Morgunblaðið - 29.11.1963, Page 10

10
MORCUNBLAÐIÐ
Föstudagur 29. nðv. 1951
Litlar breytingar í vændum
á stefnu Bandaríkjastjórnar
En um nokkur mannaskipti getur
orðið að ræða í stjórninni
ÞAÐ er venja í Bandaríkjun-
um, þeg'ar forsetaskipti eru,
að nýi forsetinn gerir ýmsar
breytingar á ráðuneyti fyrir-
rennara síns og embættisskip-
unum. Margir velta því þess
vegna fyrir sér í dag hvaða
breytingar séu í vændum eftir
að Lyndon B. Johnson tók við
embætti af John F. Kennedy.
Sjálfur hefur Johnson lýst
þvi yfir að hann muni halda
áfram stefnu Kennedys í
helztu innan- og utanríkismól-
unum, en engu að síður telja
flestir nokkurra breytinga
von. Yikuritið U.S. News &
World Report, dags. 2. des.,
ræðir þessi mál í nokkrum
greinum, og fer hér á eftir
útdráttur úr þeim.
Hinn nýi forseti miun reyna
að halda áfraim stefnu Kenn-
edys. Þetta á sérsta/klega við
varðandi u tanríkismá 1, en
einnig um innanríkismál. Með
tilliti til afskipta Jobnsons af
þeim málum, sem efst hafa
verið á baugi þau 32 ár, er
J»hnson hefur setið í Was-
hington, dregur tímaritið eftir
farandi ályktanir um stefnu
nýja forsetans og fyrirætlanir:
Utanríkismál
Ekki verða á næstunni nein-
ar breytingar á grundvelli
þeirn, er Kennedy lagði. Nýi
forsetinn hefur skuldbundið
sig til að halda áfram barátt-
unni gegn kommúnistuim í
Viat Nam. Aðgerðir varðandi
Kúbu munu haldast óbreyttair,
en Bandaríkjastjóm miðar að
því að Kúba verði losuð und-
an stjórn kommúnista. Ekkert
verður slakað til í Berlín. Má
reikna með að Johnson verði
mjög ákveðinn í öllum samn-
ingum við Krúsjeff.
Nýi forsetinn er aðdáandi
Dean Rusks utanrílkisráðherra,
ag hafa þeir unnið mikið og
vel saman að utanríkismálum.
Engu að síður telja sumir að
Johnson muni með tímanuim
skipa nýjan utanríkisráðlherra,
sem væri fastari fyrir. Þá er
gert ráð fyrir að Johnson
fækki mjög prófessorum þeim
og sérmenntuðum mönnum,
sem við ráðuneytið starfa, en
ráði í þeirra stað menn með
reynslu í alþjóðaviðskiptum.
Mannréttindi
Sennilega verður mikil á-
herzla lögð á að leggja fram
málamiðlunartillögu um jafn-
rétti kynþáttanníL, og knýja
hana fram í þinginu. Johnson
heifur ferðazt um Bandairíkin
til að vinna málsrtað blökku-
manna fylgi, og allsstaðar hef-
ur hann lagt að stórfyrirtækj-
um að ráða til sín fleiri
blökkumenn. Nú þegar hann
liefur tekið við forsetaembætt-
verði niður læknishjálp til
aldraðra.
Viðskiptaráðunautar
Nýi forsetinn hefur um
margra ára skeið haft náið
samband við leiðtoga við-
skiptalífsins, og á marga per-
sónulega vini þeirra á meðal.
enn frjálsari verzlun, og hef-
ur lýst fylgi sínu við það að
dregið verði úr hömlum á al-
þjóðaverzlun. En nýi forset-
inn ætlast ekki til þess að
Bandaríkin lækki tolla á inn-
fluttum vörum án þess að
bandarískar vörur njóti sömu
hlunninda erlendis.
Hann telur það ekki hafa
verið mistök hjá Bandaríkjun
um að veita Evrópuríkjum að-
stoð að styrjöldinni lokinni
við að koma efnahagsmálum
landanna á fastan grundvöll,
Robert McNamara.
inu,’ miun hann leggja aukna
áherzlu á að tryiggja jafnrétti
blökkumannanna.
