Morgunblaðið - 31.08.1962, Blaðsíða 20

20
MORGljyiítÁÐlÐ
Föstudagtir 31. ágúst 1962
HOWARD SPRING:
27
RAKEL ROSiNG
Oharlie leit á hann ásakandi.
Mér finnst samúðin þín vera svo-
lítið rangeygð kaM minn. Mér
mundi nú finnast hr. Banner-
mann fara verst út úr þessu. ■
Fyrst kemur bílstjóraklaufi og
mölvar á honum löppina, norður
í Vatnahéraði. Sami unglingur
gistir um nóttina í Blackpool í
þeirri von að ná frá honum
kvenmanninum. Þegar það mis-
tekst, sendir hann villihund út
af örkinni, til að fglla sjúklinginn
við hans eigin dyr og segir svo
kalt og rólega, að frú Banner-
mann sé aðaUega vorkunn. Það
er einna líkast J>ví, sem forsjón-
in eða heill her af samverka-
mönnum sé að leika kvenmann-
inum í hendurnar á þér.
Já, er það ekki því líkast?
sagði Julian. Hann var alvarleg-
ur á svipinn og barði í borðið
með fingrunum meðan Charlie
var að hella upp á kaffikönnuna.
Julian tók stórt brauðstykki í
aðrá höndina, en kaffiboMann í
hina og settist við tóman arin-
inn.
Hvernig lízt þér á frú Banner-
mann, Oharlie? sagði hann.
Góði minn, ég er alls ekkert að
hugsa um hana. Hvað veit ég um
hana? Eftir áreksturinn hafði ég
nóg að gera að hugsa um mann
greyið. Þú verður að muna, að
það varst þú, sem náðir í kvens-
una og þeyttist með hana til
Blackpool. Eg sá hvorki haus né
sporð af henni. Eg veit ekki ann-
að en það, að þér fannst hún gott
tækifæri.
Julian roðnaði og svaraði
engu. Charlie fór með kaffið sitt
og brauðið yfir að hljóðfærinu,
settist niður og tók að hamra
lagið, sem hann hafði samið dag-
inn áður.
Juiian stóð upp, hundleiður.
Þú ert meira bölvað fífHð, sagði
hann snöggt, um leið og hann
gekk inn í baðherbergið og skrúf
aði frá krananum.
2.
Julian Heatih og Charlie Roe-
buck skildu hvor annan til fulln-
ustu, enda var samkomulagið
gott hjá þeim í sambýlinu. Þegar
þeir voru ekki að eyða pening-
um, sem heppni eða dugnaður
þeirra hafði borið upp í hendurn
ar á þeim — og það var mein-
laust slark, eins og ferðin, sem
þeir höfðu verið í þegar þeir hittu
Rakel Rosing — þá unnu þeir
dugnaði, sem þeim fannst sjálf-
um lofsverður. Á hverjum
morgni hvarf Charlie úr íbúðinni.
Hann skröiti þá út úr Anda-
garðinum á bílbeyglunni, eða
gekk sér til hressingar í skemmti
görðunum, eða þó hann gekk
eins og höfðingi um fínustu göt-
urnar eða fór í klúbbinn og
fletti þar dagblöðunum. Þetta fór
allt eftir skapinu og veðrinu, en
hvernig sem því tvennu var far-
ið, yfirgaf hann aMtaf íbúð-
ina stundvíslega klukkan níu á
hverjum morgni.
Milli níu og eitt, vann Julian
alltaf að því, sem hann hafði
með höndum þá stundina. Nú
var það leikrit. Klukkan eitt fór
hann og hitti OharMe í klúbbn-
um og þeir átu hádegisverð sam
an. Charlie teygði aldrei borð-
haldið fram yfir klukkan tvö, Þá
fór hann stundvíslega heim í
Andagarðinn og tók til við tón-
list sína. Einhvern daginn skyldi
hann semja heilan söngleik, sem
skyldi slá Charles B. Cochrane
alveg flatan.
Milli sex «og sjö kom Julian
venjulega aftur heim. Þá höifðu
þeir fataskipti og fóru út i kvöld
verð og svo í leikihús eða dans-
hús.
