Morgunblaðið - 21.06.1962, Blaðsíða 12

12
MORCUNBLAÐIh
Fimmtudagur 21. júní 1962
JilíoripmM&Mfo
Útgefandi: Hf. Árvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Valtýr Stefánsson (ábm.)
Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Útbreiðslustjóri: Sverrir Þórðarson.
Ritstjórn: Aðalstræti 6.
Auglýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 22480.
Áskriftargjald kr. 55.00 á mánuði innanlands.
í lausasölu kr. 3.00 eintakið.
MEÐ SANNGIRNI
SIGRUM VIÐ
í hinni merku ræðu, sem
Ólafur Thors forsætisráð-
herra flutti af svölum Al-
þingishússins 17. júní, vék
hann að nauðsyn þess að
temja sér rétta háttu í sam-
skiptum við aðrar þjóðir. —
Hann ræddi um nauðsyn
þess að lægja þjóðemishroka
og efla gagnkvæman skiln-
ing þjóðanna á þörfum og
óskum annarra. Orðrétt sagði
forsætisráðherrann m. a.:
* „Að sjálfsögðu er okkur
mikil nauðsyn að halda fast
á málum okkar og forðast
talhlýðni og undirgefni ekki
síður en stífni og hroka. En
þó er hóf bezt í þessu efni
sem öðrum og ekki höldum
við til langframa vinsældum
og virðingu annarra þjóða,
ef við heimtum allt af þeim,
en látum þær jafnan ganga
bónleiðar til búða á okkar
fund. Ber okkur að skilja að
ósk okkar og krafa á aðvera
sú að fá að lifa þrátt fyrir
smæðina, en ekki af smæð-
inni.“
Forsætisráðherra vék sér-
staklega að þeim tveim mál-
um, sem nú hafa farsællega
verið leidd til lykta með
gagnkvæmum skilningi og
heilbrigðum samskiptum
milli vinveittra þjóða, þ.e.a.s.
landhelgismálinu og hand-
ritamálinu. Hann benti rétti-
lega á að við höfum stund-
um gert okkur of lítið far
um að skilja þá erfiðleika,
sem gagnaðilar hlytu að eiga
við að etja. Ólafur Thors
valdi ekki þá auðveldu leið
í ræðu sinni að höfða ein-
göngu til þjóðemismetnaðar
og segja okkur eina ætíð
hafa rétt fyrir okkur, en alla
aðra rangt. Hann gegndi
þeirri frumskyldu hinsvalda
mikla stjómmálamanns að
beina hugum manna að ró-
legri yfirvegun og öfgalausu
mati á ólíkum sjónarmiðum.
Engum er það nauðsyn-
legra en smáþjóðunum að ó-
bilgimi víki í samskiptum
þjóðanna. Þess vegna mega
þær ekki láta stjórnast af
þjóðemíshroka í alþjóðleg-
um samskiptum. Þær eiga að
lifa þrátt fyrir smæðina, en
ekki af smæðinni, eins ogfor
sætisráðherra komst að orði.
Þær eiga með öðmm orðum
að mæta stórveldunum á al-
þjóðaþingum eða við samn-
ingaborð sem jafnréttháir að
ilar, hvorki að skáka í því
skjóli að smæð þeirra leyfi
þeim ábyrgðarminni afstöðu
en stórveldunum, né heldur
að láta stjórnast af minni-
máttarkennd.
Það var með slíku hugar-
fari, sem hinn mikli árangur
náðist í tveimur viðkvæm-
ustu deilumálum okkar við
aðrar þjóðir, landhelgismál-
inu og handritamálinu. Það
er þessi stefna, sem íslenzka
þjóðin verður að fylgja og
vill fylgja, að undanteknum
pólitískum ævintýramönnum
og öfgamönnum, sem ýmist
gera sér ekki grein fyrir
þeirri þróun, sem orðin er í
alþjóðaviðskiptiun eða halda
að þeir geti unnið sér fylgi
með skefjalausum þjóðemis-
hroka. Slík þröngsýni á sér
sem betur fer sífellt færri
formælendur, eins og bezt
kom í ljós þegar almenning-
ur fagnaði lausn landhelgis-
deilunnar.
Hin merka ræða Ólafs
Thors túlkar í stuttu og
skýru máli þau sjónarmið,
sem utanríkismálastefna ís-
lands byggist á og hlýtur að
stjómast af á ókomnum ár-
um, ef við eigum að varðveita
sjálfstæði okkar og virðingu.
