Morgunblaðið - 27.11.1964, Qupperneq 3

MORGUNBLAÐIÐ
3
if Föstudagur 27. nóv. 1964
ÍSJÚKRAHÚSI Suðurlands
bafst fyrir skömmu höfðing-
leg gjöf frá fimm einstakling-
um á Suðurlandi. Er hér um
að ræða tveggja hektara
spildu úr jörði'nni Árbæ í Ölf-
ushreppi. Gjöfinni fylgir 14
sekúndulítri af heitu vatni úr
borholu þéirri, er boruð hef-
| ur verið í landi jarðarinnar.
Skilyrði fyrir gjöf þessari
er, að byggingarframkvæmdir
verði hafnar fyrir 1. jan. 1970.
| Sjúkrahússnefnd Selfoss-
Sjúkrahúsi Suðurlands
gefin vegleg
hrepps hélt á miðvikudag
kaffisamsæti fyrir gefendur.
Ráðemaður sjúkrahússins,
Teitur Eyjólfsson, flutti þar
stutta ræðu. Gerði hann lítil-
lega grein fyrir gjöfinni og
lýsti ánægju sinni yfir því,
að hér skyldu fimm Selfyss-
ingar hafa lagt svo gjörva
hönd á plóginn. Sagði Teitur,
að almennur vilji væri fyrir
byggingu nýs sjúkrahúss, en
gjöf
ekki væri öllum ljóst hið geysi
lega átak sem til þyrfti.
Næstur talaði Matthías
Ingibergsson, form. sjúkra-
hússnefndar. Sagði Matthías,
að þar sem sjúkrahúsinu hefði
þegar boðizt lóð annars stað-
ar yrði að vega og meta hvort
hægt yrði að taka þessari gjöf.
Þyrfti einnig að leita afstöðu
Ölfushrepps í sambandi við
vatnslagnir o. þ. h. Sagðist
Matthías á þessu stigi ekki
getta annað en þakkað af heil-
um hug þá fórnfýsi, sem gef-
endur hafa sýnt.
Sjúkrahúslæknirinn á Sel-
fossi, Óli Kr. Guðmundsson,
stóð næstur upp og flutti
stutta tölu. Hann sagðist hafa
skoðað Árbæjarland og að því
er honum virtist væri aðstaða
þar mjög góð. Sagði hann að
það færi betur ef fleiri sýndu
slíkan stórhug sem gefendur
hafa sýnt.
Næstur talaði Jón Pálsson
fyrir hönd gefenda. Sagði
hann að af augljósum ástæð-
um væri það nauðsynlegt að
hafa gott sjúkrahús á Sel-
fossi eða í nágrenni. Áður
fyrr, þegar flytja þurfti sjúkl-
inga til Reykjavíkur, kom það
oft fyrir að sjúklingarnir dóu
á leiðinni. Sagði Jón, að þeg-
ar verkið væri hafið væri mik-
ið komið. Þó mönnum kynni
að virðast hinn tveggja kíló-
metra vegur frá Selfossi að
Árbæ löng leið, væri það ekki
svo miklu lengra en úr mið-
bæ Reykjavíkur að Lands- i
spítalanum. Sjúkrahús væri i
bezt sett örlítið utan byggð- i
arinnar á kyrrlátum og falleg- /
um stað, eins og þarna að 1
Árbæ. Hægt væri að byggja
sjúkrahúsið á bakka Ölfusár,
svo skolp- og frárennslis-
leiðslur þyrftu ekki að vera
langar. Að jarðhitanum væri
geysimikill sparnaður.
Matthías Ingibergsson tók
nú aftur til máls og sagði að
ekki myndi hægt að byrja
byggingarframkvæmdir við
nýtt sjúkrahús fyrr en fyrsta
fjárveiting kæmi frá ríkinu.
Nú hefði sjúkrahsúið verið
sett á biðlista um styrk, en
fjögur sjúkrahús væru ofar á
listanum.
Þeir aðilar, sem gefið hafa
þessa veglegu gjöf, eru: Jón
Pálsson, dýralæknir og frú
Áslaug Stephensen, Eiríkur
Bjarnason og frú Jónína Guð-
mundsdóttir, Brynjólfur Gísla i
son og frú Kristín Árnadóttir,
Sveinn Hjörleifsson og frú
Elín Sigurðarclóttir, Lúðvíg
Helgason og frú Ásthildur
Michelsen.
