Morgunblaðið - 05.10.1962, Blaðsíða 20

20
M o p r rr i%j n r * n i j)
Föstu'dagur 5. október 1962. '
,^HOWARD SFRING
18
RAKEL ROSING
hafði engu meiri áhuga á ólátun
um sem eru fylgifiskar stjórn-
málana en hinum, sem hún
mundi frá skemmtiströndinni í
Blackpool. Og hún gaf fjandann
í allar umbaetur. Deila hennar
við þjóðfélagið var algjörlega
persónuleg. Frá barnæsku hafði
hún mátt horfa upp á það, að
fjöldi fólks lifði í óhófi og
þurfti ekkert fyrir lífinu að
hafa. Hún vildi njóta þessara
gæða sjálf, það var allt og sumt.
Ef hún sjálf væri sólarmegin var
henni nokkurnveginn sama,
hverjir voru í skugganum, og
hún var jafnan reiðubúin — án
alls samvizkubits — til að nota
sér ríka fólkið. Þetta hafði líka
vakað fyrir henni, þegar hún
giftist Maurice Bannermann.
Hinsvegar hafði það aldrei
hvarflað að henni, að hún gæti
sjálf átt einhverja hæfileika, sem
gætu fært henni auð. En nú voru
þau Mina og Julian sífellt að
tönnlast á því, að hún væri fædd
leikkona, sem hefði öll skilyrði
til að korpast í fremstu röð. Og
það gat þýtt auðæfi — auðæfi
sem hennar eigin gáfur hefðu
áunnið henni, en ekki verið sníkt
út úr afstöðu hennar til Maurice
Bannermanns. Hún elskaði hann
ekki og hafði aldrei hræsnað það
fvrir sjálfri sér, og nú kynni svo
að fara, að hún þyrfti ekki einu
sinni á honum að halda. En nú
hafði hún farlama mann á hörid-
unum, einmitt á þeim tíma þegar
hún hafði möguleika á því —
með svolítilli heppni — að verða
rík kona af eigin ramleik. Og auk
þess tók Julian æ meiri tíma Og
rúm í huga hennar. Fyrir einum
mánuði hefðu höggorms-klókindi
hennar ráðlagt henni að fara
varlega í skiptum sínum við Juli-
an. Ef Maurice hefði þá kastað
henni fyrir borð, var þá svO víst,
að Julian tæki hana að sér? En
nú var allt öðru máli að gegna.
Það var ekki nema líklegt, að
fær leikkona, með hennar feg-
urð, gæti gengið í augun á Julian
fyrir alvöru.
Eintakið hennar af leikritinu
var komið í hennar hendur og
nokkrum dögum eftir að Maurice
var kominn heim fór hún með
það inn í lestrarstöfuna, þar sem
hann var að lesa dagblað. Hann
hélt blaðinu hátt upp fyrir andlit
sér. Þegar hún kom inn, sagði
hann í gamni, að það hefði verið
betra ef Mike hefði límt blaðið
á loftið í stofunni.
Ég efast ekki um, að hann
mundi gera það með mestu á-
nægju, sagði Rakel. Hann hefur
hvort sem er tekið þig alveg frá
mér og í sínar hendur. Ég hef
ekki neitt að gera. Þetta sagði
hún í velæfðum gremjutón. —
Þarna var hún, trygg og hugs-
unarsöm eiginkonan, áfjáð í að
verða að einhverju gagni og svo
voru öll smávikin, sem hún
hefði viljað gera, hrifsuð frá
henni.
Það er eitt, elskan mín, sagði
Maurice blíðlega. En þú gætir
séð af ofurlítið meiri tíma fyrir
mig — ef þú gætir komið stund-
um og setið ofurlítið hjá mér.
Og þegar Mike fer með mig út,
ef þú gætir gengið með okkur.
Ég hef andstyggð á að ganga,
svaraði Rakel stuttaralega.
Þú veizt víst alls ekki, hvað
mér mundi þykja vænt um það.
Þessi beina áskorun á tilfinn-
ingar hennar, snertu hana ekki.
Sannast að segja — úr því að hr.
Hartigan hugsar svona vel um
þig, ætlaði ég að stinga upp á
því, að þú gætir kannske verið
alveg verið án mín í svo sem
hálfan mánuð.
Maurice varð svo hverft við,
að hann næstum settist upp í
körfunni. Hvað áttu við? Þú ætl
ar þó ekki að fara að heiman?
Rakel útskýrði málið, hægt og
með þolinmæði. Þú sérð þess
vegna, sagði hún og klappaði á
handritið í hendi sér, — að þetta
mundi hafa í för með sér, að
ég þyrfti að vera í Markhams
svo sem hálfs mánaðar tíma áð-
ur en leiksýningin kemur upp.
