Morgunblaðið - 20.04.1963, Blaðsíða 11

npríl !f>63
MORCVTSBL 4Ð1Ð
11
TÓNLEIKAR
BJÖRN Ólafsson, Jósef Felz-
mann, Jón Sen og Einar Vigfús-
Eon léku tvo strengjakvartetta á
tónleikum Kammermúsíkklúbbs
ins í samkomusal Melaskóla fyr-
ir nokkru. Kvartett í D-dúr (K.
499) eftir Mozart og kvartett í
c-moll, op. 18 nr. 4, eftir Beet-
hoven.
Mörg tónskáld hafa samið
beztu verk sín og þau, sem mest-
ar músíkalskar kröfur gera, fyr-
ir strengjakvartett. Enda er góð
■ur kvartett að mörgu leyti full-
komnasta tæki til tónlistarflutn-
ings, sem til er. Hánn hefir að
sjálfsögðu hvorki hljómmagn né
ldtauðgi hljómsveitarinnar. En í
Etaðinn verður krafizt af honum
stórum meiri nákvæmni um tón-
myndun og hljóðfall, nærfærn-
ari greiningar (fraseringar), fín-
gerðari blæbrigða. Er þá raunar
fátt eitt talið og aðeins það,
sem liggur næstum í augum
uppi. í>ær kröfur, sem kvartett-
inn gerir til þátttakenda sinna,
eru heldur ekki litlar. Að sjálf-
sögðu verður hver þeirra að hafa
fullt vald á hljóðfæri sínu. Það
eitt hrekkur þó skammt. Sam-
stillingin er aðalatriðið, ekki
einungis ytri heldur og innri
samstilling, sem aðeins fæst með
stöðugu, nánu, löngu og ströngu
samstarfi, þar sem allir leggja
*l!t af mörkum og tillitið til
meðspilaranna er leiðarstjarnan.
Siíkt samstarf er naumast til
á nokkru sviði mannlegs lífs
nema í tónlist.
Af þessu má vera Ijóst, að
strengjakvartett verður ekki
,hóað saman“ með stuttum fyrir-
vara, þegar þurfa þykir, og kom
það greinilega í ljós á þeim tón-
leikum, sem eru tilefni þessara
orða. í bili virðast ekki vera hér
fyrir hendi skilyrði til að halda
uppi föstum kvartett, og er það
ekki vanzalaust, svo mikil
gróska sem er í íslenzku tón-
listarlífi að öðru leyti. En þá
er að skapa þau skilyrði.
Kammermúsíkklúbburinn hef-
ir á undanförnum árum haldið
uppi merkilegu starfi, að mörgu
leyti við erfiðar aðstæður og án
þess að láta berja fyrir sér
bumbur, svo að teljandi sé. Von-
andi á starfsemi hans eftir að
eflast á næstu árum, og munu
ýmsir vilja styðja að því, að svo
megi verða. Eastur strengjakvart
ett er höfuðskilyrði fyrir kamm-
ermúsíkflutningi. Klúbburinn
ætti því að setja sér það mark,
að koma sem fyrst á fót slíkum
kvartett og skapa honum starfs-
skilyrði. Að óreyndu máli tel ég
víst, að samkomulag gæti náðst
við aðra aðila um stuðning og
samstanf í þessu mikilvæga máli.
Jón Þórarinsson.
Somsöngur Polyíónkórsins
PÓLÝFÓNKÓRINN, undir stjóm
Ingólfs Guðbrandssonar, hélt sam
söng í Gamla bíói sl. þriðjudags-
kvöld. Efnisskráin var að venju
mjög vönduð og skipuleg, en hins
vegar óvenju fjölbreytt. Um það
bil helmingur hennar var helgað
ur tónsmíðum frá síðari hluta
sextándu aldar og byrjun hinnar
seytjándu, hinn helmingurinn
skiptist í tvo flokka, og vóru
í hinum fyrri sex körlög eftir
Paul Hindemith ásamt lagi eftir
Þorkel Sigurbjörnsson, en í hin
um siðari fimm negrasálmar úr
óratóríunni „A Child of Our
Time“ eftir enska tónskáldið
Michel Tippett. Er það í sam-
ræmi við stefnu kórsins, að flytja
annars vegar gamla tónlist en
hinsvegar verk samtímamanna.