Gefendur, standandi frá vinstri: Brynjólfur Gíslason,
Sveinn Hjörleifsson, Jón Pálsson, Lúðvíg Helgason og Ei-
ríkur Bjarnason. Sitjandi f. v.: Elin Sigurðardóttir, Áslaug
Ó. Stephensen og Ásthildur Michelsen. Á myndina vantar
þær Kristínu Árnadóttur og Jónínu Guðmundsdóttur.
Lúðrasveit Vest-
mannaeyja 25 ára
amesi, Reyðarfirði, Eskifirði, Nes
kaupstað, Hallormsstað, og víða
um sveitir á Suðurlandsundir-
lendi. Frá 1904—1964 hafa 130
manns leikið í Lúðrasveitinni.
Vestmannaeyingar vilja á þess
um tímamótum þakka Lúðra-
sveitinni fyrir mjög gott starf,
ánægju og skemmtun og vænta
þess að mega njóta starfs
hennar um ókomna tíma. —
I stjóm Lúðrasveitarinnar eru í
dag Hreggviður Jónsson, Erlend
ur Eyjólfsson, Baldur Kristins-
son, Sigurður Sveinbjörnsson og
Einar Erlendsson.
— Bj. Guðm.
VESTMANNAEYJUM, 26. nóv.
— Lúðrasveit Vestmannaeyja
heldur upp á 25 ára afmæli sitt
í dag með því að efna til hljóm
leika. Á söngskrá á þessum
hljómleikum em 13 lög eftir inn
lenda og erlenda höfunda. í
tilefni af þessu afmæli þykir rétt
að rifja upp að nokkru sögu og
etarf Lúðrasveitar Vestmanna-
eyja frá byrjun, en Lúðrasveitin
var upphaflega stofnuð 1904.
Frumkvöðullinn að stofnuninni
var Brynjólfur sál. Sigfússon,
organisti og kaupmaður, er á sín
um tíma var lífið og sálin í söng-
og músiklífi bæjarins. Brynjólf-
ur var stjórnandi Lúðrasveitar-
innar til 1916, en þá lagðist starf
eveitarinnar niður um hríð. Helgi
eál. Helgason,' tónskáld, fluttist
til Vestmannaeyja 1918, þá ný-
kominn frá Kanada. Hann tók
merkið upp og stjórnaði Lúðra-
eveitinni til ársins 1921, er hann
fluttist héðan úr bænum. Síðla
érs 1924 var Lúðrasveitin endur-
vakin öðm sinni og var Hall-
grímur Þorsteinsson frá Reykja-
vík aðaldriffjöðrin. Starfaði
hann hér við Lúðrasveitina í 3
sumur. Árið 1925 byrjuðu Hregg
viður Jónsson og Oddgeir Krist-
jánsson að leika í Lúðrasveitinni
undir stjórn Hallgríms og störf-
uðu það til ársins 1932, en þá
hætti sveitin störfum að sinni.
Saga Lúðrasveitar Vestmanna-
eyja verður aldrei skrifuð nema
nöfn Hreggviðs og Oddgeirs
komi þar mikið við sögu, þó sér-
staklega Oddgeirs, sem verið hef
ur lífið og sálin í starfsemi henn
ar frá því hún var endurvakin
árið 1939, en að því var Oddgeir
frumkvöðull. Frá 1939 hefur eins
og fyrr segir Oddgeir verið drif-
fjöðurin í starfi sveitarinnar og
stjórnandi alla tíð. Hefur Odd-
geir með þessu starfi sínu reist
sér mjög veglegan minnisvarða
í músiklífi bæjarins og víst er
að mjög hefði það verið fábreytt
og dauft oft á tíðum, ef hans
hefði ekki notið við.
