Morgunblaðið - 04.08.1965, Síða 11

MiðvilíudtagHF 4. Sgftst 1965"
MORGUNBLADID
n
Eiríkur Hreinn Finnbogason skrifar
Gautaborg, júlí.
JÚLÍ — mánuður sumarleyfa og
íerðalaga. Ef til vill eru ýk'jur að
segja, að borgirnar hér í Sví-
Jijóð háíftæmist af fólki þennan
mánuð, en mikil fækkun á sér
stað og lýsir sér í miklu minni
götuumferð en venjulegt er,
minni verzlun o. fl. Vinna leggst
niður, svo sem byggingavinna
viða, og sum íyrirtæki loka. Al-
gengara er þó, að fyrirtækin
starfi áfram með hálfum vinnu-
ikrafti. Þetta er einkum tilfinnan-
hækkar vöruverðið smátt og
smátt, svo að sumir eru orðnir
uggandi, sérstaklega stjórnarand-
staðan, eins og eðlilegt er. Vísi-
tala framfærslukostnaðar var í
maí sl. 173 stig miðað við 100 ár-
ið 1949. Síðan hækkaði söluskatt-
ur hinn 1. júlí sl. úr 6,4% í 10%,
og einstaka vörur, svo sem vind-
lingar og benzín, hækkuðu enn
meir en sem svaraði söluskatts-
bækkuninni. Þessi hækkun kem-
ur þó sennilega Þemur létt niður
á barnafjölskyldum og eiiilauna-
því, hversu sundruð hún er. —
kemur þessi sundrung oft ljós-
lega fram í stórmálum, svo sem
í stjórnarfrumvarpi, er flutt var
síðari hluta vetrar, um margra
milljón króna ríkisstyrk til póii-
tískra biaða í landinu, þannig að
flokkunum fimm skyldi úthlutað
i réttu hlutfalli við atkvæðamagn
sitt ákveðinni upphæð, sem þeir
svo ráðstöfuðu sjálfir til blaða
sinna. Klofnaði stjómarandstað-
an í málinu, þannig að Miðflokk-
urinn og kommúnistar eru fylgj-

Heyskaparhorfur slæmar i Vestur-Svíþjóð.
legt við sjúkrahúsin, þ sem
loka verður mörgum deildum
yfir hásumarið — en sjúkdóm-
arnir taka sér engin sumarfrí.
Ekki hefur veðráttan hér tekið
neitt tillit til sumarleyfanna, það
sem af er mánuðinum. Rignt hef-
ur ílesta daga víðast hvar í land-
inu, en sól stundum skinið á milli
ekúranna, að minnsta kosti hér
vestan til. En rigning og skýja-
far er óheppileg sumarveðrátta
Svíum, sem telja útiveru í sól-
6kini við sjó heilsusamlegast at-
hæfi að sumarlagi og vilja þá
vera í eins óverulegum fötum og
framast er unnt.
Hvað verður svo af fólkinu,
«em streymir úr þessum fólks-
þróm, sem borgirnar eru, svo að
á þær myndast verulegt borð?
Margir fara til útlanda, einkum
Buður um alla Evrópu, flestir til
að leita uppi sól og suðrænar bað
strendur. Aðrir dveljast í sumar-
biistöðum við strendur landsins,
og er mjög algengt hér, að íólk
komi sér upp slíkum húsum, og
þykir vesturströndin ákjósanleg-
«st til þess, einkum nyrðri hlut-
inn, strönd Bohusléns og eyjarn-
sr þar úti fyrir, og mun nú þessi
ítrönd fullsetin af sumargestum
tim þetta leyti — eða vel það.
Hér verður æ algengara, að
fól-k fái sér báta — seglbáta, plast
báta með utanborðsvél eða hrað-
báta. Sigiingar eru mjög vinsæl-
«r, og er venjuleg sjón, þegar vel
viðrar, að sjá hvít segl tjalda hér
víkur og voga.
Nú er heyskapur senn í al-
gleymingi heima á íslandi, og
grasspretta og nýting heyja gott
fréttaefni þar. Ef til vill má
einnig segja heyskaparfréttir úr
Svíþjóð, þó að í minna mæli sé.
Er þar skemmst af að segja, að
beyskaparhorfurnar eru fremur
slæmar hér í Vestur-Svíþjóð.
Miklir þurrkar voru í maí, svo að
varla kom dropi úr lofti allan
mánuðinn, og hafði það auðvitað
ekki góð áhrif á sprettuna. En
svo þegar sláttur hófst, byrjaði
að rigna, og þarf ekki að spyrja
um afleiðingarnar.