Svei því þá aMa daga, sagði
Juiian einusinni. Ef við erum
ekki fyrirmyndar ungir menn,
þá veit ég ekki, hvar þá er að
finna í London. Hann teygði
lappirnar að eldinum. Þetta var
eitt kvöldið, þegar þeir ætluðu
ekki neitt út. Þeir höfðu fengið
sér bita í einhverri matsölu
íþarna skammt frá, en síðan farið
heim og sátu nú í körfustólunum
við arininn og teygðu lappirnar
frá sér. Þegar við sitjum hérna
kall minn, sagði JuMan og ieit
rannsóknaraugum um litla vist-
lega herbergið — þegar við sitj-
um hér með þessa tóbakskrukku
miMi okkar — sem ég vil geta,
rétt til gamans, að var síðast
fyllt á minn kostnað — og gáf-
urnar í þér fylla annan helming-
inn af stofunni og mínar hinn
— hvers getum við betra óskað
meðan við erum að biða eftir að
verða frægir — sem ekki getur
nú orðið langt að bíða úr þessu.
Gharlie skýldi loganum á eld-
spýtunni með hendinni, saug
snörlandi pípuna og umlaði eitt-
hvað.
Já, þeir voru hamingjusamir
ungir menn. Vinir þeirra kölluðu
íbúðina þeirra í Andagarðinum
PestarbæMð, af því að enginn
þeirra þörði að koma þar. Og það
var einmitt alveg eins og þeir
félagar vildu hafa það. Stundum
á kvöldin las JuMan fyrir Char-
lie það sem hann hafði lokið við
af leikritinu um daginn, eða þá
CharMe settist við hljóðfærið og
sýndi, að hann hafði heldur ekki
legið í letinni. Já, þetta voru
hamingjusamir og efnilegir
menn.
En þegar Julian þennan morg-
un las í blaðinu um slys Banner-
manns, fannst honum hann ef til
vill ekki vera neinn sérstakur
fyrirmyndar maður. Hann raðaði
vandlega upp pennum og blýönt-
um á borðinu hjá sér, meðan
OharMe var að búast til brott-
farar. Svo hallaði hann sér út um
gluggann meðan OharMe var að
komast af stað á beyglunni öskr-
aði einhverjar ráðleggingar með-
an beyglan glamraði af stað og
fyllti húsagarðinn af bláum óþef,
og þegar hún var komin úr aug-
sýn, stikaði hann fram og aftur
um gólfið með hendur í vösum.
Hann hafði eytt gærmorgninum
til einskis, þegar hann var að
færa Rakel hundinn, og svo tala
við hana seinna þarna í íbúðinni.
Hann ætlaði að eyða þessum
morgni líka í iðjuleysi. Hann
fann það alveg á sér. Svei því
öMu saman, sagði hann við sjálf-
an sig. Það væri illa gert að fara
ekki til hennar og láta í ljós
meðaumkun sína og sjá, hvernig
stúlkugarmurinn bæri sig.
Kannske ætti hann að hringja
fyrst og vita, hvort hún vildi
taka móti honum. En þá mundi
hann skilnað þeirra, þegar hún
sló hann með hanzkanum. Hún
gat verið móðguð við hann, og
— Þú bauðst mér í mat og nú er komið að mér.
þá bannað honum að koma.
Nú, ef hún vill ekki sjá þig,
hvers vegna þá að vera að ónáða
hana?
Vegna þess, að þig langar til að
sjá hana, bjáninn þinn.
Jæja, vertu þá ekki að mæla
gólfið hérna lengur. Farðu og
hittu hana.
Rakel fannst hún vera dauð.
Þó var það ekki hryggðin, sem
hafði slegið hana, heldur ein-
hver kvíði fyrir ófyrirsjáanlegu
mótlæti. Einmitt þegar öryggið og
friðurinn hafði opnað henni
faðminn, hafði allt hrunið sam-
an og nú var ekki annað fram
undan en dimma og óvissa. Að
eiga að eyða ævi sinni með
manni, sem var fyrirfram dæmd-
ur til að vera farlama og ósjálf-
bjarga, og þurfa að vera alltaf
til taks og á höttunum að snú-
ast kring um hann — allt þetta
vakti uppreisn í sálu hennar og
hugsanirnar um það héldu fyrir
henni vöku á nóttinni.
En hún fór ekki í rúmið. Hún
sat á legubekk við arininn í her-
berginu sínu og hana hitaði i
svörtu þurru augun af hræði-
legri geðshræringu. Henni fannst
hún hafa verið svikin og blekkt
— að örlögin hefði greitt henni
svikahögg.
