Morgunblaðið - 18.08.1962, Blaðsíða 13

MORGUISBLAÐIÐ
13
Laugarclagur 18. ágúst 1962
VETTVANGUR
' Fram. «v£ bls. 11
Ibeinu áhrif, sem þessi viðsíkipti
geta haft, þegar þeir, sem í hlut
eiiga, eru orðnir þeim of háðir.
Stjórnendur SH virðast vera
orðnir þeicm svo háðir, að þeir
hafi gersaanilega glatað sjálfstæði
sínu gagnvart hinum austrænu
viðskiptavinum, og á sama veg
inundi vafalaust fara fyrir þjóð-
inni í heild, ef hún ætti of mik-
ið undir þeim kornið. Kæmi það
sannarlega ekki á óvart, þótt
eeðsti umiboðsmaður heimskomm
únismanns á íslandi, Einar Ol-
igeirsson, teldi sér skylt fyrir
Ihönd húsbænda sinna að þakka
stjórn SH á einhvern háltt hina
óvæntu liðveizlu og léti t.d. hjá
líða að endurflytja á næsta Al-
(þingi þingsályktunartillögu sína
um skipun sérstakrar þingkjör-
innar nefndar til rannsóknar á
starfsemi SH, sem hann hefur
flutt á undanförnum tveim þing-
uml
' Ekki verður farið náfcvæmlega
út í það hér, hvort austur-við-
skiptin séu raunverulega til hags
bóta fyrir íslenzkan sjávarútveg,
eins og stjórnendur SH halda
fram í yfirlýsingu sinni. Sú full-
yrðing styðst sjálfsagt við þá
staðreynd, að við höfurn á undan
förnum árum selt mikinn hluta
útflutnings okkar til járntjalds-
landanna á sæmilegu verði. Marg
ir benda þó á það á móti, að
(þessi tiltölulega stöðugu viðskipti
Ihafi leitt til þess, að sjávarútveg
urinn hafi á undanförnum árum
farið að miða framleiðslu sína
um of við þennan markað, sem
Ihafi leitt til stöðnunar í sjávar-
útveginum og iðnaði í samibandi
Við hann. Þanni.g hafi austurvið-
skiptin beinlínis hindrað eðlilega
þróun útflutningsatvinnuve,ga
okkar. Og hinir sömu benda einn
ig á, að með betri hagnýtingu sjá
varaflans væri unnt að kornast
inn á markaði, þar sem hærri
kröfur eru gerðar til gæða vör-
unnar og betra verð fæst fyrir
Ihana. Það er því vissulega mik-
ið vafamál, hvort austurviðskipt
in hafi verið sjávarútveiginum
„til haigsbóta", þegar á allt er
iitið. Og fullvíst er, að þau hafa
tjóns. Það er t.d. á almannavit-
orðið neytendum til gífurlegs
orði, að hækkað verð til fram-
leiðenda fyrir íslenzkar sjávar-
afurðir hafa hin höfðinglegu
viðskiptalönd oklkar í austri ein-
faldlega bætt sér upp með því
að krefjast hærra verðs fyrir
|þær vörur, sem þau selja okkur
á mióti. Þannig eru það í raun
og veru íslenzikir neytendur, sem
etanda undir hækkuðu kaup-
verði þeirra á sjávarafurðmium.
Við þetta bætist svo það djón,
Bem áður er minnzt á.
0
Þó að hér að framan hafi ekki
verið fjallað beint um þá spurn-
ingu, hver sé ástæðan til hinna
furðulegu áfcúra stjórnar SH í
garð þeirra blaða, sem réttilega
Ihafa varað við of nánum við-
ekiptatemgslum við korrumúnista-
ríkin, hefur svarið komið fram
óbeint, enda leynir það sér ekki.
Aðstandendur SH eru orðnir hin-
wm austræna markaði of háðir.
Þeir óttast, að hin harða hríð,
eem hér hefur að undanförnu ver
»ð gerð að austurviðskiptunum,
Ikunni að styiggja hina austrænu
viðskiptavini. Það virðist því
vera óttinn við reiði Krúsjeffs
og þröng eiginhagsmunasjónar-
mið, sem standa á bak við yfir-
lýsingu þeirra. Hún er því að-
eins enn ein sönnunin fyrir þvi,
Ihve varhugavert það er fyTÍr ís-
iendinga að verða of háðir hin-
austrœna markaði.
- Hörður Einarsson.
— Svíþjóðarbréf
Fram. af bls. 11
• Ný og bætt heildarskipan
varnarmála gekk í gildi í Sví-
iþjóð 1. júlí sl. — Hermenn fá nú
dagpeninga, ef greidd orlofsferð
tekur meiira en 8 klst. — Einnig
fá kviðdómendur, ritari og fanga
verðir bætt launakjör frá 1. júlí.
• Hámarkshraði fyrir stærstu
gerð áætlunarbíla Og þyngstu
vörubíla hækkar úr 60 km á klst.
í 70 km. Þó er 90 km hraði leyfð-
ur á sérstökum aðalbrautum
(motorvagar). Þar eru nú engin
hraðamörk fyrir fólksbíla, en út
júlímánuð er 90 km hámarks-
íhraði í gildi í Svíþjóð á öðrum
vegum. Hámarkshraði ökutækja
er ekki sá sami alla mánuði árs-
ins.
• Strangara eftirlit með.
gæðaflokkun garðávaxta gekk í
gildi 1. júlí. En á undanförnum
mánuðum hefur títt verið kvart-
að um misjafna eða gallaða vöru,
sérstaklega kartöflur.
