Morgunblaðið - 03.06.1964, Blaðsíða 12

12
MORGU N BLADIÐ
Miðvikudagur 3. júní 1964
Afgreiðslutími verzl-
ana í Reykjavík
Eftir Jónas Gunnarsson varaformann
Fél. kjötverzlana í Reykjavík
AÐ undanförnu hafa staðið yfir
all harðar deilur um afgreiðslu-
tima verzlana í Reykjavík. Um
þessi mál hefur verið miikið rit-
að og rætt, en þó ótrúlegt megi
virðast þá hefur lítið borið á að
meirihlutavilji kaupsýslumanna
og verzlunarfólks kæmi skýrt í
Ijós. Bg vil nú í fáum orðum leit-
ast við að skíra sjónarmið þess-
ara aðila, og jafnframt sýna fram
á að þau geta verið jafn hag-
kvæm jafnt neytendum sem verzl
uninni og þeim er við hana vinna.
Eins og kunnugt er, samþykkti
Borgarstjórn Reytkjavíkur s.l. vet
ur, nýja reglugerð um afgreiðslu
tíma verzlana og fleiri. Reglu-
gerð þessi var æði lentgi í deigl-
unni hjá Borgarstjóm, en hún
fól í sér meðal annars að þær
verzlanir, sem höfðu þau for-
réttindi að mega selja ýmist um
söluop eða í opnum búðum hvers
konar varning til kl. 11.30 dag-
lega voru sviftar þeirri sérstöðu,
þá var einnig takmarkað notkkuð
hvaða vörutegundir hinir svo-
nefndu söluturnar máttu selja og
þeim einnig gert að selja einung
is um söluop.
Eins og áður getur þá var
reglugerðin lengi í smíðum, enda
gerð að vel athuguðu máli. Sig-
urður Magnússon, form. Kaup-
mannasamtaka fslands, sem
ásamt Páli Líndal samdi frum-
drög að hinni nýju reglugerð,
reyndi eftir því sem unnt var að
samrýma sjónarmið kausýslu-
manna j málinu, og að reglu-
igerðin kæmi sem mest til móts
við réttlátar kröfur neytenda, án
þess að leggja k verzlunina kvað
ir, sem óhjákvæmilega hefðu í

Lífið er ekki
sem verst
LÍFIÐ er ekki sem verst. Það fer allt eftir því hvernig menn
fara með það. Úr sama hráefninu skapa sumir sér óhamingju
en aðrir hamingju. Reynið að fylla flokk hinna hamingju-
sömu. Eru þá til uppskriftir til þess að höndla hamingjuna?
Jú, reyndar, þær eru til lífsreglurnar. Og hér koma'nokkrar
þeirra.
Framar öllu skuluð þér reyna að hætta að hafa áhyggjur
af ímynduðum erfiðleikum, þeim sem aldrei hafa verið til,
þeim, sem hættir eru að vera til og þeim sem ekki eru enn
til komnir. lifið á líðandi stund. Hafið þér orðið að þola margt
misjafnt um æfina? Ég efast ekki um að það sé satt. Við
eigum öll við einhver vandamál að etja. En til hvers er að
hafa áhyggjur af þeim? Reynið að gleyma. Og þér ættuð ekki
heldur að reyna að sjá fyrir vandamál eða erfiðleika. Fram-
tíðin verður vafalaust allt önnur en við höldum í dag.
Munið að taka ekki forskot á það sem framtíðin kann að
bera í skauti sínu.
Verið I góðu skapi. „Það er nú ekki svo vel að það sé
undir sjálfum mér komið“, segið þér kannski. En auðvitað er
það undir sjálfum yður komið. Ef þér eruð í slæmu skapi,
skuluð þér reyna að taka sjálfan yður ekki svona hátíðlega,
reyna að skopast að sjálfum yður. Englendingar kunna
manna bezt skil á nauðsyn skopskynsins, nauðsyn þess að I
menn geti brosað að sjálfum sér og vandamálum sínum. Þá t
eru þau ólíkt bærilegri. Heimspekingurinn Spinoza sagði eitt l
sinn: „Það er ekki vegna þess að ég hlýja mér að mér líður
vel, heldur líður mér vel vegna þess að ég hlýja mér.“
Það eru ekki aðstæðurnar í sjálfu sér sem gera menn
hamingjusama eða óhamingjusama, heldur það hvernig þeir
, bregðast við þeim. Tveir menn fljúga yfir úthafið. Annar
hugsar í sífellu um alla þá hættu, sem yfir vofi ef hreyflarnir
bili, ef eldur brjótist út eða óveður skelli á. Förunautur hans
horfir út um gluggana, dáist að landslagi og skýjafari, talar
við sessunaut sinn, gengur um og tekur aðra farþega tali og
á mjög ánægjulega ferð. Aðstæður eru nákvæmlega eins,
en viðbrögð mannanna tveggja mjög ólík.