Geimrannsóknir
Johnson forseti er fylgjandi
auknum geimrannsóknum, þar
með talin hugsanleg tunglferð
og fyrirhuguð smíði sitærri eld
flauga. Mun Johnson reynaist
þinginu erfiður þegar það
reynir að draga úr framlög-
um til þessara mála.
Skattar
Forsetinn styður eindregið
fyrirhugaðar skattalækkanir í
Bandaríkjunum. Telur hann
að skattar verði að lækka,
bæði hjá fyrirtækjum og ein-
staklingum, til að stuðla að
réttri þróun efnahaigsimála ag
draga úr atvinnuleysi.
Ríkisútgjöld
Ríkisútgjöldin munu fara
vaxandi, ef Johnson fær að
ráða. Verður hærri upphæð-
um varið til aðstoðar við er-
lend ríki og miklu varið til
vairnarmála. Ekki verða al-
mannatryggingar látnar sitja
á hakanum, og má þar til
dæmis nefna að Johnson er
nnjög fylgjandi því að greidd
Dean Rusk.
Má reikna með því að menn
með reynslu í viðskiptum
leysi af hólmi mangan pró-
fessorinn, sem stanfaði hjá
Kennedy.
Þingið
Nokkurra breytinga er von
á samskiptum forseta og
þings. Vitað er að forsetinn
álítur þingið nú vera illa
skipulagt og stjórnlaust. Hafi
af þeim sökum ýms nauðsyn-
leg mál ekki fengið afgreiðslu.
Telur Johnson að þetta sé
mikið að kenna slæmu sam-
bandi þingsins og forsetans.
Eftir langa setu á þingi tel-
ur Johnson að þar þurfi at-
orkumann í forsæti, sem geti
með blíðmælgi eða hótunum
flýtt afgreiðslu mála. Búast
má við að hann hvetji þinig-
leiðtogana til að halda fund-
um áfram fram á nætur, þeg-
ar nausyn krofur, til að koma
í veg fyrir óþarfa drátt á af-
greiðslu mála. Var það hans
eigin reynsla, þegar hann var
talsmaður meirihlutans á
þingi, að unnt var að knýja
fram samkomulag á nætur-
fundum.
Verzlun
Johnson mun berjast fyrir
m
Robert Kennedy.
og þannig skapa Badaríkjun-
um nýja keppinauta í heirns-
verzluninni. Þvert á móti tel-
ur Johnson að öflug Evrópa
sé ávinningur fyrir hinn
frjálsa heim. Mun hann vinna
að verzlunar- og efnahags-
s a m v i n u Evrópuríkja og
Bandaríkjanna.
Vamarmál
Nærri helmingur útgjalda á
fjárlögum Bandaríkjanna
renna til varnarmála, og má
búast við að eitthvað verði
dregið úr kostnaðarsömum til-
raunum og endurbótum. Þó
hefur svo til verið gengið frá
fjárveitingum til varnarmála
fyrir fjárhagsárið, sem hefsit
1. júlí næsta ár, og er ekki
ráð gert fyrir neinum veonu-
legum breytingum að sinrú.
Talið er, að fráfall Kennedys
verði til þess að Robert Mc-
Namara, varnarmálairáðherra,
verði valdaminni en áður.
Ráðherrann var skjólstæðing-
ur Kennedys og naut stuðn-
irugis hans í einu og öllu. Nú
er jafnvel talið að Johnson
skipi nýjan varnarmálaiáð-
herra á næsta suimri.
Lyndon B. Johnson.
Ráðherraskipti
Eins og að framau greinir
er talið hugsanlegt að Dean
Rusk og Robert McNamara
verði látnir víkja út emibætt-
um og nýiir menn skipaðir i
embætti utanríkis- og varnar-
miálaráðherra. En rætt er um
fleiri breytingar á stjóminni.
Orville Freeman, landbúnað-
arráðherra er talinn vaitur i
sessi, og var það einnig fyrir
lát Kennedys vegna óvinsælda
meðal bænda. Þá er talið hugs
anlegt að Stewart Udall innan
ríkismálairáðherra verði látinn
víkja úr sæti, en hann var
persónulegur vinur og stuðn-
ingsmaður Kennedys.