• Nýjar reglur um áritun
hlutabréfa. Áður bar stjórnar-
meðlimum hlutafélaga skylda til
að undirrita hvert eitt og einasta
íhlutabréf hlutaðeigandi fyrir-
tækis með eigin Ihendi. Nú er
prentun nafnsins leyfð með til-
liti til þess hve algengt það er
orðið, að sömu menn sitja í
stjórn margra fyrirtækja.
• Hin óháða útvarpsstöð
„Radio Nord“ hættir störfum.
Útvarpsstöð þessi hefur verið
rekin nú um nokkurra ára skeið
af erlendum, — ekki norræn-
um, — aðilum frá skipi eða skip-
um, sem staðsett hafa verið fyr-
ir utan landhelgi Svíþjóðar —
einnig hafa slík skip andæft við
strendur Danmerkur og Noregs.
Starfsemi þessi var dæmd ólög-
leg af meiri hluta þingmanna á
fundi Norðurlandaráðs í Helsing
fors í vetur. Samkomulag hefur
nú náðst um að leggja þessa
starfsemi niður, — eða a. m. k.
fjarlægja hana frá ströndum
Norðurlanda.
Sænska. útvarpið sendir nú 3
mismunanai dagskrár samtímis.
Auk þess heyrast dagskrár
danska, norska og finnlands-
sænska útvarpsins ágætlega í
flestum landshlutum Svíaríkis.
Um margt er því að velja
á skiljanlegu máli. — Og
undirbúningur er hafinn að
aukinni starfsemi sænska sjón-
varpsins, þannig að áður en
ýkja langt um líður, munu sænsk
ir sjónvarpsnotendur einnig geta
valið um fleiri en eina dagskrá.
Sjónvarpið nýtur mikilla og
stöðugt vaxandi vinsælda í Svi-
þjóð og norrœnu sjónvarpsstöðv-
arnar hafa með sér nána sam-
vinnu.
• Samvimnusamningur Norff-
urlanda gekk í gildi 1. júlí sl.
Það er viðtækur samningur um
aukið norrænt samstarf, er rædd
ur var á þingi Norðurlandaráðs
í Helsingfors í vetur og nú hef-
ur hlotið samþykki ríkisstjórna
og löggjafarlþings norrænu
frændiþjóðanna.
Þannig hafa Nörðurlöndin 5
skuldjbundið sig þjóðréttarlega
séð til að vinna skiplagsbundið
að því að efla og auka norrænt
samstarf á eins mörgum sviðum
og unnt er.
Eitt þeirra atriða, sem nor-
ræni samvinnusamningurinn fjall
ar um er að koma á fót stofn-
unum, er stuðli að auknu nor-
rænu samstarfi. — Eins og kunn
ugt er bar prófessor Ingvar
Svennilson, vararektor háskólans
í Stokkbólmi, fram tillögu um
Norræna stofnun í Reykjavík á
fulltrúafundi Norrænu félaganna,
sem haldinn var í Reykjavík í
júlí 1960. Um tillögu þessa
sömdu framkvæmdastjórar
sænska og íslenzka félagsins síð-
an ýtarlega greinargerð, sem í
meginatriðum var byggð á til-
lögu sænska piófessorsins. Til-
laga þessi fékk síðan fastara
form eftir umiræður á fulltrúa-
íundi Norrænu félaganna, er
haldinn var í Bergen í ágúst
1961, og var hún siðan samtimis
send Norrænu Menningarmála-
nefndinni og Norðurlandaráði.
Menningarmálanefndin ræddi til-
löguna á fundi sínum í september
sl. í Oslo, og hlutaðist til um að
skipuð væri nefnd er ynni að
nánari athugun og framgangi
málsins. Formaður þeirrar undir-
búningsnefndar var og er hinn
dugmikli, danski ritstjóri Bent
A. Koch.
Norðurlandaráð sarruþykkti ein-
róma á fundi sínum í Helsingfors
í marz í vetur, að mæla með þvi
við ríkisstjómir Norðurlanda,
að þær sameinist um að reisa
Norræna stofnun í Reykjavík er
styrkt gæti menningartengsl ís-
lands og Norðurlanda í framtíð-
inni.
Það er ánægjulegt, hve þessi
tillaga hefur hlotið góðar undir-
tektir meðal frændlþjóðanna og
standa vonir til, að Norræn
stofnun verði reist í Reykjavík,
áður en langir tímar liða.
Norræni samvinnusamningur-
inn er rauníhæfur og merkur
áfangi á sviði norræns samstarfs,
og líkegt má telja að fyrsta júlí
1962 verði í framtíðinni minnzt
sem merkisdags í samstarfssögu
norrænu frændlþjóðanna.
Magnús Gíslason.

Hinr þekktu vestur-þýzku
HIJDSOIM
sokkar, sem ekki fellur lykkja á, eru nú
loksins fáanlegir í eftirtöldum verzlunum:
Anit.u,
Sokkabúðinni,
Skeifunni,
Óeúlus,
Ölympíu,
G. Jónasson & G. Halldórsdóttir
Hafnarstræti,
Tösku- & hanzkabúðinni
Bergstaðastræti,
Dömur kaunið eitt par af tegund 46 og
reynið hvað margar vikur það endist.
U
TVECUM
gtUDSON
NAUÐSYNLEGUM
SOKKA GEGN
LEYFUM
Davíð S. Jónsson & Co.