Morgunblaðið - 27.10.1965, Side 8

8
MORGUNBLAÐIÐ
Miðvikudagur 27. október 1965
Frumvarp til sfaðfesting-
ar bráðabirgðalögum
um vebjöfnunar- og flutningssjóð
sildveiða rætt
í EFRI deild var í gær tekið til
fyrstu umræðu stjórnarfrumvarp
til laga um verðjöfnunar og
flutningssjóð síldveiða árið 1965
og mælti Eggert G. Þorsteinsson
félagsmálaráðherra fyrir því. Er
frumvarp þetta samhljóða bráða
birgðalögum er gefin voru út
24. júní í sumar. Rakti ráðherra
efni fumvapsins, en helztu
ákvæði þess eru að ríkisstjórn-
inni sé heimilt að ákveða að af
allri bræðslusíld, sem veiðist frá
og með 15. júní til 31. des. 1965
á svæðinu frá Rit norður og aust-
ur að Stokksnesi við Hornafjörð
greiðist sérstakt gjald, kr. 15,00
á hvert landað mál bræðslusíld-
ar, hvar sem henni er landað,
og fé því er þannig innheimtist
sé heimilt að verja til að: hækka
fersksíldarverð til s öltunar
greiðist uppbót, er nemi allt að
kr. 30,00 á hverja uppsaltaða síld-
artunnu samkvæmt ákvörðun
sjóðsstjórnar, til að greiða síld-
veiðiskipum, sem sigla með eigin
afla frá veiðsvæðum sunnan
Bakkaflóadýpis til hafna vestan
Tjörness 15.00 kr. flutningsstyrk
á hvert mál bræðslusíldar og að
heimilt sé að verja allt að 4
milljónum króna til að standa
straum af útgerð sérstaks flutn-
ingaskips, er flytji kælda síld til
söltunar eða frystingar til Norð-
urlandshafna vestan Törness og
til hafna við Steingrimsfjörð og
til að veita sérstakan stuðning
þeim síldveiðiskipum, sem skila
eigin afla, veiddum sunnan
Bakkflóadýpis, af söltunar- óg
frystingarhæfri síld, til hafna á
því svæði sem að framan greinir.
Helgi Bergs (F) sagði að bráða
birgðalög þessi væru ekkert
annað en pappírsgagn og erfitt
væri að sjá hvaða erindi frum-
varp þetta ætti til Alþingis.
Hann sagði að það hefði verið
loforð ríkissjtórnarinnar er síld-
veiðiflotinn hóf veiðar, að síld-
arverðið yrði ákveðið fyrir 10.
júní, en það hefði hinsvegar ekki
komið fyrr en bráðabirgðalögin.
Komið hefði þá í ljós að tvo
verð hefðu verið ákveðin á sum-
arsíldinni og það byggt upp á
því að síldin væri mögur fyrri
hluta tímabilsins. Sagði hann
þetta vera vafasama leið á með-
an síldin væri ekki verðlögð eftir
fitumgani. Sagði hann að þing-
flokkar Framsóknarflokksins og
Alþýðubandalagsins hefðu lagt
það til í sumar er málin voru
komin í algjört öngþveiti og síld
veiðiflotinn sigldi heim af mð-
unum, að Alþingi yrði kvatt sam-
an til fundar og það reyndi að
finna úrræði. Þetta hefði borið
þann árangur að stjórninn hefði
hraðað framkvæmdum við lausn
á þessu máli. Oft hefði verið
gagnrýndar- þær aðferðir sjó-
manna og útgerðarmanna að
stöðva veiðar, en að þessu sinni
hefðu þeir haft það sér til máls-
bóta að aftan að þeim hefði
verið komið með setningu bráða-
birgðalaganna.
Gils Guðmundsson (K) sagði
það hafa verið meginástæðuna
fyrir því að skipin sigldu heim
hve seint verðlagsákvæðin komu,
og síldarsjómenn mundu af þessu
læra að fara ekki á veiðar fyrr
en þeir hefðu *fulla vitneskju
um síldarverðið og betur væri
að ríkisstjórnin lærði einnig af
þessari reynslu og léti slíkt ekki
koma fyrir aftur.
