Morgunblaðið - 19.06.1966, Blaðsíða 14

14
MORCUNBLAÐIÐ
Sunnudagur 19. júní 1966
pttrj0iiifiMWí$í
Útgefandi: Hf. Árvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Ritstjórnarfulltrúi: Þorbjörn Guðmundsson.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn: Aðalstræti 6.
Aiiglýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti S. Sími 22480.
Áskriftargjald kr. 105.00 á mánuði innanlands.
1 lausasöiu kr. 5.00 eintakið,
HUGVEKJA Á
ÞJÓÐHÁTÍÐ
¥Tjá því hefur ekki getað
farið að þeir, sem vel
fylgdust með þeim merku
ræðum, sem fluttar voru á
þjóðhátíðinni, hafi staldrað
við óg íhugað þann boðskap,
sem þær fluttu. Allir vöruðu
ræðumenn við því að láta.
hagsæld og efnishyggju
veikja manngildið. Allir lýstu
þeir bjartsýni sinni og trú á
framtíð lands og þjóðar, en
vöruðu þó við hættum þeim,
sem samfara eru skeytingar-
leysi í menningarefnum, þjóð-
ræknis- og trúmálum og
skefjalausri kröfugerð. Dr.
Bjarni Benediktsson forsætis-
ráðherra sagði m.a. í ræðu
sinni:
„Hagsældin má ekki veikja
manngildið. Styrkur okkar er
í því fólginn, að allir fái að
njóta sín. En allir verðum við
að samlaga okkur landshátt-
um og leggja okkar af mörk-
um til þess þjóðfélags, sem
komið hefur okkur til
þroska“.
Séra Þorsteinn L. Jónsson
lagði út af orðum ritningar-
innar: „Ef Drottinn byggir
ekki húsið, erfiða smiðirnir
til ónýtis“, og sagði m.a.:
„Því miður er margur, sem
finnst þetta marklaust og létt
vægt, bara innantómt hjal.
Þeir eru svo margir meðal
okkar, sem telja sig hafa full-
komlega vit á við Drottin,
skapara sinn, og telja réttara
að segja honum fyrir verk-
um, en að hann segi sér. Og
svo er annar hópurinn, sem
er hreint alveg sama hvernig
allt ræðst, svo að oft læðist
sá grunur að heilskyggnum
alvörumönnum, að þeir, sem
nú standa vörð um fjöregg
þjóðarinnar kalli varnaðar-
orð sín fyrir lokuðum eyr-
um — en fjandsamleg öfl
læði því inn í slævða meðvit-
und hinna skoðanalausu, að
varðmaðurinn fari ekki með
satt. Engin þörf sé að hafa
Drottin með í neinu verki,
hann sé ekki til — kirkjan sé
óþurftarstofnun, frjálsri hugs
un fjötur og henni fjandsam-
leg.“
Og Geir Hallgrímsson, borg
arstjóri, sagði:
„Við íslendingar lítum ekki
á forystumenn og forsvars-
menn eins og börn líta á for-
eidra, og ætlumst ekki til, að
ríkisvaldið þurfi að beita for-
eldravaldi við fullorðið fólk.
Og við skulum þá heldur ekki
biðja um slíka forsjá með því
að haga okkur eins og við
sjálf bærum ekki ábyrgð á
því, sem fram fer í kringum
okkur“.
Öll eru þessi varnaðarorð í
tíma töluð. Þrátt fyrir góðæri
og almenna velmegun eru nú
ýmsar blikur á lofti. Kröfu-
gerðin hefur orðið þjóðholl-
ustunni yfirsterkari. Þegar
einn fær kröfum sínum fram-
gengt, þykist annar eiga rétt
til bætts hags, og þannig
koll af kolli. Það er þess
vegna ekki að furða þótt spurt
sé, hvort ríkisvaldið þurfi
að beita foreldravaldi við full-
orðið fólk. Vonandi kemur
ekki til þess, en þá er líka
nauðsynlegt, að menn átti
sig á því, að nú verður að
verða lát á þeirri kröfugerð
og öldu sífelldra kaup- og
verðhækkana, sem verið hef-
ur að rísa um langt skeið.
Samtök verkalýðs, vinnu-
veitenda, bænda, útvegs-
manna, sjómanna, verzlunar-
og kaupsýslumanna, iðnaðar-
manna og iðnrekenda þurfa
að marka þá stefnu, sem ger-
ir foreldravald hins opinbera
í verðlags- og kaupgjaldsmál-
um óþarft. Við viljum búa í
ríki, þar sem ríkisváldið eft-
irlætur einstaklingunum sem
mestan rétt til heilbrigðrar
félagsmálastarfsemi, en þann
rétt er ekki unnt að varðveita
án þroska og ábyrgðar.
