Morgunblaðið - 15.05.1966, Blaðsíða 17

t Sunnudagur 1S. 1968
MORGUNBLAÐIÐ
17
Reykjavíkurhöfn.
Öðruvísi mér áður
brá
Mjög ánægjulegt er að sjá og
heyra, hversu ýmsir þeirra, sem
áður veittust af mestri illkvittni
gegn Ólafi Thors, tala nú um
hann á allt annan veg. Þá linntu
þeir ekki skömmunum um Ólaf,
og raunar Sjálfstæðisflokkinn í
heild, fyrir það, að sjónarmið og
hagsmunir atvinnurekenda væru
látin öllu ráða um stefnu flokks-
ins. Á þeim árum voru ekki ein-
ungis útgerðarmenn og sjómenn,
heldur allir þeir, er lutu forystu
Ólafs, einu nafni nefndir „Grims-
bylýðurinn." Þvílík brígzlyrði í
garð forystumanna Sjálfstæðis-
flokksins voru raunar engin nýj-
ung, því að Jóni Þorlákssyni var
áratugum saman lagt það til lasts
að hann hefði gerzt svo djarfur
að flytja inn sement til landsins.
Nú þýtur á annan veg í skjá ill-
kvittnis-mannanna. Á því Al-
þingi, er lauk ekki alls fyrir
löngu, hundsköpimuðu stjórnar-
andstæðingar núverandi forystu-
menn Sjálfstæðisflokksins hvað
eftir annað fyrir það, að þeir
hefðu aldrei nærri neinum at-
vinnurekstri komið og þekktu
þess vegna ekki til þarfa hans.
Það er mál fyrir sig, að þó að
ráðherrar Sjálfstæðisflokksins
hafi ekki eigin hagsmuna að
gæta í sambandi við tiltekin at-
vinnufyrirtæki, þá hafa þeir allir
lengi skipað stöður, sem veita
mikla yfirsýn um heildarafkomu
atvinnuveganna. í hópi Sjálf-
stæðismanna á Alþingi eru og
ýmsir, sem af eigin raun þekkja
allar greinar íslenzks atvinnu-
rekstrar, notið hafa og njóta enn
öðrum fremur brausts hver inn-
an sinnar sérgreinar, eins og val
þeirra í ótal trúnaðarstöður sann
ar.
En sleppum þessu. Fyrir Sjálf-
stæðismenn er það staðfesting á
því, að þeir sjá yfirleitt betur
en andstæðingar þeirra, sú við-
urkenning, sem andstæðingarnir
nú eftir á veita yfirburðahæfi-
leikum Ólafs Thors og játning
þeirra á því, að náin kynni af
atvinnuháttum sé forsenda góðr-
ar stjórnar.
Framsóknarmað-
uriim má missa sig
Þegar til bæjarmálanna kem-
ur, breytist að vísu veður í lofti.
Þar er í öðru orðinu ráðist að
Geir Hallgrímssyni, borgarstjóra,
fyrir að hann sé í hópi umsvifa-
mestu atvinnurekenda í bænum
og eigi þar margvíslegra hags-
muna að gæta. Minna þær ásak-
anir óneitanlega mjög á brígzl-
yrðin í garð Jóns Þorlákssonar
og Ólafs Thors áður fyrri. Á hinn
bóginn er svo fjasað um, að
elltof margir lögfræðingar skipi
efstu sæti Sjálfstæðislistans, og
tínt til, að meðal níu efstu sæt-
anna séu fimm lögfræðingar. f
þeirri upptalningu gleymist, að
Geir Hallgrímsson er í hinu orð-
inu skammaður fyrir að vera
atvinnurekandi, og að frú Auð-
ur Auðuns er fjögurra barna
móðir, sem stjórnað hefur heim-
ili sínu með sæmd, ekki síður
en aðrar góðar húsmæður í þessu
bæjarfélagi. Og ekki er á það
minnzt, að Bragi Hannesson hef-
ur alla sína starfsævi unnið fyrir
íðnaðinn, og hefur sennilega víð-
tækari þekkingu á mólefnum
hans heldur en nokkur sá, sem
lokið hefur prófi í Iðnskólanum í
Reykjavík, að þeim öllum ólöst-
uðum. Hinir tveir af níu efstu
mönnunum, sem lokið hafa lög-
fræðiprófi, þeir Birgir ísleifur
Gunnarsson og Styrmir Gunn-
•rsson eru báðir ungir menn,
og munu vera þeir einu úr þess-
um hópi, sem leggja að nokkru
fyrir sig lögfræðistörf. Sá síðar-
nefndi lauk raunar prófi einung-
is fyrir réttu ári, og hefur síðan
•ðallega stundað blaðamerinsku.
