Morgunblaðið - 26.04.1964, Side 24

24
MORCUNBLAÐID
Sunnudagur 26. apríl 1964
fZFilZABETri T£RR*&>- 'A
Hún hefði getað svarað: —
Lester Ballard var i þeim. En
hún yppti öxlum. — Þér verðið
að muna, að ég var þarna alls
ekki á þessum tíma.
— Það eigið þér enn ósannað.
— Hvaða sannanir viljið þér
frekar en orðið er?
Eftir dálitið hik, svaraði hann:
— Ég held, að það sé ýmislegt,
sem þér hafið ekki enn sagt mér.
Hún kinkaði kolli. — Já, að
minnsta kosti eitt. Það er nokk-
uð, sem ég gerði mér ekki Ijóst
fyrr en núna, eftir að þér komuð
með þessa sögu um gömlu kon-
una. Þér sjáið . . . það var um
kvöldið eftir andlát hr. Ballards,
þá sá ég, að gerð hafði verið
leit í herberginu mínu. Ég skildi
ekkert í þessu. Ég gat ekki hugs-
að mér neina ástæðu til þess að
nokkur þyrfti að fara að róta
í munum mínum, en ég tók eftir,
að hitt og þetta var ekki á þeim
stað, sem ég hafði það alltaf.
Nú sé ég vitanlega, að þetta
hefur alls ekki verið nein leit,
heldur hitt, að einhver hefur
komið og fengið lánuð fötin
mín, en bara ekki komið þeim
fyrir á réttum stað aftur.
Hún var ánægð með þessa
skýringu. Þessi leit hafði verið
svo vitleysisleg, að hún gat ein-
mitt þessvegna verið mikilvæg.
Cirio sagði: —- Nefnduð þér
þessa meintu leit við nokkurn
mann?
— Nei, svaraði hún.
— Hversvegna ekki?
— Eg veit eiginlega ekki. Það
var orðið áliðið. Ég var mjög
þreytt og dauði hr. Ballards
hafði verið mikið áfall.
— Samt vissuð þér ekki þá,
að um morð var að ræða?
— Vitanlega ekki.
— Svo að þá hefur þessi leit
komið yður einkennilega fyrir
sjónir?
— Vitanlega. ..
— Og samt nefnduð þér hana
ekki við neinn mann. Höfðuð
þér þá þegar nokkurn grun um,
að fleira einkennilegt gæti hafa
gerzt í húsinu?
Hún var ofsein að átta sig á
gildrunni, og lét þessvegna eins
og hún hefði enga gildru séð. —
Ég held ég hafi beinlínis ekkert
getað hugsað, sagði hún.
— Undir venjulegum kringum
etæðum . . hefðuð þér þá minnzt
á þessa leit við . . segjum . . .
ráðskonuna, eða hr. Ballard
sjálfan? Eða er yður kannski
elveg sama þó að rótað sé í eig-
um yðar?
— Nei, vitanlega er mér það
ekki sama.
— Og samt nefnduð þér þetta
ekki við nokkurn mann. Hann
ýtti stólnum sínum nær henni.
— Ef þér hefðuð þá þegar vitað,
að morð hafði verið framið, get
ég skilið þetta. Þar sem morð
hefur verið framið, má alltaf
búast við, að fleira einkennilegt
gerist. Mera að segja getur verið
hætta yfirvofandi fyri rmann-
eskju, sem er að hafa það á
orði, að herbergið hennar hafi
verið rannsakað. Fólk þegir oft
um hitt og þetta, þar sem morð
hefur verið framið.
— Eg vissi um morðið morgun
inn eftir, sagði hún. — Eg hafði
ekki haft mikinn tíma til að tala
við fólk í millitíðinni.
Hann hallaði sér að henni: —
Ég vildi nú halda því fram, að
þarna hafi ekki verið um neina
leit að ræða, og eins hitt, að
yður hafi ekki dottið neitt slíkt
í hug fyrr en á þessu augnabliki,
þegar þér sáuð, að það myndi
styðja sögu yðar um, að ein-
hver óviðkomandi hefði tekði
fötn yar, farið í þau og svo ekið
bílnum með líki Lester Ballards.
Ég held því fram, að þér hafið
verið hér, en ekki heima hjá
Ranzi, þegar morðið var framið
— Nei.!
Rödd heyrðist hrópa hátt utan
úr hliðinu, og allir litu við til
að horfa á komumann.
— Hún var ekki hérna og hún
gerði það ekki og hún vissi ekk-
ert um það, sagði Nicky Ballard
og gekk að hópnum við borðið.
