Morgunblaðið - 25.01.1963, Page 13

Föstuda'gur 25. janúar 1963
MORCUIXBLAÐ IÐ
13
ÉIN A R Ásmundsson var
meðal stúdenta í lagadeild
þegar ég varð þar kennari
haustið 1932. Veitti ég hon-
um þegar ahygli sem einkar
geðfelldum ungum manni.
Hann var í hópi betri náms-
manna og þá þegar lagið að
setja mál sitt fram á skýran,
gagnorðan og greinargóðan
veg. Þessa eiginleika þrosk-
aði hann með sér í löngu og
margháttuðu blaðamanns-
starfi. Mér þótti því fengur
að því þegar hann varð sam-
tímis mér ritstjóri Morgun-
blaðsins haustið 1956. Því
starfi gegndi hann fram á
mitt ár 1959. Á meðan Einar.
gekk heill til skógar var
hann óvenju ánægjulegur
samstarfsmaður. Hann fylgd-
ist með atburðum líðandi
stundar af þeim lifandi áhuga,
sem góðum blaðamanni er
nauðsynlegur, hafði góðan
smekk fyrir uppsetningu
frétta og kunni að skrifa for-
ystugreinar af jafnaðargeði
og yfirsýn. Morgunblaðinu
var þessvegna mikil eftirsjá
í Einari, þegar hann varð að
láta af störfum, og sjálfur
mun ég ætíð minnast hans
sem mikilhæfs manns, er
missti heilsu og .lézt langt
fyrir aldur fram.
Bjarni Benediktsson.
Á FYRSTU árum Menntaskól-
ans á Akureyri, um 1930, voru
bekkir þar harla fámennir miðað
við það, sem síðar varð, en því
jBámenni fylgdu aftur enn nánari
innbyrðis kynni bekikjarbræðra
og skólabræðra en að líkinidum
hefðu annars orðið. Má raunar
segja, að með nemendum nálægra
bekkja, hvað þá bekkjarbræðra,
hafi þá tekizt sá kunningsskapur
og sú vinátta, sem mörgum end-
ist til æviloka. Við, sem þarna
eigum hlut að méli, viljum ó-
gjarnan kannast við, að aldurinn
sé að ráði farinn að færast yfir
okkur og þeir úr hópnum, sem
kvatt hafa þennan heim, hafa
sannarlega fallið fyrir aldur
fram.
Svo var með Einar Ásmunds-
son, hæstaréttarlögmann, Hr efnu-
götu 6 í Reykjavík, sem andaðist
úr hjartabilun í borgarsjúkrahús-
inu hér í Reykjavík, sunnudag-
inn 20. þ.m. og í dag er til mold-
ar borinn. Hann varð fimmtugur
á síðastliðnu vori.
Fæddur var hann 10. apríl 1912
á Hálsi í Fnjóskadal, og voru for
eldrar hans merkishjónin Anna
Pétursdóttir frá Vestdal við Seyð
isfjörð og séra Ásmundur Gísla-
son, prófatur í Suður-Þingeyjar-
prófastsdæmi, sem um áratuga
skeið sátu þetta víðkunna prest-
setur með miklum sóma. Það er
eigi á mínu færi að rekja ættir
þeirra, en mjög eru þær að góðu
kunnur um Þingeyjarþing, áHér-
aði austur og víðar, bæði utan-
lands og innan. Skal þess þó get-
ið, að Einar bar heiti hins nafn-
togaða afabróður síns í föðurætt,
Einars í Nesi í Höfðahverfi.
Þegar í æsku stóð hugur Einars
til mennta og mun hann eigi í því
efni hafa skort hvatningu og góð
an heimanbúnað úr föðurgarði.
Stúdentsprófi úr MA lauk hann
1931 og þá um haustið hóf hann
nám í lagadeild Háskóla íslands.
