Morgunblaðið - 18.02.1965, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLADID
FimmtudagUr 18. febrúar 19«8
Útgefandi: Hf. Árvakur, Reykjavik.
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Ritstjórnarfulltrúi: Þorbjörn Guðmundsson.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn: Aðalstræti 6.
Auglýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 22480.
Áskriftargjald kr. 90.00 á mánuði ínnanlands.
í lausasölu kr. 5.00 eintakið.
VERÐLAUN
NORÐ URLANDARÁÐS
ITerðlaun Norðurlandaráðs
* voru afhent við hátíðlega
athöfn í Þjóðleikhúsinu í
fyrrakvöld. Sigurður Bjarna-
■on, forseti Norðurlandaráðs,
afhenti verðlaunin og sagði
hann m.a. í ræðu sinni:
„Norðurlandaráði og ríkis-
■tjórnum Norðurlanda er
*orn i að því að hafa beitt sér
fyrir þeim verðlaunum til
norrænna listamanna, sem
hér verða afhent. Það er ósk
vor og von, að sá tími renni
uþp, að listamönnum í fleiri
listgreinum, svo sem mynd-
ligt, verði síðar veitt hliðstæð
verðlaun. Norræn list er snar
þáttur norrænnar menningar.
Þess vegna viljum vér efla
hana, örva listamennina og
gefa fólkinu sem bezt tæki-
færi til þess að kynnast list
þeirra og njóta hennar“.
Verðlaun Norðurlandaráðs
til norrænna listamanna
munu er tímar líða, verða
mikilvægur þáttur í norrænu
■amstarfi. Þau verða ekki ein-
ungis hvatning til listamanna,
heldur munu þau líka leiða til
aukinna kynna milli mennta-
og listamanna Norðurland-
anna, og þau eru vottur þess
að það er menningin, mann-
giidið og listirnar, sem Norð-
urlöndin hafa í hávegum.
Auðvitað varpaði það þó
■kugga á þessa athöfn að fær-
eyska skáldið, William Heine-
•en, skyldi ekki koma til að
veita verðlaunum sínum mót-
töku, og að því er látið liggja,
að það sé gert til að mótmæla
því, að hinar Norðurlanda-
þjóðirnar, og jafnvel einna
helzt íslendingar, sýni fær-
eysku þjóðinni ekki tilhlýði-
lega samúð og tillitssemi.
Heinesen segir, að í samskipt-
urrf þjóðanna sé það venja, að
hagur hins smáa verði að
víkja fyrir hagsmunum hins
atóra. Þessi fullyrðing er þó
meira en vafasöm, og ekki
hafa íslendingar a.m.k. reynt
það af frændþjóðunum, að
þær vildu troða á hagsmunum
okkar sem langsmæstir erum
að Færeyingum undanskild-
um.
Morgunblaðið er þeirrar
skoðunar að Norðurlanda-
þjóðirnar allar, þar á meðal
Danir, vilji að vegur Færeyja
verði mikill og Færeyingar
sjálfir marki þá stefnu, sem
þeir vilja fylgja. En ekki er
tímabært, að Færeyingar á-
saki hinar frændþjóðirnar,
meðan ekki hefur á það reynt,
hvers stuðnings þeir vænta
sér af þeim.
Oe Morgunblaðið leyfir sér
í fullri vinsemd að benda á
það, að ekki er heppilegt fyr-
ir Færeyinga að ganga út frá
því sem gefnu, að þéir eigi
hvarvetna skilningsleysi og
jafnvel illvilja að mæta, þeg-
ar slíku er ekki til að dreifa,
a.m.k. ekki á íslandL
HVERJIR DÆMA
SIG AFTUR-
HALDSMENN?
TVrú líður senn að því, að á-
’ kvörðun verður um það
tekin, hvort íslendingar leggi
inn á braut stóriðju og stór-
virkjana. Fyrsta skrefið í þá
átt verður virkjun við Búsfell
og bygging aluminiumverk-
smiðju.
Skilningur fer vaxandi á
nauðsyn þess áð byrja þegar
á slíkum stórverkefnum, því
að á næstu árum sé nauðsyn-
legt að stórefla atvinnulíf
landsins og margfalda fram-
leiðsluna á tiltölulega fáum
árum, ef við ekki eigum að
dragast aftur úr í hinni öru
efnahagsþróun, sem nú á sér
stað um víða veröld.
ViSsulega verður fróðlegt
að fylgjast með umræðum um
þetta mál og afgreiðslu þess á
Alþingi íslendinga. Þá mun
landslýður allur verða vitni
að því, hverjir það eru, sem
hafa trú á framtíðina og vilja
lyfta Grettistökum til að bæta
efnahag þjóðarinnar og
treysta aðstöðu landsins, og
hverjir hinir eru, sem svo aft-
urhaldssamir eru, að þeir þora
ekki að horfast í augu við
vandamál hútímans og vilja
ekkert að gera.
Það verður vissulega tekið
eftir atkvæði hvers einasta
manns. Fyrirfram er vitað, að
kommúnistar verða á móti
þessum stórverkefnum eins
og framfaramálum almennt,
og er ekkert frekar um af-
stöðu þeirra að segja.
Á hinn bóginn verður mjög
fróðlegt að fylgjast með af-
stöðu Framsóknarmanna. Það
er góðra gjalda vert, að þeir
hafa fengizt til að ræða um
stóriðjumálin, og vonandi er
það ekki sýndarmennska, held
ur vilji þeir taka ábyrga af-
stöðu; það skýrist áður en
langt um líður.
