Morgunblaðið - 30.06.1965, Síða 27
Miðvikudagur 30, júní 1965
MÖRGUNBLAÐIÐ
27
— Greinargerð
Framhald af' bls. 8.
armánna fram athugasemdir okk
ar við áætlanir S.R. Helztu breyt
ingar okkar voru þessar:
1. Að lýsisverð yrði áætlað
'£ 74 pr. tonn meðalverð í stað
£ 71, sem er í áætlunum verk-
smiðjanna. Þetta byggjum við á
því, að £ 74 er nú viðurkennt
almennt gangverð á síldarlýsi,
og það nú' betur staðfest m.a.
í framlagðri áætlun verksmiðju-
eigenda á Suðurlandi, dags. 21.
þ.m.
2. Að síldarmjölsverð skuli
áætlað 19 sh. próteineiningu pr.
tonn meðalverð í stað sh.
Kr þetta byggt á fyrirfram sölu
á ca. helmingi á áætluðu fram-
leiðslumagni og viðurkenndu
gángverði á því, sem óselt er.
G-angverð á síldarmjöli er nú orð
ið hærra, eða 21 sh. próteinein-
ing pr. tonn.
3. Afskfiftir af vélum verk-
smiðjanna verði ákveðið 10% í
stað 18%, eins og það er í áætl-
un S.R. Er sú breyting byggð á
venju um afskriftir af öðrum
fiskvinnsluvélum, og ekki gild
ástæða til að fyrna verksmiðju-
vélarnar á svo skömmum tíma,
sem verksmiðjueigend.ur ætlast
til, eða á 5 V2 ári.
Nokkrar fleiri athugasemdir
gerðu fulltrúar seljenda við
framlagða áætlun S.R., sem of
langt yrði að rekja lið fyrir lið.
En niðurstaða af ofangreindum
breytingum á áætlunum S.R. var
sú, að verð á sumarsíld, veiddri
við Nórður- og Austurland ætti
að vera 253 krónur pr. mál í
bræðslu. Er það miðað við meðal
nýtingu, eins og hún hefur orðið
hjá S.R. s.l. 5 ár, þ.e. a 24,98 kg
af lýsi.óg 28,3 kg af mjöli fáist
út máli. Yar því tiilaga seljenda,
að verð á bræðslusíld yrði 253
krónur málið og jafnt allt sum-
arveiðitímabilið.
Á fundi 16. júní gerðu :,fuH-
trúar kaupenda tillögu urrí að
ákv.eða yrði tvö verð á sumar-
síld til bræðslu, 185 kr. pr. mál
tii 15. júní og annað verð frá
16. júní til 30, sept., en á slíka
tvískiptingu á verðinu hafði þá
verið nokkuð minnst tveim til
þrem dögúm áður. Fulltrúar selj
enda höfnuðu allir tillögu
þessari, að ákvéðin yrðu
tvö verð á sumarsíldinni,
en það er algert ný-
xnæli um verðlagriingu sumar-
síldar. Því fremúr var þessi til-
iaga óhæf eð "seljenda dómi, að
hún kom nú fyrst fram, þegar
komið var fram yfir þarin tíma,
sem verð átti að vera ákveðið í
síðasta lagi, og veiðarnar höfðu
staðið í nær 4 vikur. Vertíðin
háfði verið hafin af sjómönnum
pg útgerðarmönnum án þess að
verð lægi fyrir í trausti þess, að
síldarverð það, sem ákveðið
kynni að verða fyrir sumarsíld-
ina, gilti nú eins og áður frá
byrjun sumarsildveiða fyrir
Norður- og Austurlandi.
A þessu stigi gafst Verðlags-
ráð upp við að ákveða síldar-
verðið, og vísaði því til yfir-
nefndar 18. júní.
