Morgunblaðið - 03.10.1964, Blaðsíða 15

Laugardagur 3. okt. 1984
MORCUNBLAÐIÐ
15
Werren - skýrslans
meiri eftir en áður
(Grein sú, sem hér fer á
eftir er lausl. þýdd úr „The
New York Times." Grein-
arhöfundur er James
Reston).
WARREN-NEFNDIN, sem
skipuð var til þess að rann-
saka morðið á Kennedy for-
seta, hefur annað því verki
sem henni var falið og lagt
sinn skerf til mannkynssög-
unnar. En hún hefur gert ann
að og meira, hún hefur líka
safnað að sér svo miklum efni-
við, að skáld og rithöfundar
ókominna kynslóða geta sótt
þangað nær ótaemandi yrkis-
efni.
Vera má, að sagnfræðingar
geri sig ekki í alla staði á-
nægða með skýrsluna og telji
að hún leiði menn ekki í all-
an sannleikann um morðið á
Kennedy forseta, en goðsagn-
ir eru oft lífseigari en sjálf
mannkynssagan og spurning-
arnar, sem ekki fékkst svar
við, eiga eftir að valda sagn-
fræðingum heilabrotum síðar
meir og verða leikritahöfund-
um og skáldum sífrjó upp-
spretta yrkisefnis.
Nefndin svaraði „stóru
spurningunni" um það hver
myrti forsetann með því að
leiða fram fjölda smærri
spurninga, engu leyndardóms-
minni. Aðalleikendurnir í
harmleiknum í Dallas eru nú
umkringdir herskara nýrra
aukaleikenda, sem allir koma
sem snög'gvast fram á sjón-
arsviðið á örlagastund með
mikilvægan boðskap, til þess
eins að hverfa án þess að við
vitum mikið um það, hverjir
þeir eru í raun og veru.
Sagan er öll full af leynd-
ardómum lífsins. Enn er allt á
huldu um ástæður Lee Harvey
Oswald’s til þess að myrða
forsetann. Hæstvirtir nefndar-
menn og starfslið þeirra gáf-
ust áug'sýnilega upp við að
reyna að komast til botns í
því.
Svo er líka allt það sem
„hefði getað orðið," öLL „eF‘-
in. Ef OswaLd hefði bara feng-
ið vegabréfsáritunina til
Kúbu og þaðan til Sovtéríkj-
anna, rétt fyrir morðið. Eða ef
hann hefði aldrei fengið að
koma þaðan aftur í upphafi.
Ruth Paine.
Og hver var „nágranninn",
sem útvegaði honum vinnuna í
skólabókageymslunni, þaðan
sem hann skaut forsetann tiL
ólífis? Og hversu var háttað
sjálfsmorðstilraun Oswalds I
Moskvu í smáatriðum?
Þá er það ekki síður furðu-
legt, hvernig frú BLedsoe, kon
an sem leigði Oswald herbergi
í Dallas, slysaðist til þess að
vera I strætisvagninum, sem
hann steig upp í er hann
hljópst á brott eftir morðið.
Til þess að þetta yrði eru
stærðfræðilegar líkur ekki
nema 1 á móti 10.000.
Mitt í harmleiknum er líka
að finna huggunarrík dæmi
um mannlega þrá og kærleika
— Ruth Paine, einmana, af-
skipta og hvekkta, sem engu
að síður tók Marinu Oswald
upp á arma sína þegar verst
stóð á fyrir henni. Og Marina
sjálf, sem virðist hafa verið
manni 3Ínum „mjög reið“ er
hún varð þess vör, að hann
beitti fyrir sig fölskum nöfn-
um og gerði annað það sem
stríddi móti siðgæðisvitund
Iiennar um það hvað rétt
væri og rangt. Og loks er það
svo Oswald sjálfur, er hann
skildi eftir giftingarhring sinn
og síðustu 170 dalina sem hann
átti á náttborðinu heima, áður
en hann fór til vinnu morgun-
inn sem morðið var framið.
