efa njóta góðs af
þeim skilningi.
Henrik Wergeland var
skáld frelsisins. Hann skrif-
aði fyrir Pólverjana gegn
kúguninni. Hann skrifaði fyr-
ir Gyðinga gegn sjálfhæln-
um, úreltum og heimskuleg-
um sjónarmiðum. Hann skrif
aði fyrir manninn gegn yfir-
valdinu. Hann skrifaði fyrir
þjóðina, jafnvel hinn allra
smæsta.
•
Dagur hans hefur orðið
dagur frelsisins í einu landi.
fslendingar halda hátíðlegan
þjóðhátíðardag sinn 17. júní.
Það er líka fæðingardagur
Jóns Sigurðssonar og sá dag-
ur, er ísland lýsti árið 1944
yfir algeru sjálfstæði sínu,
við kringumstæður, sem ekki
voru með öllu auðveldar eða
ánægjulegar.
Á Sögueyjunni eru fánar
dregnir að húni þennan dag.
Einhvern tíma var lagt til,
að þjóðhátíðardagar Norður-
landanna skyldi vera al-
mennur fánadagur um þau
öll — en sú tillaga hefur
vart komizt lengra en að
bókast á hvítan pappír.
Látum okkur engu að síð-
ur minnast 17. júní með ís-
land í huga og sendum
norska og norræna kveðju
þessari þjóð, sem er í örri
þróun, sem heyrir norræn-
um þjóðum til og býr yfir
norrænni frelsishugsun. Ger-
um okkur ljóst, að á íslandi
eru til margir Wergelandar,
sem skynja frelsi einstaklings
og þjóðar.
•
fslendingar minnast frelsis
síns þennan dag. En hvorki
þeir né aðrir geta látið hann
líða, án þess að minnast
Wergeland
einnig ófrelsisins. Því að
frelsishugsunin — efnahags-
leg, stjórnmálaleg og þjóð-
leg frelsishugsun — var hinn
17. júní kæfð í blóði og
kramin undir rússneskum
skriðdrekum, sem þröngvuðu
sér gegnum raðir verka-
manna. í hugum þeirra er
dagurinn dapurleg minning,
og sérhvert ár ber okkur að
minnast þess 17. júní, sem

við höfum fengið og aðrir
ekki fengið.
Austurhluti Þýzkalands,
sem enn er undir rússnesku
valdi, er enn kúgaður af oki
einræðis og erlendrar áþján-
ar. Þar býr fólk við stjórn,
sem hefur gert lygina að dag
legu brauði. Svo tekið sé dá-
lítið sterkara til orða, þá er
það hið eina brauð, sem
mei.n fá í Austur-Þýzka-
landi, hið eina sem er ódýrt.
Verðlag á matvælum hækkar
stöðugt og framleiðslan ann-
ar ekki þörfum fólksins. —
Milljónir manna dreymir um
frelsi, þúsundir manna hyggja
á flótta, hundruð manna
reyna að flýja og sérhverja
viku verða nokkrir menn
skotvopnum að bráð. Þetta
ber okkur einnig að hafa í
huga 17. júnL
Megi það frelsi, sem önnur
þjóðin fagnar verða okkur
öllum hvatning til þess, að
minnast einnig þess ófrelsis,
sem hin þjóðin finnur og
skynjar hverja stund hvers
dags.
Og megi orð og líf Henriks
Wergelands verða okkur
hvatning til þess að láta eigi
róast vegna eigin velgengni,
heldur eira eigi fyrr en aðr-
ir hafa einnig öðlast skilyrði
til mannsæmandi lífs.
Sælgætis-
pokinn og
Moskvumál-
gagnið
MOSKVUMÁLGAGNIÐ er fok-
reitt yfir því í gær að varnarliðs-
menn hafi nýlega gefið gömlu
fólki í Hrafnistu nokkra sælgæt-
ispoka. Fordæmir blaðið þetta at-
ferli mjög.
Af þessu tilefni kom einn vist-
maður í Hrafnistu að máli við
Mbl. í gær. Sagði hann að gamla
fólkið hefði aðeins litið á þetta
sem tákn góðvildar og hlýhugs
í sinn garð, Hefðu allir tekið við
sendingunni. þar á meðal þrír eða
fjórir kommúnistar og þegið
hana. Enn gamali maður, Lárus
Rist, hefði þó skilað sínum sæl-
gætispoka seinna sama dag.
