Morgunblaðið - 28.08.1964, Blaðsíða 13

*T Föstudagur 28. ágúst 1964
M ORG UN BLADIÐ
13
Kjarval skrifars
Um málverkasýningu
Sveins Björnssonar
ALLT var og er þetta vinaíólk í
settir fram og framáfólk, í at--
hafnalífi — þar sem listgáfan gat
notið sín að miklum mun eftir
því, sem starfssviðið útheimtir. .
Sveinn hefir fundið marg-
breyttum hæfileikum sínum við-
stöðupunkt í myndlistinni — en
6egist þó vera lögreglumaður að
atvinnu. Maður verður að skyggn
ast í eigin barm, hvort nokkurs-
konar eintal sálarinnar í sjálfu
sér setji svip á ólíka aðila í
myndlistinni — hið ópraktiska og
hið gagnstæða — eða því gætu
ekki myndir málarans verið lög-
reglumannsstarf í listinni? '
komið oft þar og á ólíkum dag-
tímum. — Myndir þessa lista-
manns eru eins og sameind um-
hverfis hans — Hafnarfjarðarum-
dæmisins — og viðhorfið til
myndlistariðkana sjáist hvergi
rofið af ónógum tíma — sem hlýt
ur þó að vera umhugsunaratriði
vegna ábyrgðarstöðunnar. —
Myndsköpunaráhrifin eru hrjúf
eins og hraunin, en litunum stillt
í hóf í mörgum myndum; þess
vegna er sýning þessi mjög merki
leg.
J. S. Kjarval.
Myndir Sveins mætti flokka í
tvennt — landslagsmyndir og
hugmyndir — þar sem hugmynda
euðgi myndanna takmarkast við
almenna skynjun — fugl eða skip
•— eða mannsandlit. En þarna, á
þessari sýningu, má greina frá
nokkurar myndir, sem heyra til
að vera landslagsmyndir — sem
nema sjón manns til sin — frá
hugmyndamyndunum, sem unnar
Jarðhitarannsóknir
hafnar í Borgarfirði
r
Samtal við Asgeir Pétursson, sýslumann
eru sumar af mikilli list.
Þegar sólskinsbirta er í skálan-
tim, fjarlægjast landslagsmynd-
irnar í minni manns — stíga þá
hugmyndirnar mjög til sjálfs sín.
Ef hugmyndirnar væri teknar
burtu af sýningunni, mundu þá
ekki sumar landslagsmyndirnar
tapa gildi sínu, nema þá að birtan
breytilega jafnaði metin til jafn-
vægis? Sveinn veit þetta allt út í
sesar, finnst manni, eftir að hafa
TÍÐINDAmaður blaðsins, sem
staddur var í Borgarfirði í gær,
fann þar að máli Ásgeir Péturs-
son sýslumahn og spurði hann
um jarðhitarannsóknir þær, sem
nú er verið að framkvæma í
Borgarfjarðarhéraði.
Almennar rannsóknir
á vegum héraðsins
Hvert er upphaf þessa rann-
sóknarstarfs?
Upphaf þess er það að við
ákváðum í báðum sýslunefndum
héraðsins að verja nokkrum
Lana Johnson -
Minning
fædd 26. júní 1943.
dáin 24. ágúst 1964.
Borin er til moldar í dag ung
Stúlka, sem öllum varð harm-
dauði. Hún varð aðeins 21 árs er
dauða hennar bar skyndilega
•ð.
Lana Johnson var fædd í Eng-
landi, foreldrar hennar voru
John Johnson, verzlunarmaðúr,
sem verið hafði hér á íslandi í
brezka hernum á stríðsárunum,
og kona hans Ingibjörg Alexand-
ersdóttir.
Eftir að þau hjónin skildu
fluttust mæðgurnar til íslands
og ólst Lana upp hjá móður sinni
og síðari manni hennar, prófess-
or Niels Dungal, sem gekk henni
í föður stað.
Að loknu gagnfræðaprófi lagði
Lana fyrir sig hjúkrunarnám, og
étti aðeins eftir tvo mánuði til að
verða útlærð hjúkrunarkona.
Hún var hvers manns hugljúfi,
falleg, greind og elskuleg stúlka,
trábærlega vönduð til orðs og
æðis, hæglát og prúð í allri
framkomu. Hún var ein aif þeim
manneskjum sem enginn vissi
nema gott eitt til og öllum var
hlýtt Ul. Hún hafði frá barn-
sesku sérstakt yndi af að hjálpa
öðrum og því skiljaniegt að hún
valdi sér það hlutverk að hjúkra
sjúkum. Mér er sagt að allir
hennar sjúklingar hafi dáð hana
og eiskað. Hún átti líka til að
vera mjög skemmtileg og upp-
örvandi, svo að hún gat iátið
sjúklingana gleyma þjáningum
cínum. Hún var mennta fús
•túlka, las góðar bækur, vildi
magt vita og hugsaði sjálfstætt
uai marga hluti.