Við meðferð yfirnefndar kom
ekkert það nýtt fram, sem
hnekkti þeim rökum, sem við
fulltrúar seljenda í Verðlags-
ráði höfðum fært fram fyrir því,
að verðið átti að ákveðast um
253 kronur, miðað við sama verð
allt sumarið. Við léðum máls á
éinhverri smávægilegri lækkun,
ef það gæti leitt til samkomu-
lags, en þvi var ekki sinnt á
neinn þann hátt, sem viðunandi
gæti orðið fyrir okkar umbjóð-
endur. Auk þess, að tillögur
okkar voru studdar gildum rök-
ttm, bæði hvað snertir viður-
kennt gangverð afurðanna og í
öðrum greinum, sem hér að fram
an hefir lítillega verið gerð grein
fyrir. Má gjarnan líka hafa í
huga, að eftir sl. sumarsíldar-
vertíð, sitja síldarverksmiðjurn-
ar uppi með stór gróða, sem
nemur hjá Síldarverksmiðjum
ríkisins um 68 krónum af hverju
máli síldar, sem þær unnu, og
er þá þess að geta, að sumar
verksmiðjur S.R. höfðu lítil eða
engin verkefni á sl. ári, og drógu
þvj stórlega niður afkomu þess
fyrirtækis. Hinar stærri verk-
smiðjur á Austurlandi, sem
höfðu stöðuga vinnslu í 5 til 6
mánuði, munu hafa til muna
meiri hagnað af viðskiptum sín-
um við. síldveiðiflotann á sl. ári,
er vart mun nema minna en um
80 til 90 krónum af síldarmáli.
Reikningar allra síldarverk-
smiðjanna hafa ekki Verið kynnt
ir okkur, en af þc-im reikningum
sem kynntir hafa verið teljum
við rétt að álykta, að gróði síld-
arverksmiðja á Norður- og Aust-
urlandi á sl ári hafi orðið eitt-
hvað yfir 200 m.lljónir króna,
eða sem svarar 900 þús til 1
milljón króna af afla hvers síld-
veiðiskips að rrieðaltali.
Hins vegar er kunnugt að
aflamagn síldveiðiskipanna var
lítill og hlutur skipverja einri-
ig Munu um 40 til 50 skip hafa
verið svo aflalág, að þau urðu
að leita styrks úr Aflatrygginga-
sjóði, og er þá aflahlutur áhafna
þeirra skipa aðeins kauptrygg-
ing. Er það álit okkar, að eins
og allar ástæður eru nú, sé
skylt, samkvæmt réttlátu mati á
ástæðum nú, og þjóðhagsleg
nauðsyn að ákveða síldarverðið
það hátt, sem síldarverksmiðj-
urnar sannarlega geta greitt.
Við teljum að það verð, sem
meirihluti yfirnefndar úrskurð-
aði, því óhæfilega lágt, og mót-
mælum þvL
Sjómannafélag
Akureyrar
mótmælir
HAEDINN var fundur í Sjó-
mannafélagi Akureyrar í dag
í Alþýðuhúsinu, og hófst hann
kl. 14.
25 manns mættu á fundinum,
en Björn Jónsson alþingismaður
gerði grein fyrir viðhorfum í
deilu þeirri, sem upp er komin
um síldarverðið, í fjarveru for-
manns og varaformanns sjó-
mannafélagsins. Síðan bar Björn
fyrir þeirra hönd fram ályktun,
er var samþykkt einróma. Er
hún á þessa leið:
„Fundur Sjómannafélags Akur
eyrar, haldinn 29. júní ‘1965, möt
mælir harðlega úrskúrði yfif-
nefndar verðlagsráðs sjávarút-
vegsins um verð á bræðslusíld
á yfirstandandi vertíð og bráðá
birgðalögum, sem út voru gefiri
í því sambandi.
Telur fundurinn, að geysilegur
gróði síldarverksmiðja og mikl-
ar verðhækkánir á bræðslusxldar
verðinu sanni fullkómlega rétt
sjómanna og útgerðarmanna til
stórhækkaðs verðs á þeirri síld,'
sem fer til bræðslu. Skorar fund
urinn á sjómenn og útgerðar-
menn að standa fast saman um
réttlætiskröfur sínar um þessi
efni gagnvart eigendum síldar-
verksmiðjanna og ríkisstjórninni,
þar til framgangur þeirra er
tryggður.
Þá krefst fundurinn þess, að
réttlátt verð á söltunarsíld verði
þegar í stað ákveðið og ráðstaf-
anir gerðar, sem tryggi saltsíldar
framleiðsluna á yfirstandandi
vertíð, án þess að gengið yerði
á hlut sjómanna og útgerðar-
m«nna“.
Fleira gerðist ekki á fundin-
um.
— Norðmenn og
Framhald af bls. 28
en heldur hafa þær verið smáar
til þessa. Síld fannst 46 sjómílur
og 51 sjómílu fyrir austan Glett-
ing, og hefur síldin komizt þetta
næst landi að undanförnu. Tals-
vert er um kolmunna þarna.