— Ég get sannað það, af því að
ég var hérna. Það var ég, sem
drap hann föður minn!
Rússar settust um kyrrt í skjóli
sinna frosnu skotgrafa, og hófu
langa bið sína eftir vorinu, von-
litlir.
Og nú, í októbermánuði 1916
dundu á Nikulási fregnirnar um
svik að tjaldabaki í Petrograd.
Þegar saman komu aðgerðir
Rasputins og nýir ósigrar á víg-
vellinum, hafði ofmikið verið
orðið að gert — og alla leið,
-lengst frá hægri til yzta vinstri
voru allir flokkar teknir að sam-
einast til andstöðu gegn stjórn-
inni. Petrograd var lömuð af
nýrri runu verkfalla, og það
þótti ills viti, að hermennirnir,
sem höfðu verið kvaddir á vett-
vang til að bæla niður uppreist-
ina og koma á reglu, neituðu að
skjóta á vérkamennina. Það
þurfti að sleppa kósökkunum
lausum á strætunum, áður en ró
komst á í borginni, og ekki bætti
það úr skák, að Sturmer lét af-
tökusveit skjóta 150 dáta, sem
höfðu neitað að hlýðnast. Og í
sama mund gerðist það, að her-
sveit, sem hafði verið send til
Frakklands, gerði uppþot gegn
yfirmönnum sínum í Marseille.
Ofurstinn var myrtur og fransk
ar hersveitir voru kallaðar til
XXI.
Nicky var hávaxinn, mjög
grannur og dökkur á brún og
brá. Hann líktist næstum ekkert
föður sínum, nema ef til vill að
því leyti að andlitið var smá-
fellt. Venjulega slettist hann
áfram, svo að líkaminn, sem
hefð getað átt yndisþokka til að
bera, varð ólánlegur. En í dag
var hann teinréttur. Og það var
einhver ósvífnislegur virðuleiki
í göngulagi hans. Hann var
klæddur eins og Ruth hafði séð
hann síðast, nema hvað engir
blóðblettir voru nú á skyrtunni,
sem hann var í. Einhver hafði
þvegið hana fyrir hann. Hann
var með eitthvað, vafið innan
i dagblað.
— Jæja, svo þú ert þá kom-
inn aftur, sagði Cirio.
— Já, ég er kominn til að játa,
sagði Nicky.
Það einkennilega var, að hann
leit ekki á Ruth, og eitthvað
varnaði henni máls og áminnti
hana um að hreyfa sig ekki.
Þegar hún sá hann, langaði hana
mest til að gráta, en ef hún
gerði það, yrði honum öllum
lokið. Það mundi rugla hann og
gera hann aftur að þessum van-
hjálpar, til að handtaka og
skjóta upphlaupsmennina.
Meðal frjálslyndra í Petrograd
hafði vígorðið, „Sigurinn fyrst,
byltingin svo“, verið endursam-
ið í „Byltingin fyrst, sigurinn
svo“. Og í sölum einveldissinna
og jafnvel skyldmenna keistara-
fjölskyldunnar fóru fram óduld-
ar umræður um þann möguleika
að setja Nikulás af og láta son
hans taka við, en láta einhvern
stórhertogann vera ríkisstjóra.
Dúman átti upptökin að þessari
hreyfingu, og nú átti hún að
fara að koma saman aftur. En
keisarafrúin var enn ekki af
baki dottin. „Það verður gjör-
spillt þing“, spáði hún, „en það
er engin ástæða til ótta, því að
ef það verður of slæmt, rekur
maður það bara heim“, og um
forseta Dúmunnar sagði hún:
„Eg vildi, að ég gæti hengt þenn
an Rodzianko".
Hinn 14. nóvember 1916 komu
þingmennirnir saman í Tauris-
höllinni, og samstundis var gerð
hrið að ríkisstjórninni. Sú at-
laga náði hámarki sínu er Milyu
kov, foringi Cadettanna og eng-
an veginn neinn byltingarmað-
ur, en hlynntur þingbundinni
stjórn, réðst beint á Rasputin,
stillta og uppstökka krakka, sem
hún hafði árum saman barizt við
að laga til. En það var samt
hryggilegra en tárum tæki að
horfa þarna á hann, eftir að hún
hafði í tvo daga beitt öllum hugs
anlegum brögðum til að halda
hlífiskildi yfir honum.
— Meðkenndu þá! sagði Crio.