Fer vel á þessu, enda er hér mik
ill óplægður akur tónbókmennta,
sem sjaldan heyrast, en fengur
er að fá að kynnast, og em sum
af gömlu verkunum ekki síður
forvitnileg en hin nýrri. Þegar af
þessum sökum hefir Pólýfónkór-
inn merkilega sérstöðu í íslenzku
tónlistarlífi.
Söngur kórsins er enn sem fyrr
vel æfður og áferðarfagur en
helzt til blæbrigðalítill. Munur-
inn á því, hvort sungið er „Góðan
dag, hjartað mitt“ eða „ . . svolgr
eðu bjórinn, unz glasið er tæmt“,
er hverfandi lítill. Harðast urðu
úti að þessu leyti lögiri frá lö
og 17. öld, sem einmitt þurfa á
því að halda, að undirstrikuð séu
þau fíngerðu blæbrigði, sem í
þeim búa, ef þau eiga að ná eyr-
um almennings nú á dögum. Af
Bömu ástæðum urðu lögin eftir
Paul Hindermith svipminni en
efni standa til. Þetta hlýtur að
skrifast á reikning söngstjórans
og liggur, að ég hygg, jöfnum
höndum í þeirri einhliða söngað
ferð, sem hann hefir tamið kórn
um, og í söngstjómaraðferð hans
sjálfs. Eilítið léttara taumhald
ennarsvegar, ákveðnara taktslag
hinsvegar mundi fara langt með
eð aflétta því mistri, sem oftast
hvílir yfir söng þessa stórvel
þjálfaða kórs. Þetta má ráða með
el annars af meðferðinni á negra
eálmum Tippetts, en þar komu
fram tilþrif, sem ekki síður áttu
rétt á sér í sumum hinna fyrri við
fangsefna og hefðu þar þjónað
fullt eins verðugum tilgangi. 1
negrasálmunum komu fram fjór
ir einsöngvarar, tveir úr kórnum,
þau Guðfinna D. Ólafsdóttir og
Halldór Vilhelmsson, og tveir að
fengnir, Svala Nielsen og Sig-
urður Bjömsson. Gerðu þau öll
góð skil hlutverlfum sínum.
Lag Þorkels Sigurbjömssonar,
„Hvískur“; samið á þessu ári, mun
að sumu leyti hafa verið vanda-
samasta verkefnið á þessum tón-
leikum og mundi vera ströng próf
raun fyrir hvaða kór sem væri.
Eftir því, sem heyrt varð án fyrri
kynna af laginu, stóðst Pólýfón-
kórinn þá raun með prýði.
Jón Þórarinsson.
Kvennakór
S.V.F.Í. og
Karlakór
Keflavíkur
ÞESSIR tveir kórar, sem báðir
starfa undir stjórn Herberts
Hriberscheks Ágústssonar, efndu
til sameiginlegra tónleika í
Gamla Bíói í Reykjavík í síð-
ustu viku. Flutt voru atriði úr
óperum og óperettum eftir Web-
er, Nicolai, Puccini, Donizetti,
Lehár og Johan Strauss. Til að-
stoðar kórunum voru ekki færri
en sjö einsöngvarar: Eygló
Viktorsdóttir, Þórunn Ólafsdótt-
ir, Vincenzo M. Memetz, Erling-
ur Vigfússon, Haukur Þórðar-
son, Hjálmar Kjartansson og
Böðvar Pálsson. Ásgeir Bein-
teinsson aðstoðaði með undirleik
á píanó.
Kórarnir eru í góðri æfingu,
og leynir sér ekki, að vel og
dyggilega hefir verið unnið, bæði
af söngfólki og söngstjóra. Sam-
tök og samstilling kóranna mega
heita með ágætum, þegar tillit
er tekið til augljósra vand-
kvæða á samæfingum, og munu
þeir báðir vera í hraðri fram-
för. Víða gætti skemmtilegra til-
þrifa í söng þeirra.
Annars hvíldi þungi þessara
tónleika mjög á einsöngvurum,
sem hér fengu ágæta æfingu
undir önnui' og veigameiri verk-
Leikfélag Akraness:
Gildran
Höfundur Robert Thomas
Leikstj. Höskuldur Skagfjörð
LEIKRIT það sem Leikfélag
Akranes tekur til meðferðar að
þessu sinnni er sakamálaleikritið
„Gildran“ eftir Robert Thomas.
Leikrit þetta er mjög vel sam-
ið leikrænt og listrænt, og er
stígandinn góður. Spenna mynd-
ast strax. magnast og blandast
óvissunni, og helzt það vel í
hendur allt til loka. Heldur verk
þetta áhorfandanum svo sannar-
lega við efnið og hugmyndaflug
hans fær lausan tauminn.
