Morgunblaðið - 02.11.1962, Blaðsíða 8

8
worginblaðið
Föstudagur 2. nóvember 1962
Frá umræðum á Alþingi:
Gjaldskrá verkfrœðinga,
Bœndahöllin o. fl.
Á FUNDI teðri delldar í gíer
voru f jögur mál tekin á dagskrá.
Frumvarp til staðfestingar Norð
urlandasamnings, um inmheimtu
imeðlaga var samþykkt við 3. am-
iræðu og sent forseta efri deild-
ar til frek^ri afgreiðslu. Frum-
vörpum um hámarksþóknun fyr-
ir verkfræðistörf, um skemmt-
ar<askattsviðauka, um félags-
heimili og um Búnaðarmálasjóð
var vísað til 2. umræðu og nefnd
ar.
Hækkun gjaldski-árinnar
nam allt að 320%.
Ingólfur Jónsson Iandbúnaðar-
ráðherra gerði grein fyrir frum-
varpi til staðfestingar bráða-
birgðalögum um hámarksþófcnun
fyrir verkfræðistörf, en j>ar seg-
ir m.a.:
„Forseti íslands gerir kunnugt:
Ríkisstj. hefur tjáð mér, að
greiðslur fyrir flest störf verk-
fræðinga í þágu ríkisins hafi und
anfarið verið ákveðnar með hlið
sjón af tímakaupi skv. gjaldskrá
Verkfræðingafélags Islands frá
19. apríl 1955 með síðari verð-
lagsuppbótum skv. lögum. Verk-
fræðingafélag íslands hafi nú
gefið út nýja gjaldskrá, sem gild
ir frá 1. þ.m.
þar, sem tíma-
kaupi er ætlað
að hækka allt
að 320%, auk
þess sem þókn-
un fyrir ákvæð-
isvinnu er ætlað
að hækka veru-
lega. Slik hækk
un á kaupi verk
fræðinga mundi óhjákvæmilega
valda stórkostlegri röskun á
'launamálum bæði hjá ríki og
öðrum aðilum, og auk þess óeðli
legum kostnaðarauka við marg-
vísleg rannsóknarstörf og fram-
kvæmdir. Því telur ríkisstj.
brýna nauðsyn bera til, að komið
verði í veg fyrir að nefnd gjald-
skrá komi til framkvæmda."
Kvaðst ráðherrann ekki eiga
von á því, að þingmenn vefengdu
nauðsyn bráðabirgðalaganna, þar
sem um svo mikla hækkun,
320%, væri að ræða. En þar sem
sú staðreynd hefði oftar en einu
sinni verið rengd í blöðum,
nefndi ráðherrann dæmi máli
sínu til stuðnings, m.a. að tíma-
kaup samkvæmt hinni nýjiu skal
vera 320 kr., ef um reyndan verk
fræðing er að ræða, að viðbætt-
um 40% eða 140 kr., þegar um
er að ræðg efnaverkfræðinga
fyrir venjulegar efnagreinihgar
og efnaprófanir, og verður þá
tímakaupið hjá þessum verkfræð
ingi kr. 490, en 116.72 samkvæmt
gildandi gjaldskrá. Hækkunin
nemur þvi 319,8%. Ennfremur
má taka til dæmis, að verkfræð-
ingafirma sé falið að teikna brú.
Þá verður timakaup samkv. nýju
gjaldskránni kr. 309,00, en 142
eftir þeirri, er í gildi er, eða
118% hækkun. Kvað ráðherrann
því enn unnið samkvæmt gömlu
gjaldskránni. Því væri ekki að
neita, að verkfræðingaskortur
væri til baga hjá eiristaka stofn
unum, en þó ekki meir en svo,
að unnt hefur verið að halda
áfram þeim verklegu fram-
kvæmdum, sem fyrirhugaðar
voru á þess- ári.
1/2% viðbótargjald
af söluvörum
landbúnaðarins.
Gunnar Gíslason (S) gerði fyr
ir hönd landlbúnaðarnefndar
grein fyrir fruriivarpi, er felur í
sér Vz % gjald af söluvörum
bænda til Bændahallarinnar í 4
ár. Kvað Gunnar frumvarpið
flutt að ósk Búnaðarfélags ís-
lands og byggingarnefndar Bún-
aðarbygigingarinnar og hefði
nefndin talið
sjálfsagt að
verða við því,
þótt einstakir
nefndarmenn
áskilji sér allan
rétt í afstöðu
sinni til málsins.
Þá taldi hann
sýnt, að allur
kostnaður við
byggingu og búnað BúnaðarhaH
arinnar fær) ekki undir 100
millj. kr., en þar af næmi láns-
fé 70%. Maf tti því öllum Ijóst
vera, að ri »ki veitti af þessu
1/2% gjaldi, en vonandi gæfi hin
glæsilega 1 ygging svo miklar
tekjur af séi að ekki þyrfti öðru
sinni að fraxílengja ákvæðið um
1/2% viðbótargjaldið.
