Morgunblaðið - 23.09.1966, Qupperneq 3

Föstudagur 53. sept. T966
MORGUNBLAOIÐ
3
Áhugi á að auka tengsl
íslands og Júgóslavíu
SjlenntomdliuQðherra kom þnðnn úr opin-
berri heimsókn s. 1. miðvikudng
GYLFI 1». Gíslason menntamála-1
raðherra ko«n í fyrradag heim
úr 10 daga opinberri heimsókn
til Júgóslavíu, og er það jafn- j
framt fyrsta opinbera heimsókn
Íslendings þangað. Gat ráðherra
þess á fundi með fréttamönn-;
um blaða og útvarps í gær, að j
það hefði verið menntamálaráð-1
herra Júgóslavíu, Vipotnik, er
sér hefði boðið. Einnig hefði
Armann Snævarr háskólarektor ■
og frú hans verið í Júgóslaviu
í boði háskólarektors þar. Sagði
ráðherra að mikill áhugi virtist
vera meðal Júgoslava að aukaj
tengsl íslands og Júgóslaviu, sem
væru næsta litil sem væri. Þá j
væri alltaf mikið gagn af þvi!
að menn ausian og vestan járn-,
tjalds hittust og skiptust á skoð- j
unum.
Ráðherra sagði síðan í stuttu
mál frá ferð sinni um Júgó- j
slaviu og sagðist fyrst hafa farið
til Belgrad og þar rætt við við- (
skiptamálaraðlierra og mennta-
málaráðherra Júgóslavíu. Hefði
þar borið á goma viðskiptamal
almennt, svo á hvaða hátt væri
hægt að auka menningartengsl
landanna. Hcfði í því sambandi
m. a. verið rætt um stúdenta-
skipti, gagnstæðar listamanna-
heimsóknir, svo og skipti á
fræðslumyndum frá landi og
þjóð. Ekki hefðu verið gerðír
neinir viðskiptasamningar, en
eins og væri færu lítil viðskipti
fram á milli landanna. íslend-
ingar seldu þeim þó nokkurt
magn af þorskalýsi en fengju
í staðinn vélar og rafmagns-
tæki.
Ráðherra fói síðan til Du-
borning sem er fornfræg kastaia
borg og nú upp á síðkastið mjóg
vinsæll ferðamannastaður, en
ferðamanriastraumur hefur auk-
izt mjög til Júgóslavíu hin síðari
ár. Síðan fór ráðherra til 2agreb
sem er höfuðborg fylkisins
Kromidia og þar skoðaði hann
mikla alþjóðlega kaupstefnu og
heimsótti háskóla Því næst fór
ráðherra til borgannnar Ljub-
lada sem er nyrzt í Júgóslavíu.
Sagði hann að þar væri mjög
fagurt Alpalandslag, líkt og
gerðist í Austurríki og Sviss. Að
lokum fór ráðherra og skoðaði
þar einnig gestasýningu mynd-
listarmanna frá 'París. Á þeirri
sýningu var eitt málverk eftir
íslendinginn Ferró, stórt súr-
relaist máiverk, og sagði ráð-
herra að það nefði verið greini-
legt að sú mynd hefði vakið
mikla athygli sýnmgargesta.
Þá vék ráðherra nokkuð að
málefnum Jugóslavíu og sagði
að þar væru fjöldamargar að-
stæður. Landið va*ri þannig eitt
ríki, þar væru notuð 2 stafró,
þarna væru 4 trúarbrögð, þar
byggju 5 þjóðir og landið skipt-
ist í 6 lýðveldi. Það setn sam-
einaði landið öðru fremur væri
það, að 82% íbúanna væru suð-
urslavar. Júgóslavia væri gamalt
landbúnaðarland, en eftir seinni
Gylfi Þ. Gíslason
heimsstyrjcldina hefði orðið þar
mjög hröð iðnþroun og væri nú
svo komið að 52% íbúanna stund-
uðu annað hvort iðnað eða námu
gröft.
Ráðherra sagði, að þessi þróun
hefði í raun og veru gerzt á
4 tímabilum. Fyrsta tímabilið
hæfist í lok heimsstyrjaldar-
innar með aðstoð og uppbygging-
arlánum Sameinuðu Þjóðanna.