Embættisprófi í lögfræði lauk
hann 1935. Tók á því ári við
ritstjórn íslendings á Akureyri,
og hafði hana á hendi um nokk-
urt skeið ásamt málflutnings-
störfum þar nyrðra. Árið 1936
settist hann að í Reykjavík. Átti
hann þar heima jafnan síðan og
stundaði málflutningsstörf, blaða
mennsku og önnur ritstörf. Hæsta
réttarlögmaður varð hann árið
1941 og rak frá ársbyrjun 1942 til
dauðadags málflutningsskrifstofu
hér í borginni. Á árunum 1936—
1938 var hann blaðamaður við
Vísi, ritstjóri Frjálsrar verzlunar
1939—1943 og ritstjóri Morgun-
blaðsins 1956—1959. Auk mikils
fjölda blaðagreina um ýmis efni,
ritaði hann ferðabókina „Frá
Grænlandi til Rómar“, sem út
kom 1961 og bók um Þýzkaland,
Austurríki og Sviss, sem út kom
1960 í bókaflokki Menningarsjóðs
og Þjóðvinafélagins, Lönd og lýð
ir. Síðast en ekki sízt er að geta
ljóðabókarinnar „Fjúkandi lauf“,
sem Almenna bókafélagið gaf út
1961, og hlaut að verðleikum lof-
samlega dóma.
Svo sem sjá má af þessu yfir-
liti um ævi Einars, voru áhuga-
mál og viðfangsefni hans fjeiri og
margbreytilegri en almennt ger-
ist. Hann var í eðli sínu mjög
hneigður til skáldskapar — ljóða
gerðar — og var skáld gott, þótt
hann léti lítt yfir. Mun það mála
sannast, að ljóðabók hans hafði eigi
að geyma nema lítið eitt af ágæt-
um ljóðum hans, svo eigi séu
nefnd bráðsnjöll gamankvæði og
ljóðabréf til vina og kunningja
hér fyrr meir. Söngmaður var
hann ágætur og um langt árabil
félagl í karlakórnum Fóstbræðr-
um. Hafði hann hið mesta yndi
af sönglist og annarri hljómlist.
Mjög mikinn áhuga hafði hann á
sögu og menningu síðari alda,
einkum hér í álfu, og þá sérstak
lega bókmenntum og listum. Var
hann óþreytandi í að afla sér
bókakosts um þau efni, og hika
ég ekki við að staðhæfa að fáir
samtíðarmenn hér á landi hafi
haft víðtækari þekkingu í þeim
efnum og næmari bókmennta-
smekk en hann. Hafði hann og
fyrir löngu komið sér upp frá-
bærlega vönduðu bókasafni þó
eigi væriþaðmjög mikið að vöxt-
um. Var það löngum yndi hans
og eftirlæti að sökkva sér að af-
loknu dagsverki, niður í lestur
öndvegisrita um sögu, menningu
og listir Vesturlanda.
Eigi má skilja Orð mín svo, að
bókmennta- og listahneigð Ein-
ars hafi dregið úr atorku hans og
dugnaði í málflutningsstörfum
hans og blaðamennsku. Meðan
heilsanleyfði rak hann málflutn-
ingsskrifstofu sína af miklum
dugnaði, enda meðal færustu lög-
manna og eftirsóttustu, og viður
kenndur yar hann sem ötull og
smekkvís blaðamaður.
Hinn 19. júní 1937 kvæntist
Einar eftirlifandi konu sinni,
Sigurbjörgu Einarsdóttur, og
varð þeim þriggja mannvæn-
legra barna auðið, en'þau eru:
Sonurinn, Ásmundur, blaðamað-
ur, kvæntur Rögnu Þorsteins og
dæturnar, Anna Margrét, hjúkr-
unarnemi, og Hildur, 12 ára.
Með hinni ágætu konu sinni
og börnum á smekklegu og
menningarlegu heimili þeirra
átti hann hinni sönnu ham-
ingju að mæta.
Þegar ég nú að samferðar-
lokum lít yfir 35 ára óslitna
vináttu og ánægjulegar sam-
vistir við hinn látna gáfu- og
hæfileikamann og góðan dreng,
verður mér efst í huga marg-
þætt þakklæti fyrir liðna tíð.
