Morgunblaðið - 05.07.1964, Blaðsíða 10

10
MORCU N BLAÐIÐ
Sunnudagur 5. júlí 1964
Hvaö hyggst Robert Kennedy fyrir?
Pólverjar sungu fyrir hann og hann fyrir þá
UNDANFARINN hálfan
mánuð hefur nafn Roberts
Kennedys, dómsmálaráð-
herra Bandaríkjanna, verið
ofarlega á baugi í heims-
fréttunum, fyrst og fremst
vegna „ferðalaga hans utan
lands og innan. Mesta at-
hygli vakti heimsókn dóms
málaráðherrans til Pól-
lands, þar sem íbúarnir
tóku honum forkunnar vel.
Er heimsóknin talin sýna
Ijóslega, að þeir bera hlýj-
ar tilfinningar í brjósti til
Bandaríkjamanna.
Opinberir aðílar í Póllandi
gerðu lítið til að vekja áhuga
almennings á gestunum. Að-
eins var sagt stuttlega frá
komu þeirra í útvarpi, og blóð
in voru þögul. En íbúarnir
höfðu áhuga og söfnuðust sam
an hvar sem Kennedy og
fyigdarlið hans kom. Margir
veifuðu úr gluggum og af svöl
um með fram götunum og
köstuðu blómum til gestanna.
Á markaðstorginu í Kraká
söfnuðust saman milli 10 og
15 þús. menn og þröngin var
svo mikil, að bifreið Kenne-
dys komst ekki áfram. Hann
og kona hans stigu upp á þak
bifreiðarinnar og veifuðu hin
um fagnandi mannfjölda. Upp
hófst þá fjörlegur söngur og
sungu menn gamla pólska
drykkjuvísu, sem nefnist
„Megir þú lifa hundrað ár.“
Þetta augnablik, þegar söng
ur þúsund radda hljómaþi um
markaðstorgið var hápúnktur
dagsins og á fáa sína líka í
100 ára sögu borgarinnar.
Þegar söngur Pólverjanna
hljóðnaði, sagði Kennedy:
Nú syngjum við fyrir ykkur.“
Jfann ráðfærði sig skamma
stund við aðstoðarmenn sína,
en síðan söng hann, kona
hans og börnin þrjú lagið, sem
þekkt er með textanum: „Þeg
ar írsku augun brosa.“, en
þau breyttu því og sungu:
„Þegar pólsku augun brosa.“
Á leið sinni um götur
Krakár stóð Kennedy lengst
af á þaki bifreiðar sinnar.
Hann heimsótti m. a. borgar-
stjórann, Zbingniew Skolicki,
í ráðhúsinu og ræddi við hann
um stund. Skolicki spurði
glettnislega, hvort Kennedy
ætlaði ekki að bjóða sig fram
til forsetakjörs í Bandaríkj-
unum. Kennedy svaraði í
sömu mynt og sagði: „Ég ætla
fara hérna út fyrir og bjóða
mig fram til borgarstjóra í
Kraká.“ Skolicki svaraði:
„Þér mynduð sigra.1
í fréttum af heimsókn
Kennedys til Póllands, bendir
fréttaritari Associated Press í
Varsjá á, að enginn æðstu
manna landsins hafi rætt við
Kennedy. Fréttaritarinn kveð
ur það ekkert launungamál,
að forystumenn kommúnista
hafi verið óánægðir með ræð-
urnar, sem Kennedy flutti á
götum úti og heimsókn hans
til Wyszynkys, kardínála.
Robert Kennedy kom til
Póllands frá V.-Berlín, en
borgina heimsótti hann í til-
efni þess að ár var liðið frá
því að Kennedy forseti kom
þangað. Var Robert viðstadd-
ur þegar afhjúpað var minn-
ismerki um heimsókn bróður
hans.
Áður en Kennedy hélt til
Þýzkalands, ferðaðist hann
um nokkur ríki í Bandaríkj-
unum, þar sem kynþáttaóeirð
ir hafa geisað undanfarið og
ræddi við embættismenn og
leiðtoga blökkumanna.
