Morgunblaðið - 25.10.1963, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ
Föstudagur 25. okt. 1963

Útgeíandi: Hí. Arvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Sigurður Bjarnason frá Vigur
Matthías Johannessen,
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Auglýsingar: Árm Garðar Kristinsson.
Útbreiðslustjóri: Sverrir Þórðarson.
Ritstjórn: Aðs.istraeti 6.
Auglýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 22480.
Askriftargjald kr. 80.00 á mánuði innanlands.
í lausasölu kr. 4.00 eintakib.
EFTIRLIT MEÐ
SKA TTFRAMTÖL UM
ví miður verður því ekki
neitað, að skattsvik hafa
verið landlæg hér á landi um
langt skeið og almennings-
álitið á þann veg, að það væri
ekki sérlega saknæmt að
svíkja undan skatti, ef hægt
væri að koma því við.
Þetta byggðist að sjálf-
sðgðu fyrst og fremst á því,
að skattalög voru hér með
þeim hætti, að í rauninni
mátti segja að skattsvik væru
lögboðín, einkum að því er
atvinmirekstur varðaði, því
að mjög erfitt var að reka
fyrirtæki og tíunda allar
tekjur-.
Haunar má segja, að skatt-
ar á einstaklinga hafi líka
verið svo háir, að menn töldu
það ekki til stórsynda að
skjóta tekjum undan, ef það
reyndist unnt.
Með skattalagabreytingum
þeim, sem Viðreisnarstjórnin
hefur gert, hefur orðið grund-
vallarbreyting til hins betra,
bæði að því er varðar skatta
fyrirtækja og einstaklinga.
Vegna kauphækkana og verð-
hækkana, sem orðið hafa síð-
an einstaklingsskattar voru
ákveðnir, að skattstigárnir
voru að nýju orðnir of há-
ic. Nú hefur fjármálaráð-
herra lýst því yfir, að á þingi
því, sem nú situr, muni verða
gerð á þessu breyting til
bóta, þannig að skattarnir
verði að nýju með þeim
hætti, að vel verði við þá
unandi.
j Fyrst eftir að skattalaga-
breytingarnar voru gerðar
sást þess ljós vottur, að menn
virtu skattalög meira en áð-
ttr, og fleiri einstaklingar og
fyrirtæki leituðust við að
hlíta lögunum samvizkusam-
lega. Hins vegar hefur að
nýju sótt nokkuð í gamla
horfið og byggist það auðvit-
að fyrst og fremst á því, að
skattafrádráttur frá tekjum
einstaklinga var ekki orðinn
eins mikilvægur og þegar lög-
in voru sett, eins og áður var
að vikið, og menn töldu þess
vegna ekki eins nauðsynlegt
samvizku sinnar- vegna að
telja fram allar tekjur sínar.
í Nú hefur verið tilkynnt, að
sett verði upp sérstök eftir-
Hts- og rannsóknardeild við
embætti ríkisskattstjóra til
að hafa víðtækt og strangt
eftirlit með framtölum og
framkvæmd laga um tekju-
og eignaskatt, útsvör, að-
stöðugjöld og söluskatt. Þess-
arar stofnunar er brýn þörf,
og ber að fagna ákvörðun um
v hana.
HEILBRIGÐ
FRAMKVÆMD
SKATTALAGA
í því leikur enginn vafi, að
^ langvarandi virðingar-
leysi fyrir skattalögum hefur
ekki einungis valdið því, að
fjöldi landsmanna hefur brot-
ið þessi lög, heldur líka orðið
til þess, að menn hafa verið
skeytingarlausari um að hlíta
annarri löggjöf.
Þegar menn á annað borð
eru teknir að sniðganga lögin
og þúsundir manna komast ó-
átalið upp með það, verða
menn sinnulausari um virð-
ingu fyrir öðrum lögum.
Það eru gömul og ný sann-
indi, að óheilbrigð lög, sem
eru í andstöðu við réttarvit-
und fólksins, leiða til þess,
að þau verða sniðgengin. Sú
var raunin paeð hina óheil-
brigðu skattalöggjöf, og það
mun taka langan tíma að
uppræta það hugarfar, sem
ríkt . hefur varðandi fram-
kvæmd skattalaga.
En þetta hugarfar verður
samt að breytast, ef við eig-
um í framtíðinni að búa við
þroskað og heilbrigt lýðræð-
isþjóðskipulag. Frumskilyrði
þess að þetta gæti tekizt var
auðvitað breyting sjálfra
skattalaganna, svo að menn
teldu sig ekki knúða til að
skjóta tekjum undan skatti.
