Morgunblaðið - 15.06.1963, Blaðsíða 11

Lau'gardagur 15. júní 1963
MORGIJTSBLAÐ I Ð
II
m
Hef mest gaman af sög-
um Guðrúnar frá Lundi
— Þetta er í fyrsta sinn,
sera þið komið til ísiarxds, er
það ekki?
— Við hjónin höfum aldrei
verið hér áður, segir Davíð,
en Guðbjörg systir mín var
fædd hér heima en var aðeins
táu mánaða gömul er hún fór
vestur um haf.
— Þið búið núna í Vancou-
ver?
— Já, ég vinn þar við smíð-
ar, aðallega húsamnréttingar.
Annars er ég fæddur í Mani-
toba og stundaði þar búskap
ésamt smiðunum, þar til fyrir
6 árum, að ég fluttist vestur
til Vancouver.
— Þið aetlið að sjálfsögðu
að nota tímann til að ferðast
um landið?
— Já, okkur langar mikið
til að fara norður í land og
hitta ættingja, sem við eigum
í Skagafirði og EyjafirðL í
Hrísey vissi ég um skyldfólk
okkar, en veit ekki hvort það
er enn á lífL
— Þið talið merkilega góða
íslenzku — og það meira að
segja norðlenzku.
— Við lærðum eðlilega ís-
lenzku sem móðurmál og svo
höfum við haldið henni við.
Það er mikið af íslendingum
í Vancouver og við höfum
tækifæri til að hittast annað
slagið. Auk þess fylgist maður
með öllu sem á íslandi gerðist
með lestri ísl. dagblaða.
— En börnin ykkar, tala
þau íslenzku?
— Tvö þau elztu gera það,
og það er eins með þau og okk
ur hjónin, að íslenzkan var
þeim kennd áður en enskan.
— Hvað olli því nú öðru
fremur, að þið ákváðuð að
fara til íslands?
— Auðvitað hefur okkur
alltaf langað til að sjá ísland,
og þar sem þetta einstaka tæki
„Það var einmuna blíða á
leiðinni hingað; hún minnti
mig á íslenzu sumarnæturn-
ar í Stafholtstungum í Borgar
firði, þegar ég ungur strákur
sat yfir kvíaánum. Það var
líka fallegt á Grænlandi, en
undan ströndum íslands tók
aðeins að dimma.“
Þessi orð mælti Jón Mognús
son frá Seattle. Við hittum
hann á heimili Guðríðar Jóns
dóttur, yfirhjúkrunarkonu, að
Ljósheimum 11 (sími 36183)
og konu hans, Guðrúnu Jak-
obsdóttur Lindal, systir Valde
mars Líndals, dómara frá
Winnipeg, sem einnig er
staddur hér á landi um þess-
or mundir, og er þetta í fyrsta
6inn sem hún kemur til lands
ins.
„No, no,“ sagði Jón, ,ég
hef aldrei komið hingað fyrr
eftir að ég fluttist vestur fyr
ir fimmtíu árum þá 27 ára
gamall. Þetta er einskonar af-
mælisferð.“
„Hvað hefur þú starfað fyr
lr vestan?“
„Við smíðar. Eg lærði tré-
«míði hjá Guðlaugi Torfasyni
é Vesturgötu 42 á sínum tíma,
og hef unnið við húsasmíðar,
skipasmíðar og flugvélasmið-
ar. Eg vann í 19 ár hjá
Boeing-verksmiðjunum i Seatt
le og smíðaði vængina á flug
vélunum; þeir voru þá úr
tré. Innréttingin var einr.ig
úr tré. Nú er þetta allt breytt,
engin þörf fyrir trésmiði leng
ur við flugvélasmíði.“
„Bjóstu aldrei í Kanada?"
„Jú, þrjú fyrstu árin. En
loftslagið átti ekki vel við
*nig, sumrin voru of heit og
veturnir of kaldir. Þá fór ég
til Seattle og hef verið þar í
47 ár. En ég náði í konuna í
Kanada, hún var barnakenn-
færi bauðst, fannst okkur
sjálfsagt að taka því heldur
en að bíða með þetta og láta
kannski aldrei af því verða.
Eins og ég sagði áðan höfum
við fylgzt nokkuð vel með
því, sem gerzt hefur á íslandi
og í rauninni kemur okkur
fátt á óvart. En ég hefi orðið
var við mikinn misskilning í
Kanada um fsland, og menn-
irnir, sem með mér starfa
héldu að ég væri ekki með
öllum mjalla, þegar ég tjáði
þeim, að ég ætlaðí til íslands.
Þeir héldu sem sagt, að mér
væri jafn vel borgið í ein-
hverju frystihólfL
ari áður en ég leiddi hana inn
í hjónabandið."