MANNDÓMUR
ÍSLENZKRA
BÆNDA
ér í blaðínu birtist í gær
grein eftir Magnús Jóns-
son, bankastjóra, um stofn-
lánadeild landbúnaðarins. —
Magnús rekur fyrst þá óum-
deilanlegu staðreynd, að sjóð
ir landbúnaðarins voru orðn-
ir gjaldþrota og skuldir
þeirra umfram eignir námu
34,5 millj. kr. Hann bendir
síðan á, að með samhjálp
þjóðarheildarinnar hafi ver-
ið lagður traustur gmndvöll-
ur að lánastofnun þeirri, sem
á að nægja til uppbyggingar
í sveitum landsins. Síðan
segir:
„Til þess að gera þetta
átak hefur vissulega þurft
góðan skilning allra aðila og
sá skilningur hefur veriðfyr-
ir hendi hjá öllum — nema
meirihluta forystuliðs bænda
stéttarinnar. Sem betur fer
em þó margir framsýnir
bændaleiðtogar á annarri
skoðun og vonandi verða þeir
bændur fáir, sem ekki eiga
þann metnað að vilja halda
á lofti heiðri sinnar stéttar.
Af hálfu neytenda hefur eng-
in mótmælarödd heyrzt gegn
því álagi, sem þeir eiga að
greiða, og eiga þeir þó litlu

Komin yfir- fyrstu grindina i
nýju hindrunarhlaupi
þau áihrif, sem þaer næstum
óhjákvæmilega koma til með
að hafa á framtíð Riehard Nix
ons. — Meðal íhaldssamra
mianna í Californíu er að
finna fleiri svonefnda róttseka
hægri menn en víðast hvar
annars staðar í Bandaríkjun
um. Þar eru hinir ðfgafullu
andikommúnistar, John Bircfa
félagsskaparins, afl, sem tals-
verð áhrif hefur í stjórnmála/
baráttunni. T.d. hafa tveir
meðlimir þessa félagsskapar,
sem báðir eiga sæti í fulltrúa
deild Bandaríkjaþings, sigrað
glæsilega í forkosningum. Eru
þetta þeir John Rousselot og
Edgar Hiestand, báðir frá S-
Californíu, þar sem djúpstæð
hugsjónaleg andúð á kommún
ismanum og öflugur iðnaður í
þágu hervarna blómgast og
dafna hvort við annars hlið.
Andstæðingur Nixons, Jos
eph Snell, er að vísu ekki með
limur John Birch félagsskapar
ins, en engu að síður ákafur
íhaldsmaður. Og ý>ll sú kæti,
sem gripið gæti um sig með
al frjálslyndari manna vegna
ósigur Snells, hlýtur að dofna
drjúgum við þá staðreynd, að
í kosningabaráttunni neyddist
Nixon til að teygja sig mun
lengra í áttina til hægri öfga
manna en hann nokkru sinni
gerði í forsetakosningunum.
F Y R R U M varaf orseti
Bandaríkjanna, Richard
Nixon, komst á dögunum
klakklaust yfir fyrstu
grindina á nýrri braut
sinni til Hvíta hússins. —
Þaö gerði hann með sigri
sínum yfir Joseph Shell í
forkosningunni um sæti
frambjóðanda Repúblik-
anaflokksins við ríkis-
stjórakjör í Kaliforníu.
Nixon fer hverigi leynt með
það, að barátta hans til að
nú kjöri sem ríkisstjóri í
heimaríki sínu, Californíu, sé
aðeins fyrsti spölurinn í nýrri
atrennu að komast inn fyyrir
þröskuld Hvíta hússins. I for
setakosningunum 1960 mun-
aði örmjóu, að hann næði
á leiðarenda, en Kennedy
varð hlutskarpari, eins og
menn muna. Nú er Nixon
kominn af stað aftur — og
fyrsta þrautin er unnin.
til Hvíta hussins
AUt á huldu enn
En það er ennþá mjög á
huldu, hvort Nixon tekst að
sigra í ríkisstjórakosningun-
um sjálfum, sem fram eiga að
fara í nóvembermánuði n.k.
Keppinautur hans þar verður
Edimund Brown, núverandi,
ríkisstjóri. Brown þykir að
vísu ekki hafa staðið sig nema
rétt í meðallagi sem ríkis-
stjóri. En kosningabarátta
hans hefur verið árangursrík
og liðsmönnum hans tekizt að
koma Nixon í opna skjöldu oft
ar en einu sinni. öðrum fram
bjóðendaefnum Demókrata
hefur Bfown auðveldlega tek
izt að koma fyrir kattarnef.
