Morgunblaðið - 19.04.1963, Blaðsíða 20

20
MORGVNBLAÐIÐ
Föstudagur 19. apríl 1963
DUNKERLEYS
— Ja, nú gengur yfir mig!
sagði Elsie. — En vitanlega var
'það unga fólkið af þessum fjöl-
skyldum, Dunkerley og Satter-
field, sem við hittum aldrei eftir
það. Það hvarf auðvitað i allar
éttir — allskonar skóla og þess
háttar. En eftir á að hyggja, þá
held ég, að ég hafi einu sinni
hitt ungfrú Satterfield.
Þær voru nú komnar að
Marmaraboganum og gengu inn
í garðinn.
— Hún hafði komið úr skól-
anum, til þess að taka þátt í
einum þessara opinberu hádegis-
verða. Það var þegar blaðið varð
árs gamalt.
Allt í einu þagnaði hún Og
stanzaði í sömu sporum og
Hesba sá, að hún skalf. Hún tók
1 arminn á Elsie og leiddi hana
að bekk. Þær settust niður og
horfðu út í Park L,ane, með allt
myrkrið í -garðinum að baki sér,
en fyrir framan þær voru vetrar
nakin trén, götuljósin og legu-
vagnarnir, sem brokkuðu fram
hjá. Hesba lagði arminn um lags-
honu sína, skjálfandi.
— Afsakaðu, sagði Elsie. —
Mikill bjáni hlýtur þú að halda,
að ég sé.
— Alls ekki, svaraði Hesba.
— Annað eins dettur mér ekki
f hug. Hún var gripin með-
aumkun með þessari stúlku, sem
átti sýnilega við svo marga
drauga að stríða. Hugsa sér þau
saman, haha og Alec, taugaveikl-
uð eins og fælnir Iþestar og næm
fyrir hverri hönd, sem reyndi að
róa þau, en svo mjög þurfandi
fyrir lækningu.
— Þetta kom yfir mig allt í
einu, sagði Elsie. — Ég gekk
beint á það, án þess að hugsa
mig um. Það var sama daginn
og ég sá ungfrú Satterfield, sem
þetta skeði. Hún hélt upp bækl-
uðu hendinni, en lét hana svo
falla aftur í kjöltu sína. — Ung-
frú Satterfield var bara krakki
þá. Ég sé hana fyrir mér núna.
Bún var uppábúin. Auðvitað var
hún þá þegar orðin rík.
— Já, sagði Hesba, lágt. — Ég
get ímyndað mér það. Hún
mundi nú, að hún var sjálf jafn-
gömul Grace. Og þarna var
Grace skrautbúin og þegar orð-
in rik. Þetta hefur víst verið
um það leyti, sem pabbi dó, hugs-
aði hún, og séra Vereker var far-
ínn og ég átti heima í þakskons-
unni hjá ungfrú Price. Það var
á tímanum, þegar öll árin í
undirdjúpunum voru enn fram
undan — þessi langi myrkur-
tími, sem virtist engan enda hafa.
Allt í einu sagði Elsie: — Ég var
þá trúlofuð, en enginn vissi af
því nema hann séra Burnside,
sem ég nefndi áðan við þig. Ungi
maðurinn var aðstoðarprestur-
inn hans. Jafrtvel Alec vissi ekki
um það. Jæja, Alec var hálf-
kenndur þetta kvöld. Hann
komst í eitthvert rifrildi við
þennan unga mann. Hann var
með hníf í hendinni og ég reyndi
að ganga á milli þeirra..og..
þannig gerðist það.
— Já, en þetta var á þeim
tíma, sem hr. Chrystal var hjá
séra Burnside? Ég hef heyrt
Grace tala um það.
Elsie svaraði þessu ekki strax,
heldur gerði dálitla þögn. Svo
sagði hún: — En þú skalt ekki
halda, að ég sé neitt að hugsa
um hanri lengur. Hún stóð upp
og Hesba líka, og þær gengu af
stað — það er ekki einu sinni
um neina fyrirgefningu að ræða,
sagði Elsie — heldur er það bara
eins og hann hefði aldrei verið
til. Ef um fyrirgefningu væri að
ræða, yrði hún á hvoruga hlið-
inr. neitt smáræði. Hún var aftur
farin að brosa, þegar hún bætti
við: — Nei, þú mátt ekki fara
að hugsa þér mig eins og ein-
hverja táldregna konu.