Hver sendi Oswald frá
Moskvu til Minsk? Hvernig
kynntist hann hinni rússnesku
konu sinni og hvernig var af-
koma þeirra þar eystra? Hvers
vegna var honum heimilað að
koma aftur til Bandaríkjanna
og veitt til þess lán úr vasa
utanríkisráðuneytisins? Við
rétt aðeins grillum í það, sem
hér er á seyði.
Sagan er öll miklu meira
en blaðamatur og hún er sagn
fræðingunum líka ofjarl. Svið
hennar er barátta aldarinnar,
ágreiningur þjóða og heim-
spekistefna á síðari hluta 20.
aldarinnar, andrúmsloft svik-
ráða, barátta ráðamanna,
manna og kvenna, hugmynda-
fræða og trúarbragða í Banda
ríkjunum.
Sigur í sorginni
Og allt snerist þetta að sjálf
sögðu um fjölskyldu forsetans
og sú saga er í sjálfu sér saga
sorgar og saga sigurs yfir sorg
inni.
Það eru engar myndir til af
því, er Booth myrti Lincoln
eða af neinum þeim harmsögu
legu atburðum sem átt háfa
sér stað í bandarískum stjórn-
málum til þessa, en saga harm
leiksins í Dallas er nú skráð
og kvikmynduð, og svipmynd-
um úr henni bregður fyrir
sjóntr okkar: Jacqueline
Kennedy á því augnabliki, er
hún í angist sinni skreiddist
upp á afturhluta forsetabif-
reiðarinnar, Ruby, þar sem
hann myrðir Oswald, Jacque-
line öðru sinni þar sem hún
heimtir aftur mann sinn liðíð
lík.
Allt lætur þetta meira uppi
um harmleikinn en Johnson
forseti og Warren-nefndin
ætluðust nokkru sinni tiL. Fyr-
irmæli þau, er forsetinn gaf
nefndinni hljóðuðu á þá leið
að henni bæri að „ganga úr
skugga um að sannleikur máls
ins væri gerður lýðum ljós,
að svo miklu leyti sem það
megi verða“.
Johnson forseti var ekki að
hugsa langt fram í tímann.
Hann hafði áhyggjur af get-
gátum manna í Evrópu um
tilræðið og vildi reyna að
komast til botns í málinu. Hon
qm var ekki umhugað um að
auka veg og ævi goðsagnar-
innar um Kennedy — og það
var meira að segja, þótt kald-
hæðnislegt sé, erfitt fyrir hann
að stjórna landinu styrkri
hendi, meðan öll þjóðin hugs-
aði ekki um annað en Kenn-
edy og sögu hans — en með
því að krefjast þess, að allar
staðreyndir varðandi málið
væru dregnar fram í dagsljós-
ið hefur hann leitt til lykta
harmleik, sem á eftir að verða
umtalsefni manna löngu eftir
að sagnfræðingar hafa sætzt á
það, hvar skipa beri Kennedy
forseta til sætis í sögunni.
Hvers parl að gæta
viö lánaumsókn til Húsnæðismálastjórnar?
ATHUGIÐ VEL ÖLL SKll.YROI
MEÐ því að fólk byggir íbúðir
yfirleitt ekki oftar en einu sinni
á ævinni, er yfirleitt um nýja
lánsumsækjendur að ræða og
gætir því gjarnan misskilnings
hjá umsækjendum um þau skil-
yrði, sem þeir verða að uppfylla,
til þess að koma til greina við
lánsúthlutun. Er því brýn nauð-
syn fyrir lánaumsækjendur að
kynna sér vel öll skilyrði fyrir
lánveitingum og að svara greið-
lega öllum fyrirspurnum stofn-
unarinnar, annars geta þeir hrein
lega misst af lánveitingum.