Eggert G. Þoisteinsson lalaði
aftur og sagði það ekki vera rík-
isstjórnarinnar að birta verðlags
ákvæðin, heldur yerðlagsnefnd-
ar. Þá mætti spyrja að því hvort
það hefði verið ætlunin að láta
síldarflotann bíða meðan Alþingi
var kallað saman og málið rætt
þar og hvort ætla mætti að sú
leið hefði haft skjótari úrlausn
í för með sér.
Á Alþingi í gær komu einnig
til fyrstu umræðu frumvarp til
laga um verkfræðiráðunauta
ríkisins á Norður, Austur og
Vesturlandi. Frumvarp til laga
um raforkuveitur. Frumvarp til
laga um breytingar á lögum nr.
115 7. nóv. 1941, um Búnaðar-
banka fslands og frumvarp til
laga um heimild fyrir ríkisstjórn
ina að selja eyðijörðina Hálshús
í Reykjafarðarhreppi. Verða
þessum umræðum gerð skil
síðar.
Mermanns Þórarins-
sonar minnst á Alþingi
Á STUTTUM fundi í Sameinuðu
Alþingi í gær minntist forseti
Alþingis Hermanns Þórarinsson-
aa eftirfarandi orðum:
Ég vil leyfa mér að minnast
nokkrum orðum Hermanns Þór-
arinssonar bankaútibússtjóra á
Blönduósi, sem varð bráðkvadd-
ur hér í borg síðasltiðið sunnu-
dagskvöld, 52 ára að aldri. Hann
var varaþingmaður Sjálfsætðis-
flokksins í Norðurlandskjördæmi
vestra og tók sæti á Alþingi um
skeið í þinglok vorið 1964.
Hermann Þórarinsson var
fæddur á Hjaltabakka í Torfa-
lækjarhreppi 2. október 1913.
Foreldrar hans voru Þórarinn
bóndi og alþingismaður Jónsson
bónda á Halldórsstöðum á Lang-
holti Þórarinssonar og kona
hans, Sigríður Þorvaldsdóttir
prests á Hjaltabakka Ásgeirsson-
ar. Hann lauk stúdentsprófi vði
menntaskólann í Reykjavík vorið
1934 og stundaði síðan nám í
efnafræði í Göttingen í Þýzka-
landi 1936—1937. Sumurin 1934
— 1940 vann hann við efnafræði-
störf og bókhald á Hesteyri. Lög-
regluþjónn á Blönduósi var hann
1941—1947 og vann einnig þau
ár að skrifstofustörfum hjá sam-
vinnufélögunum þar. Árið 1947
tók hann við rekstri Sparisjóðs
Húnvetninga og annaðist hann
fram til ársins 1963. Það ár var
hann ráðinn útibússtjóri Búnað-
arbanka íslands á Blönduósi,
þegar Sparisóður Húnvetninga
var sameinaður útibúinu, og
gegndi hann því starfi til ævi-
loka. Jafnframt þessum aðalstörf
um gegndi Hermann Þórarins-
son ýmsum sveitarstjórnarstörf-
um. Hann var hreppstjóri og
gjaldkeri Blönduóshrepps frá
1947, oddviti hreppsnefndar frá
1958 og átti sæti í sýslunefnd frá
1961. Einnig sinnti hann um
skeið kennslustörfum á Blöndu-
ósi.
Hermann Þórarinsson átti
skamma stund setu á Alþingi,
enda mun hann hafa átt litt
heimangengt frá annasömum
skyldustörfum heima í héraðí.
Þar vann hann störf sín af alúð
og gætni, naut vinsælda og
trausts, svo að honum voru falin
trúnaðarstörf í sívaxandi mæli,
meðan honum entist aldur. Frá-
fall slíks manns er harmsefni, en
þó sárast þeim, er næstir standa
og hafa öðrum fremur notið
verka hans og samvista.