Sú tíð kemur ekki aftur, en
minningin um mætan mann lif -
ir í huga okkar gömlu skóla-
bræðranna úr MA forðum og
allra annarra vina og vanda -
manna. Valdimar Stefánssor
Traustur hagur Ötvegsbankans
Aðstaðan gagnvart Seðlabankanum
um 97 millj. kr. betri en i árs-
byrjun 1962 — Fyrirhugað að setja
á stofn útibú í Keflavik
A FUNDI, sem forráðamenn
Útvegsbanka Islands áttu í
gær með fréttamönnum, var
m.a. gerð grein fyrir afkomu
bankans á sL ári, fyrirhug-
uðu útibúi í Keflavík og
starfsemi Fiskveiðasjóðs ís-
lans, sem er deild af bankan-
um.
Af skýrslum kemur í ljós,
að rekstur bankans hefur
gengið mjög vel að undan-
fömu og er inneign hans í
Seðlabankanum nú meiri en
nemur endurseldum víxlum.
Er þetta í fyrsta skipti um
langt árabil, sem afstaðan
gagnvart Seðlabankanum er
svo hagstæð.
Önnur viðskipti hafa farið
vaxandi, og m.a. má geta
þess, að bankinn hefur keypt
sem svarar 180 víxlum á dag,
hvern starfsdag ársins. Fer
hér á eftir nánara jrfirlit um
einstaka liði starfseminnar:
Afkoma bankans
Rekstur Útvegsbanka íslands
gekk vel á sl. ári, og er hagur
bankans mjög traustur.
Inneign bankans í Seðlabankan
um nam um áramót 113,6 millj.
kr. Þar af voru bundnar inn-
stæður 87,3 millj. kr. Er þetta
um 97 millj. kr. betri staða en
í ársbyrjun 1962 og betri staða
en bankinn hefur haft við Seðla
bankann um langt árabil. Afurða
víxlar, sem voru endurseldir í
Seðlabankanum um síðustu ára-
mót námu samtals um 106 millj.
króna, og er þetta í fyrsta sinn
um langt árabil, sem Útvegsbank
inn á hærri inneign í Seðlabank-
anum en nemur endurseldum víxl
um.
Eigið fé bankans er nú komið
yfir 100 milljónir króna, og eru
þá fasteignir, innbú og áhöld
ekki talið með í þeirri fjárhæð.
Sparisjóðsfé hjá Útvegsbank-
anum óx meira á sl. ári en nokkru
einni fyrr, eða um 122,8 millj.
kr., sem er 25,8% aukning á ár-
inu. Samanlögð innlán bankans,
þ. e. sparifé og veltiinnlán, nema
nú um 745 millj. kr., og nam
aukningin 21,5% á árinu. Til sam
anburðar má geta þess, að fyrir
5 árum námu heildarinnlán bank
ans 366 millj. kr., og hafa þau
því meira en tvöfaldast á þessum
árum.
Velta bankans jókst mjög á
árinu. Varð hún nær 47 milljarð
ar yfir árið og 7,2 milljörðum
meiri en árið 1961.
Daglegum afgreiðslum í bank-
anum fer mjög fjölgandi ár frá
4ri. Til dæmis má geta þess, að
tala keyptra víxla í aðalbankan-
um í Reykjavík varð á síðasta
ári yfir 54 þúsund eða sem svar
ar að meðaltali um 180 víxla á
hverjum degi, sem bankinn er op
inn. f þessari tölu eru þó ekki
talin með lán til sjávarútvegs,
enda eru þau að verulegu leyti
ekki veitt í víxilformi nú orðið.
Mun tala keyptra víxla í Útvegs
bankanum vera hærri en í
nokkrum öðrum banka hérlendis.
145 manns starfa nú í aðal-
bankanum í Reykjavík.
Ekki er ennþá búið að ganga
endanlega frá reikningsuppgjöri
bankans í heild. Tekur slrkt allt
af nokkrar vikur frá áramótum,
einkum vegna mikilla erlendra
viðskipta. Óhætt mun þó að full
yrða, að rekstursafkoma bankans
hafi orðið mjög góð á árinu.
Útibú í Keflavík.
Það hefir alllengi verið ' hug
un, að Útvegsbankinn opnaoi úti-
bú í Keflavík.