Um miðnættið kom Rose Clham
berlain inn og reyndi að fá hana
til að hátta.
Farðu út, sagði Rakel, án þesa
að líta á stúlkuna.
Marilyn Monroe
eftir Maurice Zolotov d
sér stað, þar sem engin dauðleg
sál er til að finna hann, er sönn-
un þess, að hin svonefnda sál
býr sér sjálf til sársaukann, þ. e.
sína eigin trú á sársauka".
Ég spurði Marilyn einu sinni,
hvort hún tæki Christian Science
sér til hjálpar, til að eyða sárs-
auka.
Hún brosti og varð hugsi. ,,Ana
frænka var vön að biðja með
mér,“ sagði hún. „En það var
eins og ég hefði svo sterka trú
á sársaukanum, að hún gæti ekki
þessvegna orðið honum yfirsterk
ari. Ég hef lesið frú Eddy og
reynt að notfæra mér kenningar
hennar í lífinu, en þær koma
ekki að gagni, hvað mig snertir.
Ég er trúaðri á Freud en trúar-
dulspeki, og þó hefur Freud sín-
ar dulrænu hliðar — finnst þér
ekki? Ég held ég gæti aldrei
orðið verulega trúuð og samt
veit ég, að það er svo margt, sem
vísindin geta ekki útskýrt. Ég
veit, að ég er sterkari og örugg-
ari ef ég veit, að fólkið sem með
mér er á sviðinu er mér hlynnt,
kærir sig um mig, og hugsar
vingjarnlega til mín. Það um-
vefur mig einhverri ástarhulu,
og þá held ég að ég sýni betri
leik en ella.
Gladys Rasmussen, ein hár-
greiðslukona hennar, segir, að
áður en Marilyn fer að leika
eitthvert atriði, segi hún oft:
„Hugsaðu hlýlega til mín, Glad-
ys“. Ég spurði ungfrú Rasmus-
sen, hvaða hugsanir væru þá efst
í huga hennar, og hún svaraði:
,,Ég hugsa venjulega: „Góði guð,
ég bið þig að láta allt fara eins
vel og Marilyn óskar að það
fari“.
Út frá reynslu sinni af sárs-
auka tók Marilyn að gera með-
aumkun og ást að einu og sarna
hugtaki. Hún trúir því, að hver
só, sem ekki aumkar hana, þegar
hún á bágt, geti ekki þótt vænt
um hana, og hennar eigin ást á
fólki stendur í nánu sambandi
við meðaumkun — mi'klu meir
en við girnd eða rómantíska
dýrkun. Skilningur hennar á ást-
inni kemur annars einkennilega
vel fram í einni skáldsögu eftir
Graham Greene. Aðalpersónan
þar, Scobie majór kemst í ástar
ævintýri með konu af því að
þjáningar hennar vekja girnd
hjá honum — og hann snýr aftur
til konu sinnar, af því að henn-
ar þjáning er meiri en hjákon-
unnar.
Þessi hugmynd er svo inngróin
hjá Marilyn, að hún getur raun-
verulega aldrei leikið „hættulega
konu“ í kvikmyndum, jafnvel
þótt hún reyni, eins og hún gerði
t.d. í Niagara.
Sálfræðingurinn Otto Fenichel
segir í ritgerð sinni „Um leik-
list“, að góður leikari geti í
rauninni alls ekki sýnt tilfinn-
ingu, sem hann hefur aldrei
reynt sjálfur. „Góður leikari
heldur, að hann sé að leika hlut-
verk, en raunverulega er hann
að leika sjálfan sig“, segir dr.
Fenichel.
Og þegar leikkonan er sett í
hlutverk, þar sem aðalatriðið er
í andstöðu við hennar eigin eðli,
verður hún að snúa verkinu til
samræmis við það. Marilyn
Monroe þurfti að leika fégræðgi-
kvenndi í Gentlemenn prefer
Blomdes og How to Marry a
Millionaire, næturklúbbstelpu í
Bus Stop, afvegaleidda kynóra-
drós í Seven Year Itch harðsvír-
aða kórstelpu í Xhe Prince and
the Showgiri, áfengissjúka hljóm
sveitarsöngkonu í Some like it
Hot. En alls staðar læðist fram
einhver mjúkur sætleiki gegn um
allar þessar kventegundir, sem
hún sýnir.