Sú breyting hefur nú verið
gerð, og þá er eðlilegt að
herða líka eftirlitið, svo að
mönnum sé það ljóst, að til
langframa munu. þeir ekki
komast upp með það að
brjóta lögim
, Sjálfsagt er affarasælast að
fara ekki of geyst í þessu efni.
Auðvitað verður að taka hart
á þeim, sem sekir gerast um
vísvitandi og stórfelld skatt-
svik, en við framkvæmd
skattalaganna verður að hafa
það í huga, að um langt skeið
hefur undanskot frá skatti
ekki verið talið til mikilla af-
brota og þess vegna á að leit-
ast við að leyfa mönnum að
leiðrétta skattaframtöl sín og
koma þeim á heilbrigðan
grundvöll, án þéss að taka of
strangt á fyrra misferli.
Ef þannig verður staðið að
framkvæmd málanna, ættu
ekki að þurfa að líða ýkja
mörg ár, þangað til skatt-
svik yrðu talin til alvarlegra
mannorðssþjalla og afbrota,
sem heiðarlegir menn vildu
ekki gerast sekir um. Þá
Gilchrist varð hissa
— þegar kveikt var í sendiráðinu
ANDR.EW Gildhrist var
sendiherra Breta á íslandi í
„þorskastríðinu”, en hefur að
undanförnu verið sendiherra
í Indónesíu. Kom hann mjög
við sögu þegar Indónesar
gerðu aðsú að brezka sendi-
ráðinu í Jakarta, grýttu húsið
og kveiktu í því. Voru að-
gerðir þessar til að mótmaela
myndun ' Malaysáu-rikjasam-
bandsins.
Gildhrist kom heim til
Londion s.l. mánudag með flug
vél frá Singapore. Á flugvelll-
inuim biðu hans fréttaimenn,
og sagði hann við þá: Mér
mistókst algjörlega að leysa
þann vanda, sem mér var
falinn^
Til Bretlands kom Gilchrist
samkvaemt ósk stjórnarinnar
tiil að gefa skýrslu um ástand-
ið í' Indónesíu og horfur á
framtíðar samvinnu landanna.
Er fyrirhugað að hann hverfi
aftur ’til Jakarta innan tíu
daga.
Fréttamenn spurðu sendi-
herrann, hvernig honum hefði
Andrew Gilchrist
orðið við, þegar árásin var
gerð á sendiráðið: „Ég varð
mjög hissa og leiður“, svaraði
Gilchrist. Sagði hann að árás-
armennirnir hafi verið mjög
vel að sér í fagi sínu og unn-
ið skemmdarverk sín vel.
— Við ráðum ekki lengur
yfir nýlendum á þessum slóð-
um og lögðum þá iðju niður á
virðulegan hátt. En Indónes-
um féll þetta ekki aúástæðum,
sem þeim er sjálfum bezt
kunnar. Það var verkefni mitt
að reyna að koma þeim í
skilning um að 100 milljónum
íbúa Indónesíu stafaði ekki
hætta af 10 milljón íbúum
Malaysíu, og að Bretar vildu
Indónesíu allt hið bezta. Ég
komst að því að þeir voru
tregir á að viðurkenna þessa
skoðun, og get ég ekki haldið
því fram að mér hafi tekizt
vel hlutverk mitt hvað það
atriði snertir, sagði sendiherr-
ann.
Þegar þetta gerðist hafði
annar hver sendiráðsstarfs-
maður verið fluttur úr landi,
en eftir brunann í sendiráðinu
höfðu skrifstofur þess verið
fluttar á heimili Gilchrists.
Gilchrist sagði að við brott-
för hans frá Jakarta hafi'allt
verið með kyrrum kjörum á
yfirborðinu, en undir niðri
ríkti enn spenna.
Reksturstap hjá
frystihúsunum
Frá aukafundi S.H.
Sölumiðstöð hraðfrystihúsanna
efndi til aukafundar í Reykja-
vík 22. til 23. október 1963 vegna
hins alvarlega ástands, sem skap-
azt hefur í hraðfrystiiðnaði lands
manna. Á fundinum voru mættir
fulltrúar frá flestöllum hrað-
frystihúsum innan S.H., sem eru
56 talsins.
Fundarstjori var kjörinn- Jón
Árnason, alþingismaður frá Akra
nesi, og fundarritari Benedikt
Guðmundsson.
Á fundinum var lögð fram
skýrsla nefndar, sem kjörin var
á aðalfundi S.H. í júní sl. til að
gera athuganir á starfsgrundvelli
hraðfrystiihúsanna.
Fundurinn fjallaði um starfs-
grundvöll frystihúsanna og sam-
þykkti svohljóðandi ályktun:
„Aukafundur • Sölumiðstöðvar
mundi skapast heilbrigt al-
menningsálit, sem bezt
tryggði réttláta og heilbrigða
framkvæmd skattalaga.
