Morgunblaðið - 05.09.1964, Blaðsíða 3

pV taugardagur 5. sept. 1964
MORGUN BLADIÐ
3

Bodö og mótssvæðið
eiIllillllilllllllllllllillllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllHlllllllllllllillllllllllllllltllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllillllllllilllllUllilllllllllltHllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllIIIIIIIIIIIIilillilllllllllilllllllllliIIlUimillllllllllllllllT
...........................................................................Illllll......IIIIIIIIIIHIIIIII Ullllllllllllllll............................................................................................
Og sjó hleypt inn eftir þörfum, 3
en sólin látin sjá um upphit- =
unina. Gæti jg trúað að sjór §§
inn hefði verið 20—25 stiga l§
heitur, en nokkuð var hann éjj
saltur. Það henti einn ágætan S
íslending, að gleyma að taka S
niður sólgleraugun áður en =
hann tók sundtökin. Að hátt- s
um sannra Íslendinga, seon s
aldrei snúa til sama lands aft g
ur fyr en að fullreyndu, synti S
hann um í óbreyttu ástandi og S
vakti almenna og verðskuld- s
aða athygli baðgesta.
— í>ú sagðir að þetta mót s
hefði verið nær eingöngu fyr- s
ir drengjaskáta. Er það venja S
erlendis að skilnaðarstefnan S
ríki?
— ísland er eina landið, =
sem mér er kunnugt um, þar s
sem mót eru sameiginleg fyrir s
pilta og stúlkur. Nú hefur ver S
ið auglýst skátamót fyrir §
pilta og stúlkur í Svíþjóð á S
næsta ári.
Það þótti öruggara að láta S
þá athugasemd fylgja, að =
svæðið væri þannig staðsett, M
að piltarnir yrðu að hafast j|
við úti í eyju á næturnar og s
hreint sjálfsmorð væri að S
reyna að synda í land.
— Það er oft talað um sér- S
stakt vinanþel Norðmanna gjj
gagnvart íslendingum. Urðuð s
þið varir við þetta á mótinu? s
— Ékki á mótinu sjálfu að =
öðru leyti en því, að við vor- 3
um teknir inn í hópinn sem ||
Norðmenn. Það kom dálítið =
skemmtilegt atvik fyrir í =
Lille Hammer, þegar við vor s
um þar. Við vorum nokkrir =|
strákar að skoða safn gam- S
alla húsa. Þegar við gengum =
niður eina götuna, þá var allt =
í einu kallað á okkur. Þa𠧧
voru norsk hjón, Og þau tóku M
ekki annað í mál, en við kæm §§
um inn og þægjum af þeim S
góðgerðir og segðum þeim jj|
fréttir frá íslandi. Þau sýndu =§
okkur hvernig norsk fjöl- =
skylda byggði og var þessi =
heimsókn mjög ánægjuleg. M
Það kom líka nokkrum sinn- 3
um fyrir að okkur var veitt- 3
ur talsverður afsláttur í verzl S
unum vegna þjóðernis okkar. S
— Hvernig finnst þér svo =
þessi för hafa heppnast?
— Mér finnst hún hafa §§
heppnast vel 1 alla staði. Þa𠧧
urðu eðlilega nokkrir árekstr §|
ar eins og gengur og gerist S
með þetta stóran hóp. Þessi 3
hópur var full stór .til að ferð =
ast saman. Það má líka segja =
það, að mótið hafi verið of 3
fjölmennt, þannig að hver ein =
staklingur fær ekki eins mik 3
ið út úr því, ef svo má segja, §=
eins og á fámennum mótum. S
Ég held að þessi ferð geri það =
að verkum, að skátaandinn =
verður ferskari hjá þátttak- s
endum á eftir og þeim finnst S
að þeir séu tengdari Norð- 3
mönnum miklu meir nú en s
áður. =
☆
ÞAÐ er að færast í vöxt að
íslenzkir skátar sæki erlend
skátamót og kynnist erlendu
skátalífi. Hafa þátttakendur
af því bæði gagn og gaman.
Reynslan sýnir, að störf þátt
takenda aukast til muna, í
það minnsta fyrst á eftir.
Fyrir nokkru var haldið
drengjamót í Bodö í Norður-
Noregi. Frá Islandi héldu 93
ungmenni á aldrinum 13 til 60
ára. Mbl. átti fyrir skömmu
viðtal við einn fararstjórann,
Birgi Þórðarson frá Akranesi.
a
.,raEj . Frá mótssetningunni. ^
t
borðum
svæðinu. Aðal stöðvarnar rétu
Cape Kennedy. Dagskrá móts
ins var nokkuð frjáls en byggð
ist á flokkakeppnum. Flokk-
arnir máttu velja um allmörg
störf, t-d. íþróttir, skipun
dagsins, eins dags gönguferð;
undirbúa varðeld; skrifa bréf
heirn’ o.fl. Fyrir hvert eitt af
þessu þá fengu þeir stimpil
í til þess gerða bók. Foringj-
ar höfðu ekki verðlaunarétt.