Ekki var frekar minnzt á Alec,
fyrr en þær voru komnar heim
og höfðu lokið kvöldverði. Það
logaði glatt á arninum og dreg-
ið var fyrir gluggana, og Hesbu
fannst Elsie með rauðu lokkana
glitrandi í gasljósinu, einhver
fegursta kona, sem hún hefði
séð. Og nú var hún meira að
segja róleg og laus við þennan
venjulega ofsa, sem einkenndi
þau systkini. Hún gat nú talað
rólega um erindi sitt hingað.
— Ég var orðin svo hrædd um
Alec, sagði hún, — rétt eins og
hann væri krakki, sem ég bæri
ábyrgð á. Ég veit, að það er
heimskulegt, því að hann er
manna vísastur til að geta gætt
sín sjálfur. Veiztu nokkuð, hvar
hann er?
- Nei. Ég kom í skrifstofuna
hjá Dunkerleys í gær. Áður en
Alec fór til Dickons, hafði hann
stefnt mér þangað til að tala
við manninn, sem á að teikna
myndirnar í bókina rrtína, nýju.
Þegar ég svo kom þangað, var
teiknarinn þar en Alec ekki. En
þar var maður, sem sagði, að sir
'Daniel hefði sagt sér að sjá um
blaðið, þangað til hr. Dillworth
kæmi aftur. Ég spurði hann, hve-
nær það yrði og hann sagðist
ekki vita það, en sagði, að sér
hefði skilizt, að hr. Dillworth
hefði farið í langt frí. Mér
fannst þetta alltsaman hálf-ein-
kennilegt.
Elsie hló órólega. — Jæja, ein-
hver verður að borga húsaleig-
una þar sem við búum, og það
verð ekki óg, sem geri það.
7.
Langa stund hélt Alec áfram
að ganga, töfraður af fegurð
næturinnar. í hans augum voru
trén tré. Jafnvel þótt þau hefðu
verið laufguð, hefði hann varla
þekkt eik frá álmi eða beyki, og
nú er þau voru líkust skugga-
teikningum á hvítu blaði næt-
urinnar, voru þau svo skemmti-
lega nafnlaus. Þessvegna var
þessi ganga hans svo skemmti-
leg — það var eins og allt væri
nýtt fyrir augum hans. En brátt
breyttist hrifnipgin í skelfingu.
Vegurinn, sem hafði fyrst verið
á fótinn, síðan á jafnsléttu, tók
nú að halla undan fæti, þiður í
skógivaxinn dal. Þar var dimmt,
niður að líta. En er hann hafði
gengið nokkra stund, þóttist
hann heyra eins og árnið, og
brátt kom harm að brú, yfir ána
í dalbotninum.
Har^n jafnaði sig af hræðsl-
unni, sem hafði gripið hann, er
'hgnn hallaði sér á stein-
handriðið og horfði niður í vatn-
ið, sem rann yfir steinana. Þarna
var loksins eitthvert lífsmark.
Það róaði hann og veitti honum
frið. Hann langaði ekkert til að
fara lengra, en enda þótt hér
væri ekki líkt því eins kalt og
uppi á hæðinni, var það samt of
kalt og hann bjóst til að leggja
á brekkuna hinumegin.
En þá snarstanzaði hann við
að heyra hátt og mjótt vein, sem
fékk honum hrolls. Enda þótt
hann væri borgarbúi í húð og
hár, vissi hann samstundis, hvað
þetta var. Hann gat hugsað sér
litla dýrið lenda í stálkjafti
gildrunnar, sem braut í þvf bein
in. Og um leið var skógurinn, í
ímyndún hans, orðinn fullur af
skelfingum, sem lögðust á varn-
arlaus dýr....
Eiginlega skynjaði hann fyrst
nú, hve bilaður hann var orðinn
á taugum. Hann hafði verið
hreykinn með sjálfum sér, af að
hafa rekið deilu sína við Dan
með fullkominni stillingu og
rökfestu, en undir allri þessari
stillingu höfðu taugarnar verið
í fullkomnu uppnámi. Og nú
óróaði þetta hann enn mejra,
vegna þess að áður hafði hann
haft hemil á því. Ef hann hefði
sleppt sér, hefði hann gusað úr
sér þessari samansöfnuðu gremju
eins og eldfjall, eins og hann
hafði svo oft gert áður, og Dan
hefði líka þotið upp, og nú
mundu þeir vera í þann veginn
að ganga að morgunverðarborð-
inu, til að sleikja hvor úr öðrum
vonzkuna. En í þetta sinn hafði
niðurbælda reiðin komið honum
út úr húsinu, og enn sauð hún
niðri í honum, og nú í samruna
við hugsunina um líf og dauða,
sem hafði setzt að honum í skóg-
inum. Hann tók að líta á sjálfan
sig sem dauðadæmt og ósjálf-
bjarga fórnardýr, sem hefði lent
í gildrunni hjá Dunkerley-út-
gáfunni. Nú, en var hann ekki
einmitt sloppinn? Hafði hann
ekki rifið upp kjaftinn á gildr-
unni og flýtt sér út í frelsið?