Sannast að segja, eru það þó ekki
hin borgaralegu störf þessara
tveggja ungu manna, sem hafa
ráðið vali þeirra á lista Sjálf-
stæðisflokksins, heldur forysta
þeirra í málefnum jafnaldra
•inna frá því að þeir voru lcorn-
ungir menn í skóla. Óhætt er að
segja, að æskulýður Reykjavík-
ur hefur fáum ungum mönnum
sýnt meiri trúnað, né aðrir frek-
ar til hans unnið.
til framboðs.
En ef einhverjir skyldu hafa
beyg af of mörgum lögfræðing-
um, er hægurinn hjá að fella
efsta mann Framsóknarlistans,
lögfræðinginn Einar Ágústsson.
Flestir munu sammála um, að
þrátt fyrir góða menntun, hafi
hann lítið erindi í borgarstjórn
vegna þeirrar blindu flokksþjón-
ustu, sem hann ætíð hefur gert
sig beran að, í skilyrðislausri
hlýðni við Eystein Jónsson.
Ottast menntunina
Annars er það vissulega fróð-
legt, að á þessum tímum, þegar
allir tala um gildi menntunar,
skuli það vera haft á móti fram-
bjóðendum, að þeir séu vel
menntaðir. Auðvitað sker mennt
unin ein aldrei úr. Margvíslegir
aðrir hæfileikar ráða því, bæði
hvort menn vilja gefa sig að al-
mennum málum og hvort þeir
hljóta traust annarra til slíkra
starfa. Því verður ekki neitað,
að eins og er virðist lögfræði-
menntun veita víðtækastan und-
irbúning til þátttöku í stjórnmál
um. Þar kann þó ekki síður að
koma til greina að í lögfræði-
nám leggja einkum þeir, sem
hneigðir eru fyrir slík störf. Víst
er, að menntun getur aldrei
spillt, þó að eðliskostir ráði úr-
slitum. Valtýr Stefánsson og Sig-
urður Kristjánsson voru tvímæla
laust á sinni tíð á meðal allra
fremstu blaðamanna landsins.
B.áðir höfðu þeir lokið búfræði-
námi en engum kom fyrir þær
sakir til hugar að segja að of
margir búfræðingar væru í blaða
mannastétt. Jón Þorláksson lauk
aldrei námi frá iðnskóla, en hann
varð fyrsti iðnskólastjóri í
Reykjavík og forystumaður ört
vaxandi stéttar íslenzkra iðnaðar
manna á fyrstu áratugum þess-
arar aldar. Svipað má segja um
Helga Hermann Eiríksson. Hann
vann ómetanlegt starf i þágu iðn
fræðslu og íslenzks iðnaðar í
heild, þó að hann væri verk-
fræðingur að mennt. Það eru
einkenni hins mesta afturhalds-
anda, ótrúlegs á sjöunda tug
tuttugustu aldar, að það skuli
lágt nokkrum til Iasts, að hann
hafi hlotið gott undirbúnings-
nám. Áður en yfir lýkur eru
menn metnir af verkum sínum
en ekki námi, en námið auðveld-
ar góðum hæfileikum að njóta
sín. Gísli Halldórsson er iðnað-
armaður að menntun en lærði
einnig húsagerðarlist og hún
hefur orðið lífsstarf hans. —
Ulfar Þórðarson er framúrskar-
andi læknir. En báðir njóta
þessir menn óvenjulegrar hylli
fyrir störf sín í almennings
þágu og þá fyrst og fremst æsku-
lýðsins.
Þá hefur próf. Þórir Þórðar-
son, einn lærðasti guðfræðingur
landsins, unnið ágætt starf í
borgarstjórn og einkum látið
sér annt um málefni gamla fölks
ins.
Fulltrúi launþega
Innan Sjálfstæðisflokksins
starfa margir ötulir forystumenn
í hópi launþega. AUir vinna þeir
af einlægni að hagsmunamálum
sinna stéttarfélaga. Eftir því,
sem lengur hefur liðið, hafa þeir
allir sannfærzt um, að í mál-
efnum launþega er ekki til holl-
ari ráðgjafi né gjörkunnugri að-
stæðum í launþegasamtökunum
sem heild, en Gunnar Helgason.