„Og eigið þið mörg börn?“
„Við eigum þrjú börn,“
sagði frú Guðrún, „einn son,
sem er byggingaverkfræðing
ur og tvær dætur, sem báðar
eru giftar. Barnabörnin eru nú
orðin sjö.“
„Hvernig er með íslenzka
matinn,“ spyrjum - ið frúna,
„er hann ekki sjaldgæf vara
í Seattle.“
„O, það læt ég nú vera. Við
íslenzku konurnar bökum
pönnukökur, vínartertur og
kleinur. Og á matarsamkom-
-:m, sem kvenfélagið stendur
fyrir, höfum við bæði slátur,
hangikjöt og dýrindis skyr,
sem við búum til úr áfum.
NeL það eru öðru visi áfir
en smjöráfirnar hérna, þær
eru þykkar og með meiri
drafla. Annars segja mér ís-
lenzkar konur, að við bökum
meira fyrir vestan en húsmæð
ur hér, en hinsvegar notum
við ekki eins mikið rjóma
með kökunum. Okkur dettur
ekki í hug að setja sultu -g
rjóma í pönnukökurnar, held
ur berum þær fram með
sykri.“
„Þið talið svo góða íslenzku.
lesið þið eitthvað á móðurmál
inu, blöð eða bækur “
„Við sjáum einstöku sinnum
íslenzk blöð, sagði Jón en
annars fáum við allar fréttir
úr Lögberg-Heimskringlu. Við
eigum um eitt þúsund íslenzk-
ar bækur og svo höfum við
geymt bókasafn Lestrarfélags
ins síðustu 36 árin.“
„Þið eruð með öðrum orðum
bókasafnverðir “
„Já, við fáum titilinn fyrir
ómakið,“ hló Jón, „Lestrar-
félagið Vestri er eitthvert
elzta félag sinnar tegundar í
skýtur Guðbjörg inn í. Ég
starfa sem kennslukona, kenni
tónlist í barnaskóla, og sam-
kennarar mínir hafa hvatt mig
til þess að verða mér úti um
góðar myndir af landinu og
úr þjóðlífinu, sem leiðrétta
mættu margan þann misskiln-
ing sem nemendurnir í skól-
anum hafa um ísiand.
— Þar sem ég hefi fengizt
við húsfoyggingar, segir Davíð,
hefur það vakið athygli mina,
hve margar byggingar eru í
smíðum hérna í nágrenninu.
Þetta er nokkur tilbreyting,
þar sem svona steinsteypt hús
eru fremur sjaldgæf vestan
hafs, nema þá helzt í verzlun-
arhverfum stærri borga.
Vesturheimi 63 ára gamalt, en
er því miður í dauðateygjun-
um, því það lesa nú orðið svo
fáir íslenzku.“
„Jón er líka ritstjóri mán-
aðarblaðsins Ge,ysi,“ skaut
Guðrún inn í, „það er lítið
blað sem flytur fréttir að
heiman og er lesið upp á fs-
lendingasamkomum í Seattle.“
„Eru margir íslendingar í
Seattle?
„Ekki nú orðið, en þangað
kóma margir íslendingar,
bæði til stuttrar dvalar og
náms, sérílagi fiskifræði. Se-
attle er um 650 þúsund manna
bær, og flestir vinna við flug
vélaverksmiðjurnar, eða um
60 þúsund manns, en einnig
eru þar viðarframleiðslá, gríð
arstór rjómabú, ávaxtarækt
og laxveiðar.
„Og hvernig lizt ykkur nú
á ísland?“
„Það hefur breyzt mikið á
þessari hálfu öld,“ sagði Jón.
„Eg fór með móður minni
vestur um haf 1913 og var þá
öll fjölskyldan komin þangað,
nema ein systir mín, sem varð
eftir og dó í Reykjavík fyrir
nokkrum árum. — En svo virð
ist sem framkvæmdir hér hafi
byrjað strax og ég fór úr
landf svei mér þá.“
„Við ætlum að ferðast um
landið,“ sagði Guðrún, „fara
upp í Borgarf jörð og Vatnsdal
þar sem foreldrar minir
bjuggu. Og helzt að koma til
Akureyrar og hitta þar ævi-
skrárritarana sem hafa verið
að skrá ættir Vestur-íslend-
inga.“
„Já,“ sagði Jón, „ættir okk
ar beggja eru raktar í ævi-
skránum. Það eru bændur
og prestar í báðum ættum svo
langt sem ættartalan nær.“
Á HEIMILI Eggerts ísaksson-
ar, Arnarhrauni 39 í Hafnar-
firði hittum við Stefán Schev-
ing, eiginkonu hans, Önnu,
Ingibjörgu Seheving, mág-
konu hans, og þrjár systur
frú Önnu, þær Kristínu John-
son, Jenný Sophusson og Hall-
dóru Rosweck. Þær systurnar
og frú Ingibjörg sátu í stofu
ásamt húsfrúnni og sem gef-
ur að skilja voru þær í fjör-
ugum samræðum. Stefán
hafði lagt sig eftir langa vöku
á leiðinni til íslands, en brást
vel við ónæðinu, sem frétta-
maðurinn gerði honum og
leysti úr spurningum, sem fyr
ir hann voru lagðar.