— Hann var reiðilegur, en samt
var næstum eins og honum væn
skemmt.
Ruth vissi, að þetta var ein-
hver hættulegasti tónn að nota
við Nicky, sem hafði nærzt'á að
drottninguna og Sturmer. Hann
sakaði Sturmer beiniínis um að
vera í brauði Þjóðverjá, og um
leið og hann taldi upp allar
ávirðingar stjórnarinnar, endur-
tók hann í sífellu þessa setningu:
„Er þetta heimska eða land-
ráð?“. Þetta hafði frjálslyndur
maður komizt næst því að pre-
dika uppreist.
En svo var önnur merk ræða
á þessu þingi, sem var næstum
eins grimmileg, en var að því
leyti enn áhrifameiri, að hún
kom frá Vladimir Purishkevich,
sem var þingmaður fyrir svart-
asta afturhald hægrimanna.
Hann beindi höfuðárás sinni
gegn staretsinum og á áheyrenda
pöllunum var ungur maður,
sem gleypti í sig hvert orð. Þetta
var Felix Yusupov fursti, frændi
keisarans. Hann hafði i hyggju
að myrða Rasputin.
í nóvemberlok var andstaða
Dúmunnar orðin of alvarleg til
þess að hægt væri að láta hana
sem vind um eyru þjóta, og Niku
lás framdi annað klókinda-und-
anhald sitt. Sturmer var settur
af og Alexander Trepov, sam-
göngumálaráðherra, andstæðing-
ur Rasputins, var settur í sæti
hans. Nikulás ákvað einnig, að
hlátri og ónotum frá föður sín-
um. En Nicky virtist alls ekkert
kannast vð þennan tón. Hann
lagði á borðið hlutinn í dag-
blaðinu, sem hann hafði komið
með.
Cirio tók utan af honum. Það
sem innan í var, var þungur
skrúflykill, þakinn dökkbrúnu
ryði.
— Ég drap hann með þessum
sagði Nicky.
— Já, einhver var drepinn
með þessum, tautaði Cirio. —
Jæja, haltu áfram sögunni.
Protopopov yrði að víkja; hann
væri of ómerkilegur og gagn-
laus og gerði bara ríkisstjórnina
að athlygi: Nikulás skrfiaði konu
sinni: „Eg bið þig aðeins: dragðu
ekki Vininn okkar inn í þetta.
Ég ber ábyrgðina. . . .“ Keisara-
frúin svaraði með nokkrum æðis
gengnum orðsendingum, og
þegar þær virtust ekkert ætla
að duga, fór hún sjálf til aðal-
stöðvanna og taldi Nikulás á að
sjá sig um hönd. Þannig var
Protopopov bjargað.
Á þessu tímabili verða bréf
keisarafrúarinnar hreint brjál-
æði: „gerðu ekkert án þess að
ráðgast við mig. . skrifar hún
í desember 1916. „. . . . Rússland
vill finna til svipunnar. . . . En
hvað ég vildi geta komið mínum
vilja í þinar æðar. . . Ég hef
ekkert getað sofið, en hlustaðu
á mig, þ. e. á Vin Okkar. Ég
líð þín Vegna eins og yfir við-
Kópavogur
Afgreiðsla Morgunblaðsins í
Kópavogi er að Hlíðarvegi 63,
sími 40748.
Carðahreppur
Afgreiðsla Morgunblaðsins
fyrir Garðahrepp er að Hof-
túni við Vífilsstaðaveg, sími
51247.
Hafnarfjörður
Afgreiðsla Morgunblaðsins
fyrir Hafnarfjarðarkaupstað
er að Arnarhrauni 14, sími
50374.
Afgreiðslur blaðsins hafa
með hundum alla þjónustu
við kaupendur blaðsins og
til þeirra skulu þeir snúa
sér, er óska að gerast fastir
kaupendur Morgunblaðs-
ins.
KALLI KÚREKI

Teiknari; FRED HARMAN
— Jæja, ég fann hann fyrir yður,
prófessor.
— Komdu fram fyrir Kalli, gamli
minn góður — ég skal láta þig óá-
reittan. Hérna er kominn prófessor
Boggs.
— Svo þér eruð sérfræðingurinn
sessumlærði, sem veit allt um gull-
námur, eða hvað?
— Það er augljóst mál, að þér haf-
ið ekkert vit á þeim ef þér teljið
gullfund yðar einhvers virði.
— Hvað • • • • þer «• • •
— Það er á þeim að heyra að þeir
eigi eftir að verða miklir vinir.