Morgunblaðið - 05.09.1964, Page 11

r
MORCUN BLAÐIÐ
11
l.au:garc!agur 5. sept. 1964
Sigurður Björnsson
brúarsmíður — Hivcifiifiig
í d»g er til moldar borinn einn
ipf mætari mönnnm þjóðar vorr-
Br, Sigurður Björnsson, brúar-
smiður.
Sigurður var fæddur í Torfu-
staðakoti í Vatnsdai, Húnavatns
eýslu, 16. maí 1890, en andaðist
28 ágúst sl. á Landsspítalanum.
Foreidrar hans voru María
Magnúsdóttir og Björn Leví Guð
ímind.sson, bóndi á Marðamúpi
í Vatnsdal.
Hann ólst upp i sveitinni,
en á 14. aldursári fór hann til
Keykjavíkur og hóf þar nám í
húsasmíði hjá hinum ágæta tré-
inrníðameistara Heíga Thordar-
een. I>að var óvenjulegt, að svo
ungur sveinn byrjaði trésmíða-
nám, en pilturinn var einbeittur
og stefnufastur og stundaði nám
ið af elju og samvizkusemi.
Hann linnritaðist í Iðnskólann og
iauk þaðan burtfararprófi vorið
1908, en sveinsprófi í trésmíð-
um um mitt ár 1909. Hann vann
eiðan sem sveinn í þrjú ár eins
og krafizt var og er reyndar
ennþá, áður en meistararéttindi
eru veitt, en þau fékk hann ár-
ið 1912, aðeins 22 ára að aidri.
Sigurður minntist oft á skóla-
érin sín í Iðnskólanum, en haust
ið 1904 hafði kvöldteikniskóla
verið breytt í Iðnskóla og var
hann meðal fyrstu nemenda
bans. Á þeim árum urðu nem-
endur að leggja hart að sér, því
að þeir sóttu kennslustundir
títir langan vinnudag. En Sig-
urður var fróðleiksfús maður og
14t ekki þreytu erfiðs vinnudags
eftra sér frá námi, þótt ungur
værL Áhrif lærimeistaranna
hafa eflaust verið mikil á ungan
sveininn, en þau voru án efá
góð, því fáir munu hafa verið
etefnufastari í sínu starfi og
eýnt þvj meiri alúð en einmitt
Sigurður. Hann minntist kenn-
era sinna með hlýhug og þakk-
læti, enda voru þeir eða urðu
framámenn í íslenzku þjóðlífi,
Má þar nefna Jón Þoriáksson,
landsverkfræðing og síðar for-
íætisráðherra, sem var skóla-
etjóri. Þórarin B. Þorláksson,
listmálara og Þorstein Erlings-
«on, skáld. Þegar Sigurður hóf
nám í 1. deiid skólans haustið
1904 voru skólasveinar 1. deild-
arinnar 48, en aðeins fimm
þeirra auk Sigurðar luku námi
vorið 1908. Má af því marka,
hver.su námið var harðsótt á
þeim árum.
Á námsárunum vann hann
íri.a. við ráðherrabústaðinn í
Tjarnargötu og Landsbókasafns-
bygginguna við Hverfisgötu, en
við byggingu hennar voru steypu
mót notuð að hluta, en það var
nýlunda hér á landi. Hann mun
|)ví hafa verið með þeim fyrstu,
sem unnu við mótauppslátt fyrir
eteinsteypu hérlendis. Hann
igerði sér ljósa grein fyrir því,
að steinsteypa var það byggingar
efni, sem heyrði til framtíðinni
cg gerði hann sér því far um að
kynna sér eiginleika hennar og
notagildi, en þó mun hann tæp-
íiega hafa órað fyrir því, að ævi-
etarf hans yrði svo nátengt
þessu byggingarefni, sem raunin
varð.
Árið 1890 var einnig merkisár
! sögu þjóðarinnar að því leyti,
»ð þá rættist óskadraumur fjöl-
jnargra, brú var byggð yfir
Ölfusó. Myndir af henni gengu
manna á milli og allir dáðust
®ð þessu meistaraverki, huga og
handa. Ungur sveinn fullur
etarfsorku og baráttuvilja fyrir
því, sem mætti verða landi og
þjóð til hagsbóta, hefur eflaust
fýllzt eldmóði til dáða við að
líta hina tignarlegu brú og
syngja sigurljóð Hannesar Haf-
stein um Ölfusárbrúna:
Þunga sigursöngva
söng hér elfan löngum.
Kvöld í voðaveldi
1 vegu sleit hún sveita.
Nú er vort að syngja
sigurljóðin,
»igruð stynja rembillátu
flóðin.
Nú er loksins elfar barðstjórn
hrundið,
hennar einvald föstum
skorðum bundið.
Erindin eru fleirL Þau hvetja
ekki aðeins til að brúa jökulár
og lognhyh heldur einnig lund og
sál. Þetta kvæði Hannesar Haf-
sfein var Sigurði hugleikið, enda
féll lífsstarf hans og lífsviðhorf
vel að anda kvæðisins. Hann
vildi ekki aðeins reisa brýr yfir
árnar, heldur einnig skapa
brýr í sálum þeirra, sem hann
umgekkst, skapa hjá þeim heil-
steyptar brýr andlega.
Hvort sem þetta kvæði Hann-
esar og Ölfusárbrúin hafa haft
meiri eða minni áhrif á þá á-
kvörðun Sigurðar að gerast harð
stjóri elfanna, þá var teningun-
um kastað vorið 1912. Hann réð-
ist til þáverandi landsverkfræð-
ings og fyrrverandi skólastjóra
síns, Jóns Þorlákssonar, og vann
sem smiður það sumar við brúar
gerðina á Ytri-Rangá hjá Hellu.
Næsta ár gerðist hann verk-
stjóri við brúasmíðar og var það
óslitið til ársins 1956, er hann
veiktist og fékk lausn frá störf-
um í lok þess árs. Hann starfaði
því óslitið í 45 ár við brúargerð
ir hér á landi og þar af 44 ár
sem verkstjóri. Mun láta nærri,
að hann hafi stjómað smíði
nær tvö hundruð brúa á þessu
timabili. Þeirra á meðal erú
stærstu brýr landsins. .Má þar
nefna brúna yfir Markarfljót,
Þverá, Hvítá í Borgarfirði, Hér-
rðsvötn, Skjálfandafljót og ótal
íleiri frá fyrstu áratugum hans
við brúasmíðar,
Síðasta áratuginn, sem heilsan
gerði hnum kleift að stunda
fcrúasmíðar, stjórnaði hann bygg
ingu stórbrúa yfir Ölfusá, Jökuls
á á Fjöllum, Þjórsá, Jökulsá í
Lóni við Hornafjörð og fyrra sum
arið við byggingu brúarinnar
yfir Hvítá hjá Iðu við Skálholt,
heilsan leyfði honum ekki að
annast verkstjórn Við hana þar
1il byggingu var lokið.
Árið 1914 voru byggðar brýr
yfir árnar Fáskrúð og Ljá vestur
í Dalasýslu. Á þeim árum var
ekki um vélaraflið að ræða
nema á'mjög takmörkuðum svið
um
Við brúarsmíðar og flutninga
á efni varð maðurinn sjálfur
ásamt hestinum að vera aflið á
landi. Mér eru ávallt minnistæð
íyrstu kynni min af verkstjór-
anum við brúasmiði tveggja
framangreindra brúa. Þegar við
ungir og að okkar áliti hraustir
piltar bárum eitt tré, bar verk-
stjórinn tvö. Hann var hraust-
menni og glæsimenni, hár og
spengilegur og bjartur yfirlitum.
Hann var ákveðinn og ósérhlíf-
inn. Gerði miklar kröfur til
sjálf sín og annarra. Hann var
einstaklega verkséður og fljótur
að sjá beztu iausn hvers vanda.
Það var vissulega lærdómsrikt
íyrir sveitapiltana að fá slíkan
mann í héraðið, mann, sem ekki
aðeins brúaði árnár, heldur
stuðl^ði einnig að heilsteyptari
brú í þeim sjálfum. Þessi maður
/ar Sigurður Björnsson, brúar-
smiður. Kynni okkar urðu
lengri en þetta eina sumar og
næstu fimmtíu árin hvikaði
hann ekki frá stefnu sinni að
vera samvizkusamur í smáu sem
stóru, ganga heill og allur til
þeirra verka, sem hann tók sér
fyrir hendur, vera hinn trausti
og rólegi, dagfarsprúði maður,
sem vildi gjöra rétt og ekki þola
óiétt og rétta þeim hjálparhönd,
sem minna máttu sín. Þau
íimmtíu ár, sem við höfðum
náin kynni, hvor af öðrum
heyrði ég harm aldrei hallmæla
mönnum þeim að baki. Hann var
hinn stundvísi og reglusami mað
ur og leitaðist ávallt við að gæta
fvllsta öryggis í öllum sínum
störfum, enda er óhætt að segja
að hann hafi verið mjög farsæll
verkstjórL
Sigurður eignaðist marga vini
eg kunningja um land allt í
gegnum starf sitt, bæði úr hópi
þeirra, sem unnu með honum
svo og þeirra, sem höfðu
við hann samskipti á annan hátt.
Eigi munu þeir fáir skólapiltarn
ir, sem hafa unnið undir hans
stjórn á sumrum á liðnum árum
og orðið fyrir áhrifum af per-
sónuleika hans. Hann var oft-
sinnis heiðraður af samstarfs-
mönnum sínum og íbúum þeirra
byggðarlaga, sem hann vann í.
1. janúar 1958 sæmdi Forseti
íslands hann riddarakrossi hinn
ar íslenzku fálkaorðu fyxir verk-
stjórn og brúasmíði.
Á námsárunum bjó hann hjá
meistara sínum, en var þó tíður
gestur á heimili hálfbróður síns,
Guðmundar Bjömssonar, land-
læknis. Skömmu eftir 1920 reisti
hann sér ágætis íbúðarhús í
Reykjavík og bjó þar upp frá
því. Árið 1922 kvæntist hann
Ásu Benediktsdóttur frá Þor-
fcærgsstöðum í Dalasýslu. Eignuð
ust þau tvo synfc Benedikt
Bjarna, verkfræðing, sem er
kvæntur Inger Sigurðsson, og
og Björn Leví, húsasmíðameist-
ara, sem er kvæntur Sigriði
Jóhannsdóttur. Lifðu þau í ást-
ríku hjónabandi, unz Ása lézt
vorið 1933. Síðari kona Sigurðar
var Guðfríður Lilja, systir fyrri
konu, og lifir hún mann sinn.
Gekk hún sonunum tveimur í
móður stað. Sigurður og Lilja
eignuðust einn son Grétax Áss,
viðskiptafræðing. Sigurður var
ákaflega barngóður maður, enda
fylltust barnafckirnin hans ávallt
gleði og tilhlökkun, þegar fana
skyldi í heimsókn til afa. Þau
voru og honum ekki síður gleði
í veikindum síðustu átta ár æv-
innar.
Eg votta aðstandendum inni-
lega samúð og þakka honum all
ar vorar samverustundir, gest-
risni hans, glaðværð og heilindi
minnugur orðanna:
Deyr fé,
deyja frændur,
deyr sjálfur it sama,
En orðstír deyr aldregb
hveim sér góðan getur.
Jakob Benediktsson.
Afgreiðslustörf
Óskum eftir að ráða mann til starfa í vélaverzlun
vorri.
= HÉÐINN =
Seljavegi 2.
N auðungaruppboð
sem auglýst var í 85., 87. og 89. tbl. Lögbirtingablaðs-
ins 1964 á vs. Sæfeta, áður RE 233, þingl. eign Más
Sveinssonar, fer fram eftir kröfu Fiskveiðasjóðs íslands
við skipið þar sem það liggur við Grandagarð, hér í borg,
mánudaginn 7. september 1964, kl. 3 siðdegis.
Borgarfógetaembættið í Reykjavík.
Nauðungaruppboð
sem auglýst var í 65,, 68. og 71. tbl. Lögbirtingablaðs-
ins 1964 á húseigninni á Árbæjarbletti 56, hér í borg,
þingl. eign Jens Pálssonar, fer fram eftir kröfu Gjald-
heimtunnar í Reykjavik, Árna Grétars Finnssonar hdl.,
Guðmundar Péturssonar hrl., og Gunnars Þorsteinsson-
ar hrl., á eigninni sjálfri þriðjudaginn 8. september 1964,
kl. 2,30 síðdegis,
Borgarfógetaembættíð í Reykjavík.
ORÐSENDENG FRA
STEYPDSTÖO VERK hf.
Talstöðvaþjónusta
SteypustÓð VERK hf.
hefur nú útbúið alla steypubíla sína með talstöðvum.
Lipraxi og öruggari þjónusta.
Húsbygg/endur
Athugið að steypa er háð verðlagsákvæðum, og skipt í
verðlagssvæði. Steypa frá VERK h.f. er ódýrari í
Kópavogi — Fossvogi — Amarnesi — Garðahreppi —
Hafnarfirði og Seltjarnarnesi, en sama verð í Vestur-
bænum og hluta Austurbæjar.
Við b/óðum yður
úrvals harpað og muiið steypuefni, vigtað og blandað í
nákvæmum sjálfvirkum vigtum. Gæðin eru viðurkennd
af öllum, sem reynt hafa. — Kynnið yður verð og gæði
steypu. — Útvegum bílkrana, ef óskað er. •— Vinsam-
legast pantið tímaniega.
Símar 4-1480 og 4-1481
VERK hf.
Steypustöð — Fífuhvammsvegi.
Skrifstofusími 1-1380.