Andstæðingarnir rægja Gunnar
með því, að hann sé ekki sjálfur
úr hópi neins stéttarfélags. Vel
má það vera. En hversu margir
eru það nú orðið af trúnaðar-
mönnum í stéttarfélögum, sem
sjálfir leggja hönd að verki í
raun og veru? Hvað er langt
síðan forystumenn Dagsbrúnar
hættu að vinna verkamanna-
vinnu, og hvað um forystumenn
Alþýðusambands íslands? Svona
mætti lengi telja. Á þetta er ekki
minnst til þess að gera þessa
menn tortryggilega. Starfsskipt-
ingin nú á dögum með hinum
fjölbreyttu verkefnum, sem sí og
æ krefjast úrlausnar, gerir það
óhjákvæmilegt, að sérstakir trún
aðarmenn sinni félagsmálum. —
Sjálfstæðisflokkurinn er sterk-
asta stjórnmálaaflið á íslandi.
Sá maður, sem inann flokksins
öðrum fremur héfur áratugum
saman sinnt verkalýðsmálum,
hefur þess vegna í þeim efnum
hlotið dýrmætari reynslu en flest
ir aðrir. Einmitt vegna þess, að
flokkurinn er flokkur allra
stétta, þar sem menn tala sám-
án af fullri hreinskilni, meta
réttmæti hagsmuna og skoðana
hvers annars, og reyna í ítrustu
lög að samræma sjónarmiðin, þá
fær sá, sem að þessu vinnur, ó-
metanlega reynslu. Þess vegna
óskuðu launþegar innan flokks-
ins eindregið eftir því, að Gunn-
ar Helgason yrði sérstakur full-
trúi þeirra þetta kjörtímabil
borgarstjórnar Reykjavíkur,
Reykjavík höfuð-
stolt Sjálfstæðis-
manna
Andstæðingar láta stundum
svo sem Sjálfstæðismenn vilji
dylja það, að þeir hafi farið með
stjórn í Reykjavík, og D-listinn
sé listi Sjálfstæðisflokksins. Af
mörgu furðulegu, sem hinir mál-
efnasnauðu menn halda fram, er
þetta furðulegast. Hvert einasta
mannsbarn, sem nasaþef hefur af
stjórnmálum, veit, að frá stofn-
un sinni hefur Sjálfstæðisflokk-
urinn farið með stjórn Reykja-
víkurborgar. Þáverandi meiri-
hluti bæjarstjórnar Reykjavíkur
var strax í upphafi ein styrk-
asta stoð Sjálfstæðisflokksins.
Flokkurinn hefur og fátt frem-
ur talið sér til ágætis, en hina
samfelldu stjórn á borgarmál-
efnum Reykvíkinga. í Reykjavík
hefur flokkurinn hlotið mest at-
kvæðamagn, jafnt við sveita-
stjórnarkosningar sem við kosn-
ingar til Alþingis. Úti á landi
hefur flokkurinn stöðugt hlotið
ámæli andstæðinganna fyrir það
að vera fyrst og fremst flokkur
Reykvíkinga. Hér í borginni er
hamrað á því, að flokkurinn hafi
verið alltof lengi við völd. Borg-
arstjórnarmeirihlutinn er í hug-
um manna naér óaðskiljanlegur
frá Sjálfstæðisflokknum. Hin
heilbrigða sameining 'einstakl-
ingsframtaks og samtakamáttar
til heilla jafnt fyrir hvern ein-
stakan og heildina, þessi raun-
góða sameining, sem er megin-
styrkur Sjálfstæðisflokksins, hef-
ur hvergi á íslandi notið sín bet-
ur en í Reykjavík, enda hvergi
fengið meiri stórvirkjun áorkað.
Rétt stefna ræður
úrslitum
Sjálfstæðismenn hafa í senn
átt ágætum forystumönnum á að
skipa, og þeir borið gæfu til að
fylgja réttri stefnu í þjóðmálum.