Félagsheimili.
Halldór Ásgrímsson (F) fylgdi
úr hlaði frumvarpi um félags-
heimili er allir þingmenn Aust-
urlandskjördæmis í neðri deild
eru flutnings-
menn að. Lögðu
þeir á síðasta
þingi samhljóða
frumvarp fyrir
deildina, sem
menntamála-
nefnd lagði þá
einróma til, að
yrði samlþykkt,
en sökum þess,
málið var þá seint fram komið,
vannst ekki tími tiil frekari af-
greiðslu. En frumvarpið fjallar
um, að hið opinbera hlutist til
um, að héraðsheimili fái nokkru
hærri byggingarstyrk en félags-
heimili einstakra sveitarfélaga.
Árni Vilhjálmsson, læknir
Um kvikmyndina
79 af stöðiniri
SAMFARIR karls og konu er líf-
fræðileg athöfn, sem í eðli sínu
er hvorki óvirðuleg d(5a ósiðleg
á nokkurn hátt. Af mikilli hag-
sýni hefir náttúran gjört a’thöfn-
ina að mesta sætleika lífsins, og
þar með tryggt örugglega við-
hald kynslóðanna. Þrátt fyrir
það að svo sé hefir mannskepnan
litið svo á frá upphafi vega, að
athöfn þessi væri svo viðkvæmt
og heilagt einkamál karls og
konu að ekki mætti gera hana
að sýningaratriði, heldur ætti
hún að gerast í eirirúmi. Sama
gildir og um kynfærin, að þau
Muibdi valda 13°/o
hækkun útsvara
Á DAGSKRÁ efri deildar var
aðeins eitt miál í gær, bráða-
birgðabreyting og framlenging
nokkurra laga, 2. umræða. Var
'frumvarpið samþykkt óbreytt og
Vísað til 3. umræðt'
260 millj. kr.
lekjugjafi.
ÓLAFUR BJÖRNSSON (S) hafði
Orð fyrir meirihluta fjárhags-
nefndar, en hún hafði ekki orðið
samiþykk um afgreiðslu frum-
varpsins. Vildi minnihlutinn
leggja niður ákvæði um 8% við-
'bótarsöluskatt og flutt breyting-
artillögur þar um. Kvað OB að
vísu æskilegt
að framkvæma
svo verulega
lækkun á toll-
um. En málið
væri ekki svo
einfalt. Hér væri
um að ræða 260
millj. kr. tekju-
gjafa. Þar af
fengjubæjar- og
sveitarfélögin að vísu nokkuð,
en ríkissjóður þó ekki undir 200
millj. kr. Af því leiddi, að ef
fella ætti viðbótarsöluskattinn
niður, yrði að gera eitt af þrennu
að öðru óbreyttu: 1. að hækka
aðra skatta. 2. Að skera niður
útgjöld ríkisins. 3. Að hafa
greiðsluhalla á fjárlögum, sem
þessum 200 millj. næmi, sem eng
inn mundi þó líkl. ræða um í
alvöru, eins og hagur ríkissjóðs
væri. En meðan ekki lægi fyrir
greinargerð og tillögur um,
hvernig snúast skyldi við þeim
vanda, er skapaðist, ef tillögur
minnihlutans yrðu samiþykktar,
mundi ekki vera ábyrg málefna-
afstaða að styðja það. Það sem
máli skipti væri það, hvort hagur
ríkissjóðs stæði þannig, að hann
mætti við að missa þennan tekju
stofn, en meirihlutinn teldi svoi
ekki vera.
En einnig ber að hafa í huga,
að fyrirhugað er að ný tollskrá
mundi ákvæði þessi frumvarps
:þá að sjálfsögðu breytast í sam-
ræmi við hana eða falla niður,
er hún gengur í gildi. En þar
sem ekki er séð, að það verði
fyrir áramót, er nauðsynlegt að
frumvarp þetta verði samþykkt.
Viðbótarsöluskattur
falli niður.
Karl Kristjansson (F) kvað
Karl Kristjánsson (F) gerðiisvo rnikinn grundvallarmun á
grein fyrir breytingartillögu |st©fnu Framsóknarflokksins og
að fella viðbótarsölu-
lagna minnihlutans myndi m.ö.o.