GLÆSILEGASTA
„SKRIFSTOFU-
HÖLLIN"
'Th'minn klifar á því dag eft-
ir dag, að illa sé farið með
fjármuni þjóðarinnar, þegar
byggðar eru „verzlunar- og
skrifstofuhallir,“ eins og blað-
ið kemst að orði. Er þar átt
við það, að nokkuð hefur
verið byggt áf húsnæði til
atviiinurekstrar að undan-
förnu í þágu verzlunar og iðn-
aðar, en slíkum byggingum
var mjög þröngur stakkur
skorinn meðan hér var fjár-
festingareftirlit.
hraðfrystihusanna, haldinn 1
Reykjavík 22.—23. október 1963,
ítrekar fyrri ályktanir frysti-
húsaeigenda um hið alvarlega
ástand í hraðfrystiiðnaði lands-
manna vegna síhækkandi rekst-
urskostnaðar á meðan sáralítil
verðhækkun hefur orðið á fryst-
um sjávarafurðum á erlendum
mörkuðum.
*
Niðurstöður nefndar, sem kjör-
in var á aðalfundi S.H. í júní
sl., til að gera reikningslega at-
hugun á starfsgrundvelli hrað-
frystihúsana, leiða í ljós, að við
núverandi ástand er reksturstap,
sem nemur um 14% af söluverð-
mæti. Hlýtur það óhjákvæmilega
að leiða til algjörrar reksturs-
stöðvunar. Til þess að leið-
rétta sta-rfsgrundvöll frystihús-
anna, bendir fundurinn m. a. á
eftirfarandi atriði:
„Að vextir Seðlabanka íslands
á afurðalánurri verði lækkaðir í
3% og útlán hans aukin í % al
fob. verði.
Að útflutningsgjöld, 7,4%,
verði afnumin og tekna í þeirra
stað aflað á annan hátt
Að aðstöðugjald af fiskvinnslu
verði afnumið.
Að tollar á vélum og vara-
hlutum til frystingar og annars
fiskiðnaðar verði afnumdir.
„Að frestað verði í 1 ár að
innheimtá afborganir af stofn-
lánum sjávarútvegsins.
‘ Að rafmagn til fiskvinnslu
verði lækkað.
Að því leyti, sem framangreind
ar ábendingar nægja ekki til þess
að heildarlagfæring á núverandi
starfsigrundvelli frystihúsanna
nerni að minnsta kosti 14% af
söluverðmæti, miðað við núver-
andi hráefnisverð og kaupgjald,
;þá verði það bætt á annan hátt
Fundurinn tekur það skýrt
fram, að frekari kaup og verð-
hækkamir en þegar eru orðnar,
er óhugsandi, að frystihúsin taki
á sig þrátt fyrir umrædda 14%
Væntanlega skilja þó allir
menn, að því aðeins getur
orðið framþróun í iðnaði og
verzlun, að hægt sé að byggja
nýtízku húsnæði til að stunda
þennan atvinnurekstur, og
því aðeins verða þessar at-
vinnugreinar almenningi til
hagræðis og til þess að bæta
lífskjör hans, að þar gæti
nýjunga og framfara. Þess
vegna er ekki fremur ástæða
til að amast við slíkum fram-
kvæmdum, en öðrum þeim,
sem skapa atvinnu og bætt
vinnubrögð.
En meðal annarra orða: Ef
þetta er óþjóðholl starfsemi,
hvernig stendur þá á því, að
SÍS og dótturfélög þess hafa
byggt glæsilegasta skrifstofu-
húsið í Reykjavík síðustu
árin?
leiðréttingu, nema til komi sér-
stakar bætur í einu eða öðru
formi til þess a| mæta slíkum
hækkunum.
Fáist ekki samkomulag um
rekstursgrundvöll fyrir hrað-
frystihúsin, sem að dómi stjórnar
S.H. er viðunandi, samþykkir
fundurinn að fela stjórn S.H. að
leita umboðs frystihúsanna til
rekstursstöðvunar.**
f>á samþykkti fundurinn svo-
hljóðandi ályktun:
„Aukamundur S.H., haldinn 1
Reykjavík í október 1963, sam-
þykkir, að unnið verði að því,
ásamt öðrum hagsmunafélögura
sjávarútvegsins, að stofna stéttar
samband framleiðenda fjjávaraf-
urða.“
Kaus fundurinn þriggja manna
nefnd, sem vinna skal að þessum
málum og skila áliti á næsta aðal
fundi S.H. í nefndinni eru: Elíar
Þorsteinsson, Einar Sigurðsson og
i Guðmuiyiur H. Garðarsson.