Vistmaðurinn, sem kom að máli
við Mbl. sagði að gert væri góð-
látlegt grín að úlfaþyt Moskvu-
manna vegna þessara sælgætis-
gjafa. —
Orlofsheimili
hafnfirzkra
kvenna
í SUMAR verður starfrækt or-
lofsheimili í Lambhaga í Hraun-
um eins og undanfarin sumur og
með sama sniði. Starfsemin er
kostuð af Hafnarfjarðarbæ með
styrk frá orlofssjóði ríkisins síð-
an orlofslögin voru samþykkt
1960. Hafnfirzkar konur hafa met
ið þá viðurkenningu, sem fengizt
hefur á þessu réttindamáli
kvenna, því aðsóknin hefur auk-
izt með hverju ári.
Konur sem ætla að sækja um
dvöl er beðnar að láta vita sem
fyrst og verður orlofsnefndin til
viðtals í skrifstofu Verkakvenna-
félagsins í Allþýðuhúsinu laugar-
daginn 23. júií 3—6 e. h.
(Frétt frá Orlofsnefnd
Hafnarfjarðar),
Ekkert öruggt
nýtt dæmi um
taugaveikibróður
MORGUNBLAÐIÐ spurðist fyr
ir um það í gærkvöldi hjá dr.
Jóni Sigurðssyni borgarlækni,
hvort vart hefði orðið við ein
hver ný dæmi um taugaveiki
bróður, en þar sem einkenni
þessarar veiki eru hin sömu og
hjá ýmsum öðrum sjúkdómum,
t.d. matareitrun, væri ekki vitað
hvort hér væri raunverulega um
taugaveikibróður að ræða.
Viss tegund af „antibiotica"
er notuð með góðuirn árangri
gegn taugaveikibróður (paratyf
us).
Unnið var af fullum krafti í
gær við að komast að því hvað
an sýkillinn hefur upphaflega
borizt, en það er mjög örðugt
verk.
J 7 júní í Borgarnesi
By order of ihe lc'eUmdlc Goverrtment. ___
' REDINGTON HOUSB, WTVNINGTON ROAD, N.2.
A Magnificent Residence, i/1 delightful surroundings
The Rouk 1« altuaied close ,to Kenwood and A
eontains reccption hall and 3 exccllcnt reccption
rooms, study, games room, shower room and
doakroom, 6 superb bed rooms, dressing room
and 4 bath rooms; Oak and Cork Floors; Oil-
Fhed Central Heating. Garage for 2 Cars. Gloriou*
Gjirdens. coveriog *about one-third 01 an Acre.
• AUCTION at tbe London Auction Mart. Ooceo
Vlctoria Strcct. E.CA. ou Hturwlar. 2«b JULY.
P«2. M 2.S0 p.m.
Partlculara frorn. BERNARD ATHpRPE *
SrS&Æí. crcí. JSŒi
Islenzk
uppboöi
ÍSLENZKIR lesendur .Times' hæstbjóðanda til kaups á upp
urðu sumir hissa, þegar þeir boðí, sem haldið verður 26.
sáu auglýsinguna, sem hér er júlí.
mynd af, í þriðjudagsblaðinu Skýringin er sú, að þetta
nú í vikunni. Hún hefst á orð er aðsetur islenzka sendi
unum „By order of the Ice herrans í Lundúnum, en nú
landic Government" (— sam hefur verið ákveðið að selja
kvæmt fyrirmælum ísl. ríkis þetta hús og kaupa annað,
stjórnarinnar), síðan er hús þar sem það mun ekki hafa
ið, sem myndin er af. boðið þótt að ölLu leyti hentugt.
HÁTÍÐAHÖLD í Borgarnesi
hófust kl. 2 með hátíðarmessu í
kirkjunni. Séra Leó Júlíusson
predikaði. Um kl. 2.30 hófst svo
samkoma í Skallagrímsgarði. Var
þar fjöldi fólks saman kominn,
enda veður hið bezta, logn og sól
skin öðru hvoru.
Aðalræðu dagsins flutti Ás-
geir Pétursson sýslumaður, —
Ræddi hann m. a. um þá þætti,
sem sjálfstæði þjóðanna grund-
vallaðist á. Sagði hann að við
hefðum að vísu fengið sjálfstæði
17. júní 1944. En sjálfstæðisbar-
áttunni væri þó ekki lokið, eins
og sumir teldu. Hún héldi ætíð
áfram. í dag væri sjálfstæðisbar-
átta íslendinga fólgin í því að
afla viðurkenningar umheimsins
á því að við eigum rétt á því að
teljast til sjálfstæðra þjóða.
Tunga, saga og menning þjóðar-
innar eru þær stoðir, sem sjálf-
stæðið grundvallaðist á.