Að sjálfsögðu eru margir góðir
menn í öðrum flokkum. Eu sum-
ir hafa beinlínis látið illt af sér
leiða af því, að þeir hafa villzt
af réttri braut, orðið áttavilltir
og haldið í þveröfuga átt, enda
ekki áttað sig á eftir hverju bar
að keppa. Aðrir hafa gert minna
gagn en skyldi af því, að þeir
hafa ekki ratað réttu leiðina, þótt
markmiðin hafi í raun og veru
verið hin sömu og hjá Sjálfstæð-
ismönnum.
Hinu hafa Sjálfstæðismenn
aldrei haldið fram, að þeir væru
alvitrir. Það er mannlegt að
skjátlast. En manndómurinn lýs-
ir sér þá í því, að menn kunni
að bera ráð sín saman, taka leið-
beiningum annarra og hafa að
lokum það sem réttara reynist.
Sjálfstæðismenn hafa engar hand
járnareglur í sínum flokkslögum.
Þeir þurfa ekki á neinni kúgun
að halda til þess að fylkja sér
í einni heild um góð mál. í
þeirra hópi eru málin rökrædd
fram og aftur, bæði meðal þing-
manna og borgarfulltrúa, áður
en ákvarðanir eru teknar um
þau efni, sem þessir trúnaðar-
menn eiga að ráða til lykta. Þeir
kunna að meta gildi samheldn-
innar og slaka hver til fyrir öðr-
um, ef svo ber undir. Án þess að
kunna þvílíka samvinnu, hefði
flokknum verið ógerlegt að
stjórna Reykjavík með þeim
hætti, sem raun ber vitni, eða
veita þá forystu í þjóðmálum,
sem aðrir flokkar öfunda Sjálf-
stæðismenn af. Þetta hefur tek-
izt af því að allir hafa sömu
sannfæringu’ í grundvallaratrið-
um og víðsýni ásamt þolgæði, til
þess að eyða minni háttar ágrein
ingi. Ef um grundvallarmun er
að ræða, þá eiga menn ekki
saman í flokki. Þá er eðlilegt
5 leiðir skilji.
Alvöruorð frá
fimm
Framsóknarmenn fylgja kenn-
ingu formanns síns, þeirri, að
skoðanamunur, jafnvel í grund-
vallaratriðum, skipti ekki máli,
einungis ef menn vilji samein-
ast um að efla Framsóknarflokk-
inn til valda. Þessi kenning kann
að láta vel í eyrum þeirra, sem
haldnir eru blindri valdalöngun.
En til lengdar gerir hún þann
flokk, sem þessu fylgir, að við-
undri. Engum þingmanni Sjálf-
stæðisflokksins kom til hugar að
skerast úr leik um samþykkt ál-
samningsins eða byggingu kísil-
gúrverksmiðju við Mývatn. Eftir
að menn höfðu rækilega kynnt
sér allar aðstæður urðu þeir
sjálfir sannfærðir um það án
nokkurra flokksfyrirskipana eða
ytri þvingunar, að þessar fram-
kvæmdir bæri að styðja. Fram-
sóknarflokkurinn fór öðruvísi að.
Þrátt fyrir allt talið um frelsi
til sérskoðana, voru þar gerðar
flokkssamþykktir um andstöðu
við bæði málin. Engu að síður
skárust tveir úr leik og sátu hjá
við atkvæðagreiðslu um álsamn-
inginn. Þar entist kjarkurinn
ekki til að fylgja eigin sannfær-
ingu til stuðnings við hið mikla
mál. Þegar þrír bættust í hópinn
í kísilgúrmálinu, þá þorðu allir
fimm að greiða atkvæði með
framgangi þess. Þetta gerðist
sömu dagana og velættaður, gáf-
aður, en dálítið ofstækisfullur
Þingeyingur, sem kunnugir segja
eitt hundrað árum á eftir tíman-
um í afstöðu sinni til nytsamra
nýjunga, skrifaði grein, er birt-
ist í Tímanum hinn 12. maí, þar
sem hann segir m.a.:
„Neytið vitsmuna ykkar og
viljastyrks! Varið fulltrúa ykk-
ar við glapræðinu — — —.
Ábyrgð ykkar er þung, ef þið
þegið og þvoið hendur ykkar.
Eitt alvöruorð frá traustum
flokksmanni, er nú lýsir van-
þóknun, vantrausti og fráhvarfi,
er þungt á vogaskálinni, vegur
miklu meir en snjöll rökföst á-
deila andstæðings, hvort heldur
hún birtist í ræðu eða riti.“
REYKJAVÍKURBRÉF
-^ Laugard. 14. maí ^^