Lúðrasveitin hefur á þessum
árum leikið í heimabyggð sinni
á vel flestum mannamótum og
einkum þó á þjóðhátíð, þar sem
leikur hennar hefur alla tíð ver
ið fastur liður og sett sinn svip
á þau hátíðahöld. Auk Iþessa hef
ur Lúðrasveitin leikið í Reykja-
vík, Hafnarfirði, Keflavík, Akur
eyri, ísafirði, Önundarfirði, Borg
STAKSTtll\!AR
Straumhvörf í
menntamálum
Steindór Steindórsson, yfir-
kennari Menntaskólans á Akur-
eyri, ritar nýlega grein í tíma-
rit sitt „Heima er bezt“ wndir
þessari fyrirsögn. Drepur hann
þar fyrst á vélvæðinguna, sem sé
megineinkenni nútímans. Hann
rekur hinar miklu breytingar,
sem orðið hafi í hinu íslenzka
þjóðfélagi, sem breytzt hafi á
örskömmum tíma úr vélvana,
tækjasnauðu bændaþjóðfélagi i
vélvætt iðnaðarsamfélag. Síðan
kemst hann að orði á þessa leið:
„En allar þessar breytingar
hafa fært oss heim sanninn um
það, að þörf er aukinnar kunn-
áttu við sérhvert starf, ekki ein-
ungis til þess að vinna starfið
eins og það kemur fyrir daglega,
heldur einnig undirstöðuþekking
á lögmálum náttúrunar. Og þetta
er ekkert sérkenni á oss íslend-
ingum, þótt breytingin sé ef til
vill hraðari hér en víðast annars
staðar. Svipuð saga gerist um
heim allan, og alls staðar er
hrópað á meiri kunnáttu og nýja
kunnáttu.
Mannkynið á í miskunnar-
lausu kapphlaupi við hungurvof-
una. Og svo er fyrir að þakka
auknum samskiptum mannanna
að hungursneyð í einu landi er
ekki lengur einkamál þeirrar
þjóðar, heldur mannkynsins alls,
ef svo mætti segja. Allar þjóðir
hljóta því að taka þátt í kapp-
hlaupinu um að afla meiri mat-
væla, þó skorturinn knýi ekki
á dyr þeirra, alltaf eru einhverj-
ir til sem þjálst af skorti. Hið
eina sem gefur mönnum von um
að sigra í þessu kapphlaupi er
aukin þekking þeirra á því,
hversu hagnýta megi gæði jarðar
innar......“
Hvarveina hrópað á
meiri þekkingu
Steindór Steindórsson heldur
áfram:
„Með öðrum orðum, hvar sem
vér skyggnumst um, er hvar-
vetna hrópað á meiri þekkingu,
meiri kunnáttu. Og þekking sú
sem krafizt er er öll á raunvís-
indasviðinu. Það nægir mannin-
um ekki lengur að rýna úr sér
augun á máðum stafkrókum og
skorpnuðu bókfelli, þylja Hóm-
erskvæði eða pæla gegnum latn-
eska höfunda á frummálinu, þó
það allt geti verið skemmtilegt
og væntanlegt til andlegrar leik-
fimi, ef svo mætti að orði kveða.
Lífsbaráttan, sjálf tilvera mann-
kynsins á jörð vorri, krefst ann-
arra hluta. Hún krefst fremur
öllu öðru þekkingar á nátt-úrunni
sjálfri og lögmálum hennar, jafnt
lifandi veru og dauðra hluta. Án
þeirrar þekkingar fáum vér menn
ekki séð oss farborða.“
Vanræksla uppeldis-
kerfisins
Greinarhöfundur lýkur máli
sínu með þessum orðum:
„Mörgum hrýs hugur við vél-
væðingunni og efnishyggju
þeirri, sem tækninni hlýtur að
fylgja. Enn er drottnandi sú skoð
un hjá mörgum, að hin svo-
nefndu hugvísindi ein séu þess
megnug að gefa manninum næga
siðferðiskennd og margt það,
sem úrskeiðis fer í nútíma þjóð-
félagi sé beint eða óbeint að
rekja til framsóknar raunvísind-
anna. Ég held að þar vaði menn
reyk. Raunvísindin sjállf eru ná-
kvæmlega jafn siðræn og önnur
vísindi. En ef þeirra sök er ein-
hver, þá stafar það beinlínis af
þeim viðhorfum, sem snúið hef-
ur verið gegn þeim. Það er raun-
ar vanræksla uppeldiskerfisins á
raunvisindum, sem þar á sökina
en ekki visindin sjálf,“ segir
Stcindór Steindórsson að lokum.