Baráttan fyrir pólitísku og
efnahagslegu sjálfstæði væri í
dag réttast að heyja með því að
efla raunhæfa menntun þjóðar-
innar, styðja rannsóknarstörf og
efla vísindi. Menntunin er undan
fari menningarinnar. Menningin
er ávöxtur og arðurinn af
mennta- og fræðslustarfi. Góð
þjóðarmenntun er því undirstað-
an, ekki einungis um árangur á
sviði lista og vísinda, heldur
einnig að fjárhagslegri afkomu
okkar atvinnumenningunni.
Ásgeir rökstuddi mál sitt með
því að vitna m. a. til Dana og
Svisslendinga. Þeir eiga takmörk
uð náttúruauðæfi. En frábærlega
hæfa og vel menntaða iðnaðar-
menn og aðra tæknilega mennt-
aðt menn, sem vinna úr innflutt-
um efnum, hinn bezta iðnaðar-
varning. Svisslendingar flytja t.
d. inn hrátt járn. En þeir fara
um það höndum af frábæru hug-
viti og þekkingu umbreyta því
dýrmæt mælitæki, sem þeir
flytja um allan heim. Við eigum
því að virða og styðja fræðslu-
störf, rannsóknarstörf og vísindi.
Það verður sú meginstefna, sem
sjálfstæði okkar, efnalegt og
stjórnmálalegt mun bezt og far-
sælast og grundvallast á.

I NA /5 hnútor | ^ SV 50 hnútar )í Snjihema * ÚSi \7 Skúrír K Þrumur wz, KuUaaM Zs' HHmM H Hmt l LJsdJ,
Að ræðunni lokinni hófst ýmis
skemmtiatriði, sem skátar í Borg
arnesi sáu um og þóttu þau tak-
ast vel.
Þá var drukkið kaffi sem
kvenfélagið í Borgarnesi veitti
og var það borið fram úti í
garðinum.
Um kvöldið var svo dansleikur
í samkomuhúsinu í Borgarnesi.
Fjöldi fólks úr Borgarnesi og
Borgarfjarðarhéraði sótti hátíðar
höldin.
V atnsley suströnd
SJÁLFSTÆÐISFÉLAG Vatns-
leysustrandar efnir til skemmt-
unar í Glaðheimum, Vogum,
föstud. 22. júní. — Skemmtunin
hefst kl. 9 sd. Húsið opnað kl.
8.30. Til skemmunar verður
Bingó. Sýndar verða litskugga-
myndir úr ferðalögum félagsina
og loks dams.
— Finnland
Framhald af bls. 1.
verið ákvörðuð 480.000 mk. (um
60.000 ísl. kr.), sektir Kuuskoski
og Hillilse 300.000 mk. (um 40.000
ísl. kr.) hvor og Hiltunens
240.000 mk (um 32.000 ísl. kr.)
Aðrir hlutu lægri sektir. Einn
sakborninga var sýknaður með
öllu og mál tveggja voru látin
niður falla, þar eð þeir höfðu
andazt, áður en dómur var upp
kveðinn. — HæstairéttardxSmarar
þeir, sem um málið fjölluðu,
voru ekki á eitt sáttir um niður-
stöðuna.
Rfkisstjórnin mun við fyrsta
tækifæri fjalla um innsetningu
hinna brottviknu embættis-
manna í störf sín á ný.
1 GÆR var austlæg átt hér Breiðafjörður til Norður-
á landi og bjart veður við lands, Breiðafj.mið og Vestfj.-
Breiðafjörð og í innsveitum mið; Austan gola eða kaldi,
á Norðurlandi. Kl. 15 var skýjað
hlýjast 12 stiga hiti á Akur- Norgurmið; Austan kaldi
eyn. Fremur htið regnsvæðx skýjað en úrkomulaust að
var her við SV-strondina, en
lengra suður í hafinu var
megin-regnbeltið.
1 Kaupmannahöfn
þrumuveður.
Veðurspáin kl. 10 í gær-
kvöldi:
mestu.
NA-land og mðin: Austan
var og NA-kaldi, skýjað og lítils
háttar rigxúng.
Austfirðir, SA-land og mið-
. . in: Austan og síðar NA-kaldi,
SV-land og miðm: Austan alskýjað og dálítil rigning.
kaldi en stinningskaldi á mið-
unum, rigning öðru hvoru í
nótt en léttir til á morgun.
Faxaflói og miðin: Austan
gola eða kaldi, skýjað og rign-
ing öðru hvoru í nótt en létt-
ir til á morgun.
Horfur á föstudag:
Norðan og NA-átt, bjart veð
ur sunnan lands og vestan,
rigning á Austurlandi og aust
anverðu Norðurlandi.