Hinsvegar vill Morgunblað-
ið mótmæla því, sem að er lát-
ið liggja í ritstjórnargrein
Tímans í gær, að Mbl. telji
æskilegast að öll stóriðjufyrir
tæki verði staðsett á Reykja-
nesskaga. Þvert á móti hefur
Brúðkaup í Aþenu. — Michael
prins, bróðursonur Páls
Grikkjakonungs sem áður
var, gekk fyrir skömmu að
eiga Marinnu Karella, dóttur
grísks iðjuhölds og afsalaði
sér þar með öllum rétti til
grisku krúnunnar. Brúðkaups
gestir voru á þriðja tug, bæði
kóngafólk og borgaralegrar
ættar. Á myndinni, sem tek-
in var í konungshöilinni í
í Aþenu — en þar var brúð-
kaupið haidið — sjást grísku
konungshjónin, Konstantín og
Anna-María til vinstri en
hægra megin stendur Frið-
rikka ekkjudrottning og brú'ð
hjónin t miðjunni eios og vera
ber.
Lán þróunarsjóðs nema
rúmum milljarði dala
EFTIR fjögurra ára starf-
semi eru lán Alþjóðlega þró-
unarsjóðsins komin yfir
einn milljarð dollara. Ná-
kvæmlega tiltekið hafa 27
löndum verið veitt 70 þróun-
arlán sem samtals nema
1.002.240.00 doliurum. Hæsta
fjárhæðin, 345,9 milljónir
dollara, hefur gengið til sam-
göngumála, þ.e.a.s. járn-
brauta, vega, hafna og innan-
landssiglinga, og af heimsálf-
unum hefur Asía fengið ríf-
legust lán eða samtals 777,5
milljónir dollara.
Alþjóðlegi þróunarsjóður-
inn er ein af sérstofnunum
Sameinuðu þjóðanna og var
komið á fót árið 1960. Hann
er í tengslum við Alþjóða-
bankann og gegnir því megin-
hlutverki að útvega vanþróuð
um löndum fjármagn til þró-
unarframkvæmda með kjör-
um sem séu betri en venja
er um slík lán. Hingað til
hafa öll lán sjóðsins verið
veitt til 50 ára og eru vaxta-
laus. 94 ríki eiga aðild að
sjóðnum.
Alþjóðlegi þróunarsjóður-
inn setur sömu skiiyrði og
Alþjóðabankinn varðandi
áætlanir, framkvæmd og út-
gjöld af þeim verkefnum, sem
hann styrkir. Sjóðurinn hefur
hins vegar veitt mun meiri
hjálp en bankinn til verkefna
eins og skólabygginga og
vatnsveituframkvæmda. Að
öðru leyti eru lánin fyrst og
fremst veitt til landbúnaðar,
iðnaðar, raforkuframleiðslu
og fjarskiptatækja.
Alþjóðlegi þróunarsjóður-
urinn ræður yfir fjármagni
sem nemur 1.595.569.000 doll-
urum og er í ýmiss konar
frjálsum gjáldeyri. Eru þar
teknar með í reikninginn þær
744,7 milljónir dollara, sem
bætast við sjóðinn með fram-
lögum 18 ríkja. Framlag Dan-
merkur er þá 16,2 milljónir
dollara, Finnlands 6,1 milljón,
Noregs 13,3 milljónir og Sví-
þjóðar 40,2 milljónir dollara.
Kyrrð komin á í Madras
blaðið margsirmis áréttað, að
það teldi mjög æskilegt að
eitthvað af stórfyrirtækjum
framtíðarinnar yrði staðsett
úti um land.
Blaðið hefur hinsvegar lagt
á það megináherzlu, að stór-
fyrirtækin rísi á íslandi og
bent á þá augljósu staðreynd,
að aukinframleiðslasuðvestan
lands og meiri auðæfasköpun
komi landinu öllu til góðs, og
þess vegna eigi landsmenn all
ir að gleðjast yfir því, þegar
tekst að hrinda slíkum stór-
verkefnum í framkvæmd, jafn
vel þótt nauðsyn beri til að
staðsetja fyrirtækin annars-
staðar en menn helzt kysu.
Nýju Dehli, 15. febrúar.
— (NTB-AP) —
S V O virðist sem öldurnar hafi
lægt nokkuð í hinum hatrömmu
tunngumáladeilum Indverja. —
Engar fregnir hafa enn borizt
yfir helgina og segja yfirvöld
í Madras-fylki að þar sé nú allt
að færast aftur í eðlilegt horf.
Þó var reynt að kveikja í póst-
húsi einu í Arcot-héraðinu á laug
ardag og þurfti bæði herlið og
lögreglu til að aftra þeirri fyrir-
ætlan. Varla er lengur sá bær
í Madras að ekki hafi þar komið
til uppþota einhvern tímann þess-
ar þrjár vikur sem liðnar eru
síðan ríkisstjórnin í Nýju Dehli
fyrirskipaði að hindi skyldi fram
vegis vera rikismál í landinn,
og alls hafa 60 manns látið þar
lifið í óeirðum þennan tima,
margir fyrir skotvopnum lög-
reglumanna, sem ekki fengu við
neitt ráðið.
Sarvapalli Radhakrishna, Ind-
landsforseti, sagði í ræðu í gær,
að það væri í hæsta máta ámæl-
isvert að kynda undir elda ófrið-
ar vegna upptöku hindi en lét
í ljós nokkurn efa um að nógu.
mikið hefði verið að gert til að
koma í veg fyrir óeirðir vegna
þessa.
Frú Indira Gandhi, upplýsinga-
málaráðherra, sgaði að sú hefði
verið tilætlunin með því að taka
upp hindi sem ríkismál að efla
einingu landsmanna. „Ef svo kem
ur í ljós að því fer fjarri að hindi
stuðla að einingu Indverja," sagði
frúia, „verður að sjálfsögðu að
taká málið aftur til athugunar.**
Framh. á bls. 19