Bók Nixons „Six Crises“..
Það er eflaust ekki fjarri
sanni, ef sagt er, að sigur-
möguleikar Nixons séu 50
gegn 50. Vogarskálin er lárétt.
Þeir, sem fylgzt hafa með Nix
on í kosningaferðalögum hans
um vesturströndina, segja að
hann sé vel á sig kominn. Aft
ur á móti hefur áliti hans
meðal þjóðarinnar heldur
hrakað, eftir útkomu bókar-
innar „Six crises“, þar sem
Nixon lýsir sjálfur sex þrek-
raunum, sem hann hefur orðið
að horfast í augu við á æv-
inni. Þykir miörgum sem lýsirng
ar hans á eigin hlutskipti séu
heldur ámátlegar — og hefur
bókin jafnvel verið kölluð —
„Aumingja ég“ manna í milli.
f ríkisstjórakosningunum
hefur Nixon öllu að tapa.
Þó að hann verði kjörinn,
er þar með hvergi nærri
víst, að hann nái útnefn-
ingu til næsta forsetafram-
boðs af háifu Repúblikana.
En ef hann tapar í Californ
íu, minnka til mikilla
muna líkurnar á útnefn-
ingu. Þá dugir varla minna
en kraftaverk, til þess að
koma henni um kring.
Harðir hægri menn.
Kosningarnar í Californíu
hafa mikla þýðingu umfram
Nýjustu ummæli hans um
kommúnismann og baráttuna
gegn honum eru að vísu á
engan hátt samlbærileg við
það, sem staurblindustu óvin
ir kommúnista láta sér um
munn fara. En þau hafa orðið
til þess að rifja upp, að fyrst
þegar Nixon kom fram á sjón
arsviðið — og það var áður
en McCarthy kom til sögunn
ar — var honum oft mikið
niðri fyyrir í þessum efnum.
í stuttu máli sagt er óhætt
að fullyrða, að það hliðarskref,
sem Nixon hefur nú þótt nauð
synlegt að stíga, muni ekki
verða honum til framdráttar I
í baráttunni um forsetafram
boðið, sem hann verður að
heyja um gervallt landið, þeg
ar að því kemur. Að minnsta
kosti verður Repuhlikana-
fiokkurinn að þokast allmiklu
meira til hægri, en nú eru
horfur á, ef þessi böggull á
ekki að fylgja skammrifi.
minna að leggja fram enendurreisa sjóðina. Um þettaog ekki væri nú erfitt fyrir
bændur. Illa er þá komið
manndómi íslenzkra bænda,
ef þeir einir vilja ekki leggja
hönd að því að byggja upp
sínar eigin lánastofnanir. —
Kynni mín af hugsunarhætti
íslenzkra bænda eru a. m. k.
á annan veg“.
Afstaða Framsóknarflokks-
ins til lausnar lánamála land
búnaðarins vakti mikla
furðu, ekki sízt þegar hlið-
sjón var höfð af því að
bændur eru skattlagðir til að
byggja hótel í Reykjavík, en
fjandskapast er við þá ráð-
stöfun að þeir greiði lítinn
hluta kostnaðarins við að
segir Magnús Jónsson:
„Það raunalega hefur
gerzt, að ýmsir foringjar
bænda hafa reynt að vekja
æsingar vegna þessarar óhjá-
kvæmilegu ráðstöfunar. Það
er óneitanlega kaldhæðnis-
legt að telja það óhæfu að
leggja gjald á bændur til
þess að tryggja stofnlánaveit
ingar til uppbyggingar í
sveitum landsins en telja
sjálfsagt að skattleggja þá
til þess að reisa hótel í
Reykjavík.“
í greininni er það einnig
rakið, að sjávarútvegurinn
hafi byggt upp sterka sjóði
til styrktar þeim atvinnuvegi
bændur að fá nauðsynleg
stofnlán, ef Stofnlánadeild
landbúnaðarins hefði fyrir
áratug síðan verið byggð
upp á þann hátt, sem nú er
gert.
Afstaða þeirra forystu-
manna bændasamtakanna,
sem snerust gegn lausn lána
vandamála landbúnaðarins,
er sannarlega til lítils sóma,
enda munu þeir sjálfir finna
áður en langt um líður að
bændur munu þakka þeim,
sem þrátt fyrir hatrammleg-
ar árásir Framsóknarflokks
ins hrundu í framkvæmd
þessu mikla hagsmunamáli
landbúnaðarins.