Morgunblaðið - 21.08.1965, Qupperneq 3

Laugardagur 21. ágúst 1965
MORCUNBLAÐIÚ
3
Handrifln:
Málflutningur hafinn
í Eystra-Landsrétti
- — Málflutningnr lögfræðings
stjómarinnar, Schmiths, í gær
Einkaskeyti til Mbl. —
Khöfn, 20. ágúst, —
G. Rytgaard: —
f EYSTRA-Landsrétti- i dag
vísaði lögfræðingur ríkisstjórn
arinnar, Poul Schmith, á bug
ölium kröfum í handritamál-
inu.
f svari hans segir m.a.: „Tii
Eystra-Landsréttar, mál III.
219/65: Á máli Árnasafns gegn
kennslumálaráðuneytinu mæti
ég fyrir hönd stefnda, og fer
þess vinsamlegast á leit, að
stefndi, ráðuneytið, verði sýkn
að.
Kröfur safnsins, skv. lögum
nr. 194, frá 26. maí 1965, máls-
grein 1, grein 1, um handrit og
skjalasöfn, ásamt lausum aur
um safnsins, falla ekki undir
þær eignarréttarheimildir,
sem getið er um í 73, grein
stjórnarskrárinnar, og eru því
ekki sambærilegar.
Hér má nánar að orði
kveða: Árnasafn er opinber
stofnun, undir opinberri
stjórn. Imu handrit og skjöl,
sem um ræðir, voru á sínum
tíma gefin Háskóla Kaup-
mannahafnar skv. erfðaskrá
Áma Magnússonar og konu
hans, og það sama gildir um
meirihluta þess, er fellur und
ir málsgreinar 3 og 4. Stofn-
unin er i sérstökum tengslum
við Háskóla Kaupmannahafn
ar, sem er ekki sjálfseignar-
stofnun, aðskilin frá ríkinu,
þannig að Árnasafn á fátt
skylt með einkastoínunum.
Enn fremur verður sérstak-
lega að benda á, að stofnunin
hefur engan sérstakan rétt
umfram aðra til þess að safna
handritum og hagnýta þau, og
því enn síður að> ráðstafa
þeim. Sama máli gegnir um
lausa aura safnsins, sem eru
bundnir rannsóknum á skipu
lagningu safnsins.
Raunverulega hefur stofn
unin aðeins rétt til að fara
með safnið samkvæmt reglum
erfðaskrárinnar. Réttindi af
þessu tagi njóta ekki verndar
73. greinar stjórnarskrárinn-
ar. Skipting safnsins í tvo
hluta samkvæmt lögunum, og
samsvarandi yfirfærsla á laus
um aurum stofnunarinnar til
Háskóla íslands, falla enn-
fremur utan verndar 73. gr.
stjórnarskrárinnar um eigna-
rétt af þeim sökum, að hér er
ekki um að ræða afsal sam-
kvæmt skilningi stjórnarskrár
innar, því að rétturinn til
eigna stofnunarinnar er réttur
til handa óákveðnum hópi
manna til að rannsaka hand-
ritin og að vera miðlað til
þess stuðningi af efnum stofn
unarinnar, og samkvæmt lög
unum hefur engin breyting
á „eignaafstöðunni", og hand-
ritin og laust fé eru eftir sem
áður háð sömu reglum í erfða
skránni með þeim eina mun, i
að geymslustaðurinn og sá að- I
ili, sem með þetta fer, er ann- *
ar.
Það er ljóst að hið almenna
löggjafarvald hefur heimild
til að gera slíka breytingu á
framkvæmdahættinum. Auk
þess hefði einfaldlega verið
hægt að framkvæma breyt-
ingu á hreinum stjórnunar-
grundvelli, þar eð hver stjórn
hefur rétt til að gera breyt-
ingar á stofnunum og erfða- .
skrám vegna þess að aðstæð-
ur hafi breytzt frá því sem
var þegar þær voru gerðar.