— Því var eins farið um
foreldra mína og svo marga
aðra íslendinga, er fluttust
vestur um haf, segir Stefán,
að þeir héldu í fyrstunni til
Manitoba í Kanada, en flutt-
ust svo búferlum innan nokk-
urra ára og settust að sunn-
an landamæra Bandaríkjanna,
í N. Dakota. foreldrar mínír
voru ættaðir úr S. Múlasýslu
og héldu vestur 1875.
— Hvernig er það, StefáiL
áttu íslenzku landnemarnir
ekki erfitt með að semja sig
að staðháttum í Dakota?
— Jú, að sjálfsögðu var og
er aðalatvinnuvegurinn land-
búnaður, en hann er mjög
frábrugðinn því er tíðkast hér
heima og má sem dæmi nefna,
að mikill hluti hans byggist
á hveitirækt. Urðu því ís-
lendingarnir að temja sér al-
gjörlega nýja siði í nýju landi.
— Og þú ólst upp í N. Da-
kota?
— Já, ég bjó þar til ársins
1938, er ég fluttist ásamt
Önnu, konu minni, og börn-
um, vestur á Kyrrahafsströnd,
þar sem við búum nú í ná-
grenni Seattle í Washington-
ríki. Ég er nú orðinn 81 árs
og vinn hluta af deginum í
járnvöruverzlun hjá tengda-
syni mínum.
— Hefur nokkurt ykkar
komið áður hingað til íslands?
— Jú, ég var hér fyrir tíu
árum, svarar frú Anna.
— Svo að segja má, að yður
séu vel kunnar þær gjörbreyt
ingar, sem orðið hafa á flest-
um sviðum hér heima?
— Ja, ég fór ásamt for-
eldrum mínum og systrum
vestur um haf árið 1912 og
ég held að mér sé óhætt að
segja að það hafi ekki verið
nema nokkrir tugir húsa hérna
í Hafnarfirði á þeim tímum
en nú er hann orðinn stórbær.
Mér fannst vissulega athyglis
vert a(5 sjá stærð Reykjavík-
ur fyrir tíu árum og mér leik
ur mikill hugur á að vita,
hvernig umhorfs er þar nú og
vonast til þess að komast þang
að í kvold.
— Eigið þið systurnar
marga ættingja hérna á ís-
landi?
— Tvær systur okkar eru
búsettar í Reykjavík og fýsir
okkur að sjálfsögðu mjög að
sjá þær eftir 50 ár. Við erum
fæddar á Sauðárkróki og ætl-
um auðvitað að bregða okk-'
ur norður í land á bernsku-
stöðvamar.
— Hafa ekki Islendingar í
Seattle' öfluga félagsstarfsemi?
— í Seattle er starfandi ís-
lendingafélagið Vestri og
kvenfélagið Eining. Þar er
ágætt safn íslenzkra bóka,
sem eru mikið lesnar og ég
fyrir mitt leyti á auðveldara
með að lesa langar íslenzkar
skáldsögur en þær ensku.
— Njóta einhverjar vissar
íslenzkar bækur meiri vin-
sælda en aðrar?
— Það tel ég mjög senni-
legt, og ég persónulega hef
mest gaman af að lesa verk
Guðrúnar frá Lundi.
— Já ég segi hið sama,
Jón Magnússon og Guðrún Jakobsdóttir Líndal.
Ég er í afmælisferð
Þessi mynð var tekin að Amarhrauni 39 í gær af þeim Kristínu
Johnson, Halldóru Rosweck (fædd Johnson) Önnu Scheving,
(fædd Johnson) Stefáni Scheving, Jenny Sophusson (fædd
Johnsson) og Ingibjörgu Scheving.
Skrúðgarðavinna
ÞÓRARINN INGI JÓNSSON
Sími 36870. —
Sumarúðun að hefjast.
Akureyri og nágrenni
Barna-, ferminga-, stúdenta- og fjölskyldumynda-
tökur að Túngötu 2. — Bílasölu Höskuidar 16., 17.
og 18. júní.
STJÖRNULJÓSMYNDIR
Elías Hannesson.