Ég vil biðja háttvirta alþing-
ismenn að votta minningu Her-
manns Þórarinssonar virðingu
sína með því að rísa úr sætum.
í GÆR voru eftirfarandi þing-
skjöl lögð fram á Alþingi.
Frumvarp til laga um breyt-
ingar á lögum um almannatrygg-
ingar, nr. 40 30. apríl 1963. Flutn-
ingsmaður Alfreð Gíslason.
Tillaga til þingsályktunar um
dreifingu -framkvæmdavalds og
eflingu á sjálfsstjórn héraða.
Flutningsmenn Lúðvík Jósefsson,
Ragnar Arnalds og Björn Jóns-
son.
-- Frumvarp til laga um breyt-
ingar á lögum nr. 34 8. maí 1965,
um ráðstafanir vegna sjávarút-
vegsins. Flutningsmaður Björn
Jónsson.
Tillaga til þingsályktunar um
þjóðaratkvæðagreiðslu um sam-
komustað Alþingis. Flutnings-
menn Ágúst Þorvaldsson og
Gísli Guðmundsson.
Fyrirspurn til menntamálaráð-
hrera um byggingu menntaskóla
á ísafirði frá Sigurvin Einars-
syni.
— Viðtæk
Framhald af bls. 32.
merki og notkun þeirra, reglu-
gerð um umferðarfræðslu í skól-
um, reglugerð um ökukennslu,
próf ökumanna o. fl. og reglur
um leigu á skráningarskyldum
ökutækjum til mannflutninga
án ökumanns.
Þá hefði nefndin fengið til um-
sagnar eða gert tillögur um þær
breytingar á gildandi umferðar-
lögum, sem síðan hafa átt sér
stað. Nefndin hefði auk þess
fengið til umsagnar og athugun-
ar ýmis önnur erindi varðandi
umferðarlögin. í bréfi til dóms-
málaráðuneytisins frá 27. febr.
1965 teldi nefndin, að reynslan
hefði sýnt, að umferðarlögin
þörfnuðust endurskoðunar, og
hefði dómamálaráðuneytið falið
nefndinni að annast þessa endur-
skoðun. Nauðsynleg forsenda
fyrir lokum þessarar endursskoð-
unar hefði í upphafi verið talin
m. a. sú, að niðurstöður rann-
sóknar nefndar umferðaslysa,
sem skipuð var 1 árslok 1963,
lægju fyrir, svo og að lokið væri
samstarfi Norðurlandanna um
endurskoðun umferðarreglna.
Hefði það verið látið í lós, að
álit samstarfsnefndar þessarar
gæti legið fyrir nú í haust, en
það hefði ekki borizt hingað enn.
Þá mætti og nefna það, að
nefndin hefði skilað álitsgerð,
um þær aðgerðir, sem nauðsyn-
legar væru til þess að komið
yrði á hægri handar umferð hér
á landi, svo og yfirlitsáætlun um
kostnað, sem því væri samfara.
Nú væri nefndin að vinna að
því að semja lagafrumvarp um
hægri handar umferð og greinar-
gerð með því frumvarpi, og
mundi því starfi væntanlega
verða lokið um næstu mánaða-
mót
Um leið og þessa væri getið,
sem að framan greinir væri á
það að líta, að gerðar hefðu
verið ýtarlegar samþykktir um
umferðanefndir í kaupstöðunum.
Mætti þar benda á síðustu sam-
þykkt um umferðarnefnd Reykja
víkur er væri frá 19. des. 1963.