Enda þótt hægt væri að
líta á skiptin.gu safnsins og
tilflutning hluta lausafjár-
muna þess samkvæmt lögun-
um, sem eignarnámsaðgerðir,
eru lögin engu að síður gild
í heild sinni. Ekki er hægt að
bera brigður á gildi þeirra
með því að segja áð almenn-
ingsheill krefjist þeirra ekki,
og stofnun hefur ekki orðið
fyrir tjóni, sem gefur tilefni
til skaðabóta Ef gerð verður
krafa til skaðabóta, getur sú
staðreynd, að lögin gera ekki
ráð fyrir skaðabótum, ekki
leitt til þess að neinn hluti
þeirra verði ómerktur. —
Kaupmannahöfn, 16. ágúst
1965. Með virðingu.
Poul Schmith".
STAKSTFIiVAR
Hvernig leið Lúðvík?
ÞAÐ væri fvóðlegt að vita hvern
ig Lúðvík Jósepssyni, alþingis-
manni og fyrrverandi sjávarút-
vegsmálaráðherra, hefur liðið
þessar vikur í Moiskvu, sem
samninganefnd íslands sat á
árangurslausum fundum með
fulltrúum Sovétríkjanna. Sjálf-
ur kom hann heim frá Moskvu
fyrir tæplega ári, með miklum
bægslagangi og sagðst ásamt
Einari Olgeirssyni hafa tryggt
miklar síldarsölur til Sovétríkj-
anna og jafnframt væri nú hægt
í einu vetfangi að leysa at-
vinnuvandamál þeirra staða á
Norðurlandi, sérstaklega Norður
landi vestra ,'sem verst hafa orð
ið útj vegna síldarleysis þar um
slóðir á undanförnum árum. Nú
hefur Lúðvík setið íslandsmeg-
in við samningaborðið í Moskvu
í nokkrar vikur og vafalaust
hafa samnefndarmenn hans
minnt hann á yfirlýsingu hans
þegar bera fór á tregðu af
hálfu Sovétríkjanna, til þess að
endurnýja viðskiptasamning
landanna. Ekki er gott að vita
hvaða skýringar Lúðvík hefur
gefið ,en vafalaust hefur hon-
um ekki liðið ýkja vel meðan
á þessu stóð.
Samninganefnd Sjómannafélags Reykjavíkur á sáttafundinum. Frá vinstrl eru: Jón Sigúrðs-
son, Pétur Sigurðsson Þorsteinn Pétursson, Hilmar Jónsson og Sigfús Bjarnason.
Samninganefnd vinnuveitenda á sáttafundinum langa: Talið frá vinstri: Gun'nar Ólafsson,
Guðni E. Guðnason, Kjartan P. Kjartansson, Björgvin Sigurðsson, Guðjón Einarssonar og
framan við borðið Halldór Friðriksson og Barði Friðriksson.
Samkomulag við
sjómenn og þjóna
r -
Osamið við yfirmenn og matreiðslumenn
Litlar síldar-
fréttir
FLEST síldiveiðiskipin voru í
Reyðarfj airöardýpi í gær, köst-
uðu þar, en 'höfðu litAa veiði. 13
ekip tilkynntu veiði í gær, 150-
750 mál hver. Við Jan Mayen
íengu nokkur skip veiði, svo sem
Aikurey 1100 og Víðir XI 500-600
nuál. Skipin sem höfðu farið til
Norður-Noregs voru að komast
á þær slóðir aftur og síldarfiutn-
ir.gaskipið Slldin var einnig snú-
ið við til Jan Mayen.
1 fyrrinótt var lítilshéttar veiði
á þessum tveimur stöð'Uim, höfðu
19 skip 6,900 mál eftir sólarhring-
inn.
Kranabóma lenti
á manni
í GÆRKVÖLDI var verið að
eteypa loftplötu í nýbyggingu á
Hoiltagerði 70 í Kópaivogi. Um kl.
19,40 varð það óhapp að tveir
boltar fóiu úr bómu á krana,
þannig að fraanleniging á bóm-
unni féll niður. Lenti hún utan
í Inigdimundi Þorsteinssyni, Kárs-
nesbraut 11, sem var að viima
þarna.
Krainastjóranamx tófcst með
enarræði að afstýra stórslysi með
því að sveigja bómuna þannig
eð framlengingin og steypumálið
lentu utan við húsið.
Inigknuindur marðist ilila á
handiegg. Hann var fluttur á
Sliysaivarðsrtófuina og síðan heim.