Það er annars ótrúlegt að þetta
skuli vera fyrsta verk höfund-
ar, og er ekki ofsögum sagt að
þetta sé eitt snjallasta og mest
spennandi sakamálaleikrit er
samið hefur verið á seinni árum.
Og engan skal undra þótt það
fari nú eins og eldur í sinu um
öll Norðurlönd og víðar. Hér-
lendis hefur það m.a. verið sýnt
í Kópavogi, á Húsavik og á
Ólafsfirði, 'en á síðast nefnda
staðnum var Höskuldur Skag-
fjörð leikstjóri, og harin setuir
það einnig á svið hér. Hvert og
eitt hlutverk í þessum leik er
þrauthugsað og mjög vel skrifað,
og þarf því að vera valinn mað-
ur á hverjum stað, enda gerir
hvert hlutverk miklar kröfur.
Hlutverkin eru fá, og gerir það
sitt til að samspil leikaranna
þarf að vera enn nánara og
markvissara. Um val í hlutverk
má deila hér, eins og því miður
alltof oft hjá L.A. en í heild hef-
ur þó allvel til tekist. Hlutur
leikstjórans, Hösikuldar Skag-
fjörð, er stór. Heildarsvipur
leiksins er góður og staðsetning-
ágætar, þó er ég ekki alls kost-
ar ánæ-gður á stundum með þær
hjá Daníel Corban og lögreglu-
foringjanum. Sama máli gegnir
um gerfi lögregluforingjans. En
lieikstjóranum hefur tekist að
laða fram það bezta í fari hvers
leikara a.m.k. hefur undirritað-
ur ekki séð þá leika betur áður.
Verk hans eru unnin með hægð,
liðlega, en þó ákveðið og útkom-
an er góð. Andi hans svífur aLis
staðar yfir vötnunuim. Hann hef
ur einnig annast andlitsförðun
og er hún yfirleitt prýðileg.
Daníel Williamsson frá Ólafs-
firðd leikur aða-ihlutverk leiks-
ins sem „gestur“ en s.l. ár lék
hann þetta sama hlutverk með
sínu félagi. Er skemmst frá því
að segja, að leikur hans er með
stórágætum í hinu mjög svo
erfiða hlutverki Daniels Corbans.
Beztur finns-t mér hann í eintöd-
unum og í mestu æðisköstun-
um Þó er hann full unglegur og
hreyfingar hans dálítið óeðlilegar
stundum.
Lögregluforinginn í meðhöndl-
an Júlíusar Kolbeins vantaði
meiri respekt. Leikari-nn er full
ungur og hefur útlitið á rnóti
sér, svo og gerfið. En það er
sbígandi í leik hans, og sterkast-
ur er -hann þegar mest á reynir.
Rödd hans er góð og framburð-
efni, þeir af þeim, sem lítt eru
reyndir áður. Skiluðu þeir hlut-
verkum sínum yfirleitt mjög vel,
og er líklegt, að einhverjir úr
þessum hópi eigi eftir að láta
méira að sér kveða, er fram líða
stundir.
Um verkefnaval af þessu tagi
orkar jafnan tvímælis. Þó verð-
ur ekki annað sagt, en að fyrri
hluti efnisskrárinnar — óperu-
atriðin — hafi sómt sér allvel.
En „útdráttur“ úr óperettum
með píanóundirleik, án leik-
sviðs og búninga, er naumast
tónleikaefni. Þess vegna varð
efnisskráin í heild heldur „nið-
urmjó", og hefðu tónleikarnir
vafalaust orðið svipmeiri og eft-
irminnilegri, ef öðru vísi hefði
verið á haldið.
Jón Þórarinsson.
HIÐ vinsæla barnaleikrit
Þjóðlcikhússins Dýrin í
Hálsaskógi hefur nú verið
sýnt 38 sinnum við mjög góða
aðsókn. Um það bil 33 þús-
und leikhúsgestir munu þá
hafa séð sýninguna.
Nú eru aðeins eftir þrjár
sýningar á leiknum og verð-
ur næsta sýning á sunnudag-
inn á venjulegum tima.
Siðustu sýningarnar verða
svo á sumardaginn fyrsta á
degi barnanna kl. 3 og kl. 6.