Ekki er aðeins kveðinn sár
harmur við dauða hennar að
foreldrum, systkinum og unn-
usta, heldur mun hennar einnig
mjög saknað af samstarfsfólki
hennar, og af þeim, sem áttu líð-
an sína undir umhyggju hennar
og aðhlynningu.
Kristján Albertsson.
F. 27. júní 1943. D. 24. ágúst 1964.
Þ A Ð mun reynast ofraun sól-
dýrkendum norðursins, að skilj-
ast við þá rótgrónu trú, að
stjarna stjarnanna, sem í ástríðu-
fullri elsku sinni og ógnarveldi,
stefnir geislaflóði sínu til okkar,
lýsir og vermir, sé staðsett á sín-
um himni okkar vegna, sem lif-
um og deyjum á þessari jörð.
Að hinn þúsundliti, ilmríki
gróður jarðar, himinbjartur sær,
og vötn sem svífa í faðm Guðs
fyrir sjónum okkar, hafi því hlut-
verki að gegna, að veita þessu
frumstæða dýri merkurinnar,
hlutdeild í eilífðarríkinu.
Að hinn þúsundraddaði söngur
vorsins, þetta allæknandi hörpu-
spil, þar sem manneskjan heldur
áfram að vera gestur Drottins og
hans safnaðar, allt óumbreytan-
legt, orð, eins og velferð, ham-
ingja, sorg, þekkjast aðeins sem
tónn í eilífðgildri hljómkviðu, sé
rödd Guðs að kalla á börn sín til
helgihalds.
En í ríki Hans eru mörg híbýli
og villugjarnt á sumum leiðum,
ef við leitum ekki hins stóra heita
lófa að leiða okkur. Því hefur
hann líka sína eigin sendiboða á
meðal okkar, að reisa okkur við
ef við hrösum, og lýsa okkur,
meðan sólin nýtur svefns ög
hvíldar. — Englar Guðs á jörðu.
Okkur hefur öllum verið boðið
að vera viðbúin. Eins og þrest-
fjármunum í því skyni að rann-
saka jarðhitann í Mýra- og
Borgarfjarðarsýslum, eðli hans,
magn og víðáttu. Allir sýslu-
nefndarmenn studdu þá tillögu
einróma. Töldum við að ekki
mætti lengur dragast að hefja
þessar rannsóknir, því þær taka
án efa langan tíma. Þetta kost-
ar auðvitað nokkurt fé, en ef
Alþingi ákveður að styðja slíkar
rannsóknir eða beita sér fyrir
þeim, má vænta þess að ríkið
beri síðar uppi mestan hluta
kostnaðarins. En hér sér enginn
irmr, sem f vor sungu okkur sín
hjartnæmustu ástarljóð, syngja
aftur í haust fyrir nýja áheyr-
endur, svo kemur og að því að
við verðum kölluð, kannske til
að syngja líka.
★
Einn daginn, er fyrstu haust-
litirnir smeygðu sér hljóðlega
inní laufkrónur trjánna í Suður-
götu 12, reyndist það fyrirboði
annarra og sárari tíðinda. Engill
hússins og vernd ungra systkina,
Lana Johnson, var með hraðboða
kvödd til nýrrar þjónustu, því
víða eru lífsþyrst eyru, sem þrá
ást og söng, og ekki okkar að
ákveða hvar þröfin er mest.
En of „skjótt hefur sól brugðið
sumri“ í augum okkar samferða-
fólksins, og við beinum hrærðum
huga til ástvina hinna tvítugu
konu, sem var allt í senn, engill
hússins, ástmey lífsins og ógleym
anlegur samferðamaður öllum
vinum.
R. J.
eftir því fé, sem varið er í þessu
skyni. Við verðum þó að fara
hægt í sakirnar, því sýslusjóðir
eru félitlir, enda er þeim ekki
séð fyrir eðlilegum og nauðsyn-
legum tekjum og þarf að endur-
skoða það mál sem fyrst. Það
ætti ekki að lama sjálfstætt fram
tak sýslufélaganna' með því að
láta þau búa við óeðlilegan fjár-
skort, segir Ásgeir Pétursson.