Þegar fimm stimplar voru
komnir í bókina var aðilanum
afhent gullmedalía. Ef flokk-
urinn hafði framkvæmt verk-
efnið allur, fékk rann sérstök
heiðursverðlaun. Spurnik-búð
irnar, sem íslendingarnir voru
í, hafði hlutfallslega hæsta
verðlaunafjölda. Af þeim 700,
sem möguleika höfðu, held ég
að 670 hafi fengið verðlaun.
Mótsgestir voru 6000 til
7000. Ameríkanar, íslending-
ar, Skotar, Danir, íslendingar
og eðlilega langflestir Norð-
menn.
Varðeldar voru á kvöldin
annað hvort sameiginlegir eða
hvert svæði eða land út af
fyrir sig. íslendingarnir héldu
einu sinni varðeld fyrir sig
með íslenzkum söng og
skemmtiatriðum. Áður en
lauk var kominn þéttur hring
ur umhverfis varðeldinn. Virt
ist skemmtiefnið falla fólki
vel í geð.
— Hvað gerðuð þið ykkur
til skemmtunar utan skáta-
starfsins?
— Það var nú margt. Þarna
var baðströnd, sem við not-
uðum óspart. Baðströndin er
í lítilli vík, sem er lokuð af
Kjötbollur
kynningarstarfsemi á erlendu
skátastarfi og líka skemmtun
og upplyfting fyrir starfandi
skáta.
— Hvar var þetta skátamót
haldið?
— Við bæinn Bodö í Norð-
ur-Noregi. Bodö er ekki langt
frá Lofoten eða tæpa 100 km.
fyrir norðan heimskautsbaug.
— Var ekki kalt hjá ykk-
ur?
— Það var nú eitthvað ann
að. Mesti hitinn í ferðinni var
einmitt þar, 20-32 st. Á sama
tíma var 5-10 st. í Osló.
— Hvernig gekk ferðalagið
norður eftir?
— Við dvöldum nokkra daga
í Osló og skoðuðum borgina.
Þar gerðu margir innkaup á
útileguútbúnaði, og varð far-
angurinn helmingi meiri en
í upphafi.
Norsku skátarnir skipu-
lögðu ferðir okkar og önnuð-
ust leiðsögn á undan og eftir
mótinu. Það getur verið erfitt
að ferðast með 93 manna róp
og ekki sízt, þegar þurfti að
skipta um lest á tveimur mín
útum. Á leiðinni keyptum við
eina máltíð á dag, og það fór
þannig, að alltaf voru kjöt-
bollur á borðum. Menn gerð-
ust fLjótlega leiðir á þessari
tegund matar og létu ýms mis
jöfn orð falla. Það imdarlega.
skeði svo einn dag, þegar við
létum alla fá peninga til mat-
arkaupa að eigin vild, að all-
ir keyptu sér kjötbollur.
— Hvernig er umhorfs í
Bodö? -
Birgir Þórðarson.
— Landslagið er mjög líkt
og hér á íslandi, fjallahring-
ur og skógarkjarr. Þarna er
jarðvegurinn ákaflega þéttur
í sér. Norðmennirnir • sögðu
okkur frá því, að þegar und
irbúningsnefndin kom á stað-
inn nokkrum dögum fyrir mót
setninguna, hefði henni ekkert
litist á framtíðina, því yfir
mótssvæðinu var 5 cm. vatns-
lag. En til allrar hamingju
stytti upp og dró ekki fyrir
sólu allan mótstímann. Það
var dálítið ónæði af herflug-
velli, sem staðsettur er í ná-
grenni Bodö. Flugvélar voru
á öllum tímum sólarhringsins
að koma og fara.
— Hvernig gekk þetta mót
fyrir sig?
— Þetta mót var fyrst og
frernst fyrir drengjaskáta en
nokkrir ylfinga kvenskátafor
ingjar voru þarna. f Noregi
eru ylfingaforingjar kvenskát
ar. Mótið var eins konar geim
flaugnamót. Svæðin hétu t.d.
Merlury, Gemini, Apolo, Yor
stok. Við bjuggum á Sputnik
— Hver er tilgangurinn
með ferðum íslenzkra skáta
á erlend skátamót?
