Morgunblaðið - 04.11.1964, Blaðsíða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ
Miðvikudagur 4. nóv. 1964
t
áT
Prófessor Westergraard-Nielsen sýnir fundarntönnuni bæíiur
þær sem hann kveður Dani hafa gefið út um handritanann-
sóknir sínar síðan 1941.
DANSKA stúdentafétagið
kallaði saman fund um hand-
ritamálið þriðjuda.ginn 27.
október, svo sem isagt var frá
í fréttum, og kallaði fundinn
„Handalögn'.il um handritin“.
Var boðið til þessa fundar
mörgum ræðumönnum, bæði
úr hópi þeirna, sem fylgjandi
eru afhendingu handritanna
og þeirra sem kappkosta að
kyrrsetja þau í Danmörku
enn um ai'dur. Var fundur
þessi mjög fjölsóttur og við-
burðaríkur og leit jafnvel út
fyrir um sinn, að heiti það
sem honum hafði verið valið
af gamansemi, yrði orð að
sönnu og fundarmenn færu í
hár saman. Andstæðingar af-
hendingarinnar voru í mikl-
um meirihluta á fundinum og
áttu fyrirsvarsmenn handrita
afhendingarinnar í vök að
verjast fyrir ágangi þeirra,
sem á stundum var slíkur að
varla fékkst hljóð í salnum,
og alltaf var verið að grípa
fram í fyrir ræðumönnum.
Mest mæddi á Jörgen Jörgen-
sen, fyrrverandi kennslumála
ráðherra og Wilhelm Dupont,
ta'smanni sósíaldemókrata.
Fundarstjóri var Erik Seiden
faden, ritstjóri, og af hálfu
andstæðinga afhendingarinn-
ar fluttu framsöguræður þeir
Chr. Westergiaard Nielsen, og
próf. Johs. Bröndum-Nielsen.
Próf. 0ivind Fjeld Halvorser,
deildarforseti heimspekideild
ar Oslóarháskóla var einnig
gestur fundarins og talaði
milli þeirra andstæðinganna
Jörgens Jörgensenis og Brönd
um-Nielsens. Fjöldi fólks
fy'gdist einnig iroð fundinum
í sjónvarpi og lauk útsend-
ingu ekki fyrr en rúmri
stundu eftir miðnætti (1.15
að staðartíma).
Fundur Stúd-
entsfébgsins
í Höfn um
handritamáiið
Daginn eftir, 28. október og
næstu daga, var málið mikið
rætt í dönsku blöðunum og
er það sem hér fer á eftir
byggt á frásögnum þeirra af
fundinum og ítarlegu frétta-
skeyti fréttaritara Mbl. í
Kaupmannahöfn, Rytgárd.
Framsöguræður
Fyrstur ræðumanna var
Próf. Johs. Bröndum-Nielsen
í ræðustóli á fundinum.
Wilhelm Dupont, sem talaði
máli flokks síns, sósíaldemó-
krata. Studdi hann afhend-
ingu handritanna þeim rökum
að ef aðstaða á íslandi á 17.
öld, þegar Árni Magnússon arf
leiddi Kaupm.hafnarháskóla
að handritunum hefði verið
eins og hún er nú í dag, léki
ekki á því nokkur efi að . . .
lengra komst hann ekki, fyrir
hrópum og hávaða í salnum.
Þegar hljóð fékkst, sagði Du-
pont, að svo væri að sjá sem
tilfinningamar hlypu með
háttvirta vísindamenn í gön-
ur og gæti þetta vart talizt
máiefnaleg afstaða. Sagði Du-
pont, að handritin væru eini
eiginlegi menningararfurinn,
sem íslendingar ættu úr sögu
sinni og lagði mikla áherzlu-
á að handritin væru afhent
sem gjöf frá Dönum. Þess-
vegna væri það mjög ó-
skemmtilegt, sagði Dupont,
að aftur væri deilt um málið,
og það svo harkalega sem
raun bæri vitni og jafnvel
hætta á að það kæmi fyrir
rétt, áður en það fengist leitt
Fyrrv. kennslumálaráðherra,
Jörgen Jörgensen, flytur mál
sitt.
til lykta. Þá taldi Dupont það
engan veginn óyfirstíganlega
hindrun dönskum handrita-
rannsóknum þótt handritin
sjálf fiyttust úr landi, það
hlyti að mega stofna til sam-
vinnu um rannsóknirnar og
íslendingar hefðu alla þá að-
stöðu sem til þyrfti, til varð-
veizlu handritanna og rann-
sókna á þeim. Klykkti ræðu-
maður út með því að segja að
danskir vísindamenn hefðu
látið tilfinningarnar hlaupa
með sig í gönur og rök and-
stæðinga afhendingar hand-
ritann.a bæru ljósléga með
sér slæma samvizku þeirra.