TEMJIÐ YÐUR SJÁLFSTRAUST
Ef þér segið: „Aðstæðurnar mega sín meira en ég, þar verð-
ur engu um þokað,“ þá er það alveg öruggt og víst að þér
fáið ekkert að gert. En ef þér segið: „Mér hefur ekki gengið
allt sem skyldi hingað til. Ég veit hvað á bjátar og ég ætla
að komast fyrir þetta,“ þá eruð þér kominn góðan spöl
áleiðis. Yfir lífi allra manna vakir verndarvættur, sem heit-
ir VILJI. Einbeittum manni er ekkert ókleift, eða sem næst
ekkert.
Þegar ég var í hernum var ég slæm skytta framan af. Ég
var miður mín vegna þessa og sagði að riffillinn minn væri
alveg ómögulegur.
„Nei,“ sagði liðþjálfinn minn. „Það er ekkert út á vopnið
að setja, en þeim sem handfjatlar það er í ýmsu ábótavant."
Lífið er hverjum okkar tæki við hæfi, en menn verða að
kunna að beita því.
för með sér stórfelldar hækkan-
ir á vöruverði.
í samþykktum Borgarstjórnar
er gert ráð fyrir að leyfa rýmri
afgreiðslutíma verzlana, en áður
hefur tíðkast, þó að því tilskildu
að samkomulag næðist við hlut-
aðeigandi aðila. Verzlunarmanna
félag Reykjavíkur hefur í sín-
um kjarasamningi skýr ákvæði
um afgreiðslutíma verzlana í
borginni. Viðsemjendur V.R. otg
þa fyrst og fremst matvörukaup-
menn hugðust notfæra sér þessa
rýmkun afgreiðslutíma þannig
ag taka upp skiptiverzlun, og
ráðgerðu að ein eða tvær mat-
vöruverzlanir, væru að jafnaði
opnar í hverju hverfi til kl. 10
e.h. Hófu þeir því samningavið-
ræður við fulltrúa V.R. til að
reyna að fá þá til að veita leyfi
fyrir þessa þjónustu. Þær við-
ræður hafa engan árangur bor-
ið þar sem V.R. þvertekur fyrir
að neinar breytingar séu gerðar
á þessu stigi málsins. Það er því
staðreynd að málin standa þann-
ig í dag að engra breytinga er að
vænta á núverandi ástandi nema
V.R. breyti sinni afstöðu, því eng
inn trúir því, að Borgarstjórn
Reykjavíkur ætli sér þá dul að
ganga í berhögg við gerða kjara-
samninga Verzlunarmannafélaigs
Reykjavíkur við atvinnurekend-
ur með því að gera einhverjar
breytingar á gildandi reglugerð,
sem aðilar geta ekki sætt sig við.
S.l. sumar nánar tiltekið dag-
ana 20., 21. og 22. ágúst fór fram
á vegum Félags matvörukaup-
manna í Reykjavík, skrifleg alls-
herjaratkvæðagreiðsla um þessi
mál. Af 81 félaga sem atkvæði
greiddi, vildu einungis 25 að sölu
opafyrirkomulagig héldi áfram,
en 56 greiddu atkvæði á’móti því.
Rétt er að athuga viðhorf neyt-
enda til þeirra breytinga, sem
gerðar hafa verið auk sérréttinda
kaupmanna, þ.e.a.s. þeirra er
kvöldsöluleyfi höfðu, hafa ýmsir
leikmenn geysts fram á ritvöll-
inn eða í ræðustóla, hafandi litla
eða eniga þekkingu á málinu, og
ekki heldur hirt um að reyna að
afla hennar, reynandi að telja
almenningi trú um að verið sé
að svifta hann einhverjum sjálf-
sögðum rétti og lífsþægindum.
Ekki hefur þó ennþá tekizt bet-
ur til hjá þessum mannvinum en
svo að þegar Neytendasamtökin
efr.du til almenns mótmælafund-
ar um málið, mættu aðeins um
100 manns, þar af einungis ein
húsmóðir, en margir hafa haldið
því fram að breytingin kæmi
harðast niður á húsmæðrum.
A undanförnum árum hafa
bæði hér og annarstaðar í heim-
inum verið uppi kröfur um
styttingu vinnutímans. Bæði hér-
iendis og erlendis hafa þessar
kröfur náð fram að ganiga að
meira eða minna leyti. Verzl-
unarfólk fékk s. 1. vetur með
kjaradómi talsverða styttingu
á vinnutíma, auk all verulegra
og verðskuldaðra kauphæbkana.