Vitanlega, sagði Maurice. —
Markhams er ekki svo langt í
burtu nú orðið. Oxtoby gæti ek-
ið þér báðar leiðir daglega, og
þú gætir ekið sjálf, ef vill.
Ég átti nú við skemmtunina,
sem þarna verður í húsinu nauð-
aði Rakel.
Maurice tók af sér gleraugun
og neri augun. Hann lét blaðið
detta á gólfið. Ég skil. Þú átt
við skemmtunina, sem verður í
sambandi við þetta. Hann þagði
andartak og hélt síðan áfram:
Þetta hefur þá verið í deiglunni
um nokkurn tíma. Mér hefði nú
þótt gaman að lesa leikritið og
vita eitthvað um það. Hvers
vegna segirðu mér ekki frá öðru
eins og þessu, Rakel? Ég kann
betur við að vita, hvað þú hefst
að Þú ert að minnsta kosti kon-
an mín.
Rakel þagði. Er ég það? var
næstum komið fram á varir
hennar að segja, en hún sagði
það ekki. Hún vissi vel, að jafn-
skjótt sem hún segði þessi orð
upphátt, var öllu lokið. Og hún
vildi ekki láta öllu vera lokið —
ekki enn. Hún svaraði því blíð-
lega: Jæja, það er nú hérna,
elskan mín. Ég var einmitt að
koma til að sýna þér það. Ég
hef ekki haft það hingað til
nema í pörtum.
Þakka þér fyrir, sagði Maur-
ice. Vertu nú hjá mér Og við
skulum lesa það saman.
Rakel var nú svo eftirlát. að
hún varð kyrr. Það gat líka ver-
ið forvitnilegt að vita, hvað
Maurice segði um leikritið. Hún
hafði aldrei efazt um vit hans
og smekk. Henni leizt vel á,
hversu niðursokkinn hann var i
bað þegar frá upnhafi og þegar
lestrinum var lokið, tók hann af
sér gleraugun og sveiflaði þeim
einkennilega. eins og hann var
vanur og þá fann hún, að hún
var spennt að heyra álit hans.
Enginn utan bessarar litlu klíku
kring um Julian hafði enn séð
hað, og það wat verið <*aman að
heyra hvað "viðkomandi maður
segði um það.
Maurice barði á handritið
með gleraueunum sínum og
sagði með áherzlu. Jú þetta
er gott. Fjandans gott. Hún vissi
hegar, að þetta var mesta hrós,
sem hann lét frá sér fara. Svona
talaði hann líka um fallegustu
myndirnar, sem hann átti. Hann
leit nú alvarlega á Rakel. Hér
færðu erfitt hlutverk, sagði
hann. Þessi kona — Iris Mearns
— er ekkert lamb að leika sér
— Eg þakka yður kærlega fyrir læknir. Þér hafið læknað mig
af minnimáttarkenndinni. '
við, og ef þú getur gert henni
skil, ertu mikil leikkona.
Julian Heath og Mina og
Charlie Roebuck halda öll, að ég
muni geta ráðið við hana.
Þá yrði ég hreykinn af þér,
Rakel, ef þú gætir það.
Hann var nú ekki að hugsa
um hlöðuna í Markhams, heldur
hafði hann hugsað öllu hærra,
engu síður en þau hin. Hann
sá þegar möguleika á mikilli vel
gengni þessa leikrits. Hann sá
begar í anda Rakel á leiksviði í
West End.
Þú skalt hafa þetta eins og þú
vilt, elskan mín, sagði hann. Ef
þú þarft að vera í Markhams i
hálfan mánuð, þá skaltu bara
gera það. Ég er hissa á þessu
leikriti. Og ég bið hr. Heath
fyrirgefningar. Ég hef ekki les-
ið eftir hann annað en þessa
bók, sem þú léðir mér — „Súlur
Heraklesar". Mér datt ekki i
hug, að hann ætti þetta til. Þú
þekkir verk Noel Cowards nátt-
úrlega?
Aðeins heyrt hann nefndan,
sagði Rakel.
Þetta er leikrit eins og hann
býr til, skilurðu. Að undantekn-
um kannske þessum ruddalega
og hversdagslega kvenmanni.
Ég held, að hann hefði tæplega,
getað búið þá kerlingu til. Hr.
Heath er viss að hafa mikið upp
úr þessu. Hann rétti henni aftur
leikritið. Þú verður að einbeita
þér að þessu, elskan mín. Ég
hef ánægju af því og þér getur
það orðið mikils virði.