í blaðafréttum um ferðir
Kennedys, hefur skotið upp
spurningu, sem enn er ósvar-
að. Hvað hyggst Robert
Kennedy fyrir í framtíðinni?
Hér á eftir fer nokkuð stytt
grein éftir fréttamann banda-
síns, en nú virðist hann hafa
tekið gleði sína aftur og hug-
myndin um „að fara burt“
hefur vikið fyrir þeirri sann-
færingu hans, að kröftum sín-
um verði-hann að eyða í þágu
almenningsheilla í Bandaríkj
unum.
í Washington telja flestir,
að Bobby yfcyrni sér einn
Kennedy ræffir viff blökkumenn, sem tekiff hafa þátt í mót-
mælaa ffgerffum.
ríska vikublaðsins News-
week, en hann ræddi við Ro-
bert Kennedy um framtíðar-
áform hans.
„Ég myndi vilja beizla ork-
una, áræðið, hvatninguna og
hugmyndaflugið, sem Kenne-
dy forseti gæddi stjórn sína.
Ég vil að allt þetta lifi. Það
er miklivægt að haldið sé
áfram baráttunni fyrir því
bezta, og bundinn endi á með-
almennskuna. Kyndillinn hef-
ur raunverulega Verið feng-
inn nýrri kynslóð í hendpr.
Menn leita enn hugsjónanna.
Þær höfðú áhrif á ungt fólk
um allan heim og ég varð eins
konar tákn, ekki aðeins sem
einstaklingur."
„Ef ég gæti fundið leið, til
þess að koma í veg fyrir að
allt þetta lognaðist útaf og
með því unnið þjóðinni gagn,
myndi ég fara þá leið.“
Þetta sagði Robfrt Kennedy
hægt og alvarlega, þegar
framtíð hans var til umræðu.
Rætt hafði verið um, að
Kennedy byði sig fram til öld
ungadeildar fyrir New York
ríki, en í s.l. Viku lýsti hann
því yfir, að hann yrði ekki í
framboði. Sú yfirlýsing gaf
vangaveltunum um framtíðar
áætlanir dómsmálaráðherrans
byr undir báða vængi. Langt
er síðan Kennedy gaf í skyn,
að hann hefði lítinn áhuga á
framboði við ríkisstjórna-
kosningarnar í Massahusetts.
Hann sagði, að hugmyndin um
framboðið hefði aldrei verið
skynsamleg. Hann gæti ekki
hugsað sér að sletta sér fram
í störf Teddys, bróður síns,
sem er öldungadeildarmaður
ríkisins.
.Fyrir mánuði sagði Robert,
að það eina, sem hann langaði
til væri „að fara burt.“ Hann
sagðist vilja búa í öðru landi,
t. d. Englandi, verða kennari
og skrifa bók, ekki þó um
bróður sinn, hinn látna for-
seta, það hefðu svo margir
gert. Þá hafði har.n sjaldan
sézt brosa eftir morð bróður
möguleika, varaforsetaembætt
ið. Þeir, sem andvígir eru út-
nefningu hans til framboðs
með Johnson segja, að
„Kennedy dýrkunin“, eins og
einn komst að orði, sé löngu
gengin út í öfgar. Robert hafi
ekkert til að bera nema ætt-
arnafnið og það sé hroki hans,
sem valdi því, að hann sæk-
izt eftir embætti, sem John-
son vilji sízt af öllu úthluta
honum.
En þeir, sem telja Robert
æskilegasta varaforsetaefnið,
er Johnson geti valið eru
fleiri og áhrifameiri. Þeir
segja, að það sem nefnt hafi
verið Kennedy dýrkun sé
hinn nýi tími í Bandaríkjun-
um. Robert Ke.inedy hafi ein
staklega mikla hæfileika til
þess að takast á hendur vara
forsetaembætti vegna hinnar
fjölþættu reynzlu, sem hann
hlaut, er hann var nánasti ráð
gjafi bróður síns. Það sé bæði
rökrétt og skynsamlegt, að arf
taki hins látna forseta sé á
framboðslista demókrata.
Ljóst er, að Kennedy óskar
sjálfur að verða varaforseti,
en þó ekki af heilum hug, og
vill því ekki útiloka önnur
embætti. Hann skilur hvers
vegna Johnson gæti fremur
kosið annað meðframbjóð-
anda og er ekki bitur vegna
þess.