Til þess að lánsumsókn geti
hlotið staðfestingu um lánshæfni
þurfa öll gögn að berast áður en
framkvæmdir hefjast, t.d. vott-
orð um að hús sé orðið fokhelt,
ellegar missir lánsumsækjandi af
lánsmöguleikum.
HVAÐA HAMARKSLÁN
ERU í GILDI
Sá alvarlegi misskilningur virð
Ist ríkja meðal margra, að ýmis
•triði „júnísamkomulagsins"
milli launþega og atvinnurek-
enda annars vegar og ríkisstjórn
•rinnar séu nú þeg'ar komin til
framkvæmda og á ég hér sérstak
lega við húsnæðiskafla samkomu
lagsins.
Lánakjörin sjálf, þ.e. vextir og
fyrirkomulag afborgana hafa nú
‘þegar tekið gildi með lækkun
vaxta úr 8% í 4% og eru nú jafn
framt og með síðustu lánveitingu
afborgunarlaus fyrsta árið. Til
þessarar lánskjarabreytingar,
þurfti ekki lagabreytingu, þar
*em heimild til hennar var í gild
andi lögum.
Margir telja, að samfara þess-
•ri breytingu hafi tekið gildi hin
boðaða hækkun hámarkslána úr
fcr. 150.000,00 í kr. 250.000.00 á
S>úð. Þetta er rangt. Samkv.
,Júnisamkomulaginu“ á sú Iaga-
breyting, sem til þarf, að eig*
•ér stað um næstu áramót, en
•k ki fyrr.
VerðUr því fólki ekkt nógsam-
lega bent á tilLögu Húsnæðis-
málastjórnar frá 29. juá s.l.
„Að gefnu tilefni vill Húsnæðis
málastjórn taka fram, að enn þá
eru í gildi lög um kr. 150.000,00
hámarkslán til íbúða og ekki
verður á þessu stigi sagt, hvenær
gildistaka boðaðrar lagasetning-
ar um ný hámarkslán á sér stað“.
HVAÐ ÞARF AF
KYNNA SÉR
Fjölmargir lánsumsækendur
gæta þess ekki að sanna rétt
sinn til þeirrar hækkunar lána,
sem ákveðin var á íbúðir í þeim
húsum sem grunnplata (botn-
plata) var steypt eftir 1. ágúst
1901 þ.e. þegar hámarkslán voru
hækkuð úr kr. 100.000,00 í kr.
150.000,00, en til að öðlast þenn
an rétt, þurfa umsækjendur að
sanna með vottorði byggingafull
trúa (eða oddvita) að umræddar
framkvæmdir hafi átt sér stað
eftir 1. ágúst 1961, ásamt sér-
stakri viðbótarlánsumsókn. Sjáist
umsækjendum yfir að sanna
þennan rétt með slíku vottorði,
nær réttur þeirra aðeins til hins
eldra hámarksláns kr. 100.000,00.
Að lokum er ekki úr vegi að
ítreka það, sem fólst í auglýs-
ingu frá Húsnæðismálastjórninni
í nóv. s.l. svohljóðandi:
1. Frá 1. janúar 1964, verða
allar umsóknir um íbúðalán
að hafa hlotið samþykki hús
næðismálastjórnarinnar, áð-
ur en framkvæmdir við
byggingu hússins eru hafnar
og afrit af teikningu (í tví-
riti) þess, samþykkt af við-
komandi byggingaryfirvöld-
um, að hafa áður verið við-
urkennt með stimpli og
uppáskrift stofnunarinnar.
2. Þeir umsækjendur um lán,
er hafa í hyggju að kaupa
íbúðir í húsum, sem eru í
smíðurn, verða á sama
hátt að tryggja sér sam-
þykki húsnæðismálastjórn-
arinnar, áður en gengið er
frá kaupunúm.