Marilyn Monroe
eftir Maurice Zolotov E9
í síðara atriðinu af „All About
Eve“, fer ungfrú Caswell í leik-
hús til að æfa hlutverk. Sanders
bíður eftir henni fyrir utan. Æf-
ingin fer öll út um þúfur og við
sjáum Marilyn reika í örvænt-
ingu — og vera nýbúna að kasta
upp, af eintómum taugaóstyrk.
Hún er í þröngri peysu og dreg-
ur á eftir sér herðaslá úr refa-
skinni eftir gólfinu. Hún segir,
að æfingin hafi verið hreinasta
kvöl. Hún heldur ekki, að hún
geti þolað áreynsluna. í leikhús-
inu. Sanders stingur upp á að
reyna við sjónvarp. Hún spyr,
hvOrt þar séu líka æfingar, og
Sanders svarar: „Sjónvarpið er
ekkert annað en æfingar".
Metorðin hjá Marilyn um þess
ar mundir má nokkuð ráða af
því, að nafnið hennar var með
þeim neðstu á persónuskránni,
inn á milli Thelma Ritter og
Barbara Bates.
Hlutverk ungfrú Caswell var
næstum ennþá ómerkilegra en
Angelu forðum. Marilyn æfði
hlutverkið af miklu kappi, nú
eins og þá. Hún hefði vitanlega
vel getað komið með stælingu
á Angelu og líklega hefði Manki-
ewics- gert sér það að góðu, en
það gerði hún samt ekki. Leikur
hennar er allmjög frábrugðinn
fyrra hlutverkinu. Ungfrú Cas-
well er ekki eins tilfinninganæm
og Angela. Hún er innantómur
og eigingjarn bjáni. Girnileg er
hún engu síður en Angela, en
aðaleinkenni hennar er þráin
eftir að komast áfram. Sanders
er aðeins meðal til þess að ná
þessum tilangi, en hinsvegar eng
in persónuleg ánægja og nautn,
eins og Calhern.
Hinn fíngerði og nákvæmi
leikur, sem Marilyn hafði svo
mikið fyrir að ná i þessum tveim-
ur smáhlutverkum, var sigur,
sem enginn tók eftir, en sýndi,
að henni var alvara með leik-
listina. Hann var spá um fram-
tíðina.
Einn dag, þegar leiknum var
lokið á sviðinu, gekk Marilyn
inn í matstofuna að fá sér að
borða. Þá gekk fram á hana
ungur leikari að nafni Camerön
Mitchell. Árinu áður hafði hann
getið sér nokkra frægð í hlut-
verki Happy, yngra Loman-
bróðursins í „Sölumaður deyr“,
á Broadway. Nú hafði 20th
Centurý Fox náð í hann og var
að reyna að gera úr honum
stjörnu. Hann þekkti Marilyn
eitthvað ofurlítið. Ég spurði
hann einu sinni, hvernig hún
hefði orkað á hann um þessar
mundir, og hann svaraði: „Ég
hafði séð hana þarna pg nokkr-
um sinnum talað við hana. Til
að byrja með, og þangað til
maður þekkir hana betur, heldur
maður, að hún sé bara ein af
átján ljóshærðum, með engan
heila en full af ágirnd, í leit eftir
einhverjum vitleysing til að gefa
henni loðkápur og demanta. En
þegar maður kynnist henni, sér
maður fljótt, að hún er ekkert
sálarlaust fiðrildi. Þegar ég
kynntist henni, var hún á kafi í
sálarfræði. Alltaf að lesa Freud,
Menninger og þessháttar. Ég
kom náttúrlega fram við hana
eins Og Broadway-leikari kemur
fram við óþekkta smástjörnu, en
hún sló mig út af laginu. Ég
fékk það sem ég átti skilið.
Þau gengu svo saman og allt
í einu staðnæmdist Marilyn.
Handan við ganginn, upp við
múrvegginn í hljóðupptökuhús-
inu, stóðu tveir menn í miklum
samræðum. Annar var stuttur
en grannur, og á sífelldri hreyf-
ingu. Hinn, sem gnæfði yfir
hann, virtist vera talsvert yfir
þriggja álna hæð. Hann var föl-
leitur og viðkvæmt andlitið með
háum kinnbeinum og djúpstæð-
um augum, var eins og uppljóm-
að af samúð með mannlegum
þjáningum. Hann var líkastur
Abraham Lincoln. Marilyn skynj
aði, að hér sá hún átrúnaðargoð-
ið sitt Ijóslifandi. Hver hefur
nokkurntíma elskað, sem ekki
gerði það við fyrstu sýn“, skrif-
aði Marilyn seinna. Hún varð
ástfangin við fyrstu sýn.