„í sannleika sagt held ég,
að ég sé síðasti maðurinn á
jörðinni, sem hann myndi
velja . .“ segir Kennedy. „Það
er vegna þess að nafn mitt
er Kennedy, og hann vill
Johnson-stjórn, sem enginn
Kennedy situr í ,og vegna
þess að við förum ólíkar leið-
ir, einhverjir kaupsýslumenn
myndu vera mótfallnir fram-
boði mínu, ég myndi ef til vill
kosta þá nokkur atkvæði í
Suðurríkjunum . . . . ég held
að þau yrðu ekki eins mörg
og sumir segja, en þó ein-
hver.“ (Að minnsta kosti þrír
ríkisstjórar í Suðurríkjunum
eru því fylgjandi, að Kennedy
verði varaforsetaefni demó-
krata).
Hvaða ástæður gæti John-
son haft til þess að velja
Kennedy?
„Þá ástæðu, að mikill meiri
hluti stjórnmálaleiðtoga í
Norðurríkjunum er því fylgj-
andi“, svarar Kennedy ófeim-
inn.
Síðustu vikur hefur sam-
band Johnson, forseta, og
Kennedys, dómsmálaráðherra,
verið með vinsamlegri blæ en
áður. Það hafa samstarfsmenn
Johnsons staðfest. Og í fyrri
viku sagði forsetinn Pierre
Salinger, frambjóðanda demó
krata til öldungadeildar í
Kaliforníu, að hann væri nú
sannfærður um að Robert
Kennedy hefði alla hæfileika,
sem nauðsynlegir væru vara-
forseta. Talið er að'álit for-
setans á Kennedy hafi aukizt
vegna framlags hans til lausn
ar kynþáttavandamálsins og
afskipti hans af málefnum
SA-Asíu.
Aðeins Johnson forseti get-
ur ákveðið hver verður í fram
boði til varaforseta, og
ákvörðun hans byggist m. a.
á því hver verður forsetaefni
repúblíkana. Það er almenn
skoðun, að framboð Barrys
Goldwaters útiloki framboð
Kennedys. Gegn Goldwater
muni Johnson velja varafor-
setaefni, sem njóti meiri vin-
sælda í Suðurríkjunum, höf-
uðvígi öldungadeildarmanns-
ins frá Arizona.
En Kennedy einblínir ekki
á varaforsetaembættið. Hann
veit, ef til vill betur eri nokk
ur nema Johnson, að varafor-
seti getur ekkert gert upp á
eigin spýtur. Kennedy þráir
embætti, sem veitti honum
tækifæri til þess að fjalla um
hluti ^sem ég tók þátt í með
bróður mínum, með Kennedy
forseta,“ segir Robert og nefn
ir sem dæmi Kúbudeiluna,
Indónesíu, innrásins í Svína-
flóa, Berlínarmálið og mál-
efni ungs fólks urn allan
heim, en fyrst og fremst aust-
an við járntjaldið.
Ef embætti varnarmála- eða
utanríkisráðherra losnuðu í
stjórn Johnsons (orðrómur
hefur verið á kreiki um, að
Dean Rusk muni láta af utan-
ríkisráðherraembætti og varn
armálaráðherrann, Robert Mc
Namara, taka við), myndi
Kennedy þiggja þau feginsam
lega. Einnig myndi sendiherra
embætti í Sovétríkjunum
hæfa þeim kröfum, sem hann
gerir. Kennedy forseti ræddi
eitt sinn þetta embætti við
bróður sinn, það var þegar
Llewellyn Thompson lét af
því.
Hvað sem öðru líður, er
Ijóst, að hjá Robert Kennedy
gætir nú forlagatrúar.
„Ég hef á tilfinningunni, að
ég lendi í stjórninni," segir
hann.“ Þessi vandamál leys-
ast oft af sjálfu sér . . . skyndi
lega er allt ljóst og rétt“
Kthel og Robert Kennedy sungu „Þegar pólsku augun brosa‘“
markaðstorginu í Kraká.
fyrir fagnandi mannfjölda á