Pétur Thorsteinsson hefur leit-
að djúpt og grunnt fyrir Norður-
landi, en lítils orðið var. Þó varð
vart við síld á Kolbeinseyjar-
svæðinu og um 100 sjómílur und-
an Þistilfirði.
I gærmorgun varð vart við átu
á vestursvæðinu, og mældist hún
1—22 milliiítrar í lítra.
Myndin tekin í kaffisamsætinu fy rir Jóninu Sæborg. Frá vinstri: hjónin Guðrún Hjörleifsdóttir ög
Jón Hjálmarsson, skólastjóri, Jónína Sæborg og Jón Jónsson, fiski fræðingur.
Safnar á áttræðis-
aldri fyrir elliheim-
ili í fæðingarbæ
sínum
JÓNÍNA Bjarnadóttir Sæborg
átti 75 ára afmæli 19. júni sl. Hún
var þá stödd heima á íslandi, og
efhdi fólk, sem stundað héfur
nárri í Ósló og notið gestrisni á
heirhili hennar, til kaffisamsætis
á Hótel Sögu. í hófinu bar Jónína
riddarakross Fálkaorðunnar, sem
herini hafði verið veittur þrinn
dag, fyrir störf sín í þágu ætt-
lands síns og þjóðar.
Jónína Sæborg hefur á undan-
förnum árum komið til Islands
öðru hverju, og komið færandi
Gunnar Granberg
Mýr sendíherra
Svía hér
hendi til fæðingarbæjar síns,
Ólafsfjarðar. Hún hefur stofnað
þar sjóð til byggingar elliheimilis
og gefið í hann’ fé, svo hann er
nú orðinn hátt á þriðja hundrað
þúsund krónur. í þennan sjóð
hefur hún safnað fé með þvi að
koma með muni frá Noregi, sem
hún hefur unnið sjálf eða keypt,
og selur þá á bazar til styrktar
Elliheimilissjóðnum. Og nú á að
fara að reisa elliheimilið á Ólafs-
firði, sem Jónína Sæborg hefur
— /Jb róttamótið
Framhald af bls. 26
Sundlaugarvandamálið var
mikið að Laugarvatni, þar sem
hin litla innilaug var of lítil fyr-
ir keppnina. - Málið var leyst á
þann hátt að Skarphéðinsmenn
létu reisa timburlaug 10x25 m.
— mjög rammigerðan ramma.
Innan á hann er kfætt með sér-
stöku plasti, sem rutt befur sér
til rúms erlendiá við sundlaugar-
gerð. Vænta forráðamenn mótsins
hins bezta af þessari bráðabirgða
laug og telja að hún niuni leysa
margan vanda við mótshald í
framtíðinni.
Eins og af þessu ýfirliti má
sjá er mótshaldið mjög umfangs-
mikið og margir austan fjalls og
reyndar annars staðar á landinu
— hafa lagt mikla vinnu bæði að
skipulagsmálum og eins í þjálf-
un og undirbúningi þeirra mörgu
flokka. sem á þessari há-
tíð UngmennafélagshreyJlngar-
innar kemur fram.
safnað til, en á fjárhagsáætlun
Ólafsfjarðar er nú gert ráð fyrir
framlagi við viðbótar sjóðnum.
Nú er Jónína á förum aftur til
Noregs. Þar hefur hún búið
lengst af ævinnar. Hún giftist
Norðmanninum Everi Sæborg
(sem lézt 1960), er hann starfaði
við að reisa Krossanesverksmið#-
una fyrir fyrri heimsstyrjöldina
og fluttist með honum til Noregs.
Á heimili þeirra í Ósló hafa ís-
lenzkir námsmenn um áratugi
átt athvarf. Og nokkrir þeirra
hittu Jónínu á afmælinu.
— Daprir dagar
Framhald af bls. 28.
eða í uppháfi neitað að fará á
veiðar, nema síldarverð væri
.. ,%..j K
aður ákvéðið, eins og vera ætti.