Þar væru ákvæði um hlutverk
umferðarnefndar, sem m.a. væri
að vinna að bætu skipulagi um-
ferðamála og gera tillögur til
borgaryfirvalda um allt það, sem
verða mætti til að tryggja greiða
umferð í borginni og varna slys-
ym. Verkefni umferðarnefndar-
innar væru m. a., að annast allan
tæknilegan undirbúning þeirra í
umferðarmálum, sem borgarráð,
umferðarnefnd og borgarverk-
fæðingur fælu henni, að láta í
té hvers konar aðstoð og upp-
lýsingar við skipulagningu nýrra
borgarhverfa og endurskipulagn-
ingu eldri hverfa, að halda uppi
stöðugri rannsókn á umferðar-
málum borgarinnar og að halda
uppi stöðugri fræðslu um um-
ferðarmál fyrir almenning, eink-
um þó að sjá um hagnýta um-
ferðarfræðslu í skólum.
Þá sagðist ráðherra vilja geta
sérstaklega um rannsóknarnefnd
umferðarslysa er skipuð hefði
verið af dómsmálaráðherra í árs-
lok 1963. Hefði þeirri nefnd verið
falið það verkefni að rannsaka
hinn sívaxandi fjölda umferðar-
slysa og gera tillögur um ráð-
stafanir til úrbóta. Hefði nefnd-
in þegar ákveðið að afla sér eins
víðtækra upplýsinga og frekast
væri unnt um umferðarslys og
óhöpp, sem átt hefðu sér stað hér
lendis sl. þrjú ár, ef draga mætti
ályktanir út frá þeim upplýsing-
um um orsakir slysanna. Jafn-
framt var ákveðið að afla ýtar-
arlegra upplýsinga er vera mættu
til leiðbeininga um ráðstafanir
til úrbóta. Nefndin hefði í byrjun
á:rs 1964 tekið að afla sér upp-
lýsinga frá Slysavarðstofu
Reykjavíkur um umferðarslys,
sem þangað komu til meðferðar.
Jafnframt hefði verið rætt við
tryggingafélög og aðra aðila, er
upplýsingar geta gefið um um-
ferðarslys og í byrun árs 1965
hefði slysarannsóknanefndin
ákveðið að láta fara rfam töl-
fræðilega rannsókn á öllum um-
ferðarslysum á landinu á árunum
1962 til 196|. Hefði nefndin látið
útbúa sérstök skýrslueyðublöð til
notkunar við söfnun upplýsinga
í þessu skyni, svo og leiðbein-
ingar við færslu skýrslnanna.
Síðan hefði dómsmálaráðuneytið
sent öllum lögreglustjórum lands
ins bréf, þar sem þess var óskað,
að eyðublöðin yrðu útfyllt og upp
lýsingar sendar rannsóknarnefnd
inni svo fljótt sem unnt yrði.
Hefðu skýrslur þegar borizt frá
allmörgum lögsagnarumdæmum,
en væru væntanlegar frá öðrum.
Væri þess að vænta að slysa-
rannsóknarnefndin gaeti skilað
ýtarlegu nefndaráliti á fyrri
hluta næsta árs. Mun þar verða
að finna mikilvægar tölfræðileg-
ar upplýsingar um umferðarslys
og árekstra hérlendis á áunum
1962 til 1964. Sömuleiðis upplýs-
ingar frá tryggingarfélögunum
um fjölda tjóna, greiddar tjóna-
bætur og fl. Kvaðst ráðherra
leggja mikla áherzlu á að störf-
um nefndarinnar yrði hraðað og
fhefði það verið samþykkt á
fundi er hann átti með nefnd-
inni 9. ok.t sl. að hún skilaði
sem fyrst bráðabirgðarskýrslu
um störf sín og ýrði þar gerð
grein fyrir bráðabirgðatillögum
nefndarinnar sem fyrst gætu
komið til framkvæmda.