— Það er í fyrsta lagi
STAKSTEIIMAR
V erzlunár staðir
í hjarta suðurlandsundirlend-
isins, í Flóanum miðjum hafa
risið upp blómleg sveitarþorp.
Slík sveitarþorp eru nokkur nýj
ung á fslandi. Selfoss er þeirra
stærst, þá eru Hveragerði, Hella,
Vík í MýrdaÞ Blönduós, Egil-
staðakauptún, Borgarnes, svo að
einhver séu nefnd. Fýrirsjáan-
legt er að þessi þróun mun halda
áfram og mætti ímynda sér, að
þorp rjsu upp á stöðum eins og
t.d. á Reykhólum, við Mývatn á
Laugarbakka í Miðfirði, svo að
nokkrir staðir sétl nefndir.
Nefna má gamla verzlunarstaði,
eins og t.d. Hofsós, Haganesvík
og ef til vill mun um siðir risa
upp þorp að Kirkjubæjarklaust-
ri. Þessir staðir munu eiga til-
veru sina að mestu undir verzl-
un og þjónustu við nágrannahér-
uðin, en byggja ekki allt sitt á
sjónum, eins og hin sagnariku
islenzku sjávarpláss. Á mörgunv,
þessara staða hefur þó átt sór
stað svipuð þróun ©g var hér á
landi fyrir meira en 100 árum>
þegar einokunarverzlunin réð
hér lögum og lofum. Dæmi eit*
má nefna um öflugt verzlunar-
íyrirtæki í stærsta sveitakaup-
túninu, kaupfélag Árnesinga á
Selfossi. Þar hefur lengi verið
rekið sterkt kaupfélag og mundu,
flestir, sem aðeins sjá yfirborð-
ið, telja, að þar væri allt í góðu
lagi. Svo er þó ekki. Þaðan er
sömu sögu að segja og frá flest-
um öðrum stöðum, að verzlun
þessi er undir járnhæl Framsókn
arflokksins.
Einokunarverzlun >
Þeir eru ófáir, sem hafa ótrú
og imugust á stjórn og fégræðgi
Framsóknarmanna og sambands-
klíkunnar í Reykjavík, sem hef-
ur sölsað undir sig kaupfélögin
og lætur þau kosta dagblaðið
Tímann og sjálfa sig í pólitísku
braski.
Þá eru margir tortryggnir á
lánapólitik og verzlunarkjör
hjá mörgum kaupfélögum, sem
eru látin hefna þess í héraði,
sem Framsóknarforingjunum
þykir halla á sig á Alþingi.
1 hinni merku bók Jóns J. Að-
ils um einokunarverzlanir Dana
á tslandi segir m.a.:
’.Aftur á móti skyldi Húsavík-
urkaupmanni heimilt að leita
hafnar í Vopnafirði, ef is væri
fyrir Norðurlandi, og reka þaðan
verzlun við aðra bændur í
Húsavíkurumdæmi eftir þvi sem
til næðis1, en eigi mátti hann
verzla neitt við bændur í Vopna
fjarðarumdæmi að viðlagri 1500
ríkisdala sekt. Hélzt sú tilhögun
óbreytt upp frá því meðan um-
dæmaverzlunin stóð. Á líkan
hátt var því farið um vestlæg-
ustu héruðin í Árnessýslu, að
þær sveitirnar sem lágu vestan
Sogs og Hvítár, Grafninginn,
Ölfusið og Selvoginn. Höfðu
þær jafnan áður rekið verzlun
sitt á hvuð eiftir atvikum til
Hafnarfjarðar, Grindavíkur eða
Eyrarbakka, þó að þær ættu að
réttu lagi verzlunarsókn til
Eyrarbakka!
Sagan endurtekur sig
Kaupfélögin voru stofnuð á
sínum tíma til þess að sporna
gegn verzlunaróáran, og var
hugsjónin hin merkasta á sín-
um tíma, en í Framsóknarbönd-
unum hefur allt sótt í sama horf
«>g var fyrir meira en 100 árum.
Menn austur í Árnessýslu telja
sig nú ekki geta búið undir kaup
félagsveldinu og hafa stofnað
óháð kaupfélag. Sagan er að end
urtaka sig. Það er sama frelsis-
hvötin, sem hefur knúið þá til
þess að rjúfa böndin, það er sama
einokunarhneigðin sem hefur
knúið þá til þess að grípa til
eigin ráða. Sú einokunarhneigð
og stjórnmálaverzlun, sem verzl
ar samtímis með hveiti og at-
kvæði hefur endurtckið sig í
Framsóknarkaupfélögunum.