Myndin er af Bessa Bjarna-
syni í hlutverki .JVlikka refs“.
ur mjög skír. Og í heild gerir
hann því gó ðskil og kemur dá-
líitið skeanmtilega á óvart.
Jóhanna Jóhannsdóttír i hlut-
verki Florenoe (EWsabet Corban)
er mjö-g góð, glæsileg, og með-
höndlar byssur eins og þaul-
reyndur cowboy. Svipbrigðaleik-
ur hennar er hreinit afbragð.
Bróðir Maximin í túlkun Hann-
esar Jónssonar er all góður, út-
litið vel við hæfi svo og hreyf-
ingar. Þó hefði „mimikk" leikur
hans mátt vera mun meiri.
Þórður Hjálmsson í hlutverki
Brtesard Poul eða „Steinbítsins“
er eins og fæddur flækingur, og
gerir hlutverkinu hin prýðileg-
ustu skil, en þó má hann vara
sig á að ofleika ekki.
Berton hjúkrunarkona í með-
förum Sigurbjargar Halldórsdótt-
ur var ágæt, og mjög sannfær-
andi. Röddin góð og framburður
skír.
Lögregluforingjana tvo leika
þeir Einvarður Jósefsson og Jón
R. Runólfsson.
Leiksviðið (Kotfinn) er mjög
góður, svo og ljósin, og er skylt
að geta þeirra manna er að því
standa, því verk þeirra eru mjög
góð nú, sem svo oft áður, en því
miður hefur þeirra ekki verið
getið að verðleikum, en þeir eru:
Lárus Árnason, Gisli Sigurðsson,
Jóhannes Gunnarsson og Ingl-
bergur Árnason.
Leikfélag Akraness hefur nú
um skeið verið í öldudal, félag-
inu hefur verið heldur lélega
stjórnað, og eins hefur framkoma
ýmissa tforráðamanna félagsins
og annnarra meðlima og leikara
verið mjög miður t.d. stórbokka-
háttxir á mörgum sviðum, og
klíkuskapur varðandi hlutverka-
skipanir, þannig að nær ógem-
ingur hefur verið að fá ýmsa
af okkar beztu kröftum til að
leika, nema þá ákveðið hlutverk
og með ákveðnum mönnum. Og
hefur t.d. núna orðið að grípa til
þeas öþrifaráðs að fá aðkomu-
mann til að leika gestaleik til
að hægt væri að koma upp einu
stykki í ár, og það með aðeins
6 persónum. Leikarar og aðrir
velunnnarar leiklistar verið
minnug þess að „Sameinaðir
stöndum vér, en sundraðir föll-
um vér“. Samtaka nú, undir
merki ThaMu, um að gera Leik-
félagið á ný að því menningar
aukandi afli sem því ber að „vera
í bæ okkar.
Að lökum vil ég þakka L.A.
ánægjulega kvöldlstund og vona
að þetta leikriT verði sótt seim
skyldi. því það er sannarlega
þess virði.
K. T. S.
Ingvar J. Sigurðsson
F. 23. des. 1949. — D. 2. apríl 1963
Kveðja frá frændsystkinum
Hjarðarholti 18, Akranesi.
Svo oft í vorsins hörðu hretum
hníga til jarðar viðkvæm bló<m.
Við stöndum eftir ekkert getum
angurværð fyllir hugans tóm.
Við spyrjum: því var þetta svona?
þá gildir eitt, að trúa og vona.
Hve gott að eiga minning mæra.
Margt er svo ljúft á bernsku tíð
við munum drenginn, djarfa
kæra,
dásamleg bros og augun blíð.
Hve sæl og glöð og léit var lundin
leið fyrr en varði sælustundin.
Nú sésit ei lengur sól á glugga.
Sorgin hún kom og tár á brá.
Hvað má nú hjörtun mæddu
hugga,
mun nokkurs staðar hjélp að fá?
Mun sjást á bak við sortans
myrkur,
sólskin er verði okkar styrkur.
Já lof sé Guði líkn í hörmum
lætur hann sorgarbörnin fá.
Hann þerrar tár af þreyttum
hvörmum
það er svo gott að treysta á.
í ástarfaðm sinn alla tekur
engan hann þaðan burtu hrekur.
Hve dýrðlegt er hjá drottni að
geyma
drenginn sinn kæra, litla stuncL
I ljóissins dýrð hann lifír „heima“
þar læknast hver ein sorgar
stund.
Ó faðir þér við þakka viljum.
Þó að við enn þá litið skiljum.