Ráðherra gat síðan um að
samkvæmt 76. grein umferðar-
laga skyldi sérstök nefnd kveða
á um, hvort endurkröfurétti
skyldi beitt gegn þeim, sem tald-
ir væru eiga sök á tjóni sem vá-
tryggingarfélög hefðu bætt sam-
kvæmt umferðarlögunum. Hefði
nefnd þessari ekki enn verið kom
ið á fót, en nú væri það mjög
til athugunar og vonandi gæti
það orðið sem fyrst, þótt til at-
hugunar gæti komið að nauðsyn-
legt yrði að breyta lagafyrir-
mælum þar um, til þess að
tryggja framgang mála. Búast
mætti við, að þetta gæti haft
gagnleg áhrif í sambandi við um
ferðaslysin, að menn geri sér
fulla grein fyrir því, að á það
reyni, að þeir sem valda slysum
af ásetningi eða storkostlegu
gáleysi, geti ekki búizt við því
að sleppa skaðlaust af því, þótt
bílar þeirra séu vátryggðir.
Þá kvaðst ráðherra vilja drepa
á eitt atriði sem mjög hefði bland
azt inn í umræður um þetta
mál, en það væri skjótari með-
ferð umferðarmála og væru
menn nokkuð sammála um, að
það gæti leitt til góðs og haft
góðar verkanir, ef því væri hægt
að koma fyrir með betri hætti
heldur en nú er. 9. okt. s.l hefði
hann átt viðræðufund við þá
aðila sem um þessi mál hefðu
mest að gera, þá yfirsakadóm-
arann í Reykjavík, lögreglustjór-
ann í Reykjavík og saksóknara
ríkisins og hefðu nú þessir em-
bættismenn, í samráði við ráðu-
neytisstjóra, málið til meðferðar
og hefði þeim verið falið að gera
tillögur sem stuðlað gætu að um
bótum. Þá gæt það einnig haft
góð áhrif á afgreiðslu annarra
dómsmála um skjóta meðferð
þeirra ef gengið væri á undan
með að flýta afgreiðslu um-
ferðamála í stað þess að láta
þau hlaðast upp í embættunum.
Að lokum sagði ráðherra að
það væri ekki vegna þess að
hann vildi draga úr framgangi
einstakra tillagna, sem kynnu að
verða fluttar á Alþingi, að hann
hefði hreyft þessum málum svo
almennt, heldur væri það frem-
ur til þess að auðvelda störf
þeirrar nefndar, sem fær málið
til meðferðar í þinginu.
Skúli Guðmundsson (F) tók
aftur til máls og sagði að frum-
varp sitt fjallaði eingöngu um
það að taka þá menn úr um-
ferð er aka ölvaðir. Spurningin
væri sú hvort bíða ætti eftir
fleiri stórslysum sem væru
þannig til komin með því að
tefja framgang þessa máls.
Jóhann Hafstein dómsmálaráð-
herra svaraði því til að vissu-
lega væri þetta mjög alvarlegt
mál sem þyrfti gaumgæfilegrar
athugunar. Það væri síður en
svo ætlun sína að draga úr því,
að hart væri tekið á mönnum,
sem gerðust brotlegir um ölvun
við akstur. Gæta bæri að því,
að slíkt gæti átt dýpri rætur i
þjóðlífinu og sambýlisháttum
okkar, og að aðalatriðið væri að
komast fyrir slysin og það mundi
aldrei verða einhlítt úrræði að
svipta ökumenn ævilangt rétt-
indum. Þá svaraði ráðherra
einnig fyrirspurn, er kom fram
frá Sigurvin Einarssyni, um
hvort til væru reglur um birtingu
á nöfnum þeirra manna er or-
sökuðu slys, er þeir ækju drukkn
ir. Svaraði ráðherra því til að
um það væru engar sérstakar
reglu til og hefði blöðunum yfir-
leitt verið það í sjálfsvald sett
hvort þau birtu nöfn eða ekkL
Sæi hann ekki ástæðu til annars,
en svo yrði gert, ef slíkar að-
gerðir yrðu til góðs á þann hátt
að verða öðrum viðvörun. Vera
mætti að blaðamönnum hefði á
stundum virzt dómstólar tregir
að láta uppi nöfn á vissu frum-
stigi rannsóknar i málum, en
það væri annars eðlis og byggð-
ist þá á tímabundinni óvissu um
málsatvik.