Morgunblaðið - 13.08.1964, Síða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ
' Flmmtudagur 13. ágúst 1964

Við jökló, úr og sondo
MARGIR eiga erfitt með að
skilja hvað það er sem laðar
fólk til að eyða dýrmætu sum-
arleyfi sínu í flandur um gróð
urlaus svört sandflæmi á ör-
æfum íslands. Þó slíkir sandar
geti í sjálfu sér varla talizt
fallegir, "hafa þeir sínu hlut-
verki að gegna — þeir skerpa
tilfinningu fyrir öllu því fagra
sem á leiðinni verður. Þessa
varð ég mjög vör nýlega á leið
frá Möðrudal á Fjöllum suður
eftir hálendinu til jökla, á reit
þeim sem afmarkast af Jökuls-
ánum miklu, á Fjöllum og á
Brú.
Á þessari leið er að mestu
ekið eftir sléttum vikurmel-
um, þar sem flekkir af gulum
vikri frá Öskjugosinu 1875
setja eina litinn á blágráa mel-
ana. En þeim m\m tilkomu-
meiri verður drottning fjall-
anna, Herðubreið, þar sem
hún gnæfir tignarleg í formi
yfir lágsléttuna til hægri. Á
vinstri hönd rís í fjarska hið
háa fagra Snæfell og hjúpar
sig ýmist skýjaslæðum eða
dregur frá hvítum kolli og
fram undan í suðri ber Kverk-
fjöllin í Vatnajökli við bláan
himin, tveir hvítir formfagrir
hnjúkar með kverkinni á
milli, þar sem skriðjökullinn
teygir sig niður á sandinn. Svo
heiðskírt er, að eitthvert þess-
ara nafnkunnu, fögru fjalla
skartar, hreint og tigið, í hvaða
átt sem litið er út um bíl-
glugga og ferðamaðurinn get-
ur tæpast haft af þeim augun.
Er svo við bætist, að eftir
þriggja tíma akstur um sanda
opnast allt í einu fyrir fram-
an mann þarna suður undir
Vatnajökli, grasi gróinn dalur
með bergvatnsá eftir miðju,
þá orkar hlýleiki hans miklu
meira á ferðamanninn en blóm
legar sveitir, er urðu á vegi
hans í byggð dagana áður.
Ferðafólkið, sem var svo
heppið að njóta slíkrar fjalla-
sýnar og yndislegs veðurs með
nærri 20 stiga hita, á Brúar-
öræfunum, var hópur úr
Jöklarannsóknarfélaginu og
áhángendur þeirra á leið til
að skoða Brúarjökul eftir hið
Mývatns'óracfi
Brúaröræfin. Þarna eru merktir flestir þeir staðir, sem nefndir eru í greininni. Brúarjökuu
er teiknaður eins og hann er á kortum, en síðan hefur hann bæði hörfað mikið aftur á bak,
og hlaupið svo marga km fram í vetur.
mikla framhlaup jökulsins í
vetur. Þórður Sigurðsson ók
fremstur Dodge Weapon sín-
um, vel búnum fjallabíl. í kjöl
far hans stýrði Heiðar Stein-
grímsson stærsta fleyinu, 26
manna „Benza“ Guðmundar
Jónassonar, og Rauður, Dodge
Weapon-bíll Jöklafélagsins
gegndi því trúnaðarstarfi að
flytja vistir og annan farang-
ur ferðafólksins undir hand-
leiðslu Carls Eiríkssonar, verk
fræðings, en í áningarstöðum
urðu þar húsbóndaskipti, er
matráðskonan, Unnur Berg-
mann, lét ryðja Rauð og
breyta í eldhús. Virðulegan
vísindamannasvip leiðangurs
þessa tryggðu þeir dr. Sig-
urður Þórarinsson og Jón Ey-
þórsson.
Nokkrar vinjar i
sandauðninni
Við tjölduðum á bala undir
brekkunni öðrum megin í
Fagradal, reistum þar'19 tjöld.
Dalur þessi liggur í sveig í
600 m. hæð; um 4—5 km. á
lengd, breiður og grösugur, en
nokkuð mýrlendur, og fyrir
þveran vestari enda hans renn
ur Kreppa í mörgum kvíslum,
en handan hennar gnæfa
Dyngjufjöllin að sjá úr tjald-
gæsadalur, enda munu þar oft
vera flokkar af gæsum, vatn-
ið í miðjum dalnum heitir
Kreppulón, en þó er það
Kverkáin sem rennur fyrir
minni kvosarinnar. Sigurður
Þórarinsson notar tækifærið,
þegar tími gefst til, að láta
skjóta sér með skófluna á
Rauð þangað. Þar veit hann af
síðustu börðunum í kringum
Vatnajökul, sem hann á eftir
að grafa í vegna öskulagarann
sókna sinna. Hann byrjaði
hringinn á Brúaröræfum fyr-
ir 29 árum. — í Fagradal
hefur hann fundið öskulag frá
gosinu í Öræfajökli árið 1363
og þar má líka rekja öskulög
úr fyrri alda Heklugosum.
Hann unir sér vel í Grágæsa-
dalnum, þar sem öskulögin eru
ennþá greinilegri, meðan við
fylgdarmenn hans eltum tvö
hreindýr, er höfðu hlaupið á
harða spretti og synt yfir end-
ann á vatninu þegar við kom-
um og horfið fyrir næstu fjalls
öxl. Og við göngum á fjall
með góðu útsýni vestur yfir
Kreppu í Hvannalindir, þessa
litlu gróðurvin milli hennar
og Jökulsár á Fjöllum. Við
þykjumst greina í tveim hvít-
um deplum tjöld þeirra Ey-
þórs Einarssonar, grasafræð-
ings og Guðmundar Sigvalda-
sonar, jarðefnafræðings, sem
eru að skoða grös og hveri
þarna undir jöklinum. Reynd-
ar hyggjum við á að sækja þá
heim, því okkar megin við
Kreppu á að vera til göngu-
brú, sem má setja yfir gljúfur,
þar sem áin beljar fram i
streng. Ekki vitum við þó i
hvernig ástandi sú brú er, því
hún hefur lítt eða ekki verið
notuð síðan Húsvíkingar gerðu
lausa bílabrú, er bregða má
á Jökulsá á Fjöllum og kom-
ast þeim megin í Hvannalind-
Sigurður Þórarinsson heilsar dr. Toitman, og lagskonu hennar,
en þær höfðu verið í tjaldi í 11 daga uppi við Brúarjokul.
Ferðafólkið hvílir sig í hinum skrýtnu grasi grónu Hraukum, sem mynduðust er jökullinn ók
á undan sér jarðveginum og lagði í hóla árið 1890.
stað. Er austureftir var litið,
mátti greina nokkrar hvítar
álftir og a.m.k. tvö hreindýr
á beit. Þetta var notalegur og
friðsæll tjaldstaður til þriggja
nátta.
Skammt þaðan og nær jökl-
inum er önnur fögur vin í
eyðimörkinni, lítill dalur við
ármót Kreppu og Kverkár,
með grænum gróðri, hvönn og
eyrarrós. Heiti eru þar nokk-
uð flókin. Dalurinn heitir Grá-
ir. Til þess kom þó ekki, þvl
við komumst ekki að Kreppu
á þessum stað. Piltar okkar
könnuðu Kverká og komust
að raun um að ekki væri fært
yfir á bíl eða báti með svo
mikinn mannskap og því ófært
að Kreppu.
Hrikalega sprunginn
jökulkambur
Við eigum í rauninni held-
ur ekki erindi þar vestur yfir.
Leiðangurinn er gerður til að