Hann öslaði hægt og hægt upp
brekkuna, og nú hafði hann
skugga trjánna, út í hreint og
bjart tunglskinið. Hér voru eng-
ar girðingar. Hann var staddur
á lítilli heiði og gat séð lan,gt
til beggja handa. Hann stóð
kyrr og horfði á þetta mána-
landslag, og síðar vissi hann, að
hann mundi aldrei gleyma þess-
ari stundu, þar sem hann stóð,
augliti til auglitis við sjálfan sig
í þessari þögn í brakandi kuld-
anum. Hann vissi, að, hann
myndi gera svo lítið úr sjálfum
sér að fara að skríða til baka.
Vafalaust með ögrandi svip og
mannborlegur, en skammarlegt
yrði það nú, engu að síður. Hann
hafði orðið sér til skammar með
mannalátum, sem hann gat ekki
staðið við. Hann sá sjálfan sig
það sem hann var: mann, sem
var haldinn metorðagirnd, sem
var, nánar að gáð, ÖU í skýjun-
um. „En ég er nú samt rithöf-
undur“. í tíu ár var það þessi
setning, sem hann hafði hreytt
framan í Dan Dunkerley, Theo
Chrystal og hvern, sem heyra
vildi. Hann mundi eftir tíu ára
gömlu atviki, þegar þeir Chryst-
al stóðu uppi á hæð nokkurri
Derbyshire og hanh hafði
hreytt þessari gömlu ögrun sinni
framan í Chrystal. — Nú, jæja,
hafði Theo svarað. — Margir
höfundar hafa nú orðið að hafa
ofan af fyrir sér með annarlegri
vinnu, meðan þeir voru að bíða
eftir frægðinni. Það hindrar þig
— Ég er ekki ein. Yngri bróðir minn er með mér.
víst ekkert í því að skrifa, eða
hvað.
Þar sem hann nú stóð úti á
veginum, gat hann heyrt kalt
og rólegt tal unga prestsins og
ákaft svar sjálfs sín, og hann
varð að játa, við rólega yfirveg-
un, að Chrystal hefði haft á réttu
að standa. Fjölmörg nöfn komu
fram í huga hans — nöfn manna,
sem höfðu, þrátt fyrir sárustu
fátækt og hverskyns erfiðleika,
sagt það sama og hann, að þeir
væru rithöfundar, en bara staðið
við það — sem hann hafði ekki
gert.
Hann gekk áfram, iskaldur á
sál og líkama. Alltaf mundi hann
hugsa um þessa litlu heiði sem
Gethemanegarð sinn. Nú hugs-
aði hann ekki um annað en
finna hlýju og hvíld. Allt í einu
kom hann að kofa, sem var skil-
inn frá veginum af ofurlítilli
garðholu. í horninu á garðinum
var skúr. Hann læddist þangað
á tánum og tók í hurðina. Hún
var ólæst og hann fór inn og
lokaði á eftir sér. Hann kveikti
á eldspýtu og sá, að þarna var
allt fullt af snörum og gildrum,
en í einu horninu var hrúga af
pokum. Hann var nú farinn að
skjálfa, og nötraði allur frá
hvirfli til ilja, án þess að geta
nokkuð við það ráðið; bæði af
kuldanum og geðshræringunni,
sem hann hafði verið í. Hann
breiddi út pokana, hafði suma
undir sér og aðra ofan á. Hálf-
sofandi, ásetti hann sér að vera
á fótum og verða farinn leiðar
sinnar við fyrstu birtingu. Hann
fékk svima yfir höfuðið og missti
meðvitundina, án þess að það
væri raunverulega svefn, og var
sér þess hálft í hvoru meðvit-
andi, að hann væri umkringdur
snörum og gildrum.
8.
I kofanum svaf frú Rigby
fram eftir. Niðri þurfti að
kveikja upp eld og taka til morg
unverð. En rúmfötin voru hlý,
eftir nóttina, og hún hikaði við
að fara á fætur í allan kuldann.