Annað tímabilið hæfist 1947 með
aðstoð Rússa og 5 ára áætlun
að þeirra fyrirmynd, sem hefði
þó fljótlega farið út um þúfur
þar sem deilur hefðu komið upp
á milli landanna. 1951 hæfist svo
þriðja tímabilið og kæmi þá til
lán og tækniaðstoð frá Banda-
ríkjamönnum og segðu Júgóslav-
ar nú, að á árunum frá 1953 til
1959, hefði ekki í neinu landi
verið um eins mikil hagvöxt
Framhald á bls. 10.
HDMS Hvidbjörnen.
Ræða EBE
og EFTA
Brússel, 22. sept. NTB.
• DAGANA 10. og 11. október
munu forsætisráðherra Dan-
merkur Jens Otto Krag og ný-
skipaður viðskipta og markaðs-
málaráðherra Tyge Dahlgaard,
eiga viðræður i Brússel við utan
ríkisráðherra aðiidarríkja Efna-
hagsbandalags Evrópu. Munu
viðræðurnar snúast um sam-
skipti aðildarríkja Efnahags-
bandalagsins og Fríverzlunar-
svæðisins og þa sérstaklega um
afstöðu Danmerkui til landa
fyrrnefnda markaðssvæðisins.
Rýr afli
AKRANESI, 22. sept. — Afli
línubáta, sem róa héðan frá
Akranesi hefur verið mjög rýr,
eða 2-4 smálestir í róðri. Óvíst
er, hvort haldið verður áfram
útgerð þessari, ef afli glæðist
ekki bráðlega. — HJp.
„Hvidbjörnen" í Reykjavíkurhöfn
DANSKA mælinga- og fiski-
rannsoknaskipið HDMS Hvid-
björnen kom til Reykjavíkur
í gær í stutta óopinbera heim-
sókn. Hvidbjörnen hefur und-
anfarna þrjá mánuði stundað
sjávarmælingar m e ð f r a m
strönd Vestur-Grænlands. Er
þetta í fyrsta sinn sem þetta
nýja skip kemur til Reykja-
víkur. Svo sem eldri menn
m i n n a s t stundaði alnafni
þessa skips strandgæzlu undan
íslandsströndum á millistriðs-
árunum. Því skipi létu Danir
sökkva undan Korsör í ágúst
1943. Þjóðverjar náðu síðan
skipinu af hafsbotni og drógu
það til Þýzkalands. Sökum
kostnaðar við endurbyggingu
óskuðu Danir ekki eftir Hvid-
björnen aftur og í dag siglir
hið 39 ára gamla skip undir
austur-þýzkum fána.
Blaðamaður Mbl. brá sér
um borð í Hvidbjörnen í gær-
dag og hitti að máli blaðafull-
trúa skipsins og þann sem
gengur næst skipstjóra að
tign, P.R.S. Brink orlogs-
kaftein.
Brink sagði, að Hvidebjörn-
en væri byggður í Danmörku
árið 1962. Skipið er 1600 lest-
ir að stærð og 72 metra langt.
Um borð í skipinu eru nú 106
manns, en upphaflega var gert
ráð fyrir 83 manna áhöfn, 21
yfirmanni og 62 hásetum.
Hlutverk þess á friðartím-
um eru fiskirannsóknir í
Grænlandshafi, kringum Fær-
eyjar og í Norðursjónum. Það
annast og sjúkraflutninga og
sjúkraþjónustu í Grænlandi
og Færeyjum og um borð er
fullkomið sjúkrahús fyrir 6
manns. Skipið annast einnig
vöruflutninga og slökkviliðs-
störf á sjó og í landi. Brink
orlogskafteinn sagði, að skipið
væri ekki byggt sem ísbrjótur,
hins vegar væri skrokkur þess
styrktur til að sigla í allt að
75 sm þéttum ís.
Auk allra þessara verkefna
annast skipið leitar- og björg-
unarþjónustu, mælingastörf
og hafliffræðilegar rannsókn-
ir.