Afleiðingin varð að sjálfsögðu
sú, að vöruverð hækkaði allmik-
ið, þar sem langt var frá að
verzlunin gæti tekið á sig þenn-
an aukna kostnað, án þess að
leggja hann á vöruna. Ef verzl-
anir almennt færu daglega að
hafa opið fram undir miðnætti,
eins og sumir telja nauðsynlegt,
hiyti óhjákvæmilega að koma að
því að til ennþá stórfeldari
verðhækkana vegna aukins dreif
inigarkostnaðar kæmi. Það er aug
ljóst mál að almenn neyzla
eykst ekki að neinu leyti, þó
verzlanir væru opnar meirihluta
sólarhringsins, þess vegna hlýtur
sá aukakostnaður sem óhjá-
kvæmilegur er með lengingu
verzlunartímans að leggjast á
vöruna fyrr eða síðar.
Ég tel það furðulegt, hvað oft
kemur fram í ræðu og riti, að
verzlunin, og virðist þá einna
helst átt við matvoruverzlanir,
veiti ekki þá þjónustu sem
sjálfsögð og æskileg sé, frá
sjónarmiði neytenda. Þessari
skoðun halda meðal annars
Neytendasamtökin fram, og sum-
ir virðulegir borgarstjórnar-
fulltrúar hafa jafnvel haldið
henni á lofti. Ekki vil ég eða tel
ástæðu til að draga úx mikil-
vægi verzlunarinnar í þjóðar-
búskapnum. Ekki vil ég heldur
mæla gegn því að bún veiti
sem bezta þjónustu, svo framar-
lega sem sú þjónusta sem veitt
er, er jafnt í hag kaupanda og
seljanda. Hinsvegar hygg ég að
erfitt muni reynast að sannfæra
fólk almennt um, að dreifendur
matvöru séu ein þýðingarmesta
stétt þjóðfélagsins. En það hljóta
þeir að álíta, sem ekki telja sig
f DAG verður til moldar bor-
inn frá Reynivallakirkju góður
bóndi; Sveinn Guðmundsson,
Þúfukoti í Kjós, sem lézt snögg-
lega að heimili sínu að kvöldi
þriðjudags 26. f.m.
Það brestur hátt við er bóndi
deyr. Bústólpi fellur. Það gild-
ir ekki lengur í sveit á íslandi
gam,la spakmælið: „Maður kem-
ur í manns stað“. Hvorttveiggja
er til, hvort nokkur muni til að
hefja að nýju á staðnum hið
fallna merki ræktun armannsins ?
Sveinn Guðmundsson var
fæddur í Þúfukoti 11. júní 1911
sonur hjónanna Maríu Gott-
sveinsdóttur og Guðmundar
Hanssonar, sem þar bjuggu
langa ævi. Hann var yngstur
þriggja barna þeirra. Hin eru:
Petra, Ingileif forstöðukona
saumaverkstæðis á Reykjalundi
og Loftur blaðamaður og rithöf-
undur í Reykjavík.
í Þúfukoti átti Sveinn heim-
ili sevina alla. Fyrst með for-
eldrum sínum, en síðasta ára-
tuginn með eftirlifandi eigin-
konu sinni, Svölu Guðmunds-
dóttur, sem nú harmar sérlega
umhyggjusaman og ástríkan eig
inmann ásamt dóttur þeirra
hjóna, Jóhönnu, sem var auga-
steinn föður síns og eftirlæti.
„Garðux er granna sættir“ seg
ir máltækið, en það hef ég fyr-
ir satt, að ekki hafi þurft há-
an garð til að halda uppi friði
milli Sveins í Þúfukoti og hans
granna, enda þótt um no'kkurt
þröngbýli sé að ræða, því að
hann var sérlega óáleitinn, en
greiðasamur með afbrigðum.
Sveinn var mikill dugnaðar-
maður og vottar ábýlisjörð hans
það bezt. í búskapartíð þeirra
feðga, Guðmundar og Sveins
hefur hún tekið þeim stakka-
skiptum, að kot, sem gaf hey-
fóður af túni fyrir 2 kýr, er nú
í fullri meðalstærð býla á ís-
landi með reisulegum bygiging-
um.
Fyrir nokkrum árum veiktist
Sveinn hastarlega af blóðtappa.
Þótt hann næði aftur furðumiklu
starfsþreki, sem hann nýtti til
hins ýtrasta og afkastaði ótrú-
lega miklu í búskap og umbót-
um á jörð sinni, þá má rekja
til þessa sjúkleika skapadægur
hans.