Næstur á mælendaskrá var
próf. Christian Westergaard-
Nielsen, formaður Árnasafns-
stjórnar, sem lét röksemda-
færslu Duponts eins og vind
um eyrun þjóta og hélt því
fram fullum fetum, að af-
hending handritanna myndi
skjóta loku fyrir þær alþjóð-
legu rannsóknir á handritun-
um, sem nú væru vel á veg
komnar í Kaupmannaihöfn.
Sagði prófessorinn, að í fyrra
1963, hefðu komið út á veg-
um safnsins 10 bindi og ættu
danskir vísindamenn heiður-
inn af átta þeirra. Til frekari
áherzlu máli sínu dró prófess
orinn fram tösku allmikla og
upp úr henni bók á bók of-
an, unz kominn var sæmi.ega
(livind Fjeld Hialvonsen, for-
seti heimspekideiidar Oslóar-
háskóla.
Myndirnar af ræðurr.innum
eru aí'tar frá Nordisk Presse-
foto.
hár stafli á borðið vlð hlið-
ina á honum og kvað þetta
vera bækur þær sem Dan-
ir hefðu gefið út varðandi
handritin síðan 1941. Sam-
bærilegt framlag fslendinga
væri ekki svipur hjá sjón,
sagði Westergaard-Nielsen,
og bætti við: „Ég skil eikki
hvernig danskur menntamála
ráðherra (Jörgen Jörgensen),
sem að réttu lagi á að gæta
hagsmuna Danmerkur í hví-
vetna, gat farið að ráðum ís-
lenzkra vísindamanna uim aS
hafa að engu ráðleggingar
danskra vísindamanna." Kvað
prófessorinn það vera „höf-
uðsynd“ að slíta handritin úr
tengslum við Konungsbók-
hlöðu, þar sem skilyrði til
rannsókna á þeim væru betri
en nokkur staðar annars stað-
ar og ta'idi það af og frá að
afhendingin fengi nokkru á-
orkað til bóta í norrænni sam
vinnu. Prófessorinn veik að
þeirri staðhæfingu Duponts,
að hægt væri að gera við
handritin eins vel á íslandi
og í Danmörku og lézt ekki
trúaður á slíkt. Sýndi hann
dæmi um misjöfn vinnuibrögð
Dana og íslendinga í því efni
og var hlutur íslendinga þar
sýnu verri.
Jörgen Jörgensen, fyrrver-
andi kennslumálaráðherra, sá
er lagði fram upphaflega
frumvarpið um aifhendingu
handritanna árið 1961, var
næsti ræðumaður. Bað hann
menn þess lengst alira orða
að gæta stillingar og ræðá
allt á málefnalegum grund-
velli. Jafnvel þó handritin
væru afhent, væri ekki þar
með loku skotið fyrir allar
rannsóknir Dana á þeim sagði
Jörgensen. Það væri ailtaf
hægt að lána handrit til Dan-
merkur eftir sem áður og
vinna þar að ra-nnsóknum og
eins væri aðstaða á íslandi
bæði \ti 1 varðveizlu handrit-
anna og rannsókna á þeim.
Allar fullyrðingar um hið
gangstæða, væru og særandi
Framhald á bls. 25
Þannig var forsíða Berlingske Tidende miðvikudaginn 28.
október, daginn eftir fundinn í Stúdentafélaginu. Maðurinn
á miðri neðri myndinni er sá sem mest hafði sig í frammi á
fundinum og oftaist greip fram í fyrir ræðumönnum, Knud
Húbertz Thomsen, sem kvaðs'. hiafa haft áhuga á málinu síð-
an 1961 en ekkert hafa í því gert fyrir tóma leti og trassa-
skap, sér hefði verið nær að istofna nefnd tii varðveizlu hand
ritanna í Danmörku. „Handritin eru einstæð menningarsögu-
leg verðrr.eti segir sjálflýstur trassinn Thomsen, „og við meg-
um ekki láta þetta fara í handaskj’um hjá okkur.“
UM HANDRITIN