Hér er talað um dýrtíð, og
fólki, því að fjölskyldubætur og
eililífeyrir hækkaði nokkuð um
leið.
Af stjómmálum hér er það
heizt að frétta um þessar mundir,
að borgaraflokkarnir, sem svo
eru nefndir, þ.e. Þjóðfiokkurinn
(Folkpartiet), Miðflokkurinn
(Centerpartiet) og Hægriflokkur-
inn (Högerpartiet) ræða mjög
um samvinnu sin á milli, bæði
innan þingsins, í sveitarstjórnar-
máium og næstu kosningum, sem
verða 1966. Þessir þrír flokkar
mynda aðalstjórnarandstöðuna,
sem óhætt er að segja, að sé frem
ur veik, og stafar það mest af
andi frumvarpinu, en Þjóðflokk-
urinn og Hægriflokkurinn berj-
ast hatramlega á móti.
Aðalmarkmiðið með nánari
samvinnu borgarafiokkanna inn-
an þingsins er auðvitað að
styrkja stjórnarandstöðuna. Og
sumir virðast gera sér vonir um,
að ef þessir þrír flokkar gengju
sameinaðir til kosninga, mundi
takast að fella stjórn jafnaðar-
manna, sem hefur nú setið svo
iengi, að til einsdæma getur tal-
izt. Sú var hugsunin að baki
Medborgerlig Samiing á Skáni í
' síðustu kosningum haustið 1964.
Sú samvinna þriggja borgara-
flefcka var þé misheppiHið að því
leyti, að flokfcsstjómirnar veru
andvígar henni eg buóu fram í
‘kjördæminu, eg vann þó sam-
steypulistinn k-osningasigur.
Nú hafa ýmsir áhrifamenn úr
þessum flekkum hér í Gautaborg
undirritað ávarp um að beita sér
fyrir samvinnu fiok kanna við
næstu kosningar og endranær, og
er eftir að sjá, hvað út úr því
kemur. Hið síðasta, sem gerzt
hefur í þessum málum*er það, að
flokksþing Miðflokksins, sem
haldið var síðast í júnímánuði,
samþykkti að bjéða Þjóðflokkn-
um upp á, að þessir tveir flofck-
ar athuguðu í sameiningu mögu-
leikana á samvinnu. Játaði Þjóð-
flokkurinn þessu tilboði. Hér
var Hægriflokknum ekki boðið
að vera með, og borið við, að
hann væri ekki nógu frjálslynd-
ur. Hefur það vakið nokkurn úlfa
þyt í blöðum. Skilst mér, að ýms-
ir telji málin standa svo nú, að
útlit sé fyrir samstarfi Þjóðflokks
ins og Miðflokksins, en alls óvíst
um þátttöku Hægrifiokksins í
þeirri samvinnu. Setur það óneit-
anlega strik í reikninginn, ef svo
er, sem þeir láta, að þeir hafi á-
huga á því að fella stjórnina og
standa reiðubúnir að nýrri stjórn
borgaraflokkanna.
Ekki er vafi á því, að margs
konar kynning á íslandi og ís-
lendingum eykst hér í Svíþjóð
um þessar mundir. I útvarpinu
hefur verið öðru hverju í sumar
dagskrárþáttur, sem C. M. von
Seth hefur séð um og nefnist
Litterára strövtág pá Island. —
Hafa þar m.a. verið viðtöl við
íslendinga, svo sem Bjarna
Guðnason, prófessor; Sigurð
Snorrason, bónda á Gilsbakka í
Borgarfirði; Sigurð Nordal; Ein-
ar Braga, skáld, og ef til vill
fleiri — ég hef því miður ekki
getað fylgzt með öllum þessum
skemmtilegu þáttum. Er þeim
ekki lokið enn.
Þá er og ekki heldur fátítt, að
blöðin birti greinar um ísland og
íslenzk efni. Þannig sá ég í blöð-
um, sem ég fletti síðastliðinn
laugardag, 9. júlí, þrjár greinar
er snertu ísland: Bengt Silfver-
strand, Gautaborg, ritaði um
Þingvöll í Göteborgs Posten,
Gunnar Brusewitz í Svenska
Dagbladet um íslenzka fánann,
og fylgja teikningar eftir höfund-
ana báðum greinunum. Þá er
sama dag grein í Svenska Dag-
bladet um amerísku „tunglfar-
ana“ tilvonandi, sem búa sig und-
ir „tungllíf“ með því að dveljast
í íslenzku landslagi. Annars er
meginhluti greinarinnar um dr.