IV.
Viffeiganidi eiginmaður
Normu Jean var skilaff til lög-
legs forráðamanns ains — Grace
frænku — árið 1938. Ana frænka
var veik og gat ekki séð um
hana. En nú voru Goddardhjón-
in komin í stærra húsnæði, svo
að þar var einnig rúm fyrir
hana. Það var þá sem Norma
Jean fékk hvítu peysuna til láns
og fann mátt sinn. Hún setti samt
ekki óróann, sem hún vakti,
neitt í samband við þörf hennar
á ást. Fáfræði henn^r í ástamál-
um á þessum tíma og raunveru-
lega alveg fram að fyrsta hjóna-
bandinu hefði fremur getað til-
heyrt 19. öldinni. Og þá varð
ástin lengi vel í hennar augum
ekki annað en vald og notkun
þess Einhverntíma, í einhverju
hreinskilnikasti, trúði hún Flor-
abel Muir, fréttaritara, fyrir eft-
irfarandi: „Ef maður er fæddur
með því sem heimurinn kallar
kynþokka, þá lætur maður hann
annað hvort spilla sér, eða þá
notar hann sér til framgangs í
harðri samkeppni leikstarfsem-
innar, og það er ekki alltaf auð-
velt að vita, hvora leiðina velja
skal“. -
En löngu áður en hún komst
að leikstarfsemi var hún farin að
nota kynþokka sinn sem vopn í
baráttunni fyrir bættum lífskjör
um. Tólf ára gömul hafði hún
vakið eftirtekt í peysunni góðu,
Og sumarið 1939 var hún tekin
að stunda stefnumót. Nú á dög-
um er það orðið algengt að
þrettán ára stúlka, fer opinber-
lega á stefnumót með pilti úr
nágrenninu, en fyrir heimsstyrj-
öldina síðari var slíkt óvenjulegt.
Þessar skeytingarlausu aðfarir
Normu Jean hneyskluðu vinstúlk
ur hennar. Hún kom þrælmáluð
í skólann. Ef að því var fundið,
svaraði hún venjulega hvasst:
,Ætli ykkur komi það mikið við?
_lg veit ekki befcur en ég eigi
anflMtið á mér sjálf“. Hún gekk
i augun á strákunum og fór helzt
á stefnumót með þeirn, sem voru
dálítið eldri — 17—lfl ára. Hún

Dougherty,
fyrsti maffur Marilynar.
og að láta karlmenn koma kurteis
lega fram við sig — þar á meðal
gamlan lostasegg — 22 ára að
aldri! — sem hélt að hún væri
fullþroskuð kona. Og hún bar sig
líka sannarlega eins og veraldar-
vön kona. Hún hafði þegar lagt
sér til sérstakt göngulag, og tök
nú að æfa reglulegar mjaðma-
hreyfingar í þröngu pilsi.
Þegar hún fór niður að bað-
ströndinni, fékk hún lánuð sund-
föt hjá Bebe Goddard. (Hvað
hefði komið eða ekki komið fyrir
Marilyn ef fóstursystir hennar
hefði ekki notað einu númeri
minni föt en hún sjálf?). Marilyn
minnist þess, hvernig hún hopp-
aði og dansaði fyrir framan
spegil í svefnherberginu og æfði
sig í ýmsum girnilegum til'burð-
tyn. Og uppnámið, sem peysan
olli forðum, var hreinasta óvera,
samanborið við áhrifin af sund-
bolnum nú. Gamlir karlfauskar
urðu frá sér numdir. Ungir menn
veinuðu og blístruðu. Konur
störðu og hneyksluðust.
Norma Jean var að gera alla
vitlausa. Hún var úti í bæ eða
á baðströndinni sjö kvöld I
hverri viku. Aðdáendur hennar
voru allir einróma í hrósi sinu.
Samt sem áður setti hún þesssa
aðdáun ekki í samiband við neitt
kynlíf. „Sannleikurinn er sá, að
þrátt fyrir allan minn varalit og
augnabrúnalit og fullorðinsvöxt,
var ég jafn ómóttækileg fyrir
áhrif og steingervingur .... Eg
var vön að liggja vakandi á nótt
unni Og brjóta heilann um, hvera
vegna strákarnir sæktust svona
eftir mér“.