Árið 1954 heimilaði bankaráðið
bankastjórum að festa kaup á lóð
í Keflavík undir væntanlegt úti-
bú. Árið 1955 var svo keypt mjög
góð lóð á einum bezta stað í
bænum, á horni Hafnargötu og
Vatnsnesvegar.
Af ýmsum ástæðum varð drátt
ur á frekari aðgerðum. Hins veg
ar hafa bæði bæjaryfirvöldin í
Keflavík og margir viðskipta-
menn bankans þar, einkum út-
vegsmenn, látið í ljós óskir um,
að Útvegsbankinn opnaði þar úti-
bú.
Nú he'fir bankaráðið samþykkt
að hefja rekstur útibús í Kefla-
vík. Verður það fyrst í stað í
leiguhúsnæði og hefir verið gerð
ur leigusamningur, fyrst í stað
til 5 ára, um hluta af fyrstu hæð
og kjallara í húseigninni Tjarn-
argata 3. Húsnæðið er laust til af
nota og verður nú hafizt handa
um innréttingar og breytingar,
sem gera þarf — en starfsemin
hafin að því loknu.
Útvegsbankinn á marga við-
skiptavini í Keflavík og nágrenni
— eins og að líkum lætur — svo
mikill útvegur sem er í Keflavík
og í verstöðvunum á Reykjanesi.
Um 50 milljónir króna af fé
bankans er nú þegar í allskyns
útlánum á því svæði, sem úti-
búið mundi taka til.
Það er von bankans, að rekst-
ur hins nýja útibús geti orðið til
mikils hagræðis fyrir atvinnu-
rekendur og almenning á Suður-
nesjum, en öll almenn banka-
starfsemi mun fram fara í úti-
búinu, þar á meðal gjaldeyris-
viðskipti.
Ef rekstur útibúsins gefst vel
yrði væntanlega hafizt handa
um bankabyggingu á lóð bank-
ans í Keflavík.
Fiskiveiðasjóður íslands.
Fiskveiðasjóður íslands er sér-
stök deild í Útvegsbankanum
með aðskildum fjárhag og bók-
haldi, og hefir verið svo frá byrj
un 1931. Sjóðurinn er þó mun
eldri, stofnaður með lögum 10.
nóvember 1905.
Tilgangur sjóðsins er að styðja
sjávarútveg Islendinga, einkum
bátaútveginn, með hagkvæmum
stofnlánum.
Starfsemi sjóðsins hefur farið
mjög vaxandi hin síðari ár og
hafa útlán numið samtals:
í árslok 1950 25 millj. kr.
- — 1955 80 — —
- — 1960 376 — —
- — 1961 482 — —
- — 1962 544 — —
Eigið fé sjóðsins (sem auðvit-
að er í útlánum) er nú 327 millj.
kr. þar af hefur ríkissjóður lagt
fram tæp 12% en að öðru leyti
er höfuðstóll sjóðsins byggður
upp með hluta af útflutnings-
gjaldi af sjávarafurðum.
Því miður vantar mikið á að
Fiskveiðasjóður geti veitt báta-
útveginum og öðrum þeim fram-
kvæmdum, sem honum eru tengd
ar, nægjanleg stofnlán.
Verður sýnilega vöntun fjár
til aukningar smiði stærri fiski-
skipa innanlands, svo og til ýmiss
konar vinnslustöðva, fasteigna
og fyrirtækja, sem aðkallandi er
fyrir útveginn að komið verði
upp.
Níu rithöfundor
lesu úr verk-
um sínum
RITHÖFUNDAFÉLAG Islands
efnir til upplestrarfundar summ
daginn 27. þ.m. kl. 3 eftir hádegi
í veitingahúsinu Glaumbæ.
Eftirtaldir höfundar lesa upp
úr verkum sínum: Ari Jóseís-
son, Baldur Óskarsson, Geir
Kristjánsson, Jón úr Vör, Ragn-
heiður Jónsdóttir, Sigríður Eiri-
arsdóttir, Sigurður A. Magnús-
son, Sveinbjörn Beinteinsson,
Þórbergur Þórðarson.
í ráði er að efna til fleiri
slíkra upplestrarfunda síðar í
vetur.