þýða það, að
sveitarfólögin
yrðu svipt 52
millj. kr. tekju-
stofni, en öll út-
svör á landinu
námu um 400
milj. kr. Þýðir
það, að öll sveit-
arfélög á land
inu neyddust til
að háekka útsvör sín um ca. 13%,
ef breytingartillögurnar næðu
samþykki.
verði lögð fyrir þetta þing og
Frumvorp um
erfðufjúrskutt
ÓLAFUR Jóhannesson og Ásgeir
Bjarnason hafa lagt fram á Al-
þingi frumvarp um breytingu á
lögum um erfðafjárskatt. í grein-
argerð segir m. a.:
„Skattaákvæði laganna um
erfðafjárskatt eru óþarflega marg
brotin og eru auk þess nú að
sumu leyti orðin úrelt. Úr þeim
ágöllum er frumvarpi þessu ætl-
að að bæta. Auk þess er erfða-
fjárskattur lækkaður af arfi, sem
ráðstafað er til menningarmála,
vísindalegra rannsókna, líknar-
starfsemi eða á annan hátt til al-
menningsnota. Samkvæmt frum-
varpinu er ráðherra einnig
heimilað að fella níður með öllu
erfðafjárskatt af slíku gjafafé, en
í núgildandi lögum er aðeins
heimild til lækkunar skattsins
þeim tilvikum".
sinm um
skattinn niður.
Taldi hann, að
ríkisstj órnin
hefði í bók sinni
„Viðreisn” skýrt
frá áformum
sínum uffl að
breyta ekki þá
gildandi sölu-
skatti, en samt
sem áður hefði
hún þennan viðbótarsöluskatt á
ár eftir ár, Fjárlagafrumvarpið
1963 væri enn á frumstigi at-
hugunar í Alþingi, svo að næg-
ur tími væri til að athuga breyt-
ingar á því til samræmingar við
afnám söluskattsins.
Bjöm Jónsson (K) flutti einn-
íg breytingartillögu, samhljóða
tillögu Karls. Minntist hann á,
að Ól. Bj. hefði spurt að hefð
og venju, hvernig ætti að bæta
ríkissjóði tekjumissinn. Ekkert
kvaðst hann
skyldu fullyrða
um það, en miða
yrði við ástandið
eins og það
væri. En þó taldi
hann mikla
möguleika á, að
unnt yrði að
draga svo úreút-
gjöldum ríkis-
ins, að ekki þyrfti að finna nýj-
an tekjustofn.
13% hækkun útsvara. *
Gunnar Thoroddsen fjármála-
ráðherra kvaðst ekki mundu fara
út í almennar umræður. Þó væri
mál út af fyrir sig, hvernig Fram
sóknarmenn, sem vildu telja sig
ábyrga í fjármálum, hugsuðu sér
að leysa fjárhagsmál þjóðarinn-
ar. Þeir gerðu allt í senn, heimt-
uðu stóraukið fé til framkvæmda
en legðu jafr.framt til að fella
hér niður 260 millj. kr. tekju-
stofn og auk þess stórlækka
tolla á landbúnaðarvélum og
heimilisvélum. Þetta kvað ráð-
herrann glæfraleikfimi, sem
hann vildi ekki taka þátt í.
En ástæðuna til þess að ráð-
herrann stóð upp kvað hann vera
þá að hann vildi benda á,
að hér ætti rikissjóður einn ekki
hlut að máli. 20% viðbótarsölu
skattsins rynnu til sveitarfélag
anna. Samþykkt breytingartil
ríkisstjórnarinnar, að ástæðu
laust væri að furða sig á tillögu-
flutningi Framsóknar. Þá kvað
hann alls ekki meininguna, að
blutur sveitarfélaganna skertist,
ef breytingartillögurnar yrðu
samlþykktar.
Björn Jónsson (K) kvaðst ekki
hafa gögn um áhrif söluskattsins
á afkomu sveitarfélaganna og
færi ráðherrann þar eflaust rétt
með. En hins vegar hefði
hafa ekki verið talin sýningar-
vara. Eva skýldi nekt sinni með
fíkjúblaði, og hjá frumstæðustu
þjóðflokkum er sjaldgæft að sjá
fullorðið fólk nakið með öllu.
Venjulega hefir það einhverjar
smápjötlur hangandi í mittis-
linda að aftan og framan, eða
stutt pils úr basttrefjum, til þess
að skýla nekt sinni. Til siðmennt
aðra manna verður að gera þá
kröfu, að þeir sé ekki aumari
að þessu leyti en hinir allra frum
stæðustu menn. Það orkaði því
á mig eins og hnefahögg að þurfa
að horfa á rúmbrölt þeirra Guð-
ríðar Faxen og Ragnars í kvik-
myndinni „79 á stöðinni" síðast-
liðinn föstudag. Engum, sem á
myndina horfir getur dulist það
að þar er verið að sýna samfarir
karls og konu þótt með nokkurri
yfirbreiðslu sé, og vanmagna
tilburði.