Það, sem kemur mest á
óvart, er orðrómuir um að
nokk.rir flokksmenn Johnsons
muni óska eftir því að skipt
verði um í embætti dóm.smála-
ráðherra, en það embærtti skip
ar Robert Kennedy, bróðir for
setans heitins. Hafa nokkir
þingmenn demókrata gagn-
rýnt Robert Kennedy fyrir að
fórna fylgi flokksins í einsrtök-
um kjördæmum vegna afstöðu
til kynþáttamála. Þá er bent
á að ráðherrann hafi verið
fremstur í flokki þei.rra, sem
komu í veg fyrir að Johnson
væri tilnefndur forsetaefni
demókrata við kosningamar
1960, og sé því ekki hlýtt
milli hans og Jolfnsons. En
Robert Kennedy getur reynzt
Johnson þarfur stuðningsmað-
ur við næstu kosningar, svo
fæstir reikna með nokkruim
aðgerðUm á næstunni.
Aðrar breytingar
Kenniedy forserti safnaði um
sig ráðunautum, sem voru
flestir lang-skólaigengnir en
ungir, ag margir þeirra pró-
fessorar. Þótt menn þessir
væru lærðir, skorti marga
þeirra reynslu á sviði efna-
hags- og stjómmála. Johnson
mun að sjálfsögðu ráða til sín
menntamenn, en hann mun
leggja áberzlu á að fá ráð-
gjafa, sem hafa reyslu og
þekkingu á stjómmálum, og
veita þeim meira athafnasvið
en prófessorunum.
1
!
Eggert ísaksson endur-
kosinn formaður Fram
AÐALFUNDUR Landsmálafé-
lagsins Fram í Hafnarfirði var
haldinn í Sjálfstæðishúsinu sl.
mánudagskvöld.
Skýrslur stjórnarinnar sýndu
þróttmikið starf Sjálfstæðis-
manna þar í bæ á síðastliðnu
starfsári, margir fundir verið
haldnir í félaginu, sem yfirleitt
höfðu verið fjölsóttir og umræð-
ur miklar. í haust hófst starfið
með fundi um bæjarmál' Hafnar-
fjarðar, þar sem Hafsteinn Bald-
vínsson bæjarstjóri og Stefán
Jónsson forseti bæjarstjórnar
voru frummælendur.
Að loknum aðalfundarstörfum
vom bæjarmálin aftur til um-
ræðu og hafði Páll V. Daníelsson
bæjarráðsmaður framsögu. Að
ræðu hans lokinni urðu fjörugar
umræður og tóku margir til máls.
Stjórn félagsins var öll endur-
kosin, en hana skipa: Eggert
ísaksson bæjarfulltrúi, formað-
ur, og meðstjórnendur Stefán
Sigurðsson kaupm., Guðjón Stein
grímsson hæstaréttarlögm., Guð-
laugur B. Þórðarson kaupm. og
Gestur Gamalielsson
IMýtt smásagnasafn eftir
Ingólf Kristjánsson
„NYVÖKNUÐ AUGU“ heitir
nýtt smásagnahefti, sem komið
er út. Höfundur er Ingólfur
Kristjánsson, ritihöfundur. Bókin
hefur inni að halda tíu smásögur,
ólíkar að efni. Þeirra á meðal er
Bræðrabylta, saga frá 13. öld, er
hlaurt 5000 kr. verðlaun í verð-
launasaimkeppni Vikunnar á sl.
ári. Nokkrar af sögum höfundar
hafa verið þýddar á erlend mál.
Nývöknuð augu er tíunda bók
Xngólfs Kristjánssonar og þriðja
smásagnaheftið. Fyrsta bók hans
kiom út 1941 og nefndist Dagmál.
Síðan hafa komið út ljóðabækum
ar Birkilauf og Jörðin snýst, sirná
sagnasöfnin Eldspýtuir ag títii-
prjónar og Syndugar sálir, við-
tals og greinabók um 30 ísl. lista-
menn er nefndist Listamanna-
þættir, — endurminningabækur
Árna Thorsteinssonar, tónskálds,
Harpa minninganna og Eiríks
Kristóferssonar, skipherra, Á
stjómpallinuim, og loks ævisag*
sr. Bjairna Þorsteinssonar tón-
skálds, Ómar frá tónskáldaævi.
Smásagnasafnið Nývöknuð
auigu er 147 bls. að stæarð, prent-
að í Ingólfsprenti