Sagði Brink, að í fyrra hefði
skipið mælt 6000 sjómílna
vegalengd fyrir Sjókortasafn-
ið í Kaupmannahöfn, en í sum
ar einungis 4000 sjómílna spöl,
enda hamlaði veður og ísrek
mjög mælingum í ár.
Héðan heldUr Hvidbjörnen
t i 1 Kaupmannahafnar nk.
mánudag, sem fyrr segir.
Seinna í vetur fer það til fiski-
rannsókna á miðin umhverfis
Færeyj ar.
Almenningi er heimilt að
skoða skipið og útbúnað þess
frá kl. 14—16 nk. sunnudag.
STMSTEINMI
í Svíþjóð
FRÓÐLEGT er að fylgjast með
þeim umræðum, sem nú fara
fram innan sænska Jafnaðar-
mannaflokksins um það, bvaða
lærdóm draga skuli af hinum,
mikla kosningaósigri, sem flokk-
urinn beið í sveitarstjórnarkosn-
ingunum í Svíþjóð sl. sunnudag. -
Nú er talið ólíklegt, að þing
verði rofið og efnt til nýrra
kosninga, en búast má við að
jafnaðarmenn reyni að þrauka
þar til reglulegar þingkosningar
eiga að fara fram 1968. Hinsveg-
ar bendir allt til þess, að veru-
legar breytingar verði gerðar á
rikisstjórn landsins og forustu-
liði flokksins, og þá sérstaklega
í þá átt, að yngri menn komi til
starfa í ríkisstjórn og forustu-
sveit Jafnaðarmannaflokksins.
Rannsóknir á kosningaúrslitun-
um benda til þess að jafnaðar-
menn séu í þann veginn að missa
tökin á æsku landsins, en í sveit- v
arstjórnarkosningunum var ald-
urstakmark kjósenda í fyrsta
skipti lækkað í tuttugu ár.
Æska og reynsla
hinna eldri
Hlutskipti sænsku jafnaðar-
mannanna nú bendir glöggt til
þess, að það sé eitt vandasam-
asta verk stjórnmálaflokka hvar
sem er í heiminum, að halda
hæfilegu jafnvægi milli reynslu
hinna eldri manna og framsýni
og stórhug hinna yngri. Öllum
stjórnmálaflokkum er nauðsyn-
legt að endurnýja sig með nýj-
um og óþreyttum starfskröftum
en um leið er þeim ákaflega
mikilsvert að njóta í lengstu lög
þeirrar miklu reynslu, sem eldri
menn í flokkunum hafa aflaðA
. sér á löngum starfsaldri. Til þess
j ara tveggja sjónarmiða þarf
, greinilega að taka fullt tillit, og
hafa hæfilegt jafnvægi á milli
þeirra. Það verður fróðlegt að
fylgjast með viðbrögðum sænsku
jafnaðarmannanna á næstu mán-
uöum, og sjá hvaða breytingar
þeir gera á flokki sínum og
stefnu til þess að undirbúa sig
betur unúir þingkosningarnar
1968.
Samstarf
borgaraflokkanna v
En hverjar svo sem aðgerðir
jafnaðarmanna í Svíþjóð verða
til þess að skapa sér betri víg-
stöðu er alveg ljóst, að úrslit
sveitarstjórnakosninganna munu
verða til þess, að borgaraflokk-
arnir í Svíþjóð hefja nánara
samstarf eins og borgaraflokk-
arnir í Noregi hafa gert með
prýðilegum árangri, og enki
væri óeðlilegt þótt Svíar teldu
nú ástæðu til að reyna stjórn
borgaraflokkanna þar í landi
eftir áratuga stjórn jafnaðar-
manna. Borgaraflokkarnir í Sví-
þjóð hafa hinum hæfustu for-*
ustumönnum á að skipa, og ó-
neitanlega mundi það tákna
töluverða breytingu í þessu
mesta velferðarríki heims, þar
sem velferðarsjónarmiöin ganga
jafnvel út í öfgar, ef sú breyting
yrði þar á næstu árum, að jafn-
aðarstefnan færi frá völdum, en
hin borgaralegu sjonarmið
1 tækju við