LAND MIKILLA
MENNTA, LISTA
OG VÍSINDA
T þjóðhátíðarræðu sinni vék
■*■ dr. Bjarni Benediktsson,
forsætisráðherra að því, að
lausn vandamálanna yrði að
byggjast á öruggri þekkingu
og sagði:
„En enn er það eins og á
dögum Jóns Sigurðssonar, að
þekkingin er öruggasta ráðið
til að koma góðum málum
fram: Þekking á þeim við-
fangsefnum, sem við er að
etja og þekking á, hvers ann-
ars högum, enda munum við
þá skjótt sannfærast um, að
það, sem sundurskilur, er
smáræði miðað við hitt, er
sameinar hina íslenzku
þjóð.“
Og Geir Hallgrímsson, borg
arstjóri, sagði:
„Spurningin er: Getum við
gert ísland að því mikla
menningar, lista- og vísinda-
landi, sem víða yrði vitnað
til? Eigum við ekki að beita
vopni menntunarinnar í bar-
áttu okkar fyrir bættum lífs-
kjörum og í samskiptum við
aðrar þjóðir, og eigum við
ekki að beita því vopni fyrir
þá sem hjálpar eru þurfi, og
um fram allt til þess að öðl-
ast frið með sjálfum’okkar?“
Á þjóðhátíðardaginn ritaði
Gylfi Þ. Gíslason, mennta-
Uppeldi kínverskrar æsku
Þess utan hlýða börnin á
fyrirlestra ura stjórnmál og
hermál, og stundum er tekið
upp léttara hjal og rætt um
landbúnað og iðnað, farið í
1-eiki og íþróttaæfingar eða
dansað. Þessi þjálfun er fram-
kvæmd í fullri alvöru og börn
in taka hana mjög alvarlega.
Meðfylgjandi myndir birt-
ust fyrir skömjmu í „The
Illustrated London News“.
Ljósmyndari bla-ðsins tók þær
í nágrenni Shanghai, þar sem
verið var að þjálfa flokk þrjú
hundruð barna. Það voru eng
ar gerfibyssur, sem börnin
handléku þar né gerfiskot —
sá, er fyrir þeim hefði orðið,
hefði ekki þurft um sár að
binda. Og þegar skotmörkin
voru könnuð kom í ljós, að
börnin voru mjög hárná-
kvæmar skyttur.
Þeim finnst líklega ekki ráð
nema í tíma sé tekið þarna
fyrir austan.
• Ekki verður annað sagt en
kínversk börn kynnist „alvöru
lífsins“ snemma nú á dögum.
Drengir og telpur gerast „sjálf
boðaliðar“ í hernum, þegar á
aldrinum 7—8 ára, þau eru
þjálfuð rækilega og teljast
til varaliðs hersins þar til
þau eru 16 ára, þá verða þau
fullgildir hermenn.
Þau yngstu byrja með æf-
ingum einu sinni í viku, þeg-
ar þau eiga frí í skólanum,
þá er þeim safnað saman á
skólaleikvöllunum eða úti á
víðavangi til æfinga, þar læra
þau þegar meðferð skotvopna,
læra að skjóta af rifflum og
eru æfð í skotgrafahernaði.
málaráðherra, ávarpsorð á
forsíðu blaðs síns um Háskól-
ann, þar sem segir:
„Háskóli er einn af horn-
steinum sjálfstæðs ríkis. Há-
skóli er eitt helzta tákn þjóð-
ernis og þjóðlegrar menning-
ar. Góður háskóli er ein af
nauðsynlegum tryggingum
fyrir því, að þjóð geti varð-
veitt sjálfstæði sitt og þjóð-
menningu.“
Þannig má segja, að menn-
ingarmálin hafi verið efst á
baugi á þjóðhátíðardaginn, og
þá var þess líka minnst, að
55 ár eru liðin frá stofnun
Háskóla íslands.
Vonandi eru þau orð for-
ystumanna í íslenzku þjóðlífi,
sem hér hafa verið tilfærð,
upphaf þess að ný sókn sé
hafin í menningar- og þjóð-
ernismáium. Sú sókn á að
geta borið ríkulegan ávöxt.
Það vopn, sem við íslend-
ingar börðumst með, er við
endurheimtum sjálfstæði okk
ar, var hið ritaða og mæ.ta
orð, og enn er það okkur tæki
til landvarna. Það á ekki að
vera ókleift að stórauka fjár-
framlög til menningarmála.
Við skulum því sameinast um
það íslendingar, að draga um
sinn nokkuð úr kröfunum til
aukinna lífsþæginda, en
styrkja þess í stað íslenzka
menningu.