Sigurð Þórarinsson, sem skipu-
leggjanda þessarar „tungidvalar"
á íslandi. Er þar skýrt frá hin-
um merku vísindastörfum hans í
eldgosafræðum, og er skemmti-
legt, hversu höfundur er upp með
sér af því, að dr. Sigurður skuli
Hvít segl tjalda hér víkur og vo ga.
hafa stendað hásfcólanám hér 1
Svíþjóð ©g varið doktorsritgerð
við Stofckhólmsháskóla.
Blaðið Expressen skýrði frá
því fyrir nokkrum dögum, að
sveit manna frá sænska útvarp-
inu og sjónvarpinu muni verða
send til íslands hinn 7. ágúst nk.
Ástæðuna segir blaðið vera þá,
að næsta ár hefji ísland sitt eigið
sjónvarp og komi þá með í Norð-
urlandasjónvarpið (Nordvisieen).
En áður en það verði vilji Sve-
riges Radio kynna landið sem
bezt. „En hér er fleira i bak-
þankanum“, bætir Expressen við.
„Þegar íslenzkt sjónvarp tekur
til starfa, verður að flytja inn
ýmislegt efni til þess að fylla
upp í dagskrána. Það er sænska
útvarpinu áhugamál, að góð sam-
bönd verði á milli stofnananna.
Slíkt eykur vonir um sölu á
sænskri framleiðslu".
Samkvæmt Expressen verða
útvarps- og sjónvarpsþættirnir
alls níu, þar af tveir sjónvarps-
þættir fyrir börn. Á annar að
fjalla um börn í síldarvinnu, en
hinn verður dans, söngur og
hljóðfæraleikur. Verður sá þátt-
ur að einhverju leyti tekinn á
Þingvöllum. Þá verður menning-
arsögulegur sjónvarpsþáttur,
þættir um jarðhita o. fl.
Hiinningasjaðtir
stofnaður
á ísafirði
Þann 3. marz 1963 andaðist á
ísafirði frú Margrét Bjarnadótt-
ir, vefnaðarkennari, sem búsett
hafði verið hér um 20 ár, en var
ættuð úr Eyjafirði.
Margrét heitin var mikil mann
kostakona og vann hún mikið að
mannúðar- 'og félagsmálum hér
í bæ. Hún var einn af stofnend-
um Barnaverndarfélags ísafjarð-
ar, og formaður þess um nokkur
ár, og þar var hún aðalhvata-
maður þess að félagið beitti sér
fyrir stofnun dagheimilis barna
á Isafirði, og vann hún mikið
brautryðjendastarf í þeim mál-
um, og var sjálf forstöðukona
þess fyrstu árin.
Nú befur félagið rekið dag-
heimilið í 10 ár við miklar og
sívaxandi vinsældir bæjarbúa.
Við andlát Margrétar bárust
félaginu minningargjafir frá
vandamönnum og vinum henn-
ar og skyldi þeim varið til þess
að styrkja börn, sem þörf hafa
fyrir dvöl á dagheimilinu, vegna
veikinda eða annarra örðugleika
aðstandenda þeirra, og var það
stofnfé að sjóð. sem félagið stofn
aði, og heitir „Minningarsjóður
Margrétar Bjarnadóttur" og var
staðfestur af forseta íslands 4.
sept. sl.
Sjóðurinn er nú um kr. 20 þús.
og skipa stjárn hans: Ruth
Tryggvason, Elin Árnadóttir, Álf
heiður Guðjónsdóttir, Guðrún
Vigfúsdóttir og Kristín Bárðar-
dóttir allar búsettar á ísafirði.
Hinn 8. ágúst nk. eru 50 ár
liðin frá fæðingu Margrétar heit-
innar.
Ef gamlir nemendur Margrétar,
frá Húsmæðraskólanum á Blöndu
ósi eða ísafirði, eða aðrir vinir
hennar vildu minnast hennar
þann dag með einhverju fram-
lagi í Minningarsjóðinn, sem ber
nafn hennar, og starfar að áhuga
malum hinnar látnu, munu oían-
greindar konur í sjóðsstjórninni
fúslega veita því viðtöku.
(Frá Barnaverndarfélagi
ísafjarðar).
Afli Akranesbáta
Akrainesi, 30. júlí.
BÁTAR kornu mn og löjTduð<u
hér i margun. Sæfari v@r með
1050 kg af slitnum humax, Sæ-
faxi 910 kg, Skipastoagi 170 kg,
Fistoasfca/gi 420 kig. í gæir lönduðu
3 humanbátar, Svanuir 059 kg,
Reynir 620, og Ver 585 kg. Hamd-
færaibátunnin Haukur landaðd í
dag 15.5 tonnum af ísuðum fiski
eftir 6 daga útivist. Þalð etru 10
rnernm á. — Oddur.