Ekki er það meining mín með
þessum fáu línum að rekja bú-
skaparsögu bónda. Heldur kveðja
vin og stéttarbróður, um leið og
ég votta ástvinum hans innilega
samúð.
Gott er góðs að minnast.
Oddur Andrésson
geta verið án hennar þjónustu,
nema örlítinn hluta sólarhrings-
ins, að minnstakosti ber ebki á
ag þeir ráðamenn þjóðarinnar,
sem skammta henni laun fyrir
sína þjónustu meti hana svo hátt.
En þessi laun hafa verið og eru
enn t.d. á landbúnaðarvörum svo
naumt skömmtuð, að fjöldi verzl
ana hefur ýmist orðið gjaldþrota
eða riða á gjaldþrotsbarmi.
Framihald á bls. 11
„Fótmál dauðans fljótt er stig-
ið‘.
SVEINN varð bráðkvaddur að
heimili sínu Þúfukoti í Kjós, 26.
maí. Sveinn var fæddur að Þúfu
koti 11. júní 1911, og því tæpra
53 ára, er hann lézt. Voru for-
aldrar hans, hjónin María Gott-
sveinsdóttir bónda að Sjávarhól-
um á Kjalarnesi og Guðmundur
Hanssonar, frá Helgabæ í Rvík,
og bjuggu þau í Þúfukoti allan
sinn búskap, síðustu árin í félagi
við Svein og konu hans, Katrínu
Svölu Guðmundsdóttur. Eiga
þau eina dóttur barna, Jóhönnu,
sem nú er aðeins tæpra 11 ára.
Var hún sérstaklega hænd að
föður sínum, og mátti helzt al-
drei af honuim sjá, enda með hon
um flestar stundir, er hún gát.
Þegar foreldrar Sveins hófu
búskap í Þúfukoti, mátti það
heita heldur lítið býli. En á
þeim árum, sem þetta fólk hef-
ir búið þar hefur það tekið þeim
breytingum, að lítt er þekkjan-
legt. Má svo heita að ekki sjá-
ist mýrarblettur, en í stað þess
iðgræn tún, sem blasa við veg-
farandanum, og sama er að
segja um húsabætur. Eiga þau
hjónin, Sveinn og Svala sinn
stóra þátt í öllum þeim umbót-
um. Þar er ánægjulegt yfir að
líta og þegar komið er þangað
heim er útsýni eitt hið fegursta
yfir sveitina að sjá, og einnig
til fjarlægari staða. Sérstaklega
hefir verið gott, að koma til
þessara hjóna á heimili þeinra.
Þau hafa verið samtaka að taka
vel á móti gestum sínum. Sveinn
þessi prúði og ágæti drengur,
sem öllum vildi vel, og gott gera,
og leysa hvers manns vanda, er
hann mátti. Hverjum manni vilj-
ugri, og mikill afkasta maður til
verka, á meðan heilsan leyfði.
Fyrir fáum árum, veiktist Sveinn
snögglega, og var þá víst tví-
sýnt um líf hans um tíma. En
samt náði hann sæmilegri heilsu
að hann taldi. Gat hann eftir
það hugsað um og unnið nauð-
synleg heimastörf. Þar til nú að
yfir la.uk. Þegar mestur þunga-
vöruflutningur var fluttur með
bátum inní Laxavog og treysta
varð á handaflið við altla upp-
skipun, var gott að leita til
Sveins, því að hann var hverj-
um manni liðtækari við það starf
Við það kynntist ég honum vel.
Vel gat Sveinn verið yngri mönn
um til fyrirmyndar í framkomu
og háttprýði. Og ekki vissi ég
til að hann notaði áfengi eða
tóbak.
Það er mikill skaði, er góðir
menn falla frá á bezta skeiði,
ekki aðeins fyrir þá, sem
næstir standa, heldur og fyrir
þá, sem njóta samfélags við þá,
og vinna með þeim. Sveinn var
ekki aðeins góður eiginmaður og
faðir heldur hugljúfi hverjum
þeim er náin kynni höfðu af
honum.
Tvö systkini átti Sveinn, Petru
sem veitir forstöðu saumastofu
á Reykjalundi og Loft Guð-
mundsson rithöfund. Milli þeirra
systkinanna var mjög kært.
Konu hans, dóttuir og systkin-
um sendi ég einlæga samúðar-
kveðju. Sjálfur vildi ég kveðja
Svein, með einlsagu þakklæti fyr
ir einstaka vinsemd mér til
handa, og bið honum guðs bless
unar í hinni nýju tilveru.
Steini Guðmundsson
Sveinn Guðmundsson
bóndi — Minning