LGeminiS'
á loftídag
Kennedyhöfði, 20. ágúst
I — AP. •
IEKKI hefur frétzt um neina
I brey tingu á þeirri áætlun, að
á „Gemini 5“ geimfarinu, með
1 þá Cooper og Conrad innan-
5 borðs, verði skotið á loft í
J dag, kl. 14:00 eftir ísl. tima.
I Ein meginorsök frestunar-
1 innar mun vera sú, að eld-
/ingu sló niður í raftaugar,
J sem liggja að skotpallinum,
i og gerðu „reikniheila“ óvirk-
1 an.
Á SÁTTAFUNDI þeim, sem lauk
kl. 7.30 í gærmorgun, náðist
samfcomulag við Sjómannafélag
Reykjavíkur og þjóna á skipun-
um. Höfðu fulltrúar vinnuveit-
enda og sjómanna þá setið á
saimfelldum fundi í yfir 34 klst
eða frá því kl. 9 á miðvikudags-
kvöld.
Ekki hefur enn náðsf sam-
komulag við yfirmenn á skipun-
um og matreiðslumenn og hefur
sáttasemjari boðað fund með
þeim á þriðjudagskvöld.
Ekki er hægt að skýra frá
saimkomulaginu við sjómennina
unum, en í ráði er að boða
fundi strax eftir helgi.
Bóndinn fannst
látinn í flekknum
HORNAíTRÐI. — Bóndinn í
Digurholti í Mýrahreppi, Geir
Filipusson, sem er einyrki, lézt
af hjartaslagi, þar sem hann var
að snúa á túninu hjá sér þann
9. þessa mánaðar. Þennan dag
var mjög heitt og mun Geir
hafa fallið í flekkinn og látizt
samstundis.
Daginn eftir fór bróðir hans,
sem býr skammt frá, að Digur-
holti. Hafði hann ekki séð neina
Hvað segir Einar?
Og þá er ekki síður fróðlegt
að fá að heyra eitthvað frá
Einari Olgeirssyni um þessar
mundir. Hvaða skýringar hefur-
hann á tregðu kommúnista í
Sovétríkjunum til þess að kaupa
af okkur síld? Það, voru ekki svo
fáar greinamar, sem þessi gamli
kommúnistaleiðtogi skrifaði í
fyrrahaust eftir að hann kom
frá Moskvu, um að nýr viðskipta
samningur við Sovétríkin um
stórkostlegar sildarsölur mundi
bjarga atvinnuástandi á ákveðn-
um stöðum á Islandi. Það voru
ekki svo fá orð, sem Einar Ol-
geirsson hafði um þetta mál á
þeim tíma. Hvað segir hann nú?
Hvers vegna skrifar hann ekki
nú leiðara eftir leiðara og grein
eftir grein í málgagn sitt, tii
þess að skýra þessi mál? En Ein-
ar Olgeirsson skaí vita það, að
hann sleppur ekki með þögnina
að þessu sinni. Þjóðin krefst þess,
að hann gefi skýringar á því hvað
gerðist í Moskvu fyrir tæpu árL
Voru yfirlýsingar kommúnista,
þegar heim kom blekkingar ein-
ar. Nú er tími til þess, Einar Ol- *
geirsson, að láta tii sín heyra!
Ljótasti þátturinn
Ljótasti þáttur þessa máls er
þó vafalaust sá, að óprúttnir út-
scndarar kommúnista hafa óspart
veifað fullyrðingum Einars Ol-
geirssonar og félaga hans frá því
i fyrrahaust framan í fólkið á
Norðurlandi, fólkið á þeim stöð-
um, þar sem sildarleysi hefur.
valdið atvinnuörðugleikum, fólk-
ið á Skagaströnd og Siglufirði r
og öðrum slíkum stöðum. Ibúar
þessara hæja geta nú séð í eitt
skipti fyrir öll hvað mikið má
marka orð kommúnista. Það get-
ur nú séð í eitt skipti fyrir öll
heilindin, sem legið hafa að baki
orðum útsendara kommúnista á
þessum stöðum, þegar þeir hafa
lofað fólkinu heilum niðurlagn-
ingaverksmiðjum frá Sovétríkj-
unum og heitið þeim tryggum
mörkuðum austan járntjalds.
ag þjonanna fyrr en þeir hafa
verið lagðir fyrir fundi í félög-
hreyfingu þar heima við. Fann
hann Geir látinn.