Gegnum hrímaða rúðuna gat hún
séð til sólarinnar, sem glóði að
vísu en hitaði ekki neitt. Það
var gott, að maðurinn hennar
skyldi ekki vera heima og betra
þó, að hann skyldi verða það,
vikuna á enda. Hann hafði farið
í jarðarför föður síns í Cocker-
mouth, og það var langt þangað,
KALLI KUREKI
Teiknari; Fred Harman

f —- Martin lögreglustjóri. Guði sé
lof að þér Jcomið.
— Þetta er allt í lagi, lögreglustjórL
Skjótið ekki. Þetta er ekki hann.
Þú varst heppinn að geta fleygt
þér. Hvers vegna ert þú í fötunum
hans og hvar er hann?
sem betur fór. Hún óskaði, að
hann ætti tíu feður norður í
Lapplandi, Oig að þeir gætu dáið,
hver á fætur öðrum með hæfi-
legum millibilum. Hún hreiðr-
aði sig betur í rúminu.
SHtlívarpiö
8.00
12.00
13.15
13.25
15.00
17.40
18.00
18.30
20.00
20.25
20.45
21.15
21.30
22.00
22.10
22.40
23.15
Föstudagur 19. apríl
Morgunútvarp.
Hádegisútvarp.
Lesin dagskrá næstu viku.
„Við vinnuna": Tónleikar.
Síðdegisútvarp.
Framburðarkennsla 1 esper-
anto og spænsku.
„Þeir gerðu garðinn frægan":
Guðmundur M. Þorláksson
talar um Þorstein Erlingsson
Þingfréttir.
Erindi: Trúarbrögð og trúar-
hugmyndir í ljósi nýrra við-
horfa á 20. öld: II. Helgitákn
og hlutverk þeirra (Guðmund
ur Sveinsson skólastjóri).
Beethoven: Píanósónata nr 31
í As-dúr, op. 110 —Solomon
leikur.
f ljóði — þáttur I umsjá Bald
urs Pálmasonar; Jóhanna
Norðfjörð les ljóð eftir ,Guð-
finnu frá Hömrum og Baldvin
Halldórsson ljóð eftir Guð-
mund Frímann.
fslenzk tónlist: „Brotaspil"
eftir Jón Nordal. —Sinfóníu
hljómsveit íslands leikur.
Jindrich Rohan stjórnar.
Útvarpssagan: „íslenzkur að-
all“ eftir Þórberg Þórðarson;
XXXI. (Höfundur les).
Fréttir og veðurfregnir.
Efst á baugi (Tómas Karls-
son og Björgvin Guðmunds-
son).
Á síðkvöldi: Létt-klassísk tón
list: a) Nicolai Gedda syng-
ur með KFUM-kórnum í
Stokkhólmi. Lidstam stjórnar
b) Saint-Saens: „Karneval-
dýranna" — Sinfóníuhljóm-
sveit rúásneska útvarpsins
leikur. Einleikari: Emil Gil-
els, Jakov Zak og Daniel
Sjafran. — Stj.: K. Elias-
berg.
Dagskrárlok.
Laugardagur 20. apríl
8.00 Morgunútvarp.
12.00 Hádegisútvarp.
13.00 Óskalög sjúklinga (Ragnheið-
ur Ásta Pétursdóttir).
14.40 Vikan framundan: Kynning á
dagskrárefni útvarpsins.
15.00 Fréttir. — Laugardagslögin.
1.30 Veðurfregnir. — Danskennsla
(Heiðar Ástvaldsson).
17.00 Fréttir. — Þetta vil ég heyra
Axel Guðmundsson fulltrúi
velur sér hljómplötur.
18.00 Útvarpssaga barnanna: „Böm
in 1 Fögruhlíð" eftir Halvor
Floden; X. (Sigurður Gunn-
arsson).
18.30 Tómstundaþáttur bama og
unglinga (Jón Pálsson).
19.00 Tilkynningar.
20.00 Lög úr söngleiknum „Maritza
greifafrú" eftir Emmerich
Kálmán. Einsöngvarar: Sari
Barbas, Rupert Glawitsch,
Rudolf Schock o.fl. ásamt
kór og Sinfóníuhljómsveit
Berlínar. Stjórnandi: Frank
Fox.
20.30 Leikrit: „Óvænt ákæra" eftir
Bernard Merivale. Þýðandi:
Hjörtur Halldórsson. Leik-
stjóri: Þorsteinn Ö. Stephens
en.
22.00 Fréttir og veðurfregnir.
22.10 Danslög.
24.00 Dagskrárlok.