Sýningin á rúmbrölti ásthjú-
anna er óþörf, óviðeigandi, og
spillir stórlega dramatískum
áhrifum myndarinnar. Ég efast
ekki um að það hafi verið út-
lendir menn sem settu þetta sýn-
ingaratriði á svið, en ég harma
að íslenzkir leikarar skuli láta
hafa sig til slíkra skemmdar-
verka. Sérstaklega harma ég það,
að hin unga og glæsilega leikkona
Kristbjörg Kjeld skyldi láta hafa
sig til þessa leiks. Hún átti að
segja þvert nei við kröfunni, og
hefði vaxið af, þó að útlendir
menn vilji sýna slíkt er engin
ástæða fyrir íslenzkt listafólk að
gleypa við þeirri flugu. Vel hefði
mátt sýna þau ásthjúin í rúminu
hlið við hlið í sæluvímu, látandi
blítt hvort að öðru svo sem væri
að athöfn lokinni. Atriði þetta
virðist sett á svið til að leggja
áherzlu á það að Guðríður Faxen
sé Bretahóra? Ekki get ég fallizt
á það. Guðríður Faxen hefir eng
gleymst, að söluskatturinn hefur
ekki svo litla þýðingu fyrir gjöld in einkenni atvinnuskækju. Hún
sveitarfélaga.
'wW»» I
jééH
ÞINGMENN Austurlandskjör-
dæmis í neðri deild hafa lagt
fram þingsályktunartillögu á Al-
þingi um, að ríkisstjórninni verði
falið að reisa og reka tunnuverk-
smiðju á Austurlandi samkvæmt
heimild í lögum nr. 49 29. maí
1957, um Tunnuverksmiðjur rík-
isins.
Verzlun
opnur
I MORGUN opnaði Austurver
útibú að Háaleitisbraut 68 og er
þetta fyrsta verzlunin í Háaleitis
hverfinu. Þar verður verzlað
með alls kyns matvörur, kjöt og
fisk, mjólk og brauð, hreinlætis
vörur og annað, sem þarf til
heimilishalds.
Það eru ’ aðeins tæpir tveir
mánuðir síðan hafizt var handa
urn byggingu verzlunarhúsnæðis
þarna og má segja, að allt hafi
gengið þarna með miklum hraða.
Húsið er byggt til bráðabirgða á
þeim stað sem viðskiptamiðstöð-
in nýja á að rísa. Verður byrjað
á henni í vetur og er vænzt til
að hún verði tekin í notkun eftir
hláft annað til tvö ár.
Nýja verzlunin verður íbúum
í Háaleitishverfi til mkiils hag-
ræðis og leysir mikinn vanda
þeirra.
Framkvæmdastjóri Austurvers
er Sigurður Magnússon, kaupm.
er einmanna hugsjúk og ráðvilt
kona, sem lífið hefir leikið hart.
Hún þráir félagsskap, umönnun
og ást, leitar hennar hjá karl-
mönnum, og geldur fyrir með
líkama sínum. Viðbrögð hennar
er hún sér bíl Ragnars fyrir
utan húsdyr sínar, þá er hann
færði Bretanum viskýflöskuna,
sýna glöggt að hér er ekki um
atvinnuskækju að ræða heldur
konu, sem ann Ragnari hugást-
um, og má ekki til þess hugsa að
missa hann. Hún sér of seint, að
hún hefir leikið hættulegan leik
er hún hefir haft tvo menn í
takinu í einu. Hún hyggst bjarga
málinu, en Guðmundur rekur á
smiðshöggið með því að kalla
hana hóru upp í opið geðið á
Ragnari. Ef hann hefði ekki kast-
að fram þeim hvatvíslegu orðum
um einkamál annara mundi
konan hafa sigrað, bjargað lífi
elskhuga síns, og sinni eigin ham
ingju. Saga Indriða G. Þorsteins-
sonar „79 á stöðinni" er snilldar-
verk, saga um ofsafengna afbrýði
semi og meinleg örlög. Hún minn
ir mjög á aðra ágæta sögu um
sama efni, sögu Þóris Bergsson-
ar „Slys í Giljareitum“. í sögu
Þóris Bergssonar keppa tveir
íslendingar. í sögu Indriða ís-
lendingur og útlendingar. Bret-
inn er þar aðeins ómerkileg
aukapersóna, „og úr sögunni“
eins og stendur í Njálu.
Línur þessar eru ritaðar til
íhugunar fyrir kvikmyndaleik-
ara okkar í framtíðinni. Ég vona
að þeir megi bera gæfu til þess
að forðast smekkleysur og ómelta
eftiröpun útlenzkra.
Þó að mér hafi ekki geðjast
að umræddu atriði þakka ég samt
leikurunum fyrir ágætan leik, og
óska þeim góðs gengis í fram-
tíðinni. ,