„Hver er þetta?“ sagði hún
við Mitchell. ,,Sá stóri?“
„Víst þekki ég hann. Komdu,
ég skal kynna þig“.
Þau gengu svo til þeirra og
Mitchell ságði, að hann langaði
að kynna þeim unga leikkonu
með mikla framtið, Marilyn
Monroe.
Stóri maðurinn var Arthur
Miller. Hann hafði hlotið verð-
laun fyrir annað leikritið sitt,
sem kom á svið.
Milier varð nú ekki eins hrif-
inn af Marilyn og hún hafði orð-
ið af honum, en hann varð for-
vitinn. Hversu mikið kynntust
þau árið 1950? Það er ekki vitað
fyrir víst, en þau hittust alloft í
nokkrar vikur. Margir, sem hafa
aðstöðu til að vita það, halda
því fram, að Miller hafi þegar
orðið ástfanginn og Marilyn hafi
reynt að fá hann til að skilja við
konuna sína, og að hún hafi ekki
gifzt John Hyde, af því að hún
hafi haft von um að verða frú
Miller, og að það hafi ekki verið
fyrr en það var orðið vonlaust,
að hún hafi farið að vera með
Joe Di Maggio, og þannig af
ásettu ráði valið andlausasta
manninn, sem völ var á.
Aðrir halda því fram, að meðan
Miller og hún vOru hrifin hvort
af öðru, hafi samband þeirra
verið með allri varkárni. Marilyn
trúði fast á einkvæni, og Miller
var heldur enginn bósi. Hann
átti konu, sem hann hafði gengið
að eiga fyrir tólf árum og tvö
börn, og fjölskyldulíf hans virt-
ist vera snurðulaust.
Sumir halda, að eftir að Miller
kom heim til sín 1950, síðla árs,
hafi þau Marilyn haldið áfram
sambandi sínu með bréfaskrift-
um og leynifundum. En svo
halda aðrir ffani því gagnstæða,
að um leið og Miller fór frá
Hollywood, hafi samfoandi þeirra
veri lokið í bili. Hann svaraði
ekki bréfum hennar og hún hafl
hætt að hringja til hans.
Eins ög síðar sést, hafði kynn-
ingin við Marilyn mikil áhrif á
hann. Hún átti eftir að breyta
lifnaðarháttum hans og drama-
tískri tjáningaraðferð hans.
Marilyn hélt áfram að tilbiðja
hann sem leikritahöfund. Mynd
af honum hékk í svetfnherberg-
inu hennar. Þegar hún við ýms
tækifæri var beðin að nefna
uppáhalds-rithöfunda sína, var
Miller þar jafnan efstux á blaði.
Áður en lokið var upptök"nnl
á „All About Eve“, lenti Marilyn
í skemmtilegum skylmingaleik
við Zsa Zsa Gabor, sem þá var
gift George Sanders. Það var
reyndar ekki í fyrsta sinn, sem
þessum tveimur hafði lent sam-
an Zsa Zsa féll Marilyn ekki í
geð, fyrst þegar hún sá hana, en
það var þegar Marilyn var fyrir-
sæta. Anthony Beauchamp, Ijós-
myndari, sem þá var giftur
Sarah Churchill, bauð henni í
síðdegisdrykkju. Marilyn vand-
aði lítt til klæðaburðar síns og
var í þröngu, svörtu pilsi, hvítri
peysu með perlum og með ballet-
skó. Jafnskjótt sem Marilyn kom
á staðinn, fann hún, að hún var
þarna utanveltu. Hinar konurnar
voru allar uppfunsaðar. Þá kom
Marilyn auga á hávaxna, afskap-
lega velbúna ljóshærða stúlku,
sem stóð skammt frá henni og
horfði á hana rannsóknaraugum.
Allt í einu fór hún að tala við
fólkið, sem með henni var, og
virtist vera reið. Minntist eitt-
hvað á skríl, sem maður getur
hitt í Hollywood. Og svo rauk
hún á dyr.
„Þetta var Zsa Zsa Gabor",
hvíslaði Beauchamp að Marilyn.
„Hvað gerðirðu henni, góða
mín?“
„Alls ekki neitt", tautaði Mari-
lyn.
„Vertu ekki að þvl arna — eitt
hvað hlýturðu að hafa sagt“.
„Nei, Tony, alls ekki neitt". 1
„Jæja, hún hefur nú samt al-
veg umhverftzt. Þú hefur hrakið
hana úr samkvæminu. Hún hatar
þig! Vill ekki vere undir sama
þaki!“