Þessar rannsóknir, sem nú er
stefnt að eru fyrst og fremst al-
mennar grundvallarrannsóknir,
sem verða undanfari sérstakra
staðbundinna nákvæmari rann-
sókna. í kjölfar hinna almennu
rannsókna, sem einkum hafa
fræðilegt gildi, fylgja hinar
beinu hagnýtu rannsóknir, enda
þótt almennu rannsóknirnar geti
auðvitað einnig haft beint hag-
nýtt gildi.
Við leituðum til jarðhitadeild-
ar raforkumálaskrifstofunnar og
raforkumálastjóra og fórum þess
á leit að þeir aðilar greiddu fyrir
þessari fyrirhuguðu rannsókn.
Var því vel tekið og hefur Jón
Jónsson jarðfræðingur skipulagt
rannsóknarstarfið. Það eru tveir
ungir menn, sem aðallega vinna
verkið, þeir Kristján Sæmunds-
son jarðfræðingur og Sigurður
Lúðvígsson jarðfræðingur. Hafa
þeir verið hér efra undanfarnar
vikur og verða væntanlega út
september. Síðan er þess vænzt
að þeir hefji aftur starfið að
vori. óskar Eggertsson framkv.
stj. Andakílsárvirkjunnar annast
fyrirgreiðslur við jarðfræðingana
af okkar hendi.
Gerð jarðfræðtkort
og athugun berglaga.
Hvernig fer þetta rannsóknar-
starf fram?
Jarðfræðingar hafa sagt mér
að starfið sé í byrjun aðallega
framkvæmt þannig að gert sé
jarðfræðikort af svæðinu, þar
sem reynt er að fá fram í stór-
um dráttum jarðfræðilega bygg-
ingu þess. Kannaður er halli
berglaganna og misgengi þeirra.
Ennfremur segja þeir að þýðing-
armikið sé að kortleggja ganga
og þá jafnframt þann jarðhita,
sem þekktur er. Þessi störf, þ.e.
fullnaðarrannsókn þessara við-
fangsefna, taka vafalaust mörg
ár. Verið er að refja starfið og
er sjáifsagt að menn þreifi sig
áfram um hagkvæmar aðferðir
við rannsóknarefnið.
Óhjákvæmilegar forsendur
hagnýtra rannsókna
Þegar þessum almennu rann-
sóknum er lokið, er unnt að
hefja skipulegar rannsóknir, sem
hafa beinna hagnýtt gildi. Me'nn
vilja oft eðlilega sjá árangurinn
strax, en hafa verður í huga að
heildarrannsóknir eru óhjá-
kvæmilegar, ef almennur árang-
ur á að nást. Slíkar rannsóknir
geta komið í veg fyrir sóun tíma,
vinnu og annarta verðmæta auk
vonbrigðanna, segir Ásgeir Pét-
ursson.
Vel sett jarðhitasvæði
Borgarfjörður er sennilega eitt
mesta og án efa einna bezt sett
allra jarðhitasvæða landsins. Er
það m. a. sökum þess, að aðal-
jarðhitasvæðið er einmitt á þétt-
býlu landbúnaðarsvæði. Svæðið
er svokallað vatnshverasvæði, en
sá jarðhiti er hagkvæmari til
gróðurhúsanotkunar en jarðrit-
inn á gufuhverasvæðum. Vatnið
mun innihalda minna af ýmsum
efnum, svo sem brennisteini og
öðrum tærandi efnum.
Er vitað hve víðlent jarðhita-
svæðið er?
Jarðfræðingamir telja eigi
unnt að fullyrða neitt um það
enniþá, enda er það einmitt eitt
af því, sem rannsaka skal.
Hagnýting jarðhitans
Hvernig telja menn hagkvæm-
ast að hagnýta jarðhitann í
Borgarfirði?
Vafalaust eru uppi margar
skoðanir um það. Sumir telja
rétt að jarðhitinn verði hagnýtt-
ur til iðnaðar eða til orkufram-
leiðslu. Sjálfsagt gæti slíkt kom-
ið til greina hér, a.m.k. á nokkr-
um stöðum. En mér virðist ekki
ósennilegt að ætla að jarðhitinn
hér verði eðli málsins sam-
kvæmt bezt hagnýttur fyrst og
fremst til landbúnaðar, þ.e. til
ræktunar nytjajurta, svo og að
sjálfsögðu til upphitunar hýbýla.
Rétt er að hafa í huga að neyt-
endur landbúnaðarafurða gera
nú stöðugt ákveðnari kröfur um
aukna fjölbreytni í framleiðslu
þeirra. Á það ekki sízt við um
ræktun grænmetis, en neyzla
Framhald á bls. 23.