Þráinn tók jafnframt fram, að
þótt deila mætti um framkomu
síldveiðiskipstjóra, þá hefðu
þeir þó 'nokkrar ástæður fyrir
gerðum sínum. í því sambandi
benti hann aðallega á tvennt:
þann drátt, sem orðinn var á
þvL að síldarverið væri ákveð-
ið (enn hefur saltsíldarverð
ekki verið ákveðrð) og ennfrem-
ur á það, að bæði sjómenn þg
útgerðarmenn teldu sig hafa átt
að fá hluta af þeim mikla hagn-
aði, sem orðið hefði á rekstrl
sildarverksmiðjanna sl. sumar. f
því sambandi gat hann þess, að
þau skip, sem sl. sumar lögðu
upp á vinnslu. hjá S.R., hefðu
þegar fengið greiddar kr. 40 £
umframverð á hvert mál, Iagt
upp á sl, sumri, og ætti það ,um-
framverð þó enn eftir að hækka.
Við þessi ummæli Ásgríms
og Þráins má bæta því við, að
þéssir dagar geta ráðið úrslitum
um afkomu atvinnutækja og
raunar síldarbæjanna norðan-
lands, að ekki sé talað um það
tjón, sem þjóðfélagið verður fyr-
ir, meðan þessi deiia stendur. Er
það von allra Norðlendinga, að
báðir aðiljar leggi sig fram nm
að ná samkomulagi sem allra
fyrst. — Stefán.
Mikil umskipti eru nú í utan-
ríkisþjónustunni sænsku og um
þessar mundir taka ellefu nýir
sendiherrar við embættum út um
allan heim, allt noriðan frá
Reykjavík og suður til Djakarta
í Indónes'íu, að því er segir í
„Dagens Nyheter".
Hinn nýskipaði sendiherra
Svía í Reykjavík er Gunnar
Granberg. Hann veitti forstöðu
Svenska Institutet á árunum
1945 til 1954 en hefur síðan starf
að við sendiráðið í Bonn.
Óvenju margir árekstrar urðu
í Reykjavík í gær og í fyrradag
og voru sumir þeirra all'harðir.
í fyrra dag urðu þeir alls 14 og
voru orðnir 11 fyrir kl. hálffimm
í gær. Þá varð það slys í gær, að
fjögurra ára gamall drengur,
Þorbjörn Jónsson Fálkagötu 24,
hljóp fyrir bifreið vestast á Fálka
götunni. Hann var fluttur í
Slysavarðsbofuna, en ekki er
kunnugt um meiðsLi haus.
- ALSIR
Framhald af bls. 1
við Ben Bella. — Ben Bella var
mikill vinur Nassers Egyptalands
forseta og hefur hann ekki viður
kennt hina nýju stjórn Alsír. Þá
var egypzkur matreiðslumaður
sakaður um að hafa komið fyrir
sprengjunni, sem eyðilagði húsa-
kynni þau er halda átti í fund
Asíu- og Afríkuríkjanna og
herma óstaðfestar fregnir að mat
reiðslumaðurinn hafi játað sekt
sína. Fjöldi egypzkra kennara og
tæknifræðinga eru nú á förum
frá Alsír og hafa hráðan á.
í Genf ræddi erkióvinur Ben
Bella, Mohammed Khider við
lögfræðinga sína um fjármál
byltingarmanna í Alsír. Eins og
sagt var frá i fréttum á sínum
tíma, hvarf Khider af landi brott
í fyrrasumar og hafði með sér
sjóði Þjóðfreisishreyfingar Alsír
og kom peningunum fyrir í
evrópskum bönkum.
— Hversu viða
Framhald af bls. 21.
Ástæðuna fyrir þessum eitr-
aða smábira þarna í bökknum,
sem enginn veit þó fyrir vist
hvað var. telur Ólafur þá, að
minkur, eða fugl hafi borið hann
úr girðingunni, eða þá að þetta
hafi venð eitthvað af fugls-
hræi, sem diepist hafi á eitrinu,
sem litið var í varplandið á
hinu afg;rta svæði.
Ólafur telur sig örugglega
ekki koma' með Svæk nálægt
eitruðu svæði öðru sinni eftir
að hafa horít uppá þær kvalir,
sem vinur hans Svæk leið af
völdum eitursins.
Ólafur lét þess getið, að
bóndinn á Laugabóli hefði verið
mjög leiðui yfir óhappi þessu,
og gert ailt sem mógulegt var
til að Djargii hundinum, enda
tókst það, þótt furðulegt sé.
Látrum 12. júní.
t-óröur Jónssoa