Víst er, að losna má við hvim-
leiðar frávísanir umsókna og e.
t.v. fjárhagslegt tjón umsækj-
enda, ef þeir kynna sér nákvæm-
lega öll þau atriði, er máli skipta,
áður en nokkrar framkvæmdir
eru hafnar eða kaup gerð.
EINS og lesendum er í fersku
minni, þá sigruðu þeir Petrosjan
og Keres á mótinu í Buenos
Aires. Ég hef nú náð í skák frá
þessu móti og í henni eigast við
þeir Keres og H. Piinik, en sá
síðarnefndi hefur gist ísland
nokkrum sinnum. Pilnik er nú
búsettur í Chile, og mun hafa
stundað þar skákkennslu í ein-
hverri mynd,
Hvítt: P. Keres.
Svart: H. Pilnik.
Spánski leikurinn.
1. e4, e5; 2. Rf3, Rc6; 3. Bb5, a6;
4. Ba4, Rf6; 5. 0-0, Rxe4.
Pilnik teflir nær eingöngu opinn
spánverja, eins og það er nefnt
í hópi skákmanna. Skoðanir
manna á gildi afbrigðisins hafa
verið mjög skiptar, en á síðari
árum hefur 5. — Rxe4 nærri því
horfið á meistaramótum. Samt
sem áður hefur þó ekki tekizt að
finna neinn afgerandi mótleik
fyrir hvítan.
6. d4, b5; 7. Bb3, d5; 8. dxe5, Be6;
9. c3. Hér skilja leiðir með hinni
svonefndu Worral árás 9. De2
ásamt Hdl og c2-c4, og gömlu
aðferðunum. 9. — Be7; 10. Be3,
Dd7. Pilnik reynir að sneiða hjá
feninu sem Unzioker lenti í gegn
Keres í Zúrieh 1959. Þar tfldist
skákin þannig: 10. — 0-0; 11.
Rbd2, Rxd2; 12. Dxd2, Dd7;
13. Bg5!, Had«; 14. Hfel, Ra5;
15. Bc2, Rc4; 16. Dd3, g6; 17.
Dd4!, Hfe8; 18. Dh4, Bxg5; 19.
Rxg5, h5; 20., b3, Rb6; 21. Hadl,
De7; 22, h3, Kg7; 23. f4, Rd7;
24. S5, gxf5; 25. Hd3 og Kefes
vana á kóngssókn. Szabo reyndi
10. — Rc§ gegn þeirn Pilnik og
Gligoric 1956 og 1953. Eftir
11. Bc2, Bg4; 12. Rbd2, Re6;
13. Dbl, Bh5; var staðan nokkuð
jöfn. 11. Rbd2, Rxd2; 12. Dxd2,
Ra5 (?). Eins og skákin teflist,
þá kemur síðasti leikur svarts
aldrei að verulegu haldi. E. t. v.
var fullt eins gott að reyna hér
strax 12. — h6; sem hindrar
næsta leik hvíts og hótar með
árangri, ef ekki er að gert
Rc6-a5 og eftir atvikum til c4.
13. Bg5! Yfirleitt er svarti bisk-
upinn á e7 betri maður en félagi
hans á e3, í stöðum af þessu tagi.
Það er því hagkvæmt fyrir hvít-
an að skipta. 13. — c5; 14. Bxe7,
I)xe7; 15. Híel, Hd8: 16. Df4,
h6(?). Hugmynd Pilniks er
dæmd til að misheppnast með
tilliti til tryggrar aðstöðu hvíts,
skárra var því 16. — 0-0; með
örlitið getri möguleikum fyrir
Skátadagur
SKÁTADAGURINN 1964 verð
ur haldinn á sunnudaginn. Skáta
samband Reykjavíikur gengst þá
fyrir fjölþættri kynningu á
skátastsqjfi, en dagskrá dagsins
er þríþætt. Efnt verður til sýn-
ingar f/-rir almenning á skáta-
starfi. Sýning þessi verður á
grasbílastæðinu fyrir vestan í-
þróttavöllinn við Suðurgötu.
Sérstök dagskrá verður í Ríkis-
útvarpinu í tilefni dagsins, og
birtar verða greinar I dagblöð
unum um skátamál.
Sýningin verður sett klukkan
tvö á sunnudaginn, og verður
Forseti íslands, herra Ásgeir
Ásgeirsison, verndari skátahreyf
ingarinnar og borgarstjórinn í
Reykjavík, Geir Hallgrímsson
viðstaddir opnunina.
Yfir þrjú hundruð skátar hafa
unnið undanfarnar vikur að
undirbúningi við Skátadaginn
1964, og segja má, að aldrei ha.fi
verið unnið jafn kappsamlega
áð undirbúninigi, Á sýningunni
verður leitazt við að kynna
sem flesta þætti skátastarfsem-
innar Og veita almenningi upp-
lýsingar um starfsemi skátafélag
anna í Reykjavík. Borgarbúum
gefst. m a. taekifaéri til að sjá
fastátjáldibúðir ' drengja og
hvítan. 17. Bc2, Rc6; 18. Hadl, g5.
Enn var 18. — 0-0; betri kostur.
19. Ðg3, g4; 20. Rd2, c4; 21. 1»3,
Da3; 22. bxc4, bxc4; 23. f4!,
gxf3 framhjáhlaup; 24. Rxf3,
Kd7; Ef 24. — Dxa2; 25. Dg7,
Kd7; 26. Bf5! Eða 24. Dxc3;
25. Ba4 og hvítur vinnur á sókn
25. Df2, Kc7; 26. Rd4, Hb8; 27.
Hfl, Rxd4; Svartur má ekki und-
ir nokkrum kringumstæðum
leyfa Rxe6, því þá missir hann
bezta varnarmanninn, eins og les
endur geta auðveldlega gengið úr
skugga um. 28. Dxd4, Hb2; 29.
Hd2, Hg8; 30. Hdf2, Hg7; 31. h3,
Da5; 32. Bf5!, Hxf2; 33. Da7t,
Kc6; 34. Da8ý, Kc7; 35. Da7t, Ktc6
36. Da8t, Kc7; 37. Hxf2, Db6;
38. Df8, Hg'5; 39. Bxe6. fxe6;
40. Kh2!, Dc6; 41. Hf7t. Svartur
gafst upp.
IRJóh.
á sunnudag
stúlkna, ýmsar merkjasendtng-
ar, notkun áttavita, kortateikn-
ingu og ýmsar gerðir af hlóðum.
Reistir verða útsýnis- og merkja
turnar, og keppt í ýmsum skáta
íþrófctum. Á sýningunni verður
sérstök upplýsingadeild, þar
sem fólk getur leitað upplýsinga
um starfsemi skátafélaganna í
Reykjavík og annað viðvíkjandt
sjálfu skátastarfinu. Tvö stór
hlið verða reist, srvipuð þeim,
sem tíðkast á skátamótum. Þá
verður almennur skátavarðeld-
ur á svæðinu kl. 4.15. Setning
Skátadagsins 1964 fer fram á
sérstöku hátíðarsvæði, sem er á
miðju sýningarsvæðinu. Aætlað
er, að sýningin standi yfir til
klukkan 5.30
Sérstök dagskrá verður i
Ríkisútvarpinu í tilefni dagsins
og hefst hún kl. 3.45. Dagskráin
stendur yfir í 85 mínútur og
sámanstendur ’hún einkum af
söng, gamanþáttum og viðtÖIum.
Það er Skátasamband Reykja-
víkur, sem gengst fyrir Skába-
deginum 1964, og er þetta eitt
af fyrstu verkefnum sambands-
ins, en það var stófnað s.l. vor,
Skátasambandið vill færa þeim
fjolmörgu áðilum, er aðstoðað
